Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรวิทยาระบบทางเดินอาหาร - Coggle Diagram
พยาธิสรีรวิทยาระบบทางเดินอาหาร
โรคในกระเพาะอาหาร
ความพิการแต่กำเนิด
Congenital pyloric stenosis
Diaphragmatic hernia
พบส่วนที่เป็นทางเดินอาหารอยู่ที่อก
ความผิดปกติของ
กระเพาะอาหาร
Gastritis
การอักเสบของ gastric mucosa จากสารระคายเคือง และความบกพร่องกลไกป้องกัน
Chronic gastritis
สาเหตุ
การระคายเคืองเรื้อรัง
ยา ASA
การท้นกลับน้ำดี
การดื่มเหล้า
รอยโรค
รอยแผลเป็น ลุกลามจนเลือดออก เกิดเป็นแผลในกระเพาะอาหาร
Acute gastritis
พยาธิสภาพ
เกิดจากการคั่งและบวมของเยื่อบุกระเพาะอาหาร
รอยโรค
Acute hemorrhagic erosive gastritis
สาเหตุ
ระคายเคืองจากอาหาร ยา
แอลกอฮอล์ การติดเชื้อ
Peptic ulcer
เยื่อบุกระเพาะอาหารถูกทำลาย
เกิดจากความเสียสมดุลปริมาณกรดที่หลั่งในกระเพาะอาหารและความต้านทานต่อกรด
โรคกระเพาะอาหารแบบ
เฉียบพลัน(Acute ulcer)
แผลตื้น ไม่ลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อ
เป็นแผลหลายจุด
โรคกระเพาะอาหารแบบ
เรื้อรัง(Chronic ulcer)
แผลลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อ
ขอบแผลนูนบวม
เมื่อหายเกิดรอยแผล
แผลที่กระเพาะอาหาร
(Gastric ulcer)
เกิดจากความสามารถในการป้องกันกรดและเปปซินลดลง
พบทุกส่วนของกระเพาะอาหาร
แผลในลำไส้เล็กส่วนต้น
(Duodenal ulcer)
เกิดแผลที่ลำไส้เล็กส่วนต้น
เกิดจากการหลั่งกรดมากขึ้น
สาเหตุ
ติดต่อการกินอาหารหรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อจากอุจจาระของผู้ที่ติดเชื้อ
การใช้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตอรอยด์
ยาระคายเคืองต่อเยื่อบุกระเพาะอาหารโดยตรง
การติดเชื้อ Helicobacter pylori
Peptic ulcer perforate
ผู้ป่วยมีอาการปวดท้องมาก
สาเหตุ
การติดเชื้อ Helicobacter pylori
การใช้ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAID
กรดในกระเพาะหลั่งออกมาในช่องท้อง ทำให้เยื่อบุช่องท่องอักเสบ
โครงสร้าของทางเดินอาหาร
ส่วนที่เป็นทางเดินอาหาร
ถุงน้ำดี
ตับอ่อน
ตับ
สร้างและหลั่งน้ำดี
ควบคุมการสร้างและสลายสารอาหารต่างๆ รวมทั้งฮอร์โมน
เปลี่ยนโครงสร้างและขับสารพิษและยาออกจากร่างกาย
กระเพาะอาหาร
Cardia
Fundus
Body
Pyloric
ลำไส้เล็ก
หลอดอาหาร
ลำไส้ใหญ่
ปาก
ฟัน
Pulp
เส้นเลือดที่นำมาอาหารมาหล่อเลี้ยงฟัน มีเส้นประสาทรับความรู้สึกของฟัน
Cementum
ส่วนของเนื้อเยื่อปริทันต์ มีเส้นประสาทไหลเวียน
Dentine
มีการสร้างและสลายอยู่ตลอดเวลา
