Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

พยาธิสรีรวิทยาระบบทางเดินอาหาร, นางสาวรัตนวรรณ จันทร์สม เลขที่56 1A,…

- - - - Parotid gland
        
        อยู่หน้ากกหู ผลิตน้ำลายชนิดใส
      - Submandibular gland
        
        อยู่บริเวณใต้ขากรรไกรล่าง ผลิตน้ำลายชนิดใส (ผลิตเป็นหลัก) และชนิดเหนียว
      - Sublingual gland
        
        อยู่บริเวณใต้ลิ้น ผลิตน้ำลายชนิดเหนียว (ผลิตเป็นหลัก) และชนิดใส
    - - ตับ สร้างน้ำดี ย่อยไขมัน
      - ตับอ่อน สร้างน้ำหลั่งตับอ่อน ประกอบด้วยเอนไซม์ที่จำเป็นต่อระบบย่อยอาหาร
      - ถุงน้ำดี กักเก็บน้ำดี
- - - - สามารถเกิดได้ตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์มารดา
      - ช่วงเดือนที่2 และเดือนที่3 ของการตั้งครรภ์
      - ปากแหว่ง
        
        เกิดที่ด้านบนของริมฝีปากในลักษณะช่องว่างเล็กๆเรียกว่า ปากแหว่งไม่สมบูรณ์
        
        ถ้ารอยแยกนี้ต่อเนื่องไปถึงจมูกเรียกว่า ปากแหว่ง สมบูรณ์
        
        สาเหตุจากการเชื่อมของขากรรไกรบนและส่วนยื่นจมูกด้านใกล้กลาง เพื่อเป็นเพดานปากปฐมภูมิ
        ไม่สมบูรณ์
      - เพดานโหว่
        
        เป็นภาวะที่แผ่นกระดูกของกะโหลกศีรษะที่ประกอบเป็นเพดานแข็ง 2 แผ่นไม่เชื่อมกัน
        
        ผู้ป่วยส่วนมากมักมีปากแหว่งร่วมด้วย
        
        ผู้ป่วยเพดานโหว่มักมีลิ้นไก่แฉก
        
        ชนิดสมบูรณ์
        
        มีรอยแยกทั้งเพดานแข็งและเพดานอ่อน บางครั้งอาจ มีที่ขากรรไกรด้วย
        
        ชนิดไม่สมบูรณ์
        
        มีช่องอยู่ที่เพดานปาก มักเป็นที่เพดานอ่อน
        
        สาเหตุจากความบกพร่อง
        
        การเชื่อมของส่วนยื่นเพดานปากด้านข้าง
        (lateral palatine processes)
        
        ผนังกลางจมูก (nasal septum)
        
        ส่วนยื่นเพดานปากกลาง (median palatine processes) เพื่อเป็นเพดานปากทุติยภูมิ
  - - - เศษอาหารหมักหมมหรือหินปูน พอกอยู่ที่ฟัน
      - ทำให้ Bacteria เจริญได้ดี
      - เกิดการอักเสบ
    - - เป็นการอักเสบของเนื้อเยื่อที่อยู่รอบฟัน
      - มักเกิดที่เหงือกก่อน แล้วลุกลามทำลาย tissue
      - ถ้าอักเสบเรื้อรัง อาจทำให้เหงือกร่น
        (Gingival recession)
      - เป็นสาเหตุสำคัญของการสูญเสียฟันในคนอายุ 35 ปีขึ้นไป
    - - รอยโรคที่มีการทำลายสารenamelและdentine
      - โรคแทรกซ้อนที่สำคัญ คือ Osteomyelitis และ Cellulitis
    - - เกิดจาก herpes simplex virus
      - ระยะแรกเป็นvesicle ขนาดเล็กที่mucocutaneous junction ของริมฝีปาก
      - ต่อมาแตกเป็นแผลและอาจมี secondary infection
      - ถ้าร่างกายมีความต้านทานลดลง จะเกิดรอยโรคซ้ำบริเวณเดิม
    - - เป็นแผลท่เีกิดซ้ำในช่องปาก
      - มักเป็นแผลตื้น แผลเดียวหรือหลายแผลพร้อมกัน
      - คลุมด้วย exudate สีเทาและรอบๆเป็นสีแดง
        มักหายภายใน 1 สัปดาห์
    - - เกิดจากเชื้อรา Candida albicans
      - พบในเด็กเล็ก/ผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ/ได้รับยาปฏิชีวนะ
      - บริเวณอักเสบจะคลุมด้วย fibro-suppurative exudate ที่มีเชื้อราปนอยู่
    - - Acute tonsillitis
        
        เกิดจากเชื้อ Streptococcus Staphylococcus
        
        พบ tonsilบวมโตมีexudateสีขาวคลุมอยู่ที่ผิว
        
        ภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญคือ Peritonsillar abscess
      - Chronic hypertrophic tonsillitis
        
