Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 8 การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลมารดาที่มีปัญหาสุขภาพในระยะหลังคลอด …
บทที่ 8 การใช้กระบวนการพยาบาลในการดูแลมารดาที่มีปัญหาสุขภาพในระยะหลังคลอด
1.การติดเชื้อหลังคลอด
Postpartum infection
4.Peritonitis
เยื่อบุช่องท้องอักเสบ
อาการและอาการแสดง
ปวดท้องหรือสัมผัสท้องแล้วปวด
ท้องอืดหรือแน่นท้อง
ไข้
คลื่นไส้อาจียน
เบื่ออาหาร
การรักษา
ถ้ารุนแรงมดลูกเน่า เเยก หรือมีการแตก
ทะลุของลำไส้ ต้องได้รับการผ่าตัดเร่งด่วน
การให้ยาปฏิชีวนะที่ครอบคลุมทั้ง
aerobes และ anaerobes
สาเหตุ
เชื้อเข้าทางช่องคลอดผ่านปากมดลูก
เข้ามดลูก ปีกมดลูก กระจายเข้าเยื่อบุช่องท้อง
5.Wound infection
การติดเชื้อที่แผลฝีเย็บ
Episiotomy infection
-การติดเชื้อสัมพันธ์กับการแยกของแผล
-มีอาการปวดเฉพาะที่ที่แผล
-มีไข้ เป็นไข้ต่ำๆ
การรักษา
ขจัดเนื้อตายและเปิดระบายหนองร่วมกับให้ยาปฏิชีวนะ
แผลอักเสบแต่ไม่มีหนองสามารถให้ยาปฏิชีวนะอย่างเดียวได้
การดูแลแผลให้ Sitz bath บ่อยๆทุกวัน
ให้ยาแก้ปวด
ลักษณะของแผลติดเชื้อ
เริ่มจากขอบแผลบวมเป็นสีน้ำตาลแดง
ไหมที่เย็บอาจขาดหลุดออกมา เกิดแผลแยก
มีหนองตามมา
การติดเชื้อที่แผลผ่าตัด
Abdominal incisional infections
-ปัจจัยเสี่ยง DM, HT, Obesity
-เริ่มแสดงอาการไข้ 4 วันหลังผ่าตัด
-บริเวณแผลจะแดงและมีหนอง
การดูแลรักษา
การให้ยาปฏิชีวนะร่วมกับระบายหนอง
ทำแผลแบบเปียก 2 ครั้ง/วัน
มีการสร้างเนื้อเยื่อใหม่ 4-6 วัน แล้ว
จึงเย็บปิดแผลด้วยไหม
3.Parametritis
อุ้งเชิงกรานอักเสบ
อาการและอาการแสดง
ไข้ 38.9-40 องสาเซลเซียส ร่วมกับ tachycardia
กดเจ็บที่มดลูกส่วนล่างหรือสองข้าง
ตรวจภายใน พบหนองที่ ligament
การรักษา
ร่วมกับให้ยาปฏิชีวนะ ที่ครอบคลุมเชื้อที่สงสัย
ถ้ามีฝีหรือหนองต้องระบายออก
การรักษาตามอาการ
สาเหตุ
ติดเชื้อที่ปากมดลูกหรือมดลูก ลามไปทางหลอดน้ำเหลืองทำให้เกิดเยื่อบุช่องท้องอักเสบเป็นหนองในอุ้งเชิงกราน
6.Pelvic trombophlebitis
ภาวะหลอดเลือดดำอักเสบในอุ้งเชิงกราน
สาเหตุ
เกิดจากการติดเชื้อบริเวณมดลูก
โดยเฉพาะบริเวณที่เกาะของรก Fundus
การอักเสบของหลอดเลือดในบริเวณกล้ามเนื้อมดลูกลุกลามเข้าไปใน Ovarian vein ซึ่งข้างขวาจะเข้า inferior Vena Cava ข้างซ้ายจะเข้า Renal Vein
อาการและอาการแสดง
การรักษา
รักษาการติดเชื้อ ให้ ATB
การให้ Haparin ร่วมด้วยอาจทำให้ไข้ลดลง
ปวดบริเวณท้องน้อยด้านล่างและบริเวณสีข้าง
ตรวจพบก้อนบริเวณ Parametrium
กดเจ็บตามเส้นเลือดที่อักเสบ
ปวดบริเวณที่อักเสบวันที่สองหรือสามหลังคลอด
มีไข้หรือไม่มีก็ได้
ผลตรวจ CT หรือ MRI
2.Endrometritis
เยื่อบุมดลูกอักเสบ
อาการและอาการแสดง
ชีพจร 90-100ครั้ง/นาที
อาจมีอาการปวดศีรษะ อ่อนเพลีย
3 วันหลังคลอดมีไข้ ไม่เกิน 38.8 องศาเซลเซียส
มดลูกขนาดใหญ่คลำได้ทาง
หน้าท้อง นุ่ม กดเจ็บ
น้ำคาวปลามีกลิ่นเหม็น
น้ำคาวปลาไม่เปลี่ยนสี
จะมีสีน้ำตาลแดง
WBC 20,000 /mm3
มีการเพิ่มขึ้นของ Neutrophil
การรักษา
รักษาตามอาการร่วมให้ยาปฏิชีวนะ
7.Breast abscess
เต้านมอักเสบ
พบในช่วง 3-4 สัปดาห์
หลังคลอด
สาเหตุ
อาการและอาการแสดง
การรักษา
ให้ยาปฏิชีวนะที่ครอบคลุมเชื้อที่พบบ่อย
ให้ยาแก้ปวด
เพาะเชื้อน้ำนมข้างอักเสบก่อนเริ่มการรักษา
ให้นมบุตรได้ ยกเว้นมีอาการปวดมาก
การเจาะระบายหนอง นิยมใช้
Needle aspiration
มีไข้
ผิวหนังบริเวณเต้านมมีลักษณะ
แดง ตึง แข็ง เจ็บ ปวด
ผิวหนังจะนุม เป็นมัน ต่อมน้ำเหลือง
ที่รักแร้ อาจโตและเจ็บ
มีการติดเชื้อ S.aureus ถ้ารักษา
ไม่หายเกิดอาการรุนแรง
หัวนมแตก ถลอก หรือมีรอยแตก จากการบีบนวดเต้านม ท่อน้ำนมอุดตัน และจากการดูดของทารกที่มีเชื้อในจมูก และคอ โดยเชื้อเข้าสู่ท่อนมโดยตรง
1.Subinvolution
มดลูกไม่เข้าอู่
สาเหตุ
การผ่าตัดคลอดเอาทารกออกทางหน้าท้อง
ทารกไม่ได้ดูดนมมารดา
มีเศษรกหรือเยื่อหุ้มรกค้างในมดลูก
มีการติดเชื้อของมดลูก(Endometritis)
มดลูกคว่ำหน้ามากหรือคว่ำหลังมาก
อาการและอาการแสดง
น้ำคาวปลาไม่จางลง
น้ำคาวปลาที่จางลงเปลี่ยนเป็นสีแดง
ระดับยอดมดลูกไม่ลดลง
ปวดมดลูกและมีไข้
เหนื่อยอ่อนเพลีย
การรักษา
Antibiotic in endometritis
Dilatation and Curettage
ให้ยา Oxytocin
การพยาบาล
Early ambulation postpartum
V/S
ประเมิน Daily HF,lochia,อาการปวดมดลูก
การอักเสบการติดเชื้อภายหลังการคลอด ผู้ป่วยมักมีไข้สูง ตั้งแต่ 38 องศาเซลเซียสขึ้นไปหลังจาก 24 ชั่วโมงของการคลอดบุตร จนถึงประมาณ 10 วันหลังคลอด
การพยาบาลมารดาติดเชื้อหลังคลอด
การประเมินสาเหตุของการติดเชื้อ
ประเมินบริเวณที่มีการติดเชื้อ
การให้การพยาบาล
อาาการปวด
ให้คำแนะนำดูแลรักษาสุขภาพ
สุขวิทยาส่วนบุคคล
ส่งเสริมให้น้ำคาวปลาไหลดี จัดท่า Fowler's position
มีไข้ ระบายหนอง ให้ ATB ตามแผนการรักษา
ดูแลให้ได้รับสารน้ำสารอาหารทางหลอดเลือดดำ
เตรียมอุปกรณ์กรณีคาดว่าอาจมีภาวะช็อก
ฝีเย็บ
เยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบ
หลอดเลือดดำอักเสบในอุ้งเชิงกราน
การติดเชื้อกระจายออกนอกมดลูก เช่น
Parametritis, Peritonitis
ปัจจัยเสี่ยงต่างๆ
ปัจจัยส่งเสริมให้เกิดการติดเชืัอหลังคลอด
2.การคั่งของเลือดที่ฝีเย็บ
Hematoma
อาการและอาการแสดง
รู้สึกปวดถ่วงในช่องคลอด
อาจมีปัญหาปัสสาวะหรืออุจจาระลำบาก
ปวดบริเวณที่มีก้อนเลือดคั่งชัดเจน
การรักษา
ใส่สายสวนปัสสาวะถ้าผู้ป่วยปัสสาวะไม่ได้
รักษาโดยการผ่าตัดไปเอาก้อนเลือดคั่งออก
ขนาดไม่ใหญ่รักษาตามอาการและใช้
น้ำแข็งกดทับ ให้ยาแก้ปวด แก้อักเสบ
สาเหตุ
การแตกของเส้นเลือดดำขอด(Varicose vein)
การแตกของหลอดเลือดโป่งพอง(aneurysm)
บริเวณ hypogastric artery
การเย็บไม่ถึงก้นแผล
3.ภาวะผิดปกติด้านจิตใจหลังคลอด
ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
(Pospartum depression)
อาการและอาการแสดง
จิตใจหม่นหมอง หดหู่ เศร้าสร้อย ร่วมกับท้อแท้
มองโลกในแง่ร้าย พฤติกรรมเปลี่ยนไปจากเดิม
อาการเด่นชัด 2-3 เดือนหลังคลอด มีอาการนานกว่า 2 สัปดาห์
การรักษา
การบำบัดด้วยยา
กลุ่ม Selective serotonin reuptake ihibitor
เข้ากลุ่มจิตบำบัด
การพยาบาล
1.ดูแลให้มารดาได้รับความสุขสบาย ให้ได้รับการพักผ่อน
2.อธิบายสาเหตุความไม่สุขสบายและความแปรปรวนของอารมณ์
3.ให้ความสนใจ สร้างสัมพันธภาพที่ดีแก่มารดา
4.แนะนำสามีและญาติให้กำลังใจมารดา
5.รายที่มีอาการรุนแรง ควรดูแลอย่างใกล้ชิด
ภาวะจิตประสาทหลังคลอด
(Pospartum psychosis)
อาการและอาากรแสดง
เริ่มตั้งแต่ 48-72 ชม.หลังคลอด
ไม่พบในผู้ป่วยหลังคลอดเกิน 2 สัปดาห์
มีอาการรุนแรงทันทีนอนไม่หลับ
กระสับกระส่าย หงุดหงิด อารมณ์
ไม่แน่นอน วิตกกังวลอย่างมาก
ร้องไห้คร่ำครวญ หลงผิด หวาดระแวง
การพยาบาล
สังเกตอาาการอย่างใกล้ชิด
ให้ความสนใจทุกกิจกรรมและคำพูด
ป้องกันการทำร้ายตนเอง
สิ่งที่อันตรายเก็บให้พ้นบริเวณที่มารดาพัก เช่น มีด กรรไกร
ดูแลให้ได้รับยา
การรักษา
การใช้ยา 3 กลุ่ม คือ ยาต้านโรคจิต(Antipsychotic drug) ยาลดภาวะซึมเศร้า (Antidepressants) ยาควบคุมอารมณ์ (Mood stabilizer)
รับรักษาในโรงพยาบาล งดเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา