Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การลำเลียงสารเข้า-ออกเซลล์ - Coggle Diagram
การลำเลียงสารเข้า-ออกเซลล์
การลำเลียงสารแบบผ่านเยื่อหุ้มเซลล์
(Transport across membrane)
แบบไม่ใช้พลังงาน
(Passive transport)
ทิศทางการเคลื่อนที่ของสาร จากบริเวณที่มี
ความเข้มข้นของสารละลายมาก → น้อย
มีหลายประเภท
Simple diffusion
เคลื่อนที่ของโมเลกุลหรือไอออนของสารใดๆ
ท่ีเป็น “ตัวถูกละลาย (Solute)”
เยื่อหุ้มเซลล์ที่เกิดการแพร่แบบธรรมดา คือ Phospholipid bilayer
โดยไม่อาศัยตัวพา (Carrier) ใดๆ
ตัวถูกละลายที่มีขนาดเล็ก ที่ไม่มีขั้ว
ปัจจัยท่ีมีผลต่อการแพร่
อุณหภูมิ/ความดัน
ความแตกต่างของความเข้มข้นของสาร
สิ่งเจือปนและชนิดของสารตัวกลาง
ขนาดและน้ำ หนักโมเลกุลของสารที่จะแพร่
สถานะของสารที่จะแพร่
Facilitated Diffusion
เคลื่อนที่ของสารใดๆ จากบริเวณที่มีความ
เข้มข้นสูงไปยังบริเวณท่ีมีความเข้มข้นของสารต่ำ
ต้องอาศัย ตัวพา (Carrier)
ของสารขนาดเล็กที่มีขั้ว และตัว ถูกละลายที่มีขนาดโมเลกุลใหญ่
เกิดขึ้นได้เร็วกว่าการแพร่แบบ ธรรมดา
สารที่ถูกลำเลียงมีความเข้มข้นมาก ความเร็วในการลำเลียงจะคงที่
Osmosis
เคลื่อนที่ของน้ำซึ้งทำหน้าที่เป็นตัวทำละลาย ผ่านเยื่อเลือกผ่าน
บริเวณที่มีความเข้มข้นของ สารละลายต่าไปยังบริเวณที่มีความเข้มข้นของ สารละลายสูง
การเคลื่อนที่ของตัวทำละลาย มีผลทำให้เกิดการเปลี่ยนปริมาตร
ความดันที่ทำให้การ ออสโมซิสหยุดพอดี เรียกว่า แรงดันออสโมติก
รูปแบบการออสโมซิส
Hypertonic solution
เป็นสารละลายที่มีความเข้มข้นสูงเมื่อเทียบกับ
ความเข้มข้นของสารละลายภายในเซลล์
เกิดปรากฏการณ์เซลล์เหี่ยว (Plasmolysis)
Hypotonic solution
เป็นสารละลายที่มีความเข้มข้นน้อยเมื่อเทียบกับ
ความเข้มข้นของสารละลายภายในเซลล์
เกิดปรากฏการณ์เซลล์เต่ง
Isotonic solution
เป็นสารละลายที่มีความเข้มข้นเท่ากับกับความเข้มข้น
ของสารละลายภายในเซลล์
เข้าและออกเซลล์ในอัตราที่เท่ากัน
Dialysis
ตรงข้ามกับออสโมซิส
ตัวถูกละลาย ผ่านเยื่อเลือกผ่านจากบริเวณที่มีความเข้มข้นของสารละลายสูงไปยังบริเวณ ที่มีความเข้มข้นของสารละลายต่ำ
Ion exchange
การแลกเปลี่ยนไอออน
ต้องเป็น ion ที่มีขั้วเดียวกัน
Imbibition
การดูดซับน้ำ
อาศัยสารสำคัญคือ Cellulose และ Pectin
แบบใช้พลังงาน
(Active transport)
สารละลายน้อย → มาก
ใช้สารพลังงานคือ ATP
ใช้ Protein carrier
แบ่งเป็น 2 ประเภท
Primary active transport
ทิศทางเดียวต่อการลำเลียง 1 ครั้ง
Secondary active transport
2 ทิศทางต่อการลาเลียง 1 ครั้ง
อาศัยพลังงานจลน์ของสารทำให้เกิดการเคลื่อนที่ของตัวสารได้เอง
การลำเลียงสารแบบไม่ผ่านเยื่อหุ้มเซลล์
(Vesicle - mediated transport )
แบบนำสารเข้าสู่เซลล์
(Endocytosis)
แบ่งออกเป็น 3 วิธี
Phagocytosis(Cell eating)
ลำเลียงสารสถานะเป็นของแข็ง หรือวัตถุขนาดใหญ่เช่นเซลล์
ใช้ Pseudopodium ยื่นเยื่อหุ้มเซลล์ไปโอบล้อมสารนั้น ๆ
Pinocytosis(Cell drinking)
ลำเลียงสารสถานะของเหลว หรือสารละลาย
โดยการเว้าเข้าไปของเยื่อหุ้มเซลล์
Receptor –mediated endocytosis
(การนำสารเข้าสู่เซลล์โดยอาศัยตัวรับ)
มีโปรตีน ทำหน้าที่เป็นตัวรับ
จะต้องมีความจาเพาะในการจับกับโปรตีนตัวรับที่อยู่
แบบนำสารออกจากเซลล์
(Exocytosis)
บรรจุอยู่ในถุง (vesicle) แล้วถุงจะค่อยๆเคลื่อนเข้ามาเชื่อมรวมกับเยื่อหุ้มเซลล์จากนั้นสารที่ บรรจุอยู่ในถุงจะถูกปล่อยออกสู่นอกเซลล์