Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 1 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมาย - Coggle Diagram

- - - - ระหว่างบุคคล
      - ระหว่างบุคคลกับรัฐ
- - - - การพิจารณาพิพากษาคดีที่อาศัยบรรทัดฐานจากคดีที่คล้ายคลึงกัน และผู้พิพากษาคนก่อนๆ ตัดสินคดีเดิมไว้
    - - คำพิพากษาของศาล และการตีความของนักปราชญ์ทางกฎหมาย จนได้กฎหมายที่ได้รับการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร
  - - - กฎหมายรัฐธรรมนูญ
        
        เป็นแม่บทและเป็นกฎหมายสูงสุดที่ใช้ในการปกครองประเทศ
      - บัญญัติความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับประชาชน
      - กฎหมายปกครอง
        
        เป็นกฎหมายที่กำหนดการปกครองประเทศ รองจากรัฐธรรมนูญ
      - กฎหมายอาญา
        
        เป็นกฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวกับการกระทำผิดและบทลงโทษ
      - กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
        
        เป็นกฎหมายที่ว่าด้วยกระบวนการดำเนินคดี การพิจารณาความทางอาญา ตั้งแต่การจับกุม การรวบรวมพิจารณาและการพิจารณาคดี
      - ธรรมนูญศาลยุติธรรม
        
        เป็นกฎหมายที่บัญญัติถึงการจัดตั้งศาล อำนาจของศาลและ
        ผู้พิพากษาคดี
    - - บัญญัติความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนกับเอกชน
      - หน่วยงานของรัฐและรัฐวิสาหกิจที่ดำเนินธุรกิจแบบเอกชน
      - กฎหมายแพ่ง
        
        เป็นกฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวกับวิถีชีวิตประจำวันของประชาชน
        
        โดยบัญญัติถึงฐานะของบุคคล ครอบครัว มรดก หนี้สิน และกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินต่างๆ
      - กฎหมายพาณิชย์
        
        เป็นกฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวกับการค้าขาย หุ้นส่วน บริษัท การประกันภัยและตั๋วเงิน
      - กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
        
        เป็นกฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวกับกระบวนการพิจารณาความ การดำเนินคดี ในการพิจารณาข้อพิพาททางแพ่ง ตลอดจนการกำหนดให้ฝ่ายผิดปฏิบัติตามคำพิพากษา
      - พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์
      - กฎหมายแรงงาน
      - กฎหมายประกันสังคม
    - - ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศต่อประเทศ หรือรัฐต่อรัฐ
      - แผนกคดีเมือง
        
        เกี่ยวกับสิทธิและหน้าที่มหาชน (Public rights and duties)
        
        เรื่องเขตแดน การฑูต การท าสนธิสัญญา หรือกรณีพิพาท
        
        สนธิสัญญาเกี่ยวกับเขตแดน สนธิสัญญาสงบศึก กฎบัตรสหประชาชาติ
      - แผนกคดีบุคคล
        
        บุคคลต่างรัฐในทางแพ่งเกี่ยวกับความประพฤติ สิทธิและหน้าที
        
        สัญชาติ ภูมิลำเนา การสมรส การทำนิติกรรม และทรัพย์สิน
        
        แต่ละประเทศจะมีรายละเอียดแตกต่างกัน
        
        ประเทศจึงต้องมีกฎหมายรองรับกฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีบุคคล เพื่อลดความขัดแย้ง
        
        พระราชบัญญัติสัญชาติ และพระราชบัญญัติว่าด้วยการขัดกันของกฎหมาย
      - แผนกคดีอาญา
        
        คดีอาญาของบุคคลที่เกิดขึ้นโดยประชาชนของประเทศหนึ่ง
        
        การกระทำผิดที่ต่อเนื่องในหลายประเทศ
        
        พิจารณาว่าประเทศใดมีอำนาจจับกุมและพิพากษาคดีเพื่อลงโทษบุคคลนั้น
        
        กฎหมายว่าด้วยการส่งผู้ร้ายข้ามแดน
        
        กฎหมายความร่วมมือระหว่างประเทศในทางอาญา
  - - - กฎหมายที่บัญญัติขึ้นโดยองค์การระหว่างประเทศ
      - สหประชาชาติหรือเกิดจากความตกลงระหว่างประเทศ
        
        สนธิสัญญา อนุสัญญา
    - - ที่องค์กรของรัฐที่มีอำนาจในการบัญญัติกฎหมาย
      - บัญญัติขึ้นใช้ภายในประเทศ
    - - กฎหมายการเงินการคลัง
      - กฎหมายธุรกิจ
      - กฎหมายระเบียบราชการ
      - กฎหมายสาธารณะสุข
      - กฎหมายอุตสาหกรรม
  - - - องค์กรที่ทำหน้าที่ออกกฎหมาย
        
        รัฐสภา
        
        องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
        
        รัฐบาล
      - ต้องเป็นคำสั่งหรือข้อบังคับของผู้มีอำนาจในรัฐ (รัฏฐาธิปัตย์)
    - - เมื่อมีการประกาศใช้แล้ว
      - บุคคลทุกคนต้องอยู่ภายใต้กฎหมายโดยเสมอภาค
      - ข้อยกเว้นในบางกรณี
        
        ฑูตต่างประเทศซึ่งเข้ามาประจำในประเทศไทย
        
        อาจได้รับการยกเว้นไม่ต้องอยู่ภายใต้กฎหมายภาษีอากร
        
        กระทำความผิดอาญา
        
        ได้รับเอกสิทธิ์ตามกฎหมายระหว่างประเทศไม่ต้องถูกดำเนินคดีใประเทศไทย
        
        โดยต้องให้ประเทศซึ่งส่งฑูตนั้นมาประจำการดำเนินคดีแทน
    - - บังคับเป็นมาตรฐานใช้วัดหรือกำหนดความประพฤติของคนในสังคม
        
        ถูกหรือผิด
        
        ทำได้หรือไม่ได้
        
        ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๓๔
        
        ผู้ใดเอาทรัพย์ของผู้อื่นหรือผู้อื่นที่เป็นเจ้าของรวมอยู่ด้วยไป
        โดยทุจริตไป
        
        ผู้นั้นกระทำความผิดฐานลักทรัพย์
        
        ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๕๖๓
        
        บุตรจำต้องอุปการะเลี้ยงดูบิดามารดา
        
        มาตรา ๑๕๖๔
        
        บิดามารดาจำต้องอุปการะเลี้ยงดูและให้การศึกษาตามสมควรแก่บุตรในระหว่างที่เป็นผู้เยาว์
    - - มีสภาพบังคับในกรณีที่มีการผ่าฝืนกฎหมาย
      - เกณฑ์ใดไม่มีสภาพบังคับก็ไม่ถือว่าเป็นกฎหมาย
  - - - กำหนดสิทธิหรือหน้าที่ที่ให้บุคคลปฏิบัติ
      - กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ กฎหมายอาญา กฎหมายคุ้มครองแรงงาน
    - - กฎหมายที่เกี่ยวกับวิธีการพิจารณาคดีของศาล
      - วิธีพิจารณาความแพ่ง วิธีพิจารณาความอาญา
    - - กฎหมายแพ่ง
      - กฎหมายอาญา
      - กฎหมายปกครอง
  - - - โทษทางอาญา
        
        ประหารชีวิต
        
        ฉีดยาพิษให้ตาย
        
        จำคุก
        
        คุมขังไว้ในเรือนจำตามกำหนดเวลาที่ศาลพิพากษา
        
        กักขัง
        
        กักตัวผู้กระทำความผิดไว้ในสถานที่กักขัง
        
        ปรับ
        
        ชำระเงินตามจำนวนที่กำหนดไว้ในคำพิพากษาต่อศาล
        
        กรณีเด็กหรือเยาวชน
        
        ถ้าเด็กหรือเยาวชนไม่ชำระค่าปรับจะกักขังแทนค่าปรับไม่ได้
        
        ส่งตัวไปเพื่อควบคุมและอบรม
        
        ริบทรัพย์สิน
        
        ริบทรัพย์ที่ใช้ในการกระทำผิดหรือได้มาจากการกระทำความผิด
    - - จดทะเบียนสมรส
        
        ทำให้บุตรเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมาย
        
        สามารถใช้สิทธิของคู่สมรสไปลดหย่อนภาษีได้
- - - - แต่ต้องผ่านการเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี
  - - - ประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
        ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
      - ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ประมวลรัษฎากร ประมวลกฎหมายยาเสพติด
      - ง่ายต่อการศึกษา ค้นคว้านำไปประยุกต์ ปรับปรุงหรือแก้ไขกฎหมาย
      - การรวบรวมบทบัญญัติของกฎหมายลายลักษณ์อักษรในเรื่องเดียวกันหรือใกล้เคียงกัน
    - - คณะรัฐมนตรีต้องเสนอพระราชกำหนดนั้นต่อรัฐสภา
        
