Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 6 การพยาบาลแบบองค์รวมในการแก้ไขปัญหาทางจิตสังคมแก่วัยเด็ก วัยรุ่น…
บทที่ 6 การพยาบาลแบบองค์รวมในการแก้ไขปัญหาทางจิตสังคมแก่วัยเด็ก วัยรุ่น วัยผู้ใหญ่ และวัยผู้สูงอายุ
การขาดที่พึ่ง (Homeless)
ความหมาย
บุคคลซึ่งไร้ที่อยู่อาศัยและไม่มีรายได้เพียงพอแก่การยังชีพ
บุคคลที่มีฐานะยากจน
บุคคลที่ไม่สามารถประกอบอาชีพได้
บุคคล ที่อยู่ในสภาวะยากลาบาก และไม่อาจพึ่งพาบุคคลอื่นได้
ตามพระราชบัญญัติการคุ้มครองคนไร้ที่พึ่ง พ.ศ. 2557
คนไร้ที่พึ่งนั้นมีอยู่ 5 ประเภท
3) บุคคลซึ่งอาศัยที่สาธารณะเป็นที่พักนอนชั่วคราว
4) บุคคลที่มีสถานะทางทะเบียนราษฎรแต่ไร้สัญชาติ
2) คนเร่ร่อน
5) บุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนราษฎร
1) บุคคลที่ประสบความเดือดร้อน
ปัญหาสุขภาพของตนไร้ที่พึง
ปัญหาสุขภาพ
มีปัญหาสุขภาพจิต
ปัญหาปัจจัย4
กำรเข้าถึงระบบสุขภาพ
การดูแลบุคคลไร้ที่พึ่ง
พบเห็นทั่วไป
แจ้ง 1300 สายด่วนศูนย์ช่วยเหลือสังคม
ให้ความช่วยเหลือตามที่ช่วยได้
ให้ข้อมูลที่จำเป็น
การดูแลผู้ป่วยจิตเวชไร้ที่พึ่ง
พบเห็น
แจ้งตำรวจ
แจ้ง 1667 สายด่วนสุขภาพจิต
แจ้งหน่วยงานปกครอง
แจ้ง 1300 สำยด่วนศูนย์ช่วยเหลือสังคม
หลักการดูแลผู้ป่วยจิตเวชไร้ที่พึ่ง
ประเมินร่างกาย/สภาพจิต
เพื่อทำความเข้าใจความเป็นมาของปัญหาผู้ป่วย
เพื่อวางแผนการบำบัด
เพื่อการวินิจฉัยโรคของผู้ป่วย
เพื่อสร้างสัมพันธภาพที่ดีในการบำบัด
ดูแลแบบองค์รวม
ประสานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหลังการรักษา
การดูแลด้านร่างกายผู้ป่วยจิตเวชไร้ที่พึ่ง
สุขอนามัย
การนอนหลับ
การกิน
การพักผ่อน
การตรวจสุขภาพ
การออกกลังกาย
การดูแลโรคทางกาย
ความโกรธ (Anger)
ความหมาย
นำไปสู่ความรู้สึกที่ไม่พอใจหรืออารมณ์รุนแรง
ความโกรธเป็นปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นที่ไม่พอใจและคุกคาม
อารมณ์ธรรมชาติของมนุษย์ที่เกิดจากความหงุดหงิดง่าย
สามารถเป็นแรงผลักดันด้านบวกให้บุคคลตัดสินใจและเป็นการเตรียมความพร้อมในการป้องกันตนเอง และมีอาการทางกายร่วม
สาเหตุของความโกรธ
ปัจจัยทางด้านชีวภาพ (Biological factor )
.2 ความผิดปกติทางประสาทวิทยา (Neurological disorders)
เนื้องอกในสมอง
ผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บที่สมอง
การเกิดรอยโรคใน Limbic system
1 พันธุกรรม (Genetic) โลเรนซ์ (Lorenz) ,
.3 สารสื่อประสาท (Neurotransmitters)
Serotonin ต่ำจะท าให้มี
พฤติกรรมก้าวร้าวเพิ่มขึ้น
ปัจจัยทางด้านจิตสังคม (PsychosocialPsychosocial )
ทฤษฏีการเรียนรู้ของสังคม(Bandura BanduraBandura)
