Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรวิทยา ระบบทางเดินอาหาร - Coggle Diagram
พยาธิสรีรวิทยา
ระบบทางเดินอาหาร
โครงสร้างทางเดินอาหาร
GI tract
mounth
pharynx
esophagus
stomach
small intestine
large intestine
rectum
anus
Accessory organ
teeth
tongue
salivary gland
liver
gall bladder
pancreas
โรคของช่องปาก
ความพิการแต่กำเนิด
โรคปากแหว่งเพดานโหว่
(Hare Lip and Cleft palate)
เกิดในทารกอยู่ในครรภ์มารดา
ช่วง 2-3 เดือน
ปากแหว่ง
เกิดที่ด้านบนริมฝีปาก
ปากแหว่งไม่สมบูรณ์
เว้าเล็กน้อย
ปากแหว่งสมบูรณ์
เว้าลากยาวถึงจมูก
สาเหตุ
ขากรรไกรบนกับส่วนยื่นจมูกเชื่อมกันไม่สมบูรณ์
เพดานโหว่
สาเหตุ
เพดานแข็ง 2 แผ่นไม่เชื่อมกัน
มีปากแหว่ง
ลิ้นไก่แฉก
ชนิด
ชนิดสมบูรณ์
รอยแยกทั้งเพดานแข็งและเพดานอ่อน
ชนิดไม่สมบูรณ์
มีช่องที่เพดานอ่อน
การอักเสบ
Gingivitis
เศษอาหารหมักหมม
หินปูนพอกที่ฟัน
แบคทีเรีย เจริญได้ดี
เกิดการอักเสบ
Periodonitis
เนื้อเยื่อที่รอบฟันอักเสบ
เกิดที่เหงือก ลุกลามทำลาย tissue
อักเสบเรื้อรังทำให้เหงือกร่น
สาเหตุสำคัญในคนอายุ 35 ปีขึ้นไป
Dental caries
มีการทำลาย enamel และ dental
โรคแทรกซ้อน คือ Osteomyelitis และ Cellulitis
Recurrent herpes labialis
เกิดจาก herpes simplex virus
ระยะแรกเป็น vesicle ขนาดเล็ก ที่ริมฝีปาก
ต่อมาแตกเป็นแผล
ร่างกายภูมิต้านทานลดลง จะเกิดรอยโรคซ้ำบริเวณเดิม
Aphthous ulcer
เป็นแผลที่เกิดซ้ำในช่องปาก
แผลตื้น เป็นแผลเดียวหรือหลายแผลพร้อมกัน
exudate สีเทา รอบๆเป็นสีแดง
มักหายภายใน 1 week
Oral candidiasis (Thrush)
เกิดจากเชื้อรา Candida albican
พบในเด็กเล็ก มีภูมิต้านทานต่ำ ได้รับยาปฎิชีวนะ
บริเวณอักเสบคลุมด้วย fibro - suppurative exudate มีเชื้อราปนอยู่
Tonsillitis
Acute tonsillitis
เกิดจากเชื้อ Streptococcus Staphylococcus
tonsil บวมโต มี exudate สีขาว
ภาวะแทรกซ้อน Periodonsillar adscess
Chronic hypertrophic tonsillitis
เกิดจากการอักเสบของ tonsil เป็นๆหายๆ
tonsil มีขาดใหญ่ เนื่องจาก lymphoid hyperplasia
โรคของต่อมน้ำลาย
Mumps
เกิดจาการติดเชื้อไวรัส กลุ่ม Paramyxovirus
acute interstitial inflammation
ติดต่อกันทาง น้ำลาย เสมหะ
พลบในเด็ก อายุ 5-10 ปี
ผช อาจมีอัณฑะอักเสบ
ผญ อาจมีรังไข่อักเสบ
อาจมีเยื่อหุ้มสมองและสมองอักเสบร่วมด้วย
โรคของหลอดอาหาร
ความพิการแต่กำเนิด
Esophageal stenosis
บางส่วนของหลอดอาหารตีบ
Esophageal atresia
ไม่มีส่วนใดส่วนหนึ่งของหลอดอาหาร
Achalasia
Myenteric ganglion cell ลดลงหรือไม่มี
กลืนอาหารลำบากและสำลัก
หลอดอาหารส่วนบนมีผนังบางและโป่งออก
Esophageal varices
หลอดเลือดดำโป่งพองบริเวณหลอดอาหารส่วนล่าง
ทำให้เกิดภาวะเลือดออก คือ cirrhosis