        เกิดจากการอักเสบของ tonsil เป็นๆหายๆ
        
        พบ tonsil มีขนาดใหญ่กว่า 2 ซม. เนื่องจากมี lymphoid hyperplasia
  - - - เกิดจากการติดเชื้อไวรัส กลุ่ม Paramyxovirus
      - เป็นการอักเสบแบบ acute interstitial inflammation
      - ติดต่อกันโดยทาง น้ำลาย เสมหะ มักจะพบใน เด็กอายุ 5-10 ปี
      - สำหรับผู้ชายอาจจะมีอัณฑะอักเสบ (Orchitis)
      - ผู้หญิงอาจจะมีรังไข่อักเสบ(Oophoritis)
      - อาจมีเยื่อห้มุสมองและสมองอักเสบร่วมด้วย (Meningoencephalitis)
- - - - เป็นการอักเสบของ gastric mucosa จากสารระคาย เคืองและความบกพร่องกลไกป้องกัน
      - mucosa เกิดอันตรายต่อเส้นเลือด→บวม → เลือดออก →รอยถลอก →เสี่ยงเป็นมะเร็ง
      - Acute gastritis
        
        สาเหตุ ระคายเคืองจาก อาหาร ยา แอลกอฮอล์
        การติดเชื้อ
        
        เริ่มจากอาการเลือดคั่งและบวมของเยื่อบุกระเพาะอาหาร
        
        อาจพบรอยโรคเรียก acute hemorrhagic erosive gastritis
      - Chronic gastritis
        
        สาเหตุ
        
        การท้นกลับน้ำดี,การระคายเคืองเรื้อรัง การดื่มเหล้า ยาASA การติดเชื้อ Helicobacter pylori
        
        รอยโรค
        
        รอยแผลเป็น→ลุกลามเลือดออกแผลในกระเพาะอาหาร
    - - ภาวะที่เยื่อบุกระเพาะอาหารถูกทำลาย และเกิด แผลบริเวณเยื่อบุกระเพาะอาหาร
      - พบโรคนี้ได้ทุกเพศทุกวัย
      - ตำแหน่งที่พบ
        
        หลอดอาหารส่วนล่าง
        
        กระเพาะอาหาร
        
        ลำไส้เล็กส่วนต้นที่ติดกับกระเพาะอาหาร
      - เกิดจากความเสียสมดุลระหว่างปริมาณกรดที่ หลั่งในกระเพาะอาหารกับความต้านทานต่อกรด
      - Acute ulcer
        
        มีลักษณะเป็นแผลตื้นไม่ลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อ กระเพาะอาหาร
        
        มักพบเป็นแผลหลายจุด เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว
        
        มักพบมากในผู้ป่วยหลังการผ่าตัดหรือมีโรคติดเชื้อ รุนแรง
      - Chronic peptic ulcer
        
        มีลักษณะเป็นแผลลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อกระเพาะอาหาร
        
        ขอบแผลนูนบวม เมื่อแผลหายจะเกิดรอยแผลเป็น
        
        Gastric ulcer
        
        เป็นแผลที่พบได้ในทุกส่วนของกระเพาะอาหาร
        
        มักพบมากในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 40 ปี ขึ้นไป
        
        มักพบเกิดจากความสามารถในการป้องกันกรดและเปปซินของกระเพาะอาหารลดลงทำให้เกิดแผลได้ ง่าย
        
        Duodenal ulcer
        
        เป็นชนิดที่มีแผลเกิดบริเวณลำไส้เล็กส่วนต้น
        
        สาเหตุจากการหลั่งกรดที่มากขึ้น
        
        พบในทุกวัยโดยเฉพาะคนที่มีภาวะ ความเครียดสูง สูบบุหรี่ ดื่มเหล้า
      - สาเหตุ
        
        การติดเชื้อHelicobacter pylori แบคทีเรียแกรมลบ
        
        ติดต่อโดยการกินอาหารหรือน้ำดื่มที่ปนเปื้อนเชื้อจากอุจจาระของผู้ติดเชื้อ แล้วเข้าไปฝังตัวอยู่ใต้เยื่อบุกระเพาะ
        
        ระยะแรก อาจทำให้เกิดกระเพาะอาหารอักเสบ ซึ่งจะเป็นเรื้อรังนาน ต่อมาทำให้กลายเป็นแผล
        
        การใช้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตอรอยด์
        
        ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ เช่น การสูบบุหรี่ ความเครียดทางอารมณ์ แอลกอฮอล์
    - - น้ำย่อยในกระเพาะมีฤทธิ์เป็นกรด
      - กระเพาะทะลุกรดในกระเพาะจะหลั่งออกมาในช่องท้อง เกิดperitonitis
      - ผู้ป่วยมีอาการปวดท้องอย่างมาก
      - สาเหตุ
        
