Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Cell Biology - Coggle Diagram

- - - - “Simple diffusion”
        การแพร่ธรรมดา
        
        เกิดที่ Phospholipid bilayer เพราะไม่ใช้ Carrier นำพาสาร
        
        สารที่แพร่แบบธรรมดาได้ สารอนุภาคขนาดเล็ก, โมเลกุลสารไม่มีขั้ว, วิตามินที่ละลายในน้ำมัน
        และอนุภาคของแข็ง ที่แขวนลอยบนตัวกลางของเหลว
        
        ปัจจัยที่มีผล
        สำคัญมากๆ
        1) ประเภทสารแพร่ที่ดีที่สุดคือ สารไม่มีขั้ว
        2) สถานะของสารที่แพร่ดีที่สุดคือ แก๊ส
        
        อุณหภูมิ, แรงดันสูง ขึ้น แพร่ไวขึ้น
        
        ความเข้มข้นต่างกัน ยิ่งมาก แพร่ไวขึ้น
        
        สิ่งเจือปนตัวกลาง น้อย แพร่ไวขึ้น
        
        ตัวกลาง ความหนาแน่น น้อย แพร่ไวขึ้น
        
        โมเลกุลสารที่แพร่ ขนาดเล็ก, น้ำหนักน้อย แพร่ไวขึ้น
      - “Facilitated diffusion”
        การแพร่แบบฟาซิลิเทต
        
        เคลื่อนที่สาร ผ่านตัวพา (Carrier) ที่เยื่อหุ้มเซลล์ ซึ่งจำเพาะต่อสารที่ลำเลียง
        
        แพร่ได้เร็วกว่าแบบธรรมดาเพราะ มีตัวพา (Carrier)
        
        สารที่แพร่แบบฟาซิลิเทต ไอออนของสารมีขั้วขนาดเล็ก โมเลกุลสารตัวถูกละลายขนาดใหญ่
        
        ความแตกต่างระหว่างแพร่แบบธรรมดา และแพร่แบบฟาซิลิเทต
        
        แพร่แบบธรรมดาไม่ผ่านตัวพา
        ยิ่งสารถูกลำเลียง เข้มข้นมาก ยิ่งแพร่ไว
        
        แพร่แบบฟาซิลิเทต ตัวลำเลียงสารมีจำกัด
        สารที่ถูกลำเลียง เข้มข้นถึงจุดหนึ่ง ความเร็วการแพร่จะคงที่
      - “Osmosis”
        ออสโมซิส
        
        การเคลื่อนที่ของ น้ำ (ตัวทำละลาย) ผ่านเยื่อเลือกผ่าน
        สารละลายมีน้ำมาก-สารละลายที่มีน้ำน้อย
        
        เพราะตัวทำละลายเคลื่อนที่ ปริมาตรของสารละลายจะเปลี่ยนแปลง
        
        เมื่อถึงจุดสมดุล การออสโมซิสจะหยุด
        
        แรงดันที่ออสโมซิสหยุดพอดี เรียก แรงดันออสโมติก (Osmotic Pressure) มีหน่วย atm
        ค่าของ OP จะแปรผันตาม ความเข้มข้นของสาร
        
        ประเภทของการออสโมซิส
        
        Hypertonic solution
        
        สารละลายมีความเข้มข้นมากกว่า สารละลายภายในเซลล์
        
        การเคลื่อนที่ของน้ำ จะเคลื่อนที่ออกนอกเซลล์
        
        เกิดปรากฏการณ์ “เซลล์เหี่ยว” (Plasmolysis)
        
        Hypotonic solution
        
        สารละลายมีความเข้มข้นน้อยกว่า สารละลายในเซลล์
        
        การเคลื่อนที่ของน้ำ จะเคลื่อนที่เข้าหาเซลล์
        
        เกิดปรากฏการณ์ “เซลล์เต่ง” (Plasmoptysis) ทำให้พบค่า แรงดันเต่ง (Turgor pressure)
        เกิดจากน้ำออสโมซิสเข้าเซลล์ จนหยุดออสโมซิส
        
        เซลล์พืชยังคงสามารถขยายตัวได้ เพราะมีผนังเซลล์กั้น เซลล์สัตว์จะแตกออก ไม่มีผนังเซลล์คอยคงรูปร่างไว้
        
        Isotonic solution
        
        สารละลายมีความเข้มข้นเท่ากับ สารละลายภายในเซลล์
        
        การเคลื่อนที่ของน้ำ จะเคลื่อนที่เข้า-ออกในอัตราเท่ากัน
        
        ช่วย รักษาสภาพของเซลล์ และการทำงานคงที่
      - “Dialysis”
        ไดอะไลซิส
        
        กระบวนการ ตรงข้ามกับออสโมซิส
        
        เป็นการเคลื่อนที่ของตัวถูกละลาย
        จากเข้มข้นมาก-เข้มข้นน้อย จนสมดุล
      - “Ion exchange”
        การแลกเปลี่ยนไอออน
        
        การแลกเปลี่ยนไอออน ระหว่างใน-นอกเซลล์
        
        สารที่จะแลกเปลี่ยนได้ต้องเป็น ไอออนขั้วเดียวกัน
        
        ลำเลียงผ่าน Protein carrier
      - “Imbibition”
        การดูดซับน้ำ
        
        เป็นการดูดซึมน้ำโดย การซับน้ำ ของพืชเท่านั้น
        
        อาศัยสาร Cellulose และ Pectin ใน Cell wall
    - - การเคลื่อนที่ของสารจะ ย้อน Concentration gradient (เข้มข้นน้อย-เข้มข้นมาก)
      - ใช้สารพลังงาน ATP มี การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของสาร ที่พาข้ามา โดย ATP
      - คล้ายการแพร่แบบฟาซิลิเทต เพราะมีการใช้ตัวพา (Carrier)
      - ประเภทการลำเลียงสารแบบใช้พลังงาน
        
        Primary active transport
        
        เป็นการลำเลียงสาร ทิศทางเดียว ต่อการลำเลียง 1 ครั้ง
        
        Secondary active transport
        
        เป็นการลำเลียงสาร 2 ทิศทาง ต่อการลำเลียง 1 ครั้ง
  - - - Endocytosis
        การนำสารเข้าสู่เซลล์
        
        “Phagocytosis” (Cell eating)
        
        เป็นการลำเลียง โมเลกุลขนาดใหญ่ เป็นของแข็ง หรือวัตถุขนาดใหญ่อย่างเซลล์
        
        ใช้ Pseudopodium (เท้าเทียม) ยื่นไปโอบล้อมสาร
        
        “Pinocytosis” (Cell drinking)
        
        เป็นการลำเลียง สารสถานะของเหลว หรือสารละลาย
        
        เกิดจากการเว้าเข้าของเยื่อหุ้มเซลล์ จาก Microfilament
        
        “Receptor-mediated endocytosis”
        การนำสารเข้าสู่เซลล์โดยอาศัยตัวรับ
        
        Protein ที่อยู่บนเหยื่อหุ้มเซลล์เป็นตัวรับ (Protein receptor)
        
        สารที่ถูกลำเลียง ต้องมีความจำเพาะในการ
        จับกับ Protein ที่เยื่อหุ้มเซลล์ได้
      - Exocytosis
        การนำสารออกเซลล์
        
        เป็นการลำเลียงสารขนาดใหญ่ ออกจากเซลล์
        
        นำออกโดยการ บรรจุใส่ถุง (Vesicle)
        ถุงจะค่อยๆเคลื่อนไป เชื่อมกับเยื่อหุ้มเซลล์
        แล้วถูกปล่อยออกนอกเซลล์