ทฤษฏีทางปัญญา (Beck)
ทฤษฏีพฤติกรรมศาสตร์ (Skinner)
ทฤษฏีจิตวิเคราะห์ (Freud Freud)
ปัจจัยทางด้านสังคมวัฒนธรรม (Sociocultural factors)
เรียนรู้พฤติกรรมก้าวร้าวจากบุคคลอื่นๆ
การแสดงอารมณ์เอาแต่ใจ
ความยากจน และขัดสนในชีวิต
การไม่มีความผูกพันช่วยเหลือกันในระหว่างบุคคล ครอบครัว และ
สังคม
พฤติกรรมตอบโต้ต่อภาวะโกรธ
Aggressive behavior
แสดงความโกรธออกมาอย่างไม่ เหมาะสม เป็นพฤติกรรมเชิงทำลาย
Assertive behavior
จะแสดงความโกรธออกมาเป็น พฤติกรรมเชิงสร้างสรรค์ (Constructive behavior) โดยจะยอมรับว่าอารมณ์หรือความรู้สึกโกรธ เป็นเรื่องปกติ
Passive behavior
เมื่อมีความโกรธจะพยายามเก็บกดหรือ ปฏิเสธหรือซ่อนความโกรธของเขาเอาไว้
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีความรู้สึกโกรธ
เปิดโอกาสให้ระบายความความรู้สึก
ให้การยอมรับและให้ข้อมูลว่าอารมณ์โกรธเป็นเรื่องปกติ
จัดสิ่งแวดล้อมเพื่อการบำบัด
เมื่อความโกรธลดลงให้สารวจถึงสาเหตุ
สร้างสัมพันธภาพด้วยท่าทีที่เป็นมิตร สงบ มั่นคง ใช้คาพูดที่ชัดเจน กระชับ ตรงไปตรงมา
ชี้แนะและให้ข้อมูลให้ผู้รับบริการเข้าใจถึงผลเสียของการแสดงความโกรธออกมาอย่างไม่เหมาะสม
การรู้ตัวของพยาบาล
ส่งเสริมให้ผู้รับบริการวางแผนหาวิธีระบายความโกรธของตนออกมาอย่างเหมาะสม
ก้าวร้าว(Aggression)
เป็นพฤติกรรมที่แสดงออกที่เกิดจากความโกรธ คับข้องใจ รู้สึกผิด วิตกกังวล โดยมีเป้าหมายในการคุกคามหรือทาให้เกิดการบาดเจ็บและเสียหาย อาจจะด้วยคาพูด หรือการกระทำ
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีพฤติกรรมก้าวร้าว
ประเมินระดับความก้าวร้าวและพฤติกรรมรุนแรง
จัดสิ่งแวดล้อมเพื่อการบาบัด ลดสิ่งกระตุ้น
การรู้ตัวของพยาบาล
สร้างสัมพันธภาพด้วยท่าทีที่เป็นมิตร สงบ มั่นคง ใช้คาพูดที่ชัดเจน กระชับ ตรงไปตรงมา
ถ้าผู้ป่วยส่งเสียงดัง ควรเรียกชื่อของผู้ป่วยด้วยเสียงที่ดังพอสมควร
อยู่ในระยะที่ปลอดภัย ไม่เข้าใกล้ผู้ป่วย เฝ้าสังเกตพฤติกรรมผู้ป่วย
หลีกเลี่ยงการจ้องมองผู้ป่วยด้วยท่าทีขึงขัง
หากผู้ป่วยสามารถควบคุมอารมณ์ตัวเองได้บ้าง พูดคุยให้ผู้ป่วยได้ฉุกคิด เตือนสติโดยเน้นให้ผู้ป่วย
หากก้าวร้าวรุนแรง ควบคุมตนเองได้น้อยพิจารณาเรียกทีม จำกัดพฤติกรรมห้องแยก ผูกมัด และให้ยา
เมื่ออาการสงบ เปิดโอกาสให้ระบายความรู้สึก
แนะนาวิธีการจัดการกับความโกรธเพื่อไม่ให้เกิดพฤติกรรมก้าวร้าว
ไม่เป็นมิตร(Hostile)
เป็นภาวะของความเป็นปรปักษ์ และมีความประสงค์ร้าย เกิดขึ้นเมื่อบุคคลรู้สึกว่าตนเองถูกคุกคามหรือขาดพลังอานาจ ซึ่งอาจแสดงออกอย่างตรงไปตรงมา หรือซ่อนเร้น เช่น ใช้ถ้อยคารุนแรง พูดล้อให้ได้อาย การเฉยเมยไม่พูดไม่ทักทาย
