Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยใหญ่ที่มีปัญหาสุขภาพเกี่ยวกับความผิดป…

- - - - Temparature ต่ำ
      - Joint Pain
      - Cyanosis
      - Focal ischemia
      - Superficial gangrene
    - - Pluse ต่ำลง
      - Cappillary filling น้อยกว่า 3 sec
      - Tachycardia
    - - Hypoxia
      - Dyspea
      - Chest pain
      - Breath sound บริเวณที่มี Clot ขนาดใหญ่ลดลง
    - - Gastric pain, Heartburn
      - Hemoptysis
      - Melana
    - - Urine output ลดลง
      - Bun, cr เพิ่มขึ้น
      - Hematuria
- - - - ภาวะซีดจากการขาดสารอาหารที่จำเป็นในการสร้างเม็ดเลือดแดง
      - ภาวะซีดจากการทำงานของไขกระดูกล้มเหลว
      - ภาวะซีดจากการพยาธิสภาพของโรคต่าง
      - สาเหตุ
        
        ภาวะซีดจากการขาดสารอาหารจำเป็นสำหรับการสร้างเม็ดเลือดแดง
        
        ภาวะซีดจากความผิดปกติของเซลล์ที่สร้างเม็ดเลือดแดงหรืออวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตของเม็ดเลือดแดง
        
        ภาวะซีดจากพยาธิสภาพของโรคต่าง ๆ เช่น โรคไตวายเรื้อรัง โรคตับ โรคเอสแอลอี
      - ซีดจากการขาดธาตุเหล็ก
        
        สาเหตุ
        
        การเสียเลือดชนิดเฉียบพลันหรือเรื้อรัง ได้แก่ เสียเลือดจากอุบัติเหตุ มีประจำเดือนที่มากและนานกว่าปกติ มีเลือดออกกะปริดกะปรอยทางช่องคลอด
        
        การได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอ
        
        อาการและอาการแสดง อาการแสดงเป็นไปอย่างช้า ๆ ทีละน้อย ผู้ป่วยจะมีอาการของภาวะซีด เช่น มีอาการซีด เหนื่อยง่าย อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ หน้ามืด หากรุนแรงจะมีอาการมึนงง สับสน หัวใจล้มเหลว มุมปากอักเสบ
        
        ภาวะแทรกซ้อน มีการติดเชื้อและภาวะปอดอักเสบ มีการเสียเลือด โดยจะเห็นจากรอยจ้ำเลือดตามผิวหนัง ปัสสาวะเป็นเลือด มีเลือดออกที่เหงือก ภาวะแทรกซ้อนที่เฉพาะกับภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก
        
        การวินิจฉัย
        
        การซักประวัติ มีประวัติการเสียเลือด
        
        การตรวจร่างกาย การดูอาจเห็นว่าลิ้นแดง บวม เรียบ และเจ็บ (Glossitis) มุมปากอาจจะบวมแดง และเจ็บ (Angular stomatitis) จากการดูอาจพบเล็บเป็นรูปช้อนและเปราะ หากขาดธาตุเหล็กมาก ๆ
        
        ระดับฮีโมโกลบินต่ำ ฮีมาโตคริตต่ำ ระดับธาตุเหล็กให้ซีรั่ม (Serum iron) ต่ำ ระดับเฟอริตินในซีรั่ม (Serum ferriti) ต่ำ
        
        การตรวจไขกระดูก โดยการย้อมธาตุเหล็กจากไขกระดูก (Gold standard) จะไม่พบธาตุเหล็ก
        
        การรักษา
        
        หลีกเลี่ยงสาเหตุของการเสียเลือด
        
        ให้เหล็กโดยการรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กมากขึ้น
        
        ระมัดระวังผลข้างเคียงของยา เช่น สีอุจจาระเปลี่ยนเป็นสีเขียวหรือดำ ท้องผูก ปวดท้อง ท้องอืด แน่นท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
        
        การวางแผนการพยาบาล
        
        มีความบกพร่องเกี่ยวกับการรับรู้ เนื่องจากสมองได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
        
        เหนื่อยง่ายเนื่องจากเนื้อเยื่อได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
        