หลอดเลือดดำคดเคี้ยว จาก portal hypertension
ทำให้เกิดแผลได้
ความผิดปกติของกระเพาะอาหาร
Gastritis
Acute gastritis
สาเหตุ
ระคายเคืองจาก อาหาร ยา แอลกอฮอล์ การติดเชื้อ
พยาธิสภาพ
เริ่มจากมีเลือดคั่งและบวมชองเยื่อบุกระเพาะอาหาร
รอยโรค
acute hemorrhagic erosive gastritis
Chronic gastic
สาเหตุ
การท้นกลับน้ำดี
ระคายเคืองเรื้อรัง
ดื่มเหล้า ยา ASA
ติดเชื้อ Helicobacter pylori
รอยโรค
รอยแผลเป็น
ลุกลามเลือดออก
แผลในกระเพาะอาหาร
Peptic ulcer
Acute ulcer
แผลตื้น
มีแผลหลายจุด เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว หายเองประมาณ 6 week
พบมากผู้ป่วยหลังผ่าตัดหรือโรคติดเชื้อรุนแรง
Chronic ulcer
แผลลึก
แผลเรื้อรัง นูนบวม แผลหายจะเกิดแผลเป็น
แบ่งเป็น 2 ชนิด
แผลที่กระเพาะอาหาร (Gastric ulcer)
แผลในลำไส้เล็กส่วนต้น (Duodenal ulcer)
Diverticular disease
โรคของลำไส้เล็ก
Intussusception
ลำไส้เล็กส่วนต้นถูกกลืนโดยลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย
ส่วนที่กลืน เรียก intussuscipien
ส่วนที่ถูกกลืน เรียก intussusceptum
พบในเด็กเล็ก โดยเฉพาะ ผช
สาเหตุ
เกิดหลังการติดเชื้อของลำไส้
ผิดปกติของผนังลำไส้ตั้งแต่กำเนิด
ก้อนติ่งเนื้อ (Polyps)
กระพุ้งของลำไส้ (Meckel's diverticulum)
Intestinal adheson
การติดกันของลำไส้ หรือลำไส้กับอวัยวะอื่น
ทำให้มีการดึงรั้งลำไส้
Content ผ่านไม่สะดวก เป็นมากทำให้ลำไส้อุดตัน
สาเหตุจากการอักเสบหรือหลังผ่าตัดในช่องท้อง
intestinal obstruction
น้ำ อาหาร น้ำย่อย ของเหลวต่างๆ ไม่สามารถเคลื่อนผ่านลำไส้ได้ปกติ
ก่อให้เกิดอาการแน่นท้อง ปวดท้อง คลื่นไส้อาเจียน ไม่ผายลม
อาจเกิดจาก ภาวะลำไส้อืด (Paralytic ileus)
ลำไส้ตีบตัน (Mechanical obstruction)
โรคของลำไส้ใหญ่
Hirschsprung's disease
or
Congenital megacolon
มักพบในเพศชาย
พยาธิสภาพพบที่ rectum และ sigmoid colon
ไม่มี ganglion cell ใน colon จึงไม่มี peritulsis ทำให้ content ผ่านไม่ได้
colon ส่วนที่เหนือกว่ามีผนังหนาและพองออก
Inperforate anus
เนื้อเยื่อที่แทรกระหว่าง rectum กับ anus ที่ควรหายไปตั้งแต่ทารกในครรภ์อายุ 8 week ยังอยู่
เกิดภาวะลำไส้อุดตัน
Diverticular disease
การที่ mucosa เป็นติ่งออกไปจาก muscle layer ของผนัง colon
มักพบใน ผู้สูงอายุ กินอาหารกากใยน้อย ไม่ออกกำลังกาย
เกิดกล้ามเนื้อหนาตัวรอบๆติ่ง
เพิ่มแรงดัน
ติ่งแตก
abscess, peritonitis
โรคของลำไส้ใหญ่
Hemorrhoid
ริดสีดวงทวาร
เกิดจากการโตขึ้นขอลกลุ่มเส้นเลือดและเนื้อเยื่อ เรียกว่า hemorrhoidal tissue
hemorrhoidal tissue
ป้องกันกล้ามเนื้อทวารหนักและหูรูดระหว่างถ่ายอุจจาระ
ช่วยให้ทวารหนักปิดสนิท ขณะที่เราอยู่เฉย
สาเหตุ
