Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

พยาธิสรีรวิทยาระบบทางเดินอาหาร - Coggle Diagram

- - - - เกิดได้ตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์มารดา ในช่วงเดือนที่ 2 และเดือนที่ 3ทำให้เกิดความผิดพลาดในการสร้างอวัยวะ ได้แก่ ปากและเพดานปาก
      - เพดานโหว่
        
        ภาวะที่แผ่นกระดูกของกะโหลกศีรษะที่ประกอบเป็นเพดานแข็ง 2แผ่นไม่เชื่อมกัน
        
        ส่วนมากมักมีปากแหว่งร่วมด้วย
        
        มักมีลิ้นไก่แฉก
        
        ความบกพร่องของการเชื่อมของส่วนยื่นเพดานปากด้านข้าง (lateral palatine processes) , ผนังกลางจมูก (nasal septum) หรือส่วนยื่นเพดานปากกลาง (medianpalatine processes) เพื่อเป็นเพดานปากทุติยภูมิ
        
        ชนิดสมบูรณ์
        
        มีรอยแยกทั้งเพดานแข็งและเพดานอ่อน อาจมีที่ขากรรไกรด้วย
        
        ชนิดไม่สมบูรณ์
        
        มีช่องอยู่ที่เพดานปาก มักเป็นที่เพดานอ่อน
      - ปากแหว่ง
        
        เกิดที่ด้านบนของริมฝีปากในลักษณะช่องว่างเล็กๆหรือเว้าเล็กน้อย เรียกว่า ปากแหว่งไม่สมบูรณ์**หรือปากแหว่งบางส่วน**
        
        ถ้ารอยแยกนี้ต่อเนื่องไปถึงจมูก เรียกว่า ปากแหว่งสมบูรณ์ เกิดข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้
        
        สาเหตุ
        
        การเชื่อมของขากรรไกรบนและส่วนยื่นจมูกด้านใกล้กลางเพื่อเป็นเพดานปากปฐมภูมิ ไม่สมบูรณ์
  - - - เศษอาหารหมักหมมหรือหินปูน พอกอยู่ที่ฟัน
      - Bacteria เจริญได้ดี เเละเกิดการอักเสบ
    - - การอักเสบของเนื้อเยื่อที่อยู่รอบฟัน
      - เกิดที่เหงือกก่อนแล้วลุกลามทำลาย tissue
      - ถ้าอักเสบเรื้อรัง อาจทำให้เหงือกร่น (Gingival recession)
      - เป็นสาเหตุสาคัญของการสูญเสียฟัน
    - - รอยโรคที่มีการทำลายสาร enamel และ dentine
      - โรคแทรกซ้อนที่สำคัญ คือ Osteomyelitis และ Cellulitis
    - - เกิดจาก herpes simplex virus
      - ระยะแรกเป็น vesicle ขนาดเล็กที่ mucocutaneous junction ของริมฝีปาก
      - ต่อมาแตกเป็นแผล และอาจมี secondary infection
      - ถ้าร่างกายมีความต้านทานลดลง จะเกิดรอยโรคซ้ำบริเวณเดิม
    - - แผลที่เกิดซ้ำในช่องปาก
      - เป็นแผลตื้น แผลเดียวหรือหลายแผลพร้อมกัน
      - คลุมด้วย exudate สีเทาและรอบๆเป็นสีแดง
      - หายภายใน 1 สัปดาห์
    - - เกิดจากเชื้อรา Candida albicans
      - พบในเด็กเล็ก ผู้ที่มีภูมิต้านทานต่ำ ได้รับยาปฏิชีวนะ
      - บริเวณอักเสบจะคลุมด้วย fibro-suppurative exudate ที่มีเชื้อราปนอยู่
  - - - เกิดจากเชื้อ Streptococcus Staphylococcus
      - tonsil บวมโต มี exudate สีขาว
      - ภาวะแทรกซ้อนที่สำคัญคือ Peritonsillarabscess
    - - เกิดจากการอักเสบของ tonsil เป็นๆหายๆ
      - tonsil มีขนาดใหญ่กว่า 2 ซม. เนื่องจากมี lymphoid hyperplasia
- - - - ภาวะที่ไม่มีส่วนใดส่วนหนึ่งของหลอดอาหาร
    - - ภาวะที่บางส่วนของหลอดอาหารตีบ
  - - - เกิดภาวะเลือดออก คือ cirrhosis
- - - - การอักเสบของ gastric mucosa จากสารระคายเคืองและความบกพร่องกลไกป้องกัน
      - mucosa เกิดอันตรายต่อเส้นเลือด→บวม →เลือดออก →รอยถลอก →เสี่ยงเป็นมะเร็ง
      - Acute gastritis
      - Acute gastritis
        
