Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
สรุปความรู้เรื่องโครงสร้างและหน้าที่ของเซลล์ - Coggle Diagram
สรุปความรู้เรื่องโครงสร้างและหน้าที่ของเซลล์
Type of Cell
Prokaryotic cell
-เซลล์ที่ไม่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส และ ไม่มีออร์แกเนลล์ที่มีเยื่อหุ้ม
Eukaryotic cell
-เซลล์ที่มีเยื่อหุ้มนิวเคลียส (Nuclear
membrane) มีออร์แกเนลล์ทัง้ท่ีมีและไม่มีเยื่อหุ้ม
โครงสร้างพื้นฐานของเซลล์
ส่วนห่อหุ้มเซลล์
ส่วนห่อหุ้มเซลล์
เป็นโครงสร้างที่ห่อหุ้ม
โพรโทพลาสซึมให้คงรูปร่างและแสดง
Cell membrane
ประกอบด้วย
Phospholipid
และ
Protein
เป็นหลัก มีไขมันและ
Cholesterol
แทรกตัวอยู่บ้าง
Phospholipid
มี 2 ส่วนคือ
ส่วนหัว
มีคุณสมบัติคือ มีขั้ว (ชอบน้ำ : Hydrophilic)
ส่วนหาง
มีคุณสมบัติคือ ไม่มีขั้ว(ไม่ชอบน้ำ : Hydrophobic)
เยื่อหุ้มเซลล์มีหน้าที่
ควบคุมการเข้าออกของสารระหว่างภายในเซลล์กับ
ภายนอกเซลล์
ห่อหุ้มเซลล์และท าให้เซลล์คงรูปร่าง
Cell wall
จัดเป็นสารเคลือบเซลล์ (Cell coat) อยู่ชนั้ นอกสุดของ
Cell membrane ไม่พบในสัตว์
มีหน้าที่
เพิ่มความแข็งแรงให้แก่เซลล์และทำให้เซลล์คงรูปร่าง
องค์ประกอบของผนังเซลล์ในพืชคือ
Cellulose
และมี
Lignin, Cutin, Suberin และ Pectin
แทรกอยู่
ผนังเซลล์ของพืชยังจำแนกออกเป็นส่วนต่างๆ
Middle lamella
เป็นผนังเซลล์ท่ีสร้างเป็นล าดับแรก
Primary cell wall
ผนังเซลล์ปฐมภูมิ
Secondary cell wall
ผนังเซลล์ทุติยภูมิ
Glycocalyx
พบในเซลล์สัตว์ ทำหน้าที่รับรู้ระหว่างเซลล์ข้างเคียง
ไกลโคคาลิกซเ์ป็นได้ทัง้
Glycoprotein
และ
Glycolipid
โพรโทพลาสซึม
แบ่งเป็น 2 อย่าง คือ
ไซโทพลาสซึม
นิวเคลียส
Cytoplasm
ส่วนของ
Protoplasm
ที่อยู่นอกนิวเคลียส
โดยทั่วไปแบ่งเป็น 2 ชนิด
Ectoplasm
เป็นส่วนของไซโตพลาสซึมที่อยู่ด้านนอกติดกับเยื่อหุ้มเซลล์ มีลักษณะบางใส
Endoplasm
เป็นไซโทพลาสซึมที่อยู่ด้านในใกล้กับนิวเคลียส มีลักษณะเข้มข้นมากกว่า
Non-membrane bounded organelle
Ribosome
มีทำหน้าที่
สังเคราะห์โปรตีน
พบในออร์แกเนลล์สำคัญคือ
Mitochondria
และ
Chloroplast
ประกอบด้วย
ribosomal RNA
และ
โปรตีน
ไรโบโซมของเซลล์โปรคาริโอตมีขนาด
70 s
Centriole
รูปทรงกระบอก
ไม่พบในเซลล์พืช
ประกอบด้วย
Microtubule
เรียงเป็นกลุ่ม 9 กลุ่ม แต่ละกลุ่มมีไมโครทิวบูล 3 อัน ตรงกลาง ไม่มี จึงเขียนสูตรโครงสร้างได้ว่า
9+0
มีหน้าที่
สร้าง
Spindle fiber
ควบคุมการเคลื่อนที่ของโครโมโซมขณะเซลล์แบ่งตัว
เป็น
Basal body
หรือส่วนฐานของซีเลียและแฟลกเจลลัม ท าหน้าท่ีควบคุมการ
เคลื่อนไหว
Cytoskeleton
โครงสร้างค้ำจุนเซลล์หรือโครงกระดูกของเซลล์
Microfilament
เกิดจาก
โปรตีน Actin
ขนาด 4 nm. จำนวน2 สายบิดพันเป็นเกลียว
มีหน้าท่ีเก่ียวกับ
การหดตัวของกล้ามเนื้อ,Cyclosis, ก ารแ บ่งไ ซ โ ทพล า ส ซึม แ บ บCleavage furrow, การเกิด Microvilli และให้เซลล์คงรูปร่าง
