Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคระบบทางเดินอาหาร - Coggle Diagram

- - - - บางรายพบว่า เกิดหลังการติดเชื้อของลำไส้
        หรือ จากความผิดปกติในผนังของลำไส้เล็ก ที่เป็นมาตั้งแต่กำเนิด เช่น ก้อนติ่งเนื้อ (Polyps) หรือ กระพุ้งของลำไส้(Meckel’s diverticulum)
- - - - โรคปากแหว่งเพดานโหว่ สามารถเิกดได้ตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดาในช่วงเดือนที่2และเดือนที่ 3ของการตั้งครรภ์ ทำให้เกิดความผิดพลาดในการสร้างอวัยวะ
      - ปากแหว่ง
        
        เกิดที่ด้านบนของริมฝีปากในลักษณะช่องว่างเล็กๆหรือเว้าเล็กน้อยเรียกว่า ปากแหว่งไม่สมบูรณ์ หรือปากแหว่งบางส่วน
        
        ถ้ารอยแยกนี้ต่อเนื่องไปถึงจมูกเรียกว่า ปากแหว่งสมบูรณ์ อาจเกิดข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้
        
        สาเหตุจากการเชื่อของขากรรไกบนและส่วนยื่นจมูกใกล้กลาง เพื่อเป็นเพดานปากปฐมภูมิไม่สมบูรณ์
      - เพดานโหว่
        
        เป็นภาวะที่แผนกระดูกของกะโหลกศีรษะทประกอบเป็น
        เพดานแขง 2 แผนไม่เชื่อมกัน
        
        ผู้ป่วยส่วนมากมักมีปากแหว่งร่วมด้วย
        
        ผู้ป่วยเพดานโหว่มักมีลิ้นไก่แฉก
        
        สาเหตุจากความบกพร่องของการเชื่อมของส่วนยื่นเพดาน ปากด้านข้าง (lateral palatine processes) , ผนังกลางจมูก (nasal septum) , และหรือส่วนยื่นเพดานปากกลาง (median palatine processes) เพื่อเป็นเพดานปากทุติยภูมิ
        