ความรุนแรง(Violence)
เป็นปฏิกิริยาของพฤติกรรมก้าวร้าวที่แสดงออกด้วยการ ทาร้าย หรือทาลายโดยตรง ซึ่งจะเป็นอันตรายต่อตนเอง ผู้อื่น หรือทรัพย์สินได้ เช่น การทาลายข้าวของ การทาร้ายร่างกาย การฆ่าผู้อื่น การฆ่าตนเอง
ภาวะวิกฤตทางอารมณ์(Emotion crisis)
ความหมาย
ภาวการณ์รับรู้ของบุคคลแต่ละบุคคลหรือปฏิกิริยาที่มีต่อเหตุการณ์ที่เป็นภยันตรายเหตุการณ์ที่บีบคั้นต่อความสามารถในการทาหน้าที่ตามปกติ
บุคคลใช้กลไกทางจิตในการปรับตัวตามปกติแต่ไม่ได้ผล
รู้สึกถึงภาวะที่ตนเองไม่สามารถที่จะทนได้อีกต่อไปเกิดความวิตกกังวล
ประเภทของภาวะวิกฤต
วิกฤตการณ์ที่เกิดขึ้นในกระบวนการพัฒนาการ(Developmental or MaturationalCrisis )
เป็นภาวะวิกฤติที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงในช่วงวัยต่างๆ ของกระบวนการเจริญเติบโต
วิกฤตการณ์ที่เกิดอย่างไม่คาดฝัน(Situational Crisis)
เช่น ความเจ็บป่วย การเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาล การตั้งครรภ์ที่ไม่ต้องการ การคลอดก่อนกาหนดหรือบุตรพิการ การเจ็บป่วยการว่างงาน การตกงาน การหย่าร้าง ความตาย อุบัติเหตุ
วิกฤตการณ์ที่เกิดจากภัยพิบัติ (Disaster Crisis )
3.1 ภัยพิบัติจากธรรมชาติ (Natural Disaster ) เช่น ซึนามิ น้าท่วม โคลนถล่ม พายุ แผ่นดินไหว
3.2 ภัยพิบัติจากมนุษย์ ( Man made Disaster Disaster ) เช่น สงคราม การก่อเหตุร้ายแรง
ขั้นตอนการเกิดภาวะวิกฤต
Defensive Retreatพยายามขจัดปัญหาโดยใช้ DM
Acknowledgement Acknowledgement เผชิญกับความเป็นจริงอย่างรอบคอบ
Initial Impact รู้สึกตึงเครียดเมื่อรับรู้ว่ามีปัญหาเกิดขึ้น
Resolution or disintegration Resolution ปัญหาคลี่คลายหรือยุ่งยากขึ้น
ลำดับเหตุการณ์
ระยะวิกฤตทางอารมณ์ (crisis period )
ระยะหลังวิกฤตทางอารมณ์ (postcrisis period )
ระยะก่อนเกิดภาวะวิกฤตทางอารมณ์ (precrisis period )
องค์ประกอบในการปรับตัวต่อภาวะวิกฤต
กลไกในการปรับตัวเผชิญปัญหา การเรียนรู้และประสบการณ์ต่าง ๆ
การได้รับความช่วยเหลือสนับสนุน ให้คาแนะนาปรึกษาหรือระบายความรู้สึกในปัญหาที่ไม่สามารถแก้ได้
การรับรู้ต่อเหตุการณ์
บุคลิกภาพที่เข้มแข็ง (strong ego ) เป็นบุคคลที่มองโลกในแง่ดี ใจเย็นและมีสติ
ผลของภาวะวิกฤต
ความโกรธ (Anger)
ความซึมเศร้า (Depression)
ความกลัว (Fear)
การมีปฏิกิริยาตอบโต้อย่างรุนแรง (Potential for Violence)
กิจกรรมการพยาบาล
การประเมินผู้รับบริการ
มีบุคคลหรือแหล่งสนับสนุนให้การช่วยเหลือ
ทักษะในการจัดการกับความเครียด
การรับรู้เหตุการณ์ของผู้รับบริการ
ความเสี่ยงในการทำร้ายตนเองของผู้รับบริการ
