Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การประเมินและการดูแลภาวะสุขภาพของมารดาหลังคลอดปกติ - Coggle Diagram
การประเมินและการดูแลภาวะสุขภาพของมารดาหลังคลอดปกติ
ข้อมูลทั่วไป
เชื้อชาติ สัญชาติ ศาสนา
ไทย/ ไทย/ อิสลาม
วันคลอดบุตร
14 พฤษภาคม 2563
เพศบุตร
เพศหญิง
ชื่อ – สกุลสามี
นายสมชาย ปังหลีเส็น
น้ำหนักตัว
3,480 กรัม
เบอร์โทรศัพท์
086-9556028
อายุครรภ์
38 สัปดาห์ 4 วัน
การศึกษา
มัธยมศึกษาปีที่ 6
วิธีการคลอด
คลอดปกติ (Normal labor)
ที่อยู่
64 ม.7 ต.ย่านซื่อ อ.ควนโดน จ.สตูล 91160
ประวัติการตั้งครรภ์
G4P3A1
อาชีพ
แม่บ้าน
สภาพผู้ป่วยปัจจุบัน
มารดาหน้าตาสดชื่น แจ่มใส สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ สามารถทำงานได้ตามปกติ รับประทานอาหารได้ดี
อายุ
35 ปี
ชื่อ - สกุล
นางนุชสรี ปังหลีเส็น
เวลา
08.07 น.
การเปลี่ยนแปลงด้านสรีรวิทยามารดาในระยะหลังคลอด
ระบบทางเดินหายใจ
อัตราการหายใจ 20 ครั้ง/นาที ไม่มีภาวะหายใจลำบากหรือแน่นหน้าอก
ระบบหัวใจและหลอดเลือด
ชีพจร 78 ครั้ง/นาที ไม่มีวิงเวียนศีรษะ ไม่มีอาการหน้ามืด
น้ำหนักตัว
หลังคลอดน้ำหนักตัวลดลง 7 kg จากเดิม 72 kg ลดลงเหลือ 65 kg
ระบบผิวหนัง
ผิวหน้าไม่มีฝ้า บริเวณหน้าท้องมีลายแตก ลานนมมีสีเข้มขึ้น
เต้านม
มารดาให้บุตรดื่มนมของตนเอง มารดาบอกว่าเต้านมมีขนาดใหญ่ขึ้น และรู้สึกคัดตึงเต้านม ปวด ๆ เต้านม มีน้ำนมไหลดี ทารกสามารถดูดได้
ระบบทางเดินปัสสาวะ
สามารถถ่ายปัสสาวะได้เองหลังคลอด ลุกเดินเข้าห้องน้ำเอง ถ่ายปัสสาวะวันละ 3-4 ครั้ง ลักษณะสีเหลืองใส
ระบบสืบพันธุ์
มารดาบอกว่าหลังคลอดแรก ๆ มีเลือดสีแดงออกมาจากช่องคลอด ตอนนี้เปลี่ยนเป็นสีเหลือง
การเปลี่ยนแปลงด้านจิตสังคมของมารดาในระยะหลังคลอด
การปรับตัวของมารดา
การปรับเปลี่ยนตัวของมารดาอยู่ในระยะที่ 3 ระยะอิสระ ทำหน้าที่ดูแลรับผิดชอบบุตร สามี มารดามีการปรับตัวในบทบาทของการเป็นภรรยาและแม่
การสร้างสัมพันธภาพระหว่างสมาชิกในครอบครัว
มารดาและครอบครัวยินดีมากเพราะเป็นบุตรสาวคนแรก มียายและญาติ ๆ คอยให้คำแนะนำในการปฏิบัติตัว และการดูแลเรื่องต่าง ๆ
การสร้างความสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารก
มารดามีการกอด อุ้มทารก และหยอกล้อ พุดคุยกับทารกอยู่ตลอด
การประเมินภาวะสุขภาพของมารดาหลังคลอด
Body temperature
หลังคลอดรู้สึกหนาว ๆ เหมือนมีไข้ เมื่อพ้น 24 ชั่วโมงรู้สึกไข้ลดลง
Background
มารดาทำงานเป็นแม่บ้าน สามีทำงานลูกจ้างของรัฐ รายได้หลักมาจากการทำงานของสามี รายได้เสริมจากสวนยาง ไม่มีปัญหาเรื่องค่าใช้จ่าย หลังแต่งงานไม่ได้มีการคุมกำเนิด มีความตั้งใจมีบุตร การคลอดท้องแรก รู้สึกกลัวการคลอด กลัวเจ็บ กลัวเลี้ยงลูกได้ไม่ดี แต่ลึก ๆ มีความดีใจที่จะได้เห็นหน้าลูก ได้ทำหน้าที่แม่
Breast and lactation
