Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่8 การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลมารดาที่มีปัญหาสุขภาพในระยะหลังคลอด -…

- - - - • ติดเชื้อที่ปากมดลูกหรือมดลูก ลามไปทางหลอดน้ำเหลือง ทำให้เกิดเยื่อบุช่องท้องอักเสบเป็นหนองในอุ้งเชิงกราน
      - • ไข้ 38.9-40 องศาเซลเซียส 4-7วัน ร่วมกับ tachycardia
      - • มดลูกโตขื้น กดเจ็บที่มดลูกส่วนล่างข้างเดียวหรือสองข้าง
      - • ตำแหน่งมดลูกจะ fix จากหนองที่เกิดขึ้นตาม round ligament
    - - • การรักษาตามอาการ
      - • ร่วมกับการให้ยาปฏิชีวนะ
      - • ถ้ามีฝีหรือหนองต้องระบายออก
  - - - • การผ่าตัดคลอดเอาทารกออกทางหน้าท้อง
      - • ทารกไม่ได้ดูดนมแม่
      - • ภาวะต่างๆ ที่ทำให้การหดรัดตัวของมดลูกไม่ดี ได้แก่ มีเศษรกหรือหุ้มเยื่อทารกค้างในมดลูก มีก้อนเนื้องอกของมดลูก ตั้งครรภ์หลายครั้ง ทารกตัวโต กระเพาะปัสสาวเต็ม
      - • มีการติดเชื้อของมดลูก (Endometritis)
      - • มดลูกคว่ำหน้ามากหรือคว่ำหลังมาก
    - - • น้ำคาวปลาไม่จางลง
      - • น้ำคาวปลาที่จางลงเปลี่ยนเป็นสีแดง
      - • ระดับยอดมดลูกไม่ลดลง
      - • ปวดมดลูกและมีไข้
      - • เหนื่อยอ่อนเพลีย
    - - • ให้ยา Oxytocin
      - • Dilatation and Curettage
      - • Antibiotic in endometritis
    - - • ประเมิน daily HF, lochia, อาการปวดมดลูก
      - • ติดตาม vital signs
      - • Early ambulation postpartum
  - - - • เชื้อเข้าทางช่องคลอดผ่านปากมดลูก เข้ามดลูก
        ปีกมดลูก กระจายเข้าเยื่อบุช่องท้อง
      - • ปวดท้องหรือสัมผัสท้องแล้วปวด บางรายไม่ชัดเจนเนื่องจากผนังหน้าท้องจะมีความหย่อนตัวในช่วงหลังคลอด
      - • ท้องอืดหรือแน่นท้อง
      - • ไข้
      - • คลื่นไส้และอาเจียน
      - • เบื่ออาหาร
    - - • การให้ยาปฏิชีวนะที่ครอบคลุมทั้ง aerobes และ anaerobes
      - • ถ้าเป็นรุนแรงจากแผลมดลูกเน่าและแยก หรือมีการแตกทะลุของลำไส้ จะต้องได้รับการผ่าตัดเร่งด่วน
  - - - • มีน้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น
      - • น้ำคาวปลาไม่เปลี่ยนสี จะมีสีน้ำตาลแดง อาจมีเยื่อหุ้มรกออกมา
      - • มดลูกมีขนาดใหญ่คลำได้ทางหน้าท้อง มีลักษณะนุ่ม กดเจ็บ
      - • 3 วัน หลังคลอดมีไข้ ไม่เกิน 38.8องศาเซลเซียส
      - • ชีพจร 90-120 คร้งต่อนาที อาจมีดอาการปวดศีรษะ อ่อนเพลีย
      - • WBC > 20,000/mm3 และมีการเพิ่มขึ้นของ neutrophil
- - - - • มีอาการปวดเฉพาะที่ที่แผล ปัสสาวะลำบาก อาจมีปัสสาวะคั่งหรือไม่ก็ได้
      - • มีไข้ มักจะเป็นไข้ต่ำๆ
      - • ปัจจัยส่งเสริมให้เกิดแผลแยกอื่นๆ เช่น ความผิดปกติของระบบการแข็งตัวของเลือด การสูบบุหรี่ การติดเชื้อ HPV
      - • การติดเชื้อสัมพันธ์กับการแยกของแผล
    - - • เริ่มจากขอบแผลบวม เปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลแดง
      - • ไหมที่เย็บอาจขาดหลุดออกมา จนทำให้เกิดการแยกของแผล
      - • มีหนองตามมา
    - - • ขจัดเนื้อตายและเปิดระบายหนองร่วมกับให้
        ยาปฏิชีวนะ
      - • ในรายที่มีลักษณะแผลอักเสบแต่ยังไม่มีหนอง
        สามารถให้ยาปฏิชีวนะอย่างเดียว
      - • ให้ยาแก้ปวด
      - • การดูแลแผลให้ sitz bath บ่อยๆทุกวัน
  - - - • เริ่มแสดงอาการไข้ตั้งแต่ 4 วันหลังผ่าตัด หรือในบางราย อาจพบว่ายังมีไข้ต่อเนื่องในขณะได้รับยาปฏิชีวนะ
      - • บริเวณแผลจะแดงและมีหนอง
    - - • การให้ยาปฏิชีวนะ ร่วมกับการผ่าตัดระบายหนอง
      - • ทำแผลแบบเปียก (wet dressing) 2 ครั้งต่อวัน
      - • เริ่มมีการสร้างเนื้อเยื่อใหม่ 4-6 วัน แล้วจึงเย็บปิดแผล ด้วยไหม