เป็นความผิดปกติของ ลล บริเวณนั้น
การเพิ่มความดันใน ลล ดำ นานๆ
การเบ่งอุจจาระบ่อยๆ
ท้องผูก
ยกของหนัก
ยืนนานๆ
การตั้งครร๓์
โรคของตับ
Jaundice
ระดับ bilirubin ในเลือดสูงกว่าปกติ 2 เท่า
ผิวหนัง Sclera เหลือง
มีการแตก RBC เพิ่มขึ้น
มีความพร่องของ cell ตับ ในการจับ bilirubin
ลดการ conjugation ของ bilirubin
ทางเดินน้ำดีอุดตันที่งนอกและในตับ
Ascites
ภาวะท้องมาน
เป็นการสะสมของเหลวในช่องท้อง
สาเหตุ
โรคตับเรื้อรัง
มะเร็ง
หัวใจขวาล้มเหลว
ตับอ่อนอักเสบ
nephrotic syndrome
มีการรบกวนการไหลเวียนเลือดจาก liver สู่ hepatic v. และ vena cava
albumin ต่ำ
การหลั่ง ADH และ Aldosterone มากขึ้น
portal hypertension
การอุดตันในเส้นเลือด portal
การอุดตันในตับส่วน sinusoids
การอุดตันในเส้นเลือดดำ hepatic
ระยะยาวทำให้เกิดปัญหา
varicies
splenomegaly
ascites
hepatic encephalopathy
Hepatitis
อักเสบจากเชื้อไวรัส หรือ ยาและสารเคมี
มีการทำลาย parenchymal cell
และมี transminases ปล่อยเข้ากระแสเลือด
Viral hepatitis
Drug induce hepatitis
Paracetamal
Aspirin
Isoniazid
Alcohol hepatitis
Cirrhosis
ตับอักเสบจาก fibrosis และมี
nodular regeneraion
ทำให้ผิดปกติทั้งโครงสร้างและหน้าที่ของตับ
ตับรูปร่างบิดเบี้ยว เป็นก้อนแข็ง
เกิดการอุดตันทางเดินน้ำดี
เกิด portal hypertension
โรคระบบทางเดินน้ำดี
นิ่วในทางเดินน้ำดี
(Gallstones)
Choledocholithiasis
นิ่วที่เกิดในทางเดินน้ำดีร่วมกับการอักเสบของท่อน้ำดี
แบ่งเป็น 2 ชนิด
นิ่วที่ประกอบด้วยคลอเรสเตอรอล
(Cholesterol stones)
ลักษณะแข็ง เป็นก้อนสีขาว เหลือง เขียว
สาเหตุและกลไกการเกิด
การ ปป อัตราส่วน ความเข้มข้นของน้ำดี
การไม่เคลื่อนที่ของน้ำดี
นิ่วที่ประกอบด้วยบิริลูบิน
(pigment or bilirubin stones)
มีขนาดเล็กและสีคล้ำ
พบใน ผป โรคตับแข็ง ธาลัสซีเมีย G6PD
เกิดจากการมี unconjugated birirubin เพิ่มมากขึ้น
เนื่องจากมี RBC ผิดปกติ
การอักเสบของถุงน้ำดีและท่อน้ำดีเรื้อรัง
hepatolithiasis
นิ่วที่เกิดในทางน้ำดีภายในตับ มี Ca เป็น สปก หลัก
มีสีน้ำตาล เรียก Brown pigment stones
cholecystitis
การอักเสบของถุงน้ำดีจากโรคนิ่วในถุงน้ำดี
ก้อนนิ่วไปอุดตันถุงน้ำดี ทำให้ไหลเข้าสู่ลำไส้ไม่ได้
ความดันในถุงน้ำดีสูงขึ้น ไปกดเบียดหลอดเลือด
ถุงน้ำดีจึงขาดเลือด เกิดการอักเสบขึ้น
โรคของตับอ่อน
Acute pancreatitis
มีการบาดเจ็บหรือแตก ทำให้น้ำย่อยตับอ่อนย่อยเนื้อเยื่อตนเอง
อุดตันทางเดินน้ำดี ทำให้ไหลเข้าสู่ตับอ่อน
แอลกอฮอล์ ทำให้ตับอ่อนหลั่งน้ำย่อยมากขึ้น
oddi sphincto หดเกร็ง
Chronic pancreatitis
Chronic calcifying pancreatitis
พบใน ผป พิษสุราเรื้อรัง
Chronic obstructive pancreatitis
มี คสพ กับการตีบของ oddi sphinctor