ผู้รับบริการ(Client) อยู่ในภาวะวิกฤตทางอารมณ์อย่างไร
สร้างสัมพันธภาพเพื่อการบาบัดเพื่อให้ผู้รับบริการรู้สึกไว้วางใจ
ผู้รับบริการพูดถึงความรู้สึกที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน
อธิบายให้รับบริการฟังว่าอารมณ์ต่างๆที่เกิดขึ้น เช่นความรู้สึกผิด โกรธ เศร้า เกิดขึ้นได้เมื่อเกิดภาวะวิกฤต ทางอารมณ์ เพราะการรู้เช่นนี้จะทาให้อาการต่างๆบรรเทาลงได้
ดูแลทางด้านร่างกาย
จำกัดพฤติกรรมที่ก้าวร้าวและพฤติกรรมทำร้ายตนเองหรือทำร้ายผู้อื่น
ให้บุคคลใกล้ชิดคอยช่วยเหลือ ตลอดจนใช้ศาสนาเป็นที่พึงทางใจ
ติดตามประเมินหลังแก้ไขภาวะวิกฤตทางอารมณ์
จิตเวชชุมชน
ความหมาย
การดูแลบุคคล ครอบครัวและชุมชนทางด้านสุขภาพจิตที่ครอบคลุมถึงการส่งเสริมสุขภาพจิต การป้องกันปัญหาทางจิต การบาบัดรักษาและฟื้นฟูสมรรถภาพทางจิตของผู้ป่วยในชุมชน
องค์ประกอบสาคัญ
ผู้ป่วย/ครอบครัว
ชุมชน
ทีมสหวิชาชีพ
หลักการจิตเวชชุมชน
หลักการสำคัญ 3ประการ
3) เน้นการบาบัดในที่เกิดเหตุหรือที่บ้านมากที่สุด
2) ให้การบาบัดรักษาแบบทันทีทันใด
1) การส่งเสริมสุขภาพจิตและป้องกันการเจ็บป่วยทางจิต
เป้าหมายของบริการสุขภาพจิตและจิตเวชในชุมชน
เพื่อลดความแออัดของผู้ป่วยในโรงพยาบาลจิตเวช
เพื่อประหยัดงบประมาณของโรงพยาบาลด้านการจ้างบุคลากร
เพื่อค้นหาผู้ป่วยที่มีอาการระยะแรกให้ได้รับการรักษาตั้งแต่ต้น
เพื่อให้ผู้ป่วยได้มีโอกาสใกล้ชิดกับครอบครัวและชุมชน
เพื่อป้องกันการกลับมารักษาซ้าในผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลแบบผู้ป่วยนอก
เพื่อให้การช่วยเหลือในเวลาที่วิกฤต
ลักษณะเฉพาะของจิตเวชชุมชน
ลักษณะการบริการเป็นแบบต่อเนื่องและสมบูรณ์ สอดคล้องตามวิถีชีวิต
เน้นการป้องกันทั้ง3ระดับ
Primary prevention พยายามลดปัจจัยที่ทาให้เกิดความผิดปกติทางจิต
Secondary prevention พยายามค้นหา วินิจฉัยและรักษาผู้ป่วยให้เร็วที่สุด เพื่อลดระยะเวลาการป่วย
Tertiary prevention ป้องกันโรคแทรกซ้อนในระยะยาว ฟื้นฟูและติดตาม
มีวัตถุประสงค์เฉพาะเพื่อส่งเสริมสุขภาพจิต ป้องกันปัญหาทางจิต บาบัดรักษาดูแลช่วยเหลือ และฟื้นฟูสมรรถภาพผู้ป่วยจิตเวชในชุมชน
แนวทางการดูแลรักษาผู้ป่วยในชุมชน
ป้องกันไม่ให้ป่วยซ้าอีก โดย ดูแลให้ยาต่อเนื่อง ลดปัจจัยกระตุ้น เช่น ความเครียด สารเสพติด สิ่งแวดล้อม เป็นต้น
ใช้ยาในขนาดเดิมที่ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น และนานถึง 6 เดือนเพื่อป้องกันอาการกาเริบซ้า
เสริมสร้างการปรับตัวในชุมชน / เตรียมความพร้อมครอบครัว ชุมชน ในการดูแลผู้ป่วย
ให้คำปรึกษาครอบครัว
ประสานกับหน่วยงานด้านสังคมสงเคราะห์ เพื่อจดทะเบียนผู้พิการ
ขอความช่วยเหลือจากภาครัฐ