ลักษณะหัวนมมีความยาวประมาณ 1 เซนติเมตร มีลักษณะนุ่มและสามารถลู่ไปตามรูปปากของลูกได้ ลานนมมีลักษณะผิวหนังสีคล้ำเป็นวงกลมล้อมรอบหัวนม ผิวหนังบริเวณลานหัวนมมีตุ่มนูน น้ำนมในช่วงหลังคลอกแรก ๆ ออกไม่เยอะ ใน 1 – 2 วันแรก มีลักษณะเหลืองอ่อน ๆ ออกเยอะในวันที่ 3 เป็นต้นไป
Body Condition
หลังคลอดไม่มีอาการตกเลือด ไม่ซีด มีอาการอ่อนเพลีย ปวดแผลเมื่อลุกขึ้นจากเตียงจะเวียนศีรษะเล็กน้อย ต้องนั่งพักก่อนลุกจากเตียง ตอนนอนโรงพยาบาล เมื่อกลับบ้าน ไม่มีอาการเวียนศีรษะ สามารถลุกขึ้นจากเตียงได้ ไม่มีอาการเวียนศีรษะ
Bladder
มารดาสามารถถ่ายปัสสาวะเองได้ ภายใน 6-8 ชั่วโมงหลังคลอด ไม่มีการคั่งค้างของน้ำปัสสาวะในกระเพาะปัสสาวะ
Belief
มีความเชื่อเรื่องการอยู่ไฟ การนวดหลังคลอดเพราะจะช่วยให้มดลูกเข้าอู่เร็ว ไม่มีอาการหนาว ฟื้นตัวเร็ว ลดการเป็นตะคริว ลดการช้ำบวม ลดการอักเสบ กระตุ้นให้การไหลเวียนของเลือด คลายกล้ามเนื้อ แก้ปวดเมื่อย กินอาหารปรุงสุก มีฤทธิ์ร้อน ไม่ทานอาหารทะเล เช่น กุ้ง หมึก เป็นต้น
Bottom
แผลฝีเย็บแห้งติดดี ไม่มีรอยแยก ไม่มีลักษณะบวมแดง กดเจ็บ ที่บ่งบอกถึงการติดเชื้อของฝีเย็บ
Belly and fundus
หลังคลอดมดลูกอยู่เหนือสะดือ และค่อย ๆ ลดต่ำลงเรื่อย ๆ วันละประมานครึ่งนิ้ว
Bowel movement
Bowel movement ปกติ 10 ครั้ง/นาที ไม่มีอาการท้องอืด หน้าท้องไม่โป่งตึง ผายลมได้ มีการขับถ่ายปกติ
Blue
มารดาสามารถปรับตัวต่อบทบาทของมารดาได้ ไม่มีภาวะเครียด ไม่มีอาการเศร้าหมอง มีการดูแลตนเองโดยกินอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อให้ลูกได้รับสารอาหารที่เพียงพอ
Baby V/S
มีรีเฟล็กซ์ปกติ การดูดนมเองได้ ปากอมหัวนมจนมิดลานนม ดูดนมแรง เสียงกลืนนมเป็นจังหวะสม่ำเสมอ
Bleeding an Lochia
ในช่วงแรกจะมีน้ำคาวปลาเป็นสีแดงสดต่อมาจะเป็นสีจางๆ
Bonding and Attachment
มารดาเลี้ยงดูบุตรเองและมีการให้นมบุตรเอง มีการกอด เพื่อสร้างความรักใคร่ผูกพันระหว่างมารดาและบุตร
การพยาบาลมารดาและทารกในระยะหลังคลอด
การให้นมบุตร
มารดาหลังคลอดเลี้ยงดูบุตรด้วยน้ำนมตนเอง น้ำนมของมารดาไหลออกดี ซึ่งมารดาจะให้บุตรดูดนม 1 ข้าง ด้านขวา เนื่องจากบุตรไม่ยอมดูดอีกข้าง เนื่องจากน้ำนมไหลออกมาก ท่านั่งส่วนใหญ่จะเป็นท่าลูกนอนขวางบนตักและท่านอน หลังจากบุตรดื่มนมเสร็จมารดาจะอุ้มบุตรพาดบ่าแล้วลูบหลังเบาๆ ให้บุตรเรอออกมา
การรับประทานอาหาร
ในช่วงหลังคลอดมารดาจะระมัดระวังเรื่องการรับประทานอาหารเป็นอย่างยิ่ง โดยจะรับประทานครบ 5 หมู่ อาหารที่มีประโยชน์ เช่น ข้าวต้ม แกงจืด ผัก ผลไม้ เลือกอาหารไม่มีผลต่ออาการ คลื่นไส้อาเจียน ไม่ส่งผลต่อการหายของแผลและอาหารที่ ช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนม และงดอาหารหมักดอง
การออกกำลังกาย
มารดาสามารถช่วยเหลือตนเองได้ เดินไปเข้าห้องน้ำได้เอง มีการออกกำลังกายโดยการขมิบกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน
การรักษาความสะอาดร่างกาย
หลังจาก 24 ชั่วโมงหลังคลอด
หลังคลอด 2 วัน มารดาสามารถเข้าห้องน้ำทำความสะอาดร่างกาย อวัยวะสืบพันธ์ได้ด้วยตนเอง
การทำความสะอาดเต้านมและหัวนม
ทำความสะอาดเต้านมและหัวนมโดยทุกครั้งขณะอาบน้ำ เช็ดและซับให้แห้ง หลังจากให้นมบุตร และสวมยกทรงที่พอดีกับเต้านม
อวัยวะสืบพันธ์
ทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธ์ภายนอกทุกครั้งหลังปัสสาวะและอุจจาระ ซับให้แห้ง เปลี่ยนผ้าอนามัย 3-4 ครั้ง/วัน หรือรู้สึกว่าผ้าอนามัยชุ่ม
การอาบน้ำ
มารดาหลังคลอดทำความสะอาด ร่างกายโดยการอาบน้ำวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น เปลี่ยนเสื้อผ้าชุดใหม่ และตัดเล็บมือเล็บเท้าสั้นสะอาด
การมีเพศสัมพันธ์
ได้รับการแนะนำเกี่ยวกับการงดเว้นการมีเพศสัมพันธ์หลังคลอดอย่างน้อย 4 - 6 สัปดาห์หลังคลอด เนื่องจากแผลยังไม่ติดสนิท ถ้ามีเพศสัมพันธ์จะทำให้ฉีกขาดและปวดแผลมากขึ้น ผู้ป่วยเข้าใจและนำไปปฏิบัติตาม และระมัดระวังเรื่องการหายของแผลอยู่แล้ว
การพักผ่อน
ช่วงหลังคลอดใหม่ ๆ มารดาจะรู้สึกง่วงนอน นอนไม่เพียงพอ เนื่องจากมีอาการปวดแผลจากการผ่าตัด และต้องตื่นมาให้นมบุตรเป็นระยะ ๆ
การคุมกำเนิด
มารดาหลังคลอดคุมกำเนิดด้วยการใช้ถุงยางอนามัย เพราะคิดว่ามีประสิทธิภาพและสามารถทำได้ง่าย
การส่งเสริมสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารก
มารดามีการกอด พุดคุยกับทารก ขณะให้นมก็จะมองทารกอย่างมีความสุข อุ้มด้วยท่าทีที่อ่อนโยน พยายามทำทุกอย่างให้บุตรด้วยตนเอง เช่น อาบน้ำ แต่งตัวต่างๆ
การนำภูมิปัญญาท้องถิ่นเข้ามาผสมผสานในการดูแลสุขภาพมารดาและทารก
ด้านมารดา
มารดาหลังคลอดนำภูมิปัญญาท้องถิ่นเข้ามาผสมผสานในการดูแลสุขภาพด้วยวิธีการอยู่ไฟ หลังคลอด 1 สัปดาห์ อยู่เฉพาะเวลากลางกลางคืนในบางวัน
ด้านทารก
เมื่อทารกคลอด 7 วัน ทางครอบครัวได้มีการทำบุญ เชือดแพะให้แก่ทารก ตามความเชื่อตามหลักศาสนาอิสลาม และมีการตั้งชื่อที่ดีที่สุด
บทบาทมารดา บิดา บุตรคนก่อนและบุคคลในครอบครัว
บิดาช่วยมารดาในการเลี้ยงดูบุตร โดยการอุ้มบุตร หยอกล้อ และช่วยดูแลบุตรที่คนก่อนและอาศัยอยู่กับบ้านทางฝ่ายสามี พ่อตา แม่ยายมีส่วนช่วยในการให้ความรู้ และมีส่วนช่วยในการเลี้ยงดูบุตรหลาน
วิถีการดำเนินชีวิตของมารดาหลังคลอดที่เปลี่ยนแปลงไป
การเลี้ยงดูบุตร
มารดามีการดูแลบุตรเอาใจใส่เป็นอย่างดี มีการพูดคุยหยอกล้อ เรียกชื่อบุตรอยู่แสมอ
ความเชื่อค่านิยม
มารดาหลังคลอดมีการรับประทางอาหารที่ช่วยบำรุงน้ำนม งดอาหารที่ทำท้องเสีย เพราะจะมีผลต่อบุตร
ความรับผิดชอบ
มารดาบอกว่าหลังจากมีบุตรคนที่ 3 หน้าที่ต่าง ๆ ก็จะเพิ่มมากขึ้น การแบ่งเวลาส่วนตัว เวลาเลี้ยงดูบุตร และเวลาพักผ่อน
การพยาบาลที่มารดาหลังคลอดได้รับ
สอนวิธีการให้นมบุตร
สอนการอาบน้ำบุตร
คำแนะนำในการปฎิบัติตัวหลังคลอด
การรับประทานอาหาร
การดูแลแผล