Gingiva
เนื้อเยื่อที่หุ้มฟันและกระดูกขากรรไกร
Enamel
ส่วนที่แข็งที่สุดของฟัน
ประกอบด้วย Ca และ P
ต่อมน้ำลาย
Parotid gland
Sublingual gland
Submandibular gland
ไส้ตรง
ต่อมที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน
ต่อมน้ำลาย
ตับอ่อน
โรคในระบบทางเดิน
น้ำดี
การอุดตันและการอักเสบ
นิ่วในทางเดินน้ำดี (Gallstones)
hepatolithiasis
เกิดในทางเดินน้ำดี ภายในตับมีแคลเซียมเป็นส่วนประกอบหลักมีสีน้ำตาล เรียก Brown pigment stones
นิ่วที่ประกอบด้วยโคเลสเตอรอล
(Cholesterol stones)
เกิดจากการมี Cholesterol เพิ่มขึ้นในน้ำดี
การเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนความเข้มข้นในน้ำดี
การไม่เคลื่อนที่ของน้ำดี
แข็ง เป็นก้อนสีขาว เหลือง หรือเขียว
Choledocholithiasis
เกิดจากการอักเสบของท่อน้ำดี (Cholangitis)
นิ่วที่ประกอบด้วยบิลิรูบิน
(Pigment or bilirubin stones)
พบในผู้ป่วยที่เป็นโรคตับแข็ง และมีความผิดปกติทางเลือด
เกิดจากการมี unconjugated bilirubin เพิ่มมากขึ้นในน้ำดีื้
เล็กกว่า คล้ำกว่าชนิดที่เกิดจากคอเลสเตอรอล
Cholecystitis
ก้อนนิ่วไปอุดตันท่อน้ำดี ทำให้น้ำดีไหลเข้าลำไส้ไม่ได้
ความดันในถุงน้ำดีสูงขึ้นไปกดเบียดหลอดเลือดต่างๆ ถุงน้ำดีขาดเลือด เนื้อเยื่อถุงน้ำดีจึงเกิดการบาดเจ็บ เกิดเป็นการอักเสบ
การอักเสบของถุงน้ำดีจากโรคนิ่วในถุงน้ำดี
โรคของช่องปาก
พิการแต่กำเนิด
โรคปากแหว่งเพดานโหว่
(Hare Lip and Cleft palate)
เกิดในทารกที่อยู่ในครรภ์เดือนที่ 2 และ 3
ปากแหว่ง
ปากแหว่งไม่สมบูรณ์
เกิดที่ด้านบนของริมฝีปากในลักษณะเว้าเล็กน้อย
ปากแหว่งสมบูรณ์
รอยแยกต่อเนื่องไปถึงจมูก อาจเกิดข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้
การเชื่อมของขากรรไกรบนและล่างและส่วนยื่นจมูกด้านใกล้กลางไม่สมบูรณ์
เพดานโหว
เป็นภาวะที่แผ่นกระดูกของกะโหลกศีรษะที่ประกอบเป็นเพดานแข็ง 2 แผ่นไม่เชื่อมกัน
ชนิดสมบูรณ์
มีรอยแยกทั้งเพดานแข็งและเพดานอ่อน
ชนิดไม่สมบูรณ์
มีช่องอยู่ที่เพดานปาก มักเป็นที่เพดานอ่อน
สาเหตุ
ผนังกลางจมูก (nasal septum)
ส่วนยื่นเพดานปานกลาง (median palatine processes)
ส่วนยื่นเพดานปากด้านข้าง (lateral palatine processes)
การอักเสบ
Recurrent herpes labialis
เริมในช่องปาก
เกิดจาก herpes simplex virus
Dental caries
รอยโรคที่มีการทำลายของสาร enamel และ dentine
ฟันผุ
Aphthous ulcer
แผลร้อนใน
เป็นแผลที่เกิดซ้ำในช่องปาก
คลุมด้วย exudate สีเทา รอบๆเป็นสีแดง
Periodonitis
การอักเสบของเนื้อเยื่อที่อยู่รอบฟัน