  - - - • มีการติดเชื้อ เชื้อที่พบบ่อยคือ Staphylococcus Aureus
        ถ้าไม่รักษาจะเกิดอาการรุนแรง
      - • หัวนมแตก ถลอกหรือมีรอยแตก จากการบีบนวดเต้านมมากๆเต้านมคัดมาก ท่อน้ำนมอุดตัน และจากการดูดนมของทารกที่มีเชื้อในจมูก และคอ โดยเชื้อเข้าสู่ท่อนมโดยตรง
    - - • มีไข้
      - • ผิวหนังบริเวณเต้านมมีลักษณะ แดง ตึง แข็ง เจ็บ ปวด
      - • ผิวหนังจะนุ่ม เป็นมัน ต่อมน้ำเหลืองที่รักแร้อาจโต และเจ็บ
    - - • เพาะเชื้อน้ำนมข้างที่มีการอักเสบก่อนเริ่มรักษา
      - • ให้ยาปฏิชีวนะที่ครอบคลุมเชื้อที่พบบ่อย
      - • ให้ยาแก้ปวด
      - • BFได้ปกติ ยกเว้นมีอาการปวดมาก
      - • การเจาะระบายหนอง นิยมวิธีใช้เข็มเจาะดูด (needle aspiration)
  - - - • เกิดจากการติดเชื้อบริเวณมดลูก โดยเฉพาะบริเวณที่เป็นที่เกาะของรกบริเวณ Fundus
      - • เกิดจากการติดเชื้อบริเวณมดลูก โดยเฉพาะบริเวณที่เป็นที่เกาะของรกบริเวณ Fundusเข้า Inferior Vena Cava ข้างซ้ายจะเข้า Renal Vein
    - - • ปวดบริเวณท้องน้อยด้านล่างและปวดบริเวณสีข้าง (Flank) อย่างใดอย่างหนึ่ง หรือทั้งสองอย่าง
      - • ตรวจพบก้อนบริเวณ Parametrium กดเจ็บตามเส้นเลือดที่มีการอักเสบ
      - • มักจะมีอาการปวดบริเวณที่มีการอักเสบในวันที่สองหรือสามหลังคลอด
      - • อาจจะมีไข้หรือไม่มีก็ได้
      - • ผลตรวจ CT หรือ MR
    - - • การรักษาการติดเชื้อที่สำคัญ คือ การให้ยาปฏิชีวนะ
      - • ส่วนการให้ Heparin ร่วมด้วยเชื่อว่าอาจทำให้ไข้ลดลงช้าลง
- - - - • ภาวะที่จิตใจหม่นหมอง หดหู่ เศร้าสร้อย ร่วมกับรู้สึกท้อแท้ หมดหวัง
      - • มองโลกในแง่ร้าย จะแสดงให้เห็นว่าพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปจากเดิม
      - • อาการเด่นชัดหลังคลอด 2-3 เดือน มีอาการนานกว่า 2 สัปดาห์
    - - • การบำบัดด้วยยา ในกลุ่ม Selective serotonin reuptake inhibitor เป็นอันดับแรก
      - • เข้ากลุ่มจิตบำบัด
    - - • อธิบายสาเหตุความไม่สุขสบายและความแปรปรวนของอารมณ์และจิตใจในระยะหลังคลอด
      - • ให้ความสนใจ สร้างสัมพันธภาพที่ดีแก่มารดา พูดคุยให้การดูแลเอา ใจใส่ ให้กำลังใจมารดาสม่ำเสมอ
      - • ในรายที่มีอาการรุนแรงพยาบาลควรเพิ่มความสังเกต ดูแลอย่างใกล้ชิด
      - • การดูแลให้มารดาได้รับความสุขสบายและการพักผ่อนอย่างเพียงพอ
      - • และควรแนะนำสามี และญาติให้กำลังใจมารดา และให้การช่วยเหลือมารดาในการดูแลทารกทันที ที่พบว่ามารดา เริ่มมีความยุ่งยากในการดูแลบุตร
  - - - • อาการมักจะเริ่มตั้งแต่ 48-72ชั่วโมง หลังคลอด และไม่พบอาการในผู้ป่วยหลังคลอดเกิน 2 สัปดาห์แล้ว
      - • มีอาการรุนแรงทันที นอนไม่หลับ กระสับกระส่ายหงุดหงิดง่าย อารมณ์ไม่แน่นอนวิตกกังวลอย่างมาก อาการต่อมาคือ สับสน จำเวลา สถานที่ บุคคลไม่ได้ ความจำเสื่อม สมาธิเสียวุ่นวาย พูดเพ้อเจ้อ มีท่าทางแปลก ๆร้องไห้คร่ำครวญ หลงผิดหวาดระแวง ประสาทหลอน หูแว่ว บางรายซึม เบื่ออาหาร มีความติดว่าบุตรจะถูกแย่ง ถูกขโมย ตำหนิตนเอง ลงโทษว่าตนไม่ดี คิด และพยายามฆ่าตัวตาย
    - - • รับรักษาในโรงพยาบาล และงดเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา
      - • การใช้ยา โดยยาที่ใช้จะมีอยู่ 3 กลุ่มคือ
        ยาต้านโรคจิต (Antipsychotic drug)
        ยาลดภาวะซึมเศร้า (Antidepressants)
        ยาควบคุมอารมณ์ (Mood stabilizer)
    - - • สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด
      - • ให้ความสนใจทุกกิจกรรมและคำพูด
      - • ป้องกันการทำร้ายตนเอง
      - • สิ่งที่อาจก่อให้เกิดอันตรายเก็บให้พ้นบริเวณที่มารดาพัก เช่นมีด กรรไกร
      - • ดูแลให้ได้รับยา