Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ปัญหาสุขภาพของ ตา หู คอ จมูกและปวดศีรษะ, การวินิจฉัยโรคหู คอและจมูก,…
ปัญหาสุขภาพของ ตา หู คอ
จมูกและปวดศีรษะ
กลุ่มอาการผิดปกติของตา
กลุ่มการมองเห็น แสบตา ตามัว
การวินิจฉัย
ถ้ามีอาการแสบตา ระคายเคืองตา ตาแดง น้ำตาไหล เวลาถูกลม เป็นๆหายๆสัมพันธ์กับการถูกลมและแสงแดดบ่อยๆ ตรวจพบแผ่นเนื้อสีเหลืองนูนอยู่ใกล้ขอบตาดำบริเวณหัวตาหรือหางตา ถ้้าถูกแดดหรือนอนดึกจะเห็นหลอดเลือดขยายมีลักษณะแดงเรื่อๆให้คิดถึงโรคตอเนื้อ (Pterygium)
การรักษา
การรักษาต้อลมและต้อเนื้อถ้ายังไม่เข้าถึงตาดำหรือไม่มีการอักเสบใดๆก็ไม่ต้องรักษาใดๆ แต่ถ้าต้อเนื้อยื่นเลยขอบตาดำประมาณ 3-4 เมตร ค่อยผ่าตัดลอกออก ที่สำคัญควรหลีกเลี่ยงลม แดด (UV light) ฝุ่น ควันด้วยการสวมแว่นตากันแดดป้องกันแสงอุลตร้าไวโอเลต ถ้ามีการอักเสบหรือเคืองตา ให้หยอดยาลดการอักเสบ ยาหยอดตา atificial tear, topical vasoconstrictor น้ำตาเทียมและantihistamine, Histo-oph Eye drop สำหรับSteroid แพทย์สั่งเท่านั้นใช้ในกรณีที่มีการอักเสบแคงและเจ็บตา แต่ไม่ควรหยอด รterodนานเกิน 1 เดือนอาจเป็นสาเหตุเกิดต้อหิน
กลุ่มปวดตา ตาอักเสบ ตุ่มฝี บวม น้ำตาไหล
1. อาการตาอักเสบเรื้อรัง
ริดสีดวงตา(Trachoma)
เด็ก< 8yr หรือหญิงตั้งครรภ์ให้นมบุตร ให้ Erythromycin แทน
ถ้ามีการระบาดให้ Tetracycline eye ointment
Doxycycline 100mg.
2. กุ้งยิง
ชนิดหัวผุดเป็นข้างนอก(External)
ชนิดหัวผุดเป็นข้างใน(Internal)
อาการหนังตาบนอักเสบ(Blephaliytis)
อาการถุงน้ำตาอักเสบ(Dacryocytitis)
อาการเลือดออกใต้ตาขาว(Sub conjunctiva hemorrhage)
กลุ่มตาแดง เคืองตา คันตา
การวินิจฉัย
คันหัวตาต้องขยี้ตาบ่อยตาแดงตา คันตาเคืองตา
มีน้ำตาไหล หนังตาไม่บวมมีประวัติภูมิแพ้ในครอบครัว
ให้คิดถึงเยื่อตาขาวอักเสบจากการแพ้(Allergic conjunctivitis)
ถ้ามีตาแดง หนังตาบวม ตาบวมมีขี้ตา สีเหลืองหรือสีเขียว
ตาบวมมีขี้ตาสีเหลืองหรือสีเขียวหรือสีเขียวตื่นเช้า ตาบวมมีขี้ตา
สีเหลืองหรือสีเขียวหรือสีเขียวตื่นเช้าขึ้นมาตาจะติดกันลืมตาไม่
ได้ขึ้น ตาบวมมีขี้ตาสีเหลืองหรือสีเขียวหรือสีเขียวตื่นเช้าขึ้น
มาตาจะติดกันลืมตาไม่ได้ปวดหรือเคืองคันตาต่อมน้ำเหลืองไม่
โต ให้คิดถึงคิดถึง เยื่อตาขาวอักเสบจากเชื้อ
แบคทีเรีย(Bacteria conjunctivitis)
ถ้ามีตาแดง หนังตาบวม แสบตา ลืมตาขึ้นมีน้ำตา
เล็กน้อย ต่อมน้ำเหลืองหน้าหูโตให้คิดถึง เยื่อตาขาวอักเสบจากเชื้อไวรัส(Viral Conjunctivitis)
การรักษาเบื้องต้น
ถ้ามีหนังตาบวม ดันตาจากการแพ้ สงสัยเยื่อตาขาวอักเสบจากการแพ้ เพราะมีประวัติการแพ้หรือสัมผัสกับสารก่อการแพ้หรือรับประทาน