        โดยจะต้องประกาศในราชกิจจานุเบกษา
      - ถ้ารัฐสภาไม่อนุมัติ
        
        พระราชกำหนดนั้นมีอันถูกยกเลิก
        
        แต่ไม่มีผลกระทบต่อกิจกรรมที่ได้กระท าในระหว่างที่ใช้พระราชกำหนดนั้น
      - กฎหมายเกี่ยวกับภาษีอากรหรือเงินตรา
        
        ต้องได้รับการพิจารณาโดยด่วนและลับ
        
        เพื่อรักษาผลประโยชน์ของแผ่นดิน
      - พระราชกำหนดอัตราราคาน้ำมัน พระราชกำหนดอัตราภาษีอากร พระราชกำหนดฉุกเฉินที่มีความร้ายแรงในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้
      - กฎหมายที่รัฐธรรมนูญมอบอำนาจให้แก่ฝ่ายบริหาร
        
        อออกข้อบังคับในกรณีฉุกเฉินที่มีความจำเป็นรีบด่วน
        
        ประโยชน์ในการรักษาความปลอดภัยของประเทศ ความปลอดภัยสาธารณะ หรือความมั่นคงทางเศรษฐกิจของประเทศ
    - - เสนอร่างกฎหมายนี้ คือ คณะรัฐมนตรีและสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร
      - นายกรัฐมนตรีจะนำทูลเกล้าฯ เพื่อให้พระมหากษัตริย์ทรงลงพระปรมาภิไธย และประกาศในพระราชกิจจานุเบกษา
      - กฎหมายที่ออกโดยฝ่ายนิติบัญญัติหรือรัฐสภา
      - กรณีวุฒิสภาไม่เห็นชอบกับร่างพระราชบัญญัติที่สภาผู้แทนราษฎรนำเสนอ
        
        วุฒิสมาชิกยับยั้งพระราชบัญญัตินั้นไว้
        
        โดยสภาผู้แทนราษฎรจะยกร่างกฎหมายนี้มาพิจารณาใหม่ได้เมื่อพ้น 180 วันนับจากที่ได้รับคืนจากวุฒิสภา
        
        ยกเว้นเกี่ยวกับเรื่องเงิน
        
        สภาผู้แทนราษฎรสามารถนำร่างกฎหมายนั้นมาพิจารณาใหม่ได้ทันที
        
        ถ้าลงมติเห็นชอบด้วยเสียง 2 ใน 3
        
        ถือว่าร่างกฎหมายนี้ผ่านความเห็นชอบ
        
        นายกรัฐมนตรีสามารถนำขึ้นทูลเกล้าฯ เสนอเพื่อลงพระปรมาภิไธย
- - - - มีอำนาจวินิจฉัยชี้ขาดข้อพิพาททุกประเภท
      - กลุ่มประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายจารีตประเพณี (Common Law)
        
        สหราชอาณาจักร
        
        สหรัฐอเมริกา
    - - ข้อพิพาทเฉพาะคดีแพ่งและคดีอาญา
      - คดีปกครองแยกให้ศาลปกครองเป็นศาลที่มีอำนาจในการวินิจฉัย
      - การแยกระบบของผู้พิพากษาและการแยกองค์กรศาลปกครองออกจากระบบศาลยุติธรรม
      - ประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร (Civil Law)
        
        ฝรั่งเศส
        
        เบลเยี่ยม
        
        สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมัน
  - - - ต้องให้ศาลรัฐธรรมนูญเป็นผู้วินิจฉัย
  - - - มีอำพิจารณาวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับรัฐธรรมนูญ
        
        แต่ไม่มีอำนาจหน้าที่พิจารณาอรรถคดีทั่วไป
      - องค์กรตุลาการที่จัดตั้งขึ้นครั้งแรกตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
    - - 2.2 ศาลอุทธรณ์ (Appeal Court)
        
        เพื่อพิจารณาตัดสินคดีที่ศาลชั้นต้นได้ตัดสินแล้ว
        
        คู่ความยังต้องการความเป็นธรรม
        
        ตัดสินคดีของศาลอุทธรณ์ตามศาลชั้นต้น
        
        ลักษณะยืนตาม แก้ไข กลับหรือยกคำพิพากษาของศาล
        ชั้นต้น
        
        ใช่เป็นการพิจารณาคดีใหม่
        
        มีอำนาจวินิจฉัยชี้ขาดคำร้องขออุทธรณ์ของคู่กรณี
        
        องค์คณะผู้พิพากษาอย่างน้อย 3 คน
        
        หากคู่กรณียังไม่พอใจคำตัดสินในชั้นอุทธรณ์ สามารถฎีกาได้
        
        มีอำนาจพิจารณาคำสั่งอื่นๆ
        
        การขอทุเลาการบังคับในคดีแพ่ง
        
        คำสั่งการขอประกันตัวในคดีอาญา
      - 2.3 ศาลฎีกา (Supreme Court)
        