        การติดเชื้อ Helicobacter pylori
        
        การใช้ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAID
- - - - บางรายพบว่า เกิดหลังการติดเชื้อของลำไส้
      - ความผิดปกติในผนังของลำไส้เล็กที่เป็นมาตั้งแต่กำเนิด
- - - - มักพบในเพศชาย
      - พยาธิสภาพพบที่rectum และ sigmoid colon ไม่มี ganglion cell ใน colon จึงไม่มี peristalsis ทำให้ content ผ่านไม่ได้
      - Colon ส่วนที่อยู่เหนือกว่ามีผนังหนาและพองออก
    - - เกิดจากเนื้อเยื่อที่แยกระหว่าง rectum กับ Anus ที่ควรหายไปตั้งแต่ทารกในครรภ์อายุ 8 สัปดาห์ ยังคงอยู่
      - เกิดภาวะลำไส้อุดตันได้
  - - - เป็นความผิดปกติของหลอดเลือดบริเวณนั้น
      - เกิดจากการเพิ่มความดันในหลอดเลือดดำนานๆ
      - เกิดจากการเบ่งอุจจาระบ่อยๆจากท้องผูก
      - การยกของหนัก การยืนนานๆ
      - รวมทั้งการตั้งครรภ์ ทำให้เลือดไหลกลับไม่สะดวก
- - - - ระดับ bilirubin ในเลือดสูงกว่าปกติสองเท่า
      - อาการผิวหนัง ตา sclera เหลือง
      - สาเหตุ
        
        มีการแตก RBC เพิ่มขึ้น
        
        มีความบกพร่องของเซลล์ตับในการจับ bilirubin
        
        ลดการconjugation ของ bilirubin
        
        มีการอุดตันของทางเดินน้ำดีทั้งภายในและภายนอกตับ
    - - ภาวะท้องมานเป็นการสะสมของเหลวในช่องท้อง
        
        มีสาเหตุ
        
        โรคตับเรื้อรัง
        
        มะเร็ง
        
        หัวใจขวาล้มเหลว
        
        ตับอ่อนอักเสบ
        
        nephrotic syndrome
      - มีการรบกวนการไหลเวียนเลือดจาก liver สู่ hepatic vein และ vena cava
      - ภาวะalbumin ต่ำ
      - การหลั่งADH↑,Aldosterone ↑
    - - เป็นการอักเสบของตับเกิดจากการติดเชื้อ virus
      - มีการทำลาย parenchymal cell
      - มี transaminases (SGOT ,SGPT) ปล่อยเข้ากระแสเลือด
    - - เป็นความผิดปกติของตับที่เกิดจากการอักเสบมี fibrosis และมี nodular regeneration
      - ทำให้มีความผิดปกติทั้งโครงสร้างและหน้าที่ของตับ
      - ตับรูปร่างบิดเบี้ยว คลำพบเป็นก้อนแข็ง
      - ทำให้เกิดการอุดตันของทางเดินน้ำดีเกิด portal hypertention
  - - - ทำให้เกิด
        
        Varices
        
        splenomegaly
        
        ascites
        
        hepatic encephalopathy
  - - - นิ่วที่ เกิดขึ้นและมีอยู่ในทางเดินน้ำดี
      - อาจพบในถุงน้ำดี หรือท่อน้ำดีก็ได้ เรียก Cholelithiasis
      - Choledocholithiasis นิ่วที่เกิดในทางเดินน้ำดีร่วม เกิดจากการอักเสบของท่อน้ำดี (Cholangitis)
      - hepatolithiasis นิ่วที่เกิดในทางเดินน้ำดีภายในตับมีแคลเซียมเป็นส่วนประกอบหลักมีสีน้ำตาล เรียก Brown pigment stones
    - - การอักเสบของถุงน้ำดีจากโรคนิ่วในถุงน้ำดี
      - ก้อนนิ่วจะไปอุดตันท่อน้ำดี ส่งผลให้น้ำดีไหลออกจากถุงน้ำดีเข้าสู่ลำไส้ไม่ได้
      - ความดันในถุงน้ำดีสูงขึ้นไปกดเบียดหลอดเลือดต่างๆที่หล่อเลี้ยงถุงน้ำดี
      - ถุงน้ำดีจึงขาดเลือดเนื้อเยื่อถุงน้ำดีจึงเกิดการบาดเจ็บเกิดเป็นการอักเสบขึ้น
      - Cholesterol stones
        
        พบบ่อยประมาณ 80% ของนิ่วในถุงน้ำดีทั้งหมด
        
        มีลักษณะแข็งเป็นก้อนสีขาว เหลือง หรือเขียว
        
        เกิดจากการมี Cholesterol เพิ่มขึ้นในน้ำดี
        
        สาเหตุและกลไก
        
        การเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนความเข้มข้นในน้ำดี
        
        การไม่เคลื่อนที่ของน้ำดี
      - Pigment or bilirubin stones
        
        มีขนาดเล็กกว่าและมีสีคล้ำกว่าชนิดที่เกิดจาก คอเลสเตอรอล
        
        มักพบในผู้ป่วยโรคตับแข็งหรือผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของเลือด
        
        สาเหตุและกลไก
        
        เกิดจากการมี unconjugated bilirubin เพิ่มมากขึ้นในน้ำดี
        
        เนื่องจากมีการทำลายเม็ดเลือดแดงมาก ผิดปกติหรือมีการอักเสบถุงน้ำดีและท่อน้ำดีเรื้อรัง