พยาธิสรีรวิทยาระบบทางเดินอาหาร
โรคในกระเพาะอาหาร
ความพิการแต่กำเนิด
ความผิดปกติของ
กระเพาะอาหาร
Congenital pyloric stenosis
Diaphragmatic hernia
พบส่วนที่เป็นทางเดินอาหารอยู่ที่อก
Gastritis
Peptic ulcer
การอักเสบของ gastric mucosa จากสารระคายเคือง และความบกพร่องกลไกป้องกัน
Chronic gastritis
Acute gastritis
พยาธิสภาพ
รอยโรค
สาเหตุ
สาเหตุ
รอยโรค
การระคายเคืองเรื้อรัง
ยา ASA
การท้นกลับน้ำดี
การดื่มเหล้า
รอยแผลเป็น ลุกลามจนเลือดออก เกิดเป็นแผลในกระเพาะอาหาร
เยื่อบุกระเพาะอาหารถูกทำลาย
เกิดจากความเสียสมดุลปริมาณกรดที่หลั่งในกระเพาะอาหารและความต้านทานต่อกรด
โรคกระเพาะอาหารแบบ
เฉียบพลัน(Acute ulcer)
แผลตื้น ไม่ลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อ
เป็นแผลหลายจุด
โรคกระเพาะอาหารแบบ
เรื้อรัง(Chronic ulcer)
สาเหตุ
Peptic ulcer perforate
แผลลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อ
ขอบแผลนูนบวม
เมื่อหายเกิดรอยแผล
แผลที่กระเพาะอาหาร
(Gastric ulcer)
แผลในลำไส้เล็กส่วนต้น
(Duodenal ulcer)
เกิดจากความสามารถในการป้องกันกรดและเปปซินลดลง
พบทุกส่วนของกระเพาะอาหาร
เกิดแผลที่ลำไส้เล็กส่วนต้น
เกิดจากการหลั่งกรดมากขึ้น
ติดต่อการกินอาหารหรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อจากอุจจาระของผู้ที่ติดเชื้อ
การใช้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตอรอยด์
ยาระคายเคืองต่อเยื่อบุกระเพาะอาหารโดยตรง
การติดเชื้อ Helicobacter pylori
ผู้ป่วยมีอาการปวดท้องมาก
สาเหตุ
กรดในกระเพาะหลั่งออกมาในช่องท้อง ทำให้เยื่อบุช่องท่องอักเสบ
การติดเชื้อ Helicobacter pylori
การใช้ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAID
ระคายเคืองจากอาหาร ยา
แอลกอฮอล์ การติดเชื้อ
เกิดจากการคั่งและบวมของเยื่อบุกระเพาะอาหาร
Acute hemorrhagic erosive gastritis
โครงสร้าของทางเดินอาหาร
ส่วนที่เป็นทางเดินอาหาร
ต่อมที่เกี่ยวข้องกับการทำงาน
ถุงน้ำดี
ตับอ่อน
ตับ
กระเพาะอาหาร
ลำไส้เล็ก
หลอดอาหาร
ลำไส้ใหญ่
ปาก
ไส้ตรง
ฟัน
ต่อมน้ำลาย
Pulp
Cementum
Dentine
Gingiva
Enamel
Parotid gland
Sublingual gland
ส่วนที่แข็งที่สุดของฟัน
ประกอบด้วย Ca และ P
มีการสร้างและสลายอยู่ตลอดเวลา
เส้นเลือดที่นำมาอาหารมาหล่อเลี้ยงฟัน มีเส้นประสาทรับความรู้สึกของฟัน
ส่วนของเนื้อเยื่อปริทันต์ มีเส้นประสาทไหลเวียน
เนื้อเยื่อที่หุ้มฟันและกระดูกขากรรไกร
Submandibular gland
Cardia