อาหารที่แพ้แนะนำให้หยุดอาหารหรือเครื่องสำอางหรือหลีกเลี่ยงสิ่ง
เหล่านั้น ให้ยาแก้แพ้ (antihistamine) เช่น คลอเฟนิรามิน
(Chlorpheniramine) ยาหยอดตาลดการอักเสบ เช่น ฮิสตาออฟ (Histaop)
ถ้ามีหนังตาบวมมากให้ยาปฏิชีวนะ Dicloxacilin หรือ Erythromycin
ถ้าปวดให้ยาแก้ปวด Paracetamol ถ้าอาการไม่ดีขึ้นภายใน 2-3 วัน
แนะนำให้ผู้ป่วยรับประทานยาให้ครบ 5-7
ถ้าตาแดง มีหนังตาบวม หนังตาอักเสบ สงสัยเยื่อตาขาวอักเสบจากเชื้อแบคที่เรีย มีไข้ร่วม ด้วยให้ยาลดไข้ พาราเซตามอล (Paracetamal) ให้ยาป้ายตาปฏิชีวนะ (Tetracycline) หรือ รับประทานยาไดดอกซาซิลิน (Dicoxacilin) หรืออิริโทรมัยซิน (Erytromycin) เพื่อลดการติดเชื้อแบคที่เรีย
การตรวจร่างกาย
ใช้ไฟฉายส่องดูคอ คลำต่อมไทรอยด์ มีคอแดงร่วมหรือไม่
คลำต่อมน้ำเหลืองที่หน้าหูโตหรือไม่
ใช้ไฟฉายส่องสังเกตว่า เยื่อบุแดงหรือซีด น้ำมูกสีอะไร
วัดปรอท มีไข้หรือไม่
ใช้ไฟฉายส่องว่า มีตาแดง หนังตาบวมหรือไม่
การให้คำแนะนำ
ประคบเย็นวางบนเปลือกตาข้างที่คันเพื่อลดอาการบวม แนะนำไมให้ขยี้ตา
ให้ผู้ป่วยสังเกตตัวเองว่าแพ้อะไร แล้วพยายามหาทางหลีกเลี่ยง
ถ้าตาแดงจากการติดเชื้อไวรัสไม่จำเป็นต้องใช้ยาปฏิชีวนะควรหยุดทำงานหรือหยุดเรียน
เมื่อมีอาการเคืองตาสงสัยว่าเกิดจากภูมิแพ้ควรจะหลีกเลี่ยงสิ่งก่อภูมิแพ้ทันทีอาจจะใช้
ใช้สำลีชุบน้ำต้มสุกเช็ดขี้ตาให้สะอาด ก่อนใช้ยาป้ายตาหรือหยอดตา
การซักประวัติ
มีอาการไข้ เช่น ปวดเมื่อยตามกล้ามเนื้อ
ตาไม่สู้แสง ตาพร่ามัว อาการเคืองตา
ประวัติการสัมผัส อาหาร ยา ฝุ่น ควัน เกสร
ุ6. ไอหรือจามแรงๆ ได้รับการบาดเจ็บของตามาก่อน
การใกล้ชิดหรือสัมผัสกับคนที่มีอาการตาแดง
ประวัติการมีสิ่งแปลกปลอมเข้าตา
ประวัติภูมิแพ้ใครอบครัว
ระยะเวลาที่เป็นมานานเมท่าไหร่
กลุ่มอาการผิดปกติทางหู
อาการปวดหู มีน้ำเหลืองไหล
หูอื้อ คันหู เยื่อแก้วหูไม่ทะลุ
ต่อมน้ำเหลืองหน้าหู หลังหูและบริเวณคอจะโต
การรักษา
ให้ยาตามอาการ เช่น ยาแกปวด ลดไข้
กรีดระบายหนอง
ให้ยา Cloxacillin หรือ Erythromycin
ให้ยาหยอดหู ป้ายหู
ทำความสะอาดช่องหู
อาการหูชั้นกลางอักเสบ
การรักษา
ให้ยาต้านจุลชีพ ยาแก้แพ้ ยาลดน้ำมูก คอร์ติโคสเตียรอยด์
ใช้ยาหยอดหรือพ่นจมูกเพื่อยุบบวม หรือลดอักเสบ
แนะนำให้อัดอากาศเข้าหูชั้นกลาง(Valsalva maneuver)
เจาะเยื่อแก้วหู
รักษาภาวะโรคอื่นๆ เพื่อช่วยให้อากาศถ่ายเท
อาการวิงเวียน บ้านหมุน คลื่นไส้ อาเจียน
หูชั้นในอักเสบ(Labyrinthitis/Otitis internal)
เยื่อแก้วหูทะลุ(Rupture eardrum)
หูชั้นกลางได้รับบาดเจ็บ
เชื้อราในหู(Otomyosiis)
ใช้ยาหยอดหูวันละ 3-4 ครั้ง
เช็ดรักษาความสะอาดให้แห้ง
อาการหูตึง/หูหนวก(hearing loss/deafness)
ต้องใช้หูฟัง หรืิอ ป้องกันโดยสวมอุปกรณ์ป้องกันหู
ขี้หูอุดตัน(Wax blockage/Impacted cerumen)
ถ้าหลวมให้ใช้ห่วงแคะหูหรือตะขอค่อยๆเขี่ยออก
ถ้าแข็งมากต้องใช้ยาละลายขี้หู
กลุ่มอาการผิดปกติของคอ
(Disorders of throat)
การซักประวัติและตรวจร่างกาย
กลืนน้ำหรืออาหารเจ็บหรือไม่
ตรวจร่างกาย ผนังลำคอแดง ทอลซิลบวมโต
เจ็บคอ ไอ ระยะเวลา เคยมีอะไรติดคอ
การแบ่งขนาดทอลซิล
(Tonsillar grading)
2+ halfway between tonsillar pillars and pillars uvala
3+ touching the uvula โตมาถึงลิ้นไก่
1+ visible มองเห็น
4+ touching each other โตจนมาแตะกัน
ปัญหาก้อนที่ต่อมไทรอยด์
สาเหตุ
เกิดจากการอักเสบภายในต่อมไทรอยด์
เกิดจากเนื้องอกต่อมไทรอยด์ชนิดไม่ร้าย
เนื้อไทรอยด์โตผิดปกติโดยไม่ทราบสาเหตุ(nodular goiter)
เกิดจากมะเร็งของต่อมไทรอยด์
ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ
(Toxic goiter)
การรักษา
ให้ยาต้านการอักเสบและเฝ้าระวังระดับฮอร์โมน
ผ่าตัดต่อมไทรอยด์ออกบางส่วนหรือทั้งหมด กรณีมะเร็ง
ให้ยาเสริมฮอร์โมนไทรอยด์ กรณีไม่พบความผิดปกติ
ตรวจชิ้นเนื้อเป็นระยะ
คอพอกธรรมดา(Simple goiter)
การประเมินขนาด
ระดับ 1 - คลำได้ต่อมไทรอยด์ในท่าแหงนหน้าหรือท่าปกติ
ระดับ 2 - มองเห็นต่อมไทรอยด์โตในท่าปกติ
ระดับ 0 - คลำไม่ได้ต่อมไทรอยด์
การรักษา
ให้สารไอโอดีนเสริมในอาหารและน้ำดื่ม
ให้ไอโอดีนเสริิมในวิตามินรวม
รับประทานอาหารที่มีไอโอดีน เช่น อาหารทะเล
คอพอกที่เกิดจากสาเหตุอื่น ควรปรึกษาแพทย์
กลุ่มอาการผิดปกติของจมูก
อาการคัดจมูก น้ำมูกใสๆไหล
ทำให้คิดถึงโรคหวัดภูมิแพ้
หวัดแพ้อากาศ โรคแพ้อากาศ
(Allergic rhinitis/Hay fever)
การให้คำแนะนำ
สังเกตว่าแพ้อะไรให้หลีกเลี่ยงสิ่งนั้น
รัปประทานยาแก้แพ้ Chlorpheniramine
อาการหวัด คัดจมูก น้ำมูกเขียวข้น
ทำให้คิดถึง ไซนัสอักเสบ
(Sinusitis)
ตรวจร่างกาย
การตรวจภายในช่องปาก
การตรวจภายในโพรงจมูก
การตรวจโดยกดลงบนใบหน้า : frontal, ethmoid, maxillary sinus
ตรวจพิเศษเพิ่ม Sinuscope
มีเลือดสดๆไหลออกจมูก
ให้นึกถึงเลือดกำเดา
การให้คำแนะนำ
เงยหน้าขึ้นหรือก้มหน้าลงมากๆ หายใจทางปาก
ใช้มือบีบหรือกดปีกจมูกทั้งสองข้างแน่น 5-10 นาที
ใช้ก๊อสหรือผ้าสะอาดชุบ adrenaline 1:1000 สอดเข้ารูจมูก
กลุ่มอาการปวดและเวียนศีรษะ
การจำแนกอาการปวดศีรษะ
แบบกึ่งเฉียบพลัน(subacute)
แบบเรื้อรัง(chronic)
แบบเฉียบพลัน(acute)
การซักประวัติอาการปวดศีรษะ
ตำแหน่งที่ปวด
อาการที่พบร่วมด้วย
ตำแหน่งที่ปวด
ช่วงเวลาที่เป็น
การวินิจฉัยโรคหู
คอและจมูก
หูอื้อได้ยินลดลง ส่องพบขี้หูอดตันในรูหู