        แบ่งเป็น
        
        ชนิดสมบูรณ์ คือมีรอยแยกทั้งเพดานแข็งและเพดานอ่อน บางครั้งอาจ มีที่ขากรรไกรด้วย
        
        ชนิดไม่สมบูรณ์ คือมีช่องอยู่ที่เพดานปาก มักเป็นที่เพดานอ่อน
  - - - เศษอาหารหมักหมม หรือหินปูน พอกอยู่ที่ฟัน
      - ทำให้ Bacteria เจริญได้ดี เกิดการอักเสบ
        Gingivitis
    - - เป็นการอักเสบของเนื้อเยื่อที่อยู่รอบฟัน
      - มักเกิดที่เหงือกก่อน แล้วลุกลามทำลาย tissue ถ้าอักเสบเรื้อรัง อาจทำให้เหงือกร่น (Gingival recession)
    - - รอยโรคที่มีการทำลายสาร enamel และ dentine
      - โรคแทรกซ้อนที่สำคัญ คือ Osteomyelitis และ Cellulitis
    - - เกิดจาก herpes simplex virus
      - ระยะแรกเป็น vesicle ขนาดเล็ก ที่mucocutaneous junction ของริมฝีปาก
      - ต่อมาแตกเป็นแผล และอาจมีsecondary infection
      - ถ้ารางกายมีความต้านทานลดลง จะเกิดรอยโรค
        ซ้ำบริเวณเดิม
    - - เป็นแผลที่เกิดซ้ำในช่องปาก
      - มักเป็นแผลตื้น แผลเดียวหรือหลายแผลพร้อมกัน
      - คลุมด้วย exudate สีเทาและรอบๆเป็นสีแดง
    - - เกิดจากเชื้อรา Candida albicans
      - พบในเด็กเล็ก/ผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ/ได้รับยาปฏิชีวนะ
    - - เคลือบฟัน (enamel) : เป็นส่วนที่แข็งที่สุดของฟันมีส่วนประกอบของ แคลเซียมและฟอสเฟต
      - เนื้อฟัน (dentine) : เป็นส่วนที่แข็งน้อยกว่าเคลือบฟัน มีความแข็งพอๆกับกระดูก ชั้นนี้มีการสร้างและสลายอยู่ตลอดเวลา เป็นชั้นที่มีเซลล์เป็นจำนวนมาก
      - โพรงประสาทฟัน (pulp) : เป็นที่อยู่ของเส้นเลือดที่นำ
        อาหารมาหล่อเลี้ยงฟัน และนำของเสียออกจากฟันและมี เส้นประสาทรับความรู้สึกของฟัน
      - เคลือบรากฟัน (cementum) : เป็นส่วนของเนื้อเยื่อปริทันต์ ที่อยู่ภายในรากฟันด้านหลังของเหงือก ซึ่งมีเส้นประสาทไหลเวียนมาก
      - เหงือก (gingiva) : เนื้อเยื่อที่หุ้มตัวฟันและกระดูก
        ขากรรไกรไว้
  - - - เกิดจากเชื้อ Streptococcus Staphylococcus
      - พบ tonsil บวมโตมี exudate สีขาว คลุมอยู่ที่ผิว
      - ภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญคือ Peritonsillar abscess
    - - เกิดจากการอักเสบของ tonsil เป็นๆหายๆ
      - พบ tonsil มีขนาดใหญ่กว่า 2 ซม. เนื่องจากมี lymphoid hyperplasia
- - - - มักพบในเพศชาย
      - พยาธิสภาพที่ rectum และ sigmoid colon ไม่มี ganglion cellใน colon จึงไม่มี peristalsis ทำให้ content ผ่านไม่ได้ colon ส่วนที่อยู่เหนือกว่ามีผนังหนาและพองออก
    - - เกิดจากเนื้อเยื่อที่แยกระหว่าง rectum กับ Anus ที่ควรหายไปตั้งแต่ทารกในครรภ์อายุ 8 สัปดาห์ ยังคงอยู่
      - เกิดภาวะลำไส้อุดตันได้
  - - - เป็นความผิดปกติของหลอดเลือดบริเวณนั้น
      - เกิดจากการเพิ่มความดันในหลอดเลือดดำนานๆเกิดจากการเบ่งอุจจาระบ่อยๆจากท้องผุก การยกของหนักการยืนนานๆ รวมทั้วการตั้งครรภ์ ทำให้เลือดไหลกลับไม่สะดวก
- - - - เป็นการอักเสบของ gastric mucosa จากสารระคาย เคืองและความบกพร่องกลไกป้องกัน
      - mucosa เกิดอันตรายต่อเส้นเลือด→บวม → เลือดออก →รอยถลอก →เสี่ยงเป็นมะเร็ง
      - ชนิดกระเพาะอาหารอักเสบ
        
        Acute gastritis
        
        สาเหตุ ระคายเคืองจาก อาหาร ยา แอลกอฮอล การติดเชื้อ
        
        พยาธิสภาพเริ่มจากอาการเลือดคั่งและบวมของเยื่อบุกระเพาะอาหาร
        อาจพบรอยโรคเรียก acute hemorrhagic erosive gastritis
        
        Chronic gastritis
        
        สาเหตุ การท้นกลับน้ำดี,การระคายเคืองเรื้อรัง การดื่มเหล้า ยาASA การติดเชื้อ Helicobacter pylori
        
        รอยโรค รอยแผลเป็น→ลุกลามเลือดออก แผลในกระเพาะอาหาร
    - - ภาวะที่เยื้อบุกระเพาะอาหารถูกทำลาย และเกิดแผลบรเวณเยอบกระเพาะอาหาร
      - ตำแหน่งทพบได้ เช่น หลอดอาหารส่วนลาง กระเพาะอาหาร ลำไส้เล็กส่วนต้นที่ติดกับกระเพาะอาหาร
      - เกิดจากความเสียสมดุลระหว่างปริมาณกรดที่หลั่งในกระเพาะอาหาร
        กับความต้านทานต่อกรด
      - โรคกระเพาะอาหารแบบเฉียบพลัน (Acute ulcer)
        
        มีลักษณะเป็นแผลตื้นไม่ลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อกระเพาะอาหาร
        
        มักพบเป็นแผลหลายจุด เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว
        และหายเองประมาณ 6 สํปดาห์
        
        มักพบมากในผู่ป่วยหลังการผ่าตัดหรือมีโรคติดเชื้อรุนแรง
      - โรคกระเพาะอาหารแบบเรื้อรัง (Chronic peptic ulcer)
        
        มีลักษณะเป็นแผลลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อกระเพาะอาหาร
        