เกิดที่เหงือก แล้วลุกลามไปทำลาย tissue
โรคปริทันต์อักเสบ
Oral candidiasis (Thrush)
เชื้อราในปาก
เกิดจากเชื้อรา Candida albicans
Gingivitis
เหงือกอักเสบ
เกิดจากเศษอาหารหมักหมม หรือหินปูน
Tonsillitis
Acute tonsillitis
เกิดจากเชื้อ Streptococcus Staphylococcus
บวมโต มี exudate สีขาวคลุมผิว
Chronic hypertrophic tonsillitis
การอักเสบของ tonsil เป็นๆหายๆ
โรคของลำไส้เล็ก
ความพิการแต่กำเนิด
Congenital atresia
ภาวะที่ึ่ไม่มีส่วนใดส่วนหนึ่งของลำไส้เล็ก
Congenital stenosis
ภาวะที่บางส่วนของลำไส้เล็กตีบ
Intussusception
ลำไส้เล็กส่วนต้นถูกกลืนโดยลำไส้เล็กตอนปลาย
ส่วนที่กลืน เรียก intussuscipien ส่วนที่ถูกกลืน เรียก intussusceptum
Intestinal adhesion
Content ผ่านไม่สะดวก ทำให้ลำไส้อุดตัน
สาเหตุจากการอักเสบหรือภายหลังการผ่าตัดในช่องท้อง
การติดกันของลำไส้
Intestinal obstruction
ภาวะที่สิ่งต่างๆในลำไส้ ้ ได้แก่ น้ำ อาหาร น้ำย่อย และของเหลวต่างๆไม่สามารถเคลื่อนผ่านลำไส้ได้ตามปกติ
เกิดอาการแน่นท้อง อึดอัด ปวดท้อง คลื่นไส้อาเจียน ไม่ผายลม
ภาวะลำไส้อึด (Paralytic ileus) หรือ
Non mechanical obstruction
เกิดจากลำไส้ไม่บีบตัวขับเคลื่อนสิ่งต่างๆ
ลำไส้ตีบตัน
(Mechanical obstruction)
เกิดจากช่องทางเดินในลำไส้ตีบแคบ หรืออุดตันทั้งหมด
โรคของต่อมน้ำลาย
Mumps
อักเสบแบบ acute interstitial inflammation
ติดต่อทางน้ำลาย เสมหะ
เกิดจากการติดเชื้อไวรัส กลุ่ม Paramyxovirus
สำหรับผู้ชายจะมีอัณฑะอักเสบ(Orchitis) ผู้หญิงจะมีรังไข่อักเสบ(Oophoritis)
โรคของหลอดอาหาร
ความพิการแต่กำเนิด
Esophageal atresia
เป็นภาวะที่ไม่มีส่วนใดส่วนหนึ่งของหลอดอาหาร
Esophageal stenosis
ภาวะที่บางส่วนของหลอดอาหารตีบ
Achalasia
จำนวน myenteric ganglion cell ที่ทำหน้าที่ควบคุมการหดตัวเพื่อบีบไล่อาหารมีจำนวนลดลงหรือไม่มี
กลืนอาหารลำบาก สำลักอาหาร เวลากลางคืน
หลอดอาหารส่วนบนมีผนังบางและโป่งออก
Esophageal varices
หลอดเลือดดำโป่งพองบริเวณหลอดอาหารส่วนล่าง
สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะเลือดออก คือ cirrhosis
โรคของลำไส้ใหญ่
Diverticular disease
Mucosa เป็นติ่งยื่นออกไปจาก muscle layer ของผนัง colon
ทำให้เกิดการหนาตัวของกล้ามเนื้อรอบๆติ่ง ➡ เพิ่มแรงดัน ➡ ติ่งแตก ➡ abscess,peritonitis
Hemorrhoid (ริดสีดวงทวาร)
Hemorrhoid tissue
เกิดจากการโตขึ้นของกลุ่มเส้นเลือดและเนื้อเยื่อ ส่วนปลายของลำไส้ตรง