แสดงว่า ขี้หูอุดตัน ( Wax blockage I Impacted cerumen)
วิงเวียนศีรษะอย่างรุนแรงจนล้มลง สูญเสียการทรงตัว บ้านหมุน
คลื่นไส้อาเจียน หูตึง เสียงแว่วในหู คิดถึง โรคเมเนียร์
(Menniere's disease/ Endolymphatic hydrops)
ไข้สูง ไอ เจ็บคอ คอแดง ทอลซิลบวมโต
แดง มีหนอง ต่อมน้ำเหลืองใต้คางบวมกดเจ็บ
คิดถึงโรค ต่อมทอลชิลอักเสบ (Tonsillitis)
หวัด ดัดจมูกบวม สีซีด จาม คันจมูก
คันคอเมื่อถูกอากาศเย็นหรือฝุ่นละออง
คิดถึง โรคภูมิแพ้ (Allergic rhinitis)
ปวดหู มีน้ำหนองไหล ดึงหูแรงๆจะปวดในรูหู
คิดถึง หูชั้นนอกอักเสบ (External Otitis)
เวียนศีรษะ บ้านหมุน คลื่นไส้อาเจียน เกิดขึ้นทันทีทันใดขณะเคลื่อนไหวศีรษะกัม นอน เงย หันหน้าเร็วๆ แต่นั่งหรือนอนนิ่งๆจะหาย บางรายเดินเชตากระตุก ค่อยๆหายไปเอง คิดถึง โรดหูชั้นใน อักเสบ(Labyrinthitis / Otitis internal)
ไข้สูง ไอ เจ็บคอ ผนังคอแดง ต่อมน้ำเหลือง
ใต้คางโต คิดถึงโรค คออักเสบ (Pharyngitis)
เลือดสดไหลออกจากจมูก คือ เลือดกำเดา (Epistaxis)
เป็นเฉียบพลัน จะปวดหู หูอื้อ ไข้สูง ส่องดูเยื่อแก้วหูโปง
สีแดง ถ้าเป็นเรื้อรังจะมีน้ำเหลือง หรือหนองไหล เป็นๆหายๆ ส่องดูพบเยื่อแก้วหูทะลุเป็นรู ให้คิดถึง หูชั้นกลางอักเสบ (Otitis media)
คันหูมาก ส่องดูในรูหูพบขุ่ยสีขาวติดอยู่ในรูหู คิดถึง
เชื้อราในช่องหู (Otomycosis)
หวัด ปวดมึนศีรษะกดเจ็บบริเวณหนาผาก
ข้างจมูก โหนกแก้ม ปวดศีรษะมากเวลาก้ม
หรือเปลี่ยนท่า น้ำมูกเขียวมีเสมหะในคอ คิดถึง
ไซนัสอักเสบ (sinusitis)
แนวทางการวินิจฉัยแยกโรคตา
1.6 เคืองตา น้ำตาไหล มีแผ่นเนื้อสีเหลืองสามเหลี่ยมบริเวณหัวตา คิดถึง โรคตอเนื้อ (Pterygium)
1.9 ตามัว มองชัดในเวลากลางคืนชัดกว่ากลางวัน คิดถึง ต้อกระจก (cataract)
1.1 ตาแดง หนังตาบวม ขี้ตาสีเหลืองหรือสีเขียว คิดถึง เยื่อตาขาวอักเสบจากแบคที่เรีย (bacterial conjunctivitis)
1.3. ปวดตา หนังตาบวมแดงอาจมีตุ่มขนาดเล็กตรงกลางเป็นสีขาวเหลือง นูนแดง กดเจ็บ คิดถึงกุ้งยิง ( stye / hordeolum)
1.4. ปวดตา เคืองตา หนังตาบวมแดง มีแผลที่ขอบตา คิดถึง หนังตาอักเสบ (Blephalitis)
1.8. ปวดตา ตามัว มองเห็นแคบลง กระจกตาขุ่น กดเปลือกตาข้างที่ปวด
จะแข็งกว่าข้างที่ไม่ปวด คิดถึง ต้อหินชนิดเรื้อรัง (chronic open angle glaucoma)
1.2 ตาแดง หนังตาบวม ดันตา คิดถึง เยื่อตาขาวอักเสบจากไวรัส (viral conjunctivitis)
1.5. ปวดตา น้ำตาไหลมาก มีตุ่มนูนแดงที่หัวตากดหัวตามีหนองไหลออกมา คิดถึง ถุงน้ำตาอักเสบ (Dacryocytitis)
1.7. ปวดลูกตา ปวดศีรษะข้างหนึ่งเฉียบพลันรุนแรง ตาพร่ามัว เห็นแสงสีรุ้ง
คลื่นไส้อาเจียน คิดถึงต้อหินชนิดเฉียบพลัน (acute angle-closure glaucoma)