Fundus
Body
โรคในระบบทางเดิน
น้ำดี
การอุดตันและการอักเสบ
Pyloric
นิ่วในทางเดินน้ำดี (Gallstones)
Cholecystitis
hepatolithiasis
นิ่วที่ประกอบด้วยโคเลสเตอรอล
(Cholesterol stones)
Choledocholithiasis
นิ่วที่ประกอบด้วยบิลิรูบิน
(Pigment or bilirubin stones)
ก้อนนิ่วไปอุดตันท่อน้ำดี ทำให้น้ำดีไหลเข้าลำไส้ไม่ได้
ความดันในถุงน้ำดีสูงขึ้นไปกดเบียดหลอดเลือดต่างๆ ถุงน้ำดีขาดเลือด เนื้อเยื่อถุงน้ำดีจึงเกิดการบาดเจ็บ เกิดเป็นการอักเสบ
การอักเสบของถุงน้ำดีจากโรคนิ่วในถุงน้ำดี
สร้างและหลั่งน้ำดี
ควบคุมการสร้างและสลายสารอาหารต่างๆ รวมทั้งฮอร์โมน
เกิดจากการอักเสบของท่อน้ำดี (Cholangitis)
เปลี่ยนโครงสร้างและขับสารพิษและยาออกจากร่างกาย
เกิดในทางเดินน้ำดี ภายในตับมีแคลเซียมเป็นส่วนประกอบหลักมีสีน้ำตาล เรียก Brown pigment stones
เกิดจากการมี Cholesterol เพิ่มขึ้นในน้ำดี
การเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนความเข้มข้นในน้ำดี
การไม่เคลื่อนที่ของน้ำดี
แข็ง เป็นก้อนสีขาว เหลือง หรือเขียว
พบในผู้ป่วยที่เป็นโรคตับแข็ง และมีความผิดปกติทางเลือด
เกิดจากการมี unconjugated bilirubin เพิ่มมากขึ้นในน้ำดีื้
เล็กกว่า คล้ำกว่าชนิดที่เกิดจากคอเลสเตอรอล
ต่อมน้ำลาย
ตับอ่อน
โรคของช่องปาก
พิการแต่กำเนิด
โรคปากแหว่งเพดานโหว่
(Hare Lip and Cleft palate)
เกิดในทารกที่อยู่ในครรภ์เดือนที่ 2 และ 3
ปากแหว่ง
เพดานโหว
ปากแหว่งไม่สมบูรณ์
ปากแหว่งสมบูรณ์
การเชื่อมของขากรรไกรบนและล่างและส่วนยื่นจมูกด้านใกล้กลางไม่สมบูรณ์
เกิดที่ด้านบนของริมฝีปากในลักษณะเว้าเล็กน้อย
รอยแยกต่อเนื่องไปถึงจมูก อาจเกิดข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้
เป็นภาวะที่แผ่นกระดูกของกะโหลกศีรษะที่ประกอบเป็นเพดานแข็ง 2 แผ่นไม่เชื่อมกัน
ชนิดสมบูรณ์
ชนิดไม่สมบูรณ์
สาเหตุ
มีรอยแยกทั้งเพดานแข็งและเพดานอ่อน
มีช่องอยู่ที่เพดานปาก มักเป็นที่เพดานอ่อน
ผนังกลางจมูก (nasal septum)
ส่วนยื่นเพดานปานกลาง (median palatine processes)
ส่วนยื่นเพดานปากด้านข้าง (lateral palatine processes)
การอักเสบ
Recurrent herpes labialis
เริมในช่องปาก
เกิดจาก herpes simplex virus
Dental caries
รอยโรคที่มีการทำลายของสาร enamel และ dentine
ฟันผุ
Aphthous ulcer
แผลร้อนใน
เป็นแผลที่เกิดซ้ำในช่องปาก
คลุมด้วย exudate สีเทา รอบๆเป็นสีแดง
Periodonitis
การอักเสบของเนื้อเยื่อที่อยู่รอบฟัน
เกิดที่เหงือก แล้วลุกลามไปทำลาย tissue