        เซลล์ผิวมีความผิดปกติเนื่องจากการดูดซึมลดลง
        
        อาหารที่มีธาตุเหล็กน้อย และมีการอักเสบที่มุมปากและในช่องปาก
      - ซีดจากการขาดวิตามินบี12
        
        สาเหตุ
        
        การดูดซึม วิตามินบี12 ผิดปกติ เนื่องจากขาด Intrinsic factor ซึ่งเป็นโปรตีนที่สร้างจากเยื่อบุในกระเพาะอาหาร
        
        การได้รับ วิตามินบี12 ไม่เพียงพอ พบในผู้ป่วยที่รับประทานอาหารมังสวิรัติอย่าง เคร่งครัด
        
        พยาธิสรีรภาพ เมื่อมีการฝ่อของเยื่อบุของกระเพาะอาหารส่วนต้น (Glandular mucosa of gastric fundus) ทำให้ขาด Intrinsic factor อาจเกิดจากพันธุกรรม มักเป็นหลาย ๆ คนในครอบครัว
        
        อาการและอาการแสดง อาการของเนื้อเยื่อได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ เช่น อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย เป็นต้น อาการทางระบบประสาท เช่น ความจำเสื่อม สับสน ชาที่แขนขา กล้ามเนื้อขาไม่มีแรง มีอาการสั่นเดินแล้วล้ม
        
        การวินิจฉัย
        
        การซักประวัติ ผู้ป่วยจะมีอาการอ่อนเพลีย เจ็บปาก ชาที่แขนขา ผู้ป่วยอาจบ่นว่ามีอาการคลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ท้องอืด ท้องเสีย และท้องผูก
        
        การตรวจร่างกาย จะเห็นริมฝีปาก เหงือกและลิ้นแดง ตาขาวมีสีเหลืองและซีดเล็กน้อย
        
        ควบคุมการถ่ายอุจจาระและปัสสาวะไม่ได้ อาจพบว่าผู้ป่วยซึมเศร้า เดินเซ และความจำเสื่อม
        
        การรักษา
        
        ให้เลือดเพื่อแก้ไขภาวะซีด
        
        ให้รับประทานอาหารพวกปลา เนื้อสัตว์ นม และไข่
        
        ให้ยาช่วยสร้างเม็ดเลือด เช่น Ferrous sulfate เป็นต้น วิตามิน
        
        ภาวะซีดทำให้ผู้ป่วยอ่อนแรง อาจจะให้พักบนเตียงจนกว่าฮีโมโกลบินจะสูงขึ้น
      - ซีดอะพลาสติก
        
        สาเหตุ
        
        เกิดจากความผิดปกติของโครโมโซมแต่กำเนิด (Fanconi syndrome) ทำให้เลือดพร่องเม็ดเลือดทุกชนิดสามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้
        
        เกิดจากได้รับสารที่เป็นอันตรายต่อไขกระดูกโดยตรง
        
        พยาธิสรีรภาพ เซลล์ต้นกำเนิดมีคุณสมบัติผิดปกติไปจากเดิม เซลล์ฝ่อ ทำให้จำนวนเซลล์ในไขกระดูกลดลงมากจนถึงขึ้นไม่มีเซลล์ในไขกระดูกเลย
        
        อาการและอาการแสดง มีจุดเลือดออกที่เยื่อบุเปลือกตาหรือเรตินา พบจำนวนเม็ดเลือดแดงน้อยกว่า 1 ล้านเซลล์/ลบ.มม. เรติคิวโลไซต์ต่ำ มีอาการอ่อนเพลีย และหายใจลำบากเมื่อออกแรง เลือดออกง่ายเนื่องจากเกล็ดเลือดต่ำ
        
        การวินิจฉัย
        
        การซักประวัติ อาการอ่อนเพลีย ไม่มีแรง หายใจไม่สะดวก และปวดศีรษะ
        
        การตรวจร่างกาย จะพบว่าซีด จ้ำเลือด จุดเลือดเล็ก ๆ หรือมีเลือดออกในเรตินา ถ้ามีความผิดปกติในการแข็งตัวของเลือด อาจมีอาการสับสนและอ่อนแรง
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษอื่น ๆ จากการสเมียร์เลือด
        