        ประธานศาลฎีกาเป็นประมุขของตุลาการศาลยุติธรรม
        
        เป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุด
        
        มีเพียงศาลเดียวตั้งอยู่ในกรุงเทพมหานคร
        
        ศาลยุติธรรมสูงสุด
        
        องค์คณะผู้พิจารณาอย่างน้อย 3 คน
        
        มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีที่อุทธรณ์คำพิพากษา
        
        การวินิจฉัยชี้ขาดของศาลฎีกาถือเป็นที่สุดหรือเป็นคดีแดง
        
        ซึ่งคู่กรณีไม่สามารถนำกลับมาฟ้องร้องได้
      - 2.1 ศาลชั้นต้น (Civil court/Court in the First instance)
        
        ศาลแพ่ง
        
        พิพากษาคดีแพ่งทั้งปวงและคดีอื่นใดที่มิได้อยู่ในอ านาจของศาลยุติธรรมอื่น
        
        ศาลแพ่งมีเขตตลอดท้องที่กรุงเทพมหานคร
        
        ศาลแพ่งอาจใช้ดุลพินิจยอมรับไว้พิจารณาพิพากษาหรือมีคำสั่งโอนคดีไปยังศาลยุติธรรมอื่นที่มีเขตอำนาจ
        
        ศาลอาญา
        
        พิพากษาคดีอาญาทั้งปวงในเขตท้องที่กรุงเทพมหานคร
        
        คดีที่เกิดขึ้นนอกเขตอำนาจศาลอาญานั้นจะยื่นฟ้องต่อศาลอาญาก็ได้
        
        อยู่ในดุลพินิจของศาลอาญาที่จะไม่ยอมรับพิจารณาพิพากษาคดีใดคดีหนึ่งที่ยื่นฟ้องเช่นนั้นก็ได
        
        เว้นแต่คดีนั้นจะโอนมาตามบทบัญญัติในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความ
        
        ศาลยุติธรรมที่พิจารณาและชี้ขาดตัดสินคดีในชั้นแรก
        
        เมื่อมีการฟ้องร้องและนำเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม
        
        ศาลแพ่ง ศาลแพ่งกรุงเทพใต้ ศาลแพ่งธนบุรี ศาลอาญา ศาลอาญากรุงเทพใต้ ศาลอาญาธนบุร ศาลจังหวัด ศาลแขวง และศาลยุติธรรมอื่น
        
        พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลนั้นกำหนดให้เป็นศาลชั้นต้น
        
        ศาลเยาวชนและครอบครัว
        
        ศาลภาษีอากร
        
        ศาลแรงงาน
        
        ศาลทรัพย์สินทางปัญหาและการค้าระหว่างประเทศ
        
        1 more item...
      - ที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีทั้งปวง
        
        เว้นแต่คดีที่รัฐธรรมนูญ
        
        หรือกฎหมายบัญญัติให้อยู่ในอำนาจของศาลอื่น
        
        ระบบกล่าวหา
        
        ผู้พิพากษาเป็นคนกลางทำหน้าที่ตัดสินคดีความ
    - - มีฐานะเทียบเท่าศาลยุติธรรม
      - มีอำนาจหน้าที่ในการพิจารณาพิพากษาคดีในทางปกครอง
      - เป็นคดีพิพาทระหว่างหน่วยงานราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือ
        ราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐกับเอกชนกรณีหนึ่ง และข้อพิพาทระหว่างหน่วยงานต่างๆ ของรัฐ หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐด้วยกันอีกกรณีหนึ่ง
      - ปกป้องคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน
      - สร้างบรรทัดฐานที่ถูกต้องในการปฏิบัติราชการ
      - ระบบไต่สวน
        
        ศาลเป็นผู้ค้นหาความจริงด้วยตนเอง
        
        พิจารณาโดยองค์คณะของตุลาการ
    - - มีอำนาจหน้าที่ในการพิจารณาพิพากษาคดีที่ทหารกองประจำการกระทำผิด
      - ศาลกลาโหม
        
        รัตนโกสินทร์ตั้งแต่รัชกาลที่ 1 ถึงรัชกาลที่ 5
        
        ชำระความที่เกี่ยวกับทหารและยังชำระความพลเรือนด้วย