โรคปริทันต์อักเสบ
Oral candidiasis (Thrush)
เชื้อราในปาก
เกิดจากเชื้อรา Candida albicans
Gingivitis
เหงือกอักเสบ
เกิดจากเศษอาหารหมักหมม หรือหินปูน
Tonsillitis
Acute tonsillitis
Chronic hypertrophic tonsillitis
โรคของลำไส้เล็ก
ความพิการแต่กำเนิด
Intussusception
Intestinal adhesion
Intestinal obstruction
Congenital atresia
Congenital stenosis
ลำไส้เล็กส่วนต้นถูกกลืนโดยลำไส้เล็กตอนปลาย
ส่วนที่กลืน เรียก intussuscipien ส่วนที่ถูกกลืน เรียก intussusceptum
Content ผ่านไม่สะดวก ทำให้ลำไส้อุดตัน
สาเหตุจากการอักเสบหรือภายหลังการผ่าตัดในช่องท้อง
ภาวะที่สิ่งต่างๆในลำไส้ ้ ได้แก่ น้ำ อาหาร น้ำย่อย และของเหลวต่างๆไม่สามารถเคลื่อนผ่านลำไส้ได้ตามปกติ
เกิดอาการแน่นท้อง อึดอัด ปวดท้อง คลื่นไส้อาเจียน ไม่ผายลม
ภาวะลำไส้อึด (Paralytic ileus) หรือ
Non mechanical obstruction
ลำไส้ตีบตัน
(Mechanical obstruction)
ภาวะที่ึ่ไม่มีส่วนใดส่วนหนึ่งของลำไส้เล็ก
ภาวะที่บางส่วนของลำไส้เล็กตีบ
เกิดจากลำไส้ไม่บีบตัวขับเคลื่อนสิ่งต่างๆ
เกิดจากช่องทางเดินในลำไส้ตีบแคบ หรืออุดตันทั้งหมด
เกิดจากเชื้อ Streptococcus Staphylococcus
บวมโต มี exudate สีขาวคลุมผิว
การอักเสบของ tonsil เป็นๆหายๆ
โรคของต่อมน้ำลาย
การติดกันของลำไส้
Mumps
อักเสบแบบ acute interstitial inflammation
ติดต่อทางน้ำลาย เสมหะ
เกิดจากการติดเชื้อไวรัส กลุ่ม Paramyxovirus
สำหรับผู้ชายจะมีอัณฑะอักเสบ(Orchitis) ผู้หญิงจะมีรังไข่อักเสบ(Oophoritis)
โรคของหลอดอาหาร
ความพิการแต่กำเนิด
Esophageal atresia
Esophageal stenosis
เป็นภาวะที่ไม่มีส่วนใดส่วนหนึ่งของหลอดอาหาร
ภาวะที่บางส่วนของหลอดอาหารตีบ
Achalasia
จำนวน myenteric ganglion cell ที่ทำหน้าที่ควบคุมการหดตัวเพื่อบีบไล่อาหารมีจำนวนลดลงหรือไม่มี
กลืนอาหารลำบาก สำลักอาหาร เวลากลางคืน
หลอดอาหารส่วนบนมีผนังบางและโป่งออก
Esophageal varices
หลอดเลือดดำโป่งพองบริเวณหลอดอาหารส่วนล่าง
สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะเลือดออก คือ cirrhosis
โรคของลำไส้ใหญ่
Diverticular disease
Hemorrhoid (ริดสีดวงทวาร)
ความพิการแต่กำเนิด
Hirschsprung’s disease or Congenital megacolon
Imperforate anus
พบในเพศชาย
เกิดจากเนื้อเยื่อที่แยกระหว่าง rectum กับ anus ที่ควรหายไปตั้งแต่ทารกในครรภ์อายุ 8 สัปดาห์ ยังคงอยู่
พบที่ rectum และ sigmoid colon
ไม่มี ganglion cell ใน colon จึงไม่มี peristalsis ทำให้ content ผ่านไม่ได้
Colon ที่อยู่เหนือกว่ามีผนังหนาและพองออก
เกิดภาวะลำไส้อุดตันได้
ความผิดปกติในหน้าที่ตับอ่อน
Mucosa เป็นติ่งยื่นออกไปจาก muscle layer ของผนัง colon
ทำให้เกิดการหนาตัวของกล้ามเนื้อรอบๆติ่ง ➡ เพิ่มแรงดัน ➡ ติ่งแตก ➡ abscess,peritonitis
ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน (Acute pancreatitis)
ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง (Chronic pancreatitis)
สาเหตุและกลไก
การอุดตันทางเดินน้ำ
แอลกอฮอล์
ท่อในตับอ่อนได้รับบาดเจ็บหรือมีการแตก
มีความสัมพันธ์กับการดื่มเหล้า สุบบุหรี่ รับประทานอาหารมัน แคลเซียมในเลือดสง
Chronic calcifying pancreatitis
Chronic obstructive pancreatitis
พบในผู้ป่วยโรคพิษสุราเรื้อรัง
มีความสัมพันธ์กับการตีบของ Oddi sphinctor
Hemorrhoid tissue
เกิดจากการโตขึ้นของกลุ่มเส้นเลือดและเนื้อเยื่อ ส่วนปลายของลำไส้ตรง
มีหน้าที่ป้องกันกล้ามเนื้อของทวารหนัก รวมทั้งหูรูด ช่วยให้ทวารหนักปิดได้สนิท
สาเหตุ
ความผิดปกติของหลอดเลือดบริเวณนั้น
เพิ่มความดันในหลอดเลือดดำนานๆ เกิดจากการเบ่งอุจจาระบ่อยๆ จากการท้องผูก การยกของหนัก
โรคที่เกิดจากความผิดปกติของตับ
ภาวะความดันเลือดสูงในเส้นเลือดดำพอร์ตัล (Portal hypertension)
Hepatitis
Ascites (ภาวะท้องมาน)
Cirrhosis
Jaundice
ความผิดปกติของตับที่เกิดจากการอักเสบ มี fibrosis และ nodular regeneration ทำให้โครงสร้างและหน้าที่มีความผิดปกติ
การอักเสบของตับเกิดจากสาเหตุต่างๆที่มาทำลาย parenchymal cell และมี transaminases ปล่อยเข้าสู่กระแสเลือด
Reaction จากยาและสารเคมี ( Drug induce hepatitis)
ผวหนัง ตาเหลือง
สาเหตุ
Bilirubin ในเลือดสูงกว่าปกติสองเท่า
มีความบกพร่องของเซลล์ตีบในการจับ bilirubin
ลดการ conjugation ของ bilirubin
มีการแตก RBC เพิ่มขึ้น
Alcohol hepatitis
ติดเชื้อ virus (Viral hepatitis)
การอุดตันที่เกิดขึ้นในเส้นเลือดดำเฮปพาติก (Posthepatic block)
เกิดระยะยาวทำให้เกิด
การอุดตันที่เกิดขึ้นในตับส่วน sinusoids (Intrahepatic sinusoidal block)
การอุดตันที่เกิดในเส้นเลือดพอร์ตัล (Prehepatic block)
Varices
สาเหตุ
มีการรบกวนการไหลเวียนเลือดจาก liver สู่ hepatic vein และ vena cava
การสะสมของของเหลวในช่องท้อง
Splenomegaly
Ascites
Hepatic encephalopathy
เส้นเลือดขอด
โรคตับเรื้อรัง มะเร็ง หัวใจขวาล้มเหลว ตับอ่อนอักเสบ
ม้ามโต
ท้องมาน
โรคสมองจากโรคตับ