        สาเหตุ
        
        ระคายเคืองจากอาหาร ยา แอลกอฮอล์ การติดเชื้อ
        
        พยาธิสภาพ
        
        อาการเลือดคั่งและบวมของเยื่อบุกระเพาะอาหาร
        
        รอยโรค
        
        acute hemorrhagic erosive gastritis
      - Chronic gastritis
        
        สาเหตุ
        
        การท้นกลับน้าดี การระคายเคืองเรื้อรัง การดื่มเหล้า ยาASA การติดเชื้อ Helicobacter pylori
        
        รอยโรค
        
        รอยแผลเป็น→ลุกลามเลือดออก แผลในกระเพาะอาหาร
    - - ภาวะที่เยื่อบุกระเพาะอาหารถูกทำลาย และเกิดแผลบริเวณเยื่อบุกระเพาะอาหาร
      - พบได้ทุกเพศทุกวัย
      - พบได้ เช่น หลอดอาหารส่วนล่าง กระเพาะอาหาร ลำไส้เล็กส่วนต้นที่ติดกับกระเพาะอาหาร
      - ความเสียสมดุลระหว่างปริมาณกรดที่หลั่งในกระเพาะอาหารกับความต้านทานต่อกรด
      - โรคกระเพาะอาหารแบบเฉียบพลัน(Acute ulcer)
        
        เป็นแผลตื้นไม่ลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อกระเพาะอาหาร
        
        พบเป็นแผลหลายจุด เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว และหายเองประมาณ 6สัปดาห์
        
        พบมากในผู้ป่วยหลังการผ่าตัดหรือมีโรคติดเชื้อรุนแรง
      - โรคกระเพาะอาหารแบบเรื้อรัง(Chronic peptic ulcer)
        
        ลักษณะเป็นแผลลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อกระเพาะอาหาร
        
        ลักษณะเรื้อรัง ขอบแผลนูนบวมเมื่อแผลหายจะเกิดรอยแผลเป็น
        
        แผลที่กระเพาะอาหาร(Gastric ulcer)
        
        แผลที่พบได้ในทุกส่วนของกระเพาะอาหาร
        
        พบมากในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 40ปี ขึ้นไปทั้งเพศหญิง และเพศชายพบในอัตราที่เท่ากัน
        
        สาเหตุ : มักพบเกิดจากความสามารถในการป้องกันกรดและเปปซินของกระเพาะอาหารลดลง
        
        แผลในลำไส้เล็กส่วนต้น(Duodenal ulcer)
        
        มีแผลเกิดบริเวณลำไส้เล็กส่วนต้น
        
        สาเหตุ : จากการหลั่งกรดที่มากขึ้น
        
        พบในทุกวัย โดยเฉพาะคนที่มีภาวะความเครียดสูง อารมณ์แปรปรวน และมีความวิตกกังวลมาก รวมถึงพฤติกรรมการดื่มสุรา และสูบบุหรี่
      - สาเหตุ
        
        ติดเชื้อHelicobacter pylori
        
        ติดต่อโดยการกินอาหารหรือน้ำดื่มที่ปนเปื้อนเชื้อจากอุจจาระของผู้ติดเชื้อแล้วเข้าไปฝังตัวอยู่ใต้เยื่อบุกระเพาะ
        