        ลักษณะเซลล์เม็ดเลือดแดงมีขนาดและการติดสีปกติ Reticulocyte count ต่ำมาก ระดับเหล็กในซีรั่มสูงขึ้น ยกเว้นกรณีมีเลือดออก เกล็ดเลือดและจำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำ
        
        การรักษา
        
        การรักษาที่ได้ผล ต้องแยกสาเหตุและให้การรักษาอย่างดี เช่น ให้ Packed red cell, Platelet และให้เลือดชนิดต่าง ๆ
        
        ภาวะแทรกซ้อน มีการเสียเลือดอย่างทันทีทันใด และมีการติดเชื้อจากการที่ผู้ป่วยได้รับยากดภูมิคุ้มกัน
        
        ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล
        
        ไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ เนื่องจากภาวะพร่องออกซิเจน
        
        มีโอกาสติดเชื้อเนื่องจากปริมาณเม็ดเลือดขาวลดลง
        
        มีโอกาสเสียเลือดเนื่องจากปริมาณเกล็ดเลือดต่ำและมีการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ
    - - สาเหตุจากความผิดปกติภายในเม็ดเลือดแดง
      - สาเหตุจากความผิดปกติภายนอกเม็ดเลือดแดง
      - ภาวะซีดจากธาลัสซีเมีย (Thalassemia)
        
        สาเหตุ โรคธาลัสซีเมีย เป็นความผิดปกติของการสังเคราะห์ฮีโมโกลบินซึ่งถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ ทำให้มีการสร้างฮีโมโกลบินเอฟ (HbF) และฮีโมโกลบินแอลฟาทู (Hb 2) มากเกินปกติในผู้ใหญ่
        
        พยาธิสรีรภาพโรคธาลัสซีเมียพบได้ตั้งแต่แต่ Mild microcytosis จนถึงตายในมดลูก (Death in utero) ปรากฏอาการซีดจากโรคธารัสซีเมียเป็นชนิด Microcytic hypochromic hemolytic anemia
        
        อาการและการแสดงอาการ ซีด โหนกแก้มสูง หน้าผากนูนใหญ่ตาเหลือง ดั้งจมูกแฟบ ผิวหนังคล้ำเพราะเม็ดเลือดแดงแตกมากทำให้เหล็กเพิ่มขึ้น
        
        การวินิจฉัย
        
        การซักประวัติ เกี่ยวกับประวัติในครอบครัว
        
        การตรวจร่างกาย จะพบอาการทางคลินิก การตรวจร่างกาย พบหน้าบอกธาลัสซีเมีย (Thalassemic face)
        
        การตรวจทางห้องปฏิบัติการและการตรวจพิเศษอื่น ๆ
        
        การรักษา
        
        แบบประคับประคอง โดยรักษาตามอาการ และป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อน
        
        การรักษาต้นเหตุ
      - ภาวะซีดจากภาวะพร่องจี-6-พีดี Glucose-6 phosphate dehydrogenase deficiency (G-6-PD deficiency)
        
        สาเหตุ
        
        ภาวะพร่อง จี-6-พีดี มีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบ X-linked หญิงที่เป็นHeterocygote จะเป็นพาหะถ่ายทอดภาวะนี้ไปให้บุตรชายประมาณครึ่งหนึ่ง
        
        สารบางอย่าง เช่น ยา (Aspirin, Antimalarial drugs, Sulfonamides, Vitamin K)
        
        อาการและอาการแสดง
        
        ภาวะซีดอย่างเฉียบพลัน มีอาการซีดลงอย่างรวดเร็วร่วมกับถ่ายปัสสาวะดำและอาจตามมาด้วยภาวะไตล้มเหลวเฉียบพลัน
        
        ภาวะซีดเรื้อรัง อาการมักจะเกิดขึ้นทันทีเป็นโรคติดเชื้อ (เช่น ไข้หวัดใหญ่ ปอดอักเสบ มาลาเรีย ไทฟอยด์ ตับอักเสบ เป็นต้น)
        
