Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Reproductive system diseases - Coggle Diagram
Reproductive system diseases
ความผิดปกติที่พบใน Testis & Epididymis
ความผิดปกติ Penis
Hypospadias = รูเปิดของท่อปัสสาวะมาเปิด ที่ส่วนล่างของ Penis อาจพบรูเปิดได้ที่ใดที่หนึ่ง ตลอดส่วนล่างของpenis ตั้งแต่ส่วนหัวจนถึงบริเวณ perineum
Epispadias = เป็นความผิดปกติที่รูเปิดท่อปัสสาวะ ไปเปิดที่ด้าบบนของpenis อาจพบร่วมกับความผิดปกติอื่นๆ
Phimosis (ภาวะหนังหุ้มปลายองคชาตตีบ) = เป็นความผิดปกติของส่วนปลายผนังหุ้มองคชาต [prepuce] รูเปิดเล้กเกินไป ผิวหนังปลายองคชาตหดตัว ไม่สามารถดึงให้เปิดขึ้นได้ปกติ
สาเหตุ = เป็นแต่เกิด หรือ ถ้าเกิดภายหลัง มักจะอักเสบหรือบอบช้ำที่ผนังหุ้มpenis ทำให้รูเปิดบวมน้ำ และทำให้รูเปิดตีบลง
Balanitis = เป็นการอักเสบของปลายอวัยวะเพสชาย เกิดทั้งเด็กและผู้ใหญ่ที่ไม่ได้ขลิบหรือไม่สะอาด
สาเหตุ = ไม่รักษาสุขอนามัย , การติดเชื้อยีสต์แคนดิดา , โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ , การแพ้การระคายเคือง
อาการ = แดง เจ็บ คัน ปัสสาวะแล้วเจ็บ มีหนองไลออกมา อวัยวะมีกลิ่นเหม็น ถ้ารุนแรงหนังหุ้มปลายจะไม่ขึ้นลงตามปกติ
Venereal disease = เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ หรือโรค STD หรือเรียกโรคกามโรค