        ระยะแรก อาจทำให้เกิดกระเพาะอาหารอักเสบ ซึ่งจะเป็นเรื้อรังนานต่อมา ทำให้กลายเป็นแผล
        
        ใช้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตอรอยด์
        
        ยาจะระคายต่อเยื่อบุกระเพาะอาหารโดยตรง และทำลายกลไกในการต้านทานต่อกรดของเยื่อบุกระเพาะอาหารและลำไส้
        
        ปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ เช่นการสูบบุหรี่ ความเครียดทางอารมณ์ แอลกอฮอล์ อาหารทุกชนิด
      - Peptic ulcer perforate
        
        สาเหตุ
        
        ติดเชื้อ Helicobacter pylori
        
        ใช้ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAID
        
        น้ำย่อยในกระเพาะมีฤทธิ์เป็นกรดเมื่อกระเพาะทะลุกรดในกระเพาะจะหลั่งออกมาในช่องท้อง
        
        มีอาการปวดท้องอย่างมาก หากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสมอาจจะทาให้เกิดโรคแทรกซ้อน และทาให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้
- - - - ไม่ทราบว่าอะไรเป็นสาเหตุ
      - บางรายพบว่า เกิดหลังการติดเชื้อของลำไส้ หรือ จากความผิดปกติในผนังของลำไส้เล็กที่เป็นมาตั้งแต่กำเนิด เช่น ก้อนติ่งเนื้อ (Polyps)
  - - - จากการอักเสบหรือภายหลังการผ่าตัดในช่องท้อง
- - - - พบในเพศชาย
      - พยาธิสภาพพบที่ rectum และ sigmoid colon
      - ไม่มี ganglion cell ใน colon จึงไม่มี peristalsisทไให้ content ผ่านไม่ได้
      - Colon ส่วนที่อยู่เหนือกว่ามีผนังหนาและพองออก
    - - เกิดจากเนื้อเยื่อที่แยกระหว่าง rectum กับ Anus ที่ควรหายไปตั้งแต่ทารกในครรภ์อายุ 8สัปดาห์ ยังคงอยู่
      - เกิดภาวะลาไส้อุดตันได้
  - - - 1.เป็นความผิดปกติของหลอดเลือดบริเวณนั้น
      - 2.เกิดจากการเพิ่มความดันในหลอดเลือดดานานๆ เกิดจากการเบ่งอุจจาระบ่อยๆ จากท้องผูกการยกของหนัก การยืนนานๆรวมทั้งการตั้งครรภ์ ทาให้เลือดไหลกลับไม่สะดวก
- - - - ระดับ bilirubin ในเลือดสูงกว่าปกติสองเท่า
      - อาการ
        
        ผิวหนัง ตา sclera เหลือง
      - สาเหตุ
        
        มีการแตก RBC เพิ่มขึ้น
      - ความบกพร่องของเซลล์ตับในการจับ bilirubin
      - ลดการ conjugation ของ bilirubin
      - การอุดตันของทางเดินน้ำดีทั้งภายในและภายนอกตับ
    - - ภาวะท้องมานเป็นการสะสมของเหลวในช่องท้อง
      - สาเหตุ
        
        จากโรคตับเรื้อรัง มะเร็ง หัวใจขวาล้มเหลว ตับอ่อนอักเสบ nephrotic syndrome
      - มีการรบกวนการไหลเวียนเลือดจาก liver สู่ hepatic vein และ vena cava
      - ภาวะ albumin ต่ำ
      - การหลั่ง ADH↑ Aldosterone ↑
    - - ภาวะความดันเลือดสูงในเส้นเลือดดาพอร์ตัล
      - การอุดตันที่เกิดขึ้นในตับส่วน sinusoids (Intrahepaticsinusoidal block)
      - การอุดตันที่เกิดขึ้นในเส้นเลือดดาเฮปพาติก (Posthepaticblock)
      - การอุดตันที่เกิดในเส้นเลือดพอร์ตัล (Prehepaticblock)
      - การเกิดในระยะยาวทำให้เกิดปัญหา
        