        พยาธิสรีรภาพ ภาวะพร่อง จี-6-พีดี เป็นเอนไซม์ที่มีกับเม็ดเลือดแดงเป็นตัวช่วยในการ Glycolysis ซึ่งเป็นกระบวนการสร้างพลังงานให้กับเซลล์เม็ดเลือดแดง หากมีความผิดปกติของ จี-6-พีดี จะเป็นสาเหตุให้มีการแตกแยกของเม็ดเลือดแดง
        
        การรักษา
        
        หาสาเหตุและหลีกเลี่ยงแก้ไข
        
        ให้เลือด ชนิด Packed red cell เพื่อหลีกเลี่ยงโปแตสเซียมสูง
        
        ดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด เพื่อลดภาวะแทรกซ้อน ดูแลให้สารน้ำและติดตามภาวะสมดุลของอิเล็กโตรไลท์
        
        รักษาตามอาการ
        
        ให้คำแนะนำผู้ป่วยและญาติในการสังเกตอาการผิดปกติ
    - - อาการ
        
        1) อาการซีด หรืออาจมีคนทักว่าเหลือง ซีด อาการซีดดูได้จากหน้าตา ผิวหนัง เปลือกตา เหงือก และลิ้น
        
        2) อาการเหนื่อยง่ายหรือรู้สึกเหนื่อยผิดปกติเวลาที่ต้องออกแรง
        
        3) อาการอ่อนเพลีย ไม่สดชื่น ไม่มีแรงเคลื่อนไหว ทำให้มีการเคลื่อนไหวช้าลง เวียนศีรษะ ออกกำลังกายไม่ได้ตามปกติหรือมีเหงื่อออกมากผิดปกติ
        
        4) อาการเป็นลม หน้ามืด วิงเวียน อาจทำให้หกล้มได้
        
        อาการเลือดไปเลี้ยงที่ขาไม่เพียงพอ
      - อาการแสดง
        
        อาการแสดงที่บอกว่ามีภาวะซีด
        
        ดูได้จากสีผิวหนังบริเวณฝ่ามือ หรือใต้เล็บ
        
        ดูจากสีของเยื่อบุด้านในของเปลือกตาล่างโดยพลิกเปลือกตาล่างดู
        
        อาการแสดงที่ช่วยชี้แนะถึงสาเหตุของภาวะซีด
        
        มีตัวเหลือง ตาเหลือง (ดีซ่าน) เล็กน้อย แสดงถึงภาวะซีดจากการแตกสลายของเม็ดเลือดแดง
        
        มีจุดและจ้ำเลือดตามตัวซึ่งบ่งชี้ถึงการมีเกล็ดเลือดต่ำ เป็นโรคไขกระดูกฝ่อ มะเร็งเม็ดเลือดขาว
        
        ลิ้นเลี่ยนแสดงถึงภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก ทำให้ผิวลิ้นเลี่ยนและซีด
        
        เล็บอ่อนยุบเป็นแอ่ง พบในภาวะซีดจากการขาดธาตุเหล็ก
        
        ต่อมน้ำเหลืองโต
        
        ตับและม้ามโต พบได้ในภาวะซีดจากโรคธาลัสซีเมีย โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว
  - - - เสียเลือดอย่างเฉียบพลัน เช่น จากเลือดกำเดา (Epistaxis) ไอเป็นเลือด (Hemoptysis)
      - เม็ดเลือดแดงถูกทำลายอย่างเฉียบพลันจะมีอาการร่วม คือ ดีซ่าน ปัสสาวะสีเข้ม อาจมีไข้ ม้ามอาจโต
      - อาจเกิดจากมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน ซึ่งจะมีไข้ เกล็ดเลือดต่ำ ตับม้ามโต
    - - ประวัติการเสียเลือดชนิดเรื้อรัง ทำให้เกิดภาวะขาดธาตุเหล็ก ที่พบบ่อย
      - ลักษณะของธาลัสซีเมียจากหน้าตาและผิวพรรณ
      - ลักษณะทางคลินิกของโรคตับ โรคไต โรคเอสแอลอี
      - ลักษณะทางคลินิกของการขาดสารอาหาร เช่น เลือกรับประทานเฉพาะอาหารบางอย่าง