Microtubule
เกิดจาก
โปรตีน Tubulin
เป็
นองค์ประกอบของ
Spindle fiber,เป็
นโครงสร้างของ Cilia และ Flagellum (9+2)และเป็
นท่ียึดเกาะและเคลื่อนท่ีของออร์แกเนลล์
Intermediate filament
ทำให้เกิดรูปร่างและค้ำจุนเซลล์, เสริมความแข็งแรงในเซลล์ผิวหนัง และทำให้เกิดการสร้าง-สลาย Nuclear membrane
Non-membrane bounded organelle
(Single unit membrane)
Endoplasmic reticulum
มีลักษณะเป็นถุงแบนพับไปมา ส่วนของท่อติดต่อกับเยื่อหุ้มนิวเคลียส เยื่อหุ้มเซลล์
Rough endoplasmic reticulum (RER)
เป็นท่อลักษณะแบนขดไปมา มีไรโบโซมเกาะที่เยื่อหุ้ม
ทำหน้าที่สังเคราะห์
Protein
โดย
Ribosome
แล้วบรรจุใส่
Vesicle
ก่อนน าส่งไปยัง
Golgi complex
หรือนำส่งออกนอกเซลล์
Smooth endoplasmic reticulum (SER)
เป็นท่อลักษณะกลมขดไปมา ไม่มีไรโบโซมเกาะ
มีหน้าที่สังเคราะห์
Lipid
เช่น
Steroid Sex hormone
Golgi complex
รูปร่างคล้ายชามเรียกว่า
Cisterna
โครงสร้างคล้าย
SER
มีหน้าที่รับสารที่
RER
สร้าง แล้วนำมาทำให้เข้มข้น หรือ น ามาจัดเรียงโครงสร้างใหม่ให้
active
ก่อนลำเลียงออกนอกเซลล์
มีหน้าที่พิเศษคือ
การสร้าง
Acrosome
ซึ่งอยู่ที่ส่วนหัวของสเปิร์ม
การสร้างเข็มพิษ
(Nematocyte)
การสร้าง
Enzyme
ในพืชและสัตว์
Lysosome
มีลักษณะเป็นถุง
รูปร่างกลมรี
มีหน้าท่ีเก่ียวกับการย่อยสลายองค์ประกอบท่ีมาจากภายนอกเซลล์เช่น อาหาร แบคทีเรีย หรือย่อยสลาย
Organelle
ท่ีอายุมากหรือเซลล์ไม่ต้องการแล้ว
Primary lysosome
Secondary lysosome
Residual body
Peroxisome
คล้ายไลโซโซม แต่สามารถแบ่งตัวได้เอง ภายในประกอบด้วยเอนไซม์หลายชนิด พบมากในตับและไต
หน้าท่ีสำคัญ คือสร้างเอนไซม์ Catalase มาย่อย Hydrogen peroxide ให้กลายเป็นน้ำละออกซิเจน
Vacuole
Contractile
Vacuole
Sap vacuole
หน้าท่ีสะสมสารบางชนิดเช่น น้ำ น้ำตาล พบเฉพาะในเซลล์พืช
Food Vacuole
ท าหน้าที่บรรจุอาหารที่รับเข้ามาจากภายนอกเซลล์เพื่อท าการย่อยสลายต่อไป
Central Vacuole
ท าหน้าท่ีรักษาสมดุลของน้ำภายในเซลล์
Membrane bounded organelle
(Double unit membrane)
Mitochondria
มีรูปร่างหลายหลายตามชนิดของเซลล์ เช่น ในเซลล์ตับ มี
รูปร่างกลมท่อน
สัน้ คล้ายไส้กรอก
ทำหน้าที่เป็นแหล่งพลังงานของเซลล์ โดยการสลาย
Glucose
เปล่ียนเป็น
ATP
Plastid
Leucoplast
เป็นพลาสติดท่ีไม่มีสีพบในรากและลำต้น
Chromoplast
เป็นพลาสติดท่ีมีรงควัตถุสีต่างๆ
Chloroplast
เป็นพลาสติดท่ีมีรงควัตถุสีเขียว
มีหน้าท่ีหลักคือเป็นแหล่งเกิด
ปฏิกิริยาการสังเคราะห์ด้วยแสงของพืช (Photosynthesis)
Nucleus
Nuclear membrane
Chromatin
Nucleolus
มีลักษณะเป็นก้อนทึบแสงเด่นชัด อยู่บริเวณกลางเซลล์หรือค่อนไปข้างใดข้างหน่ึงของเซลล์
มีความสำคัญ เนื่องจากเป็นท่ีอยู่ของสารพันธุกรรม
(DNA)
จึงมีหน้าท่ีควบคุมการท างานของเซลล์