        splenomegaly
        
        ascites
        
        hepatic encephalopathy
        
        Varices
    - - การอักเสบของตับเกิดจากการติดเชื้อ virus หรือ reaction จากยาและสารเคมี
      - มีการทำลาย parenchymal cell และมี transaminases(SGOT ,SGPT)ปล่อยเข้ากระแสเลือด
    - - ความผิดปกติของตับที่เกิดจากการอักเสบมี fibrosis และมี nodular regenerationทำให้มีความผิดปกติทั้งโครงสร้างและหน้าที่ของตับ
      - ตับรูปร่างบิดเบี้ยว คลำพบเป็นก้อนแข็ง ทำให้เกิดการอุดตันของทางเดินน้ำดี เกิด portal hypertention
  - - - Choledocholithiasis นิ่วที่เกิดในทางเดินน้ำดีร่วม เกิดจากการอักเสบของท่อน้ำดี (Cholangitis)
      - hepatolithiasis นิ่วที่เกิดในทางเดินน้ำดีภายในตับ มีแคลเซียมเป็นส่วนประกอบหลัก มีสีน้ำตาล เรียก Brown pigment stones
      - Cholecystitis การอักเสบของถุงน้ำดีจากโรคนิ่วในถุงน้ำดี
      - นิ่วที่ประกอบด้วยโคเลสเตอรอล (Cholesterol stones)
      - นิ่วที่ประกอบด้วยบิลิรูบิน (Pigment or bilirubin stones)
    - - พบบ่อยประมาณ 80% ของนิ่วในถุงน้ำดีทั้งหมด
      - ลักษณะแข็งเป็นก้อนสีขาว เหลือง หรือเขียว
      - เกิดจากการมี Cholesterol เพิ่มขึ้นในน้ำดี หรือการบีบตัวของกล้ามเนื้อในถุงน้ำดีมีสมรรถภาพไม่เพียงพอ
      - สาเหตุและกลไกการเกิด
        
        การเกิดนิ่วทางเดินน้ำดีจาก Cholesterol
        
        การเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนความเข้มข้นในน้ำดี
        
        การไม่เคลื่อนที่ของน้ำดี
    - - มีขนาดเล็กกว่าและมีสีคล้ำกว่าชนิดที่เกิดจากคอเลสเตอรอล
      - พบในผู้ป่วยโรคตับแข็งหรือผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของเลือด เช่น โรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย
      - สาเหตุและกลไกการเกิด
        
        มี unconjugated bilirubin เพิ่มมากขึ้นในน้ำดี เนื่องจากมีการทำลายเม็ดเลือดแดงมากผิดปกติ หรือมีการอักเสบถุงน้ำดีและท่อน้ำดีเรื้อรัง
  - - - สาเหตุและกลไกการเกิด
        
        เกิดจากท่อในตับอ่อนได้รับบาดเจ็บหรือมีการแตก น้าย่อยจากตับอ่อนจะย่อยเนื้อเยื่อตนเอง
        
        การอุดตันทางเดินน้ำดี ทำให้น้ำดีไหลเข้าสู่ตับอ่อน
        
        แอลกอฮอล์ ทำให้ตับอ่อนหลั่งน้ำย่อยมากขึ้นและทำให้ Oddisphinctor หดเกร็ง
    - - มีความสัมพันธ์กับการดื่มเหล้า สูบบุหรี่ รับประทานอาหารมัน ภาวะแคลเซียมในเลือดสูง การอุดตันท่อในตับอ่อนเป็นเวลานาน
      - Chronic calcifying pancreatitis
        
        พบในผู้ป่วยโรคพิษสุราเรื้อรัง
      - Chronic obstructive pancreatitis
        
        มีความสัมพันธ์กับการตีบของ Oddi sphinctor