มีหน้าที่ป้องกันกล้ามเนื้อของทวารหนัก รวมทั้งหูรูด ช่วยให้ทวารหนักปิดได้สนิท
สาเหตุ
ความผิดปกติของหลอดเลือดบริเวณนั้น
เพิ่มความดันในหลอดเลือดดำนานๆ เกิดจากการเบ่งอุจจาระบ่อยๆ จากการท้องผูก การยกของหนัก
ความพิการแต่กำเนิด
Hirschsprung’s disease or Congenital megacolon
พบในเพศชาย
พบที่ rectum และ sigmoid colon
ไม่มี ganglion cell ใน colon จึงไม่มี peristalsis ทำให้ content ผ่านไม่ได้
Colon ที่อยู่เหนือกว่ามีผนังหนาและพองออก
Imperforate anus
เกิดจากเนื้อเยื่อที่แยกระหว่าง rectum กับ anus ที่ควรหายไปตั้งแต่ทารกในครรภ์อายุ 8 สัปดาห์ ยังคงอยู่
เกิดภาวะลำไส้อุดตันได้
ความผิดปกติในหน้าที่ตับอ่อน
ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน (Acute pancreatitis)
สาเหตุและกลไก
การอุดตันทางเดินน้ำ
แอลกอฮอล์
ท่อในตับอ่อนได้รับบาดเจ็บหรือมีการแตก
ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง (Chronic pancreatitis)
มีความสัมพันธ์กับการดื่มเหล้า สุบบุหรี่ รับประทานอาหารมัน แคลเซียมในเลือดสง
Chronic calcifying pancreatitis
พบในผู้ป่วยโรคพิษสุราเรื้อรัง
Chronic obstructive pancreatitis
มีความสัมพันธ์กับการตีบของ Oddi sphinctor
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของตับ
ภาวะความดันเลือดสูงในเส้นเลือดดำพอร์ตัล (Portal hypertension
)
การอุดตันที่เกิดขึ้นในเส้นเลือดดำเฮปพาติก (Posthepatic block)
เกิดระยะยาวทำให้เกิด
Varices
เส้นเลือดขอด
Splenomegaly
ม้ามโต
Ascites
ท้องมาน
Hepatic encephalopathy
โรคสมองจากโรคตับ
การอุดตันที่เกิดขึ้นในตับส่วน sinusoids (Intrahepatic sinusoidal block)
การอุดตันที่เกิดในเส้นเลือดพอร์ตัล (Prehepatic block)
Hepatitis
การอักเสบของตับเกิดจากสาเหตุต่างๆที่มาทำลาย parenchymal cell และมี transaminases ปล่อยเข้าสู่กระแสเลือด
Reaction จากยาและสารเคมี ( Drug induce hepatitis)
Alcohol hepatitis
ติดเชื้อ virus (Viral hepatitis)
Ascites (ภาวะท้องมาน
)
สาเหตุ
โรคตับเรื้อรัง มะเร็ง หัวใจขวาล้มเหลว ตับอ่อนอักเสบ
มีการรบกวนการไหลเวียนเลือดจาก liver สู่ hepatic vein และ vena cava
การสะสมของของเหลวในช่องท้อง
Cirrhosis
ความผิดปกติของตับที่เกิดจากการอักเสบ มี fibrosis และ nodular regeneration ทำให้โครงสร้างและหน้าที่มีความผิดปกติ
Jaundice
ผวหนัง ตาเหลือง
สาเหตุ
มีความบกพร่องของเซลล์ตีบในการจับ bilirubin
ลดการ conjugation ของ bilirubin
มีการแตก RBC เพิ่มขึ้น
Bilirubin ในเลือดสูงกว่าปกติสองเท่า