        แผลมลักษณะเรื้อรัง ขอบแผลนูนบวม เมื่อแผลหายจะเกิดรอยแผลเป็น
        
        แบ่งเป็น 2 ชนิด
        
        แผลที่กระเพาะอาหาร(Gastric ulcer)
        
        เป็นแผลที่พบได้ในทุกส่วนของกระเพาะอาหาร ทั้งส่วน
        กระเพาะอาหาร ฟันดัส ไพโรริก และแอนทรัม
        
        มักพบมากในผู้ที่มีอายูตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป ทั้งเพศหญิง
        และเพศชายพบในอัตราที่เท่ากัน
        
        สาเหตุมักพบเกิดจากความสามารถในการป้องกันกรด และเปปซินของกระเพาะอาหารลดลงทำให้เกิดแผลได้ง่าย
        
        แผลในลำไส้เล็กส่วนต้น(Duodenal ulcer)
        
        เป็นชนิดที่มีแผลเกิดบริเวณลำไส้เล็กส่วนต้น
        
        สาเหตุจากการหลั่งกรดที่มากขึ้น
        
        มักพบในทุกวัย โดยเฉพาะคนที่มีภาวะ
        ความเครียดสูง อารมณ์แปรปรวน และมความวิตกกังวลมาก รวมถึงพฤติกรรมการดื่มสุรา และสูบบุหรี่
      - สาเหตุ
        
        การติดเชื้อ Helicobacter pylori แบคทีเรียแกรมลบ
        
        ติดต่อโดยการกินอาหารหรือน้ำดื่มที่ปนเปื้อนเชื้อจากอุจจาระของผู้ติดเชื้อ แล้วเข้าไปฝังตัวอยู่ใต้เยื่อบุกระเพาะ
        
        ระยะแรก อาจทำให้เกิดกระเพาะอาหารอักเสบ ซึ้งจะ
        เป็นเรื้อรังนานต่อมา ทำใหกลายเป็นแผล
        
        การใช้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตอรอยด์ ได้แก่ แอสไพริน และกลุ้มยาแก้ปวดข้อ พบว่าผู้ที่ใช้ยากลุ่มนี้เป็นประจำ จะมีโอกาสเป็นแผลที่กระเพาะอาหาร และมีโอกาสเกิด ภาวะแทรกซ้อน เช่น เลือดออก แผลทะลุ
        
        ยาจะระคายต่อเยื่อบุกระเพาะอาหารโดยตรง และทำลายกลไกในการต้านทานต่อกรดของเยื่อบุกระเพาะอาหาร และลำไส้
    - - น้ำย่อยในกระเพาะมีฤทธิ์เป็นกรด เมื่อกระเพาะ
        ทะลุกรดในกระเพาะจะหลั่งออกมาในช่องท้อง ท ำให้เยื่อบุช่องท้อง peritoneum อักเสบเรียกช่องท้องอักเสบ peritonitis
      - ผู้ป่วยมอาการปวดทองอย่างมาก หากไม่ได้รับการ
        รักษาอย่างเหมาะสมอาจจะทำให้เกิดโรคแทรกซ้อน และทำให้ผป่วยเสียชีวิตได้
      - สาเหตุ
        
        พบมากที่สุด ได้แก
        
        การติดเชื้อ Helicobacter pylori
        
        การใชยาแกปวดกลม NSAID
- - - - จำนวน myenteric ganglion cell ในผนังหลอดอาหาร
        ที่ทำหน้าที่ควบคุมการหดตัวเพื่อบีบไลอาหารมีจำนวนลดลงหรือไม่มี
      - กลืนอาหารลำบากและสำลัก โดยเฉพาเวลากลางคืน
      - หลอดอาหารส่วนบนจะมีผนังบางและโป่งออก
    - - หลอดเลือดดำโป่งพองบริเวณหลอดอาหารส่วนลาง
      - เป็นเส้นเลือดที่ท่ออาหาร esophagus ส่วนล่าง เกิดการขยายตัว
        ทำใหเกิดผนังของเส้นเลือดบางลง ง่ายต่อการฉีกขาดหรือแตกและมีเลือดออก
      - สาเหตุททำให้เกิดภาวะเลือดออก คือ cirrhosis
        หลอดเลือดดำมลักษณะคดเคี้ยว จาก portal hypertension ทำให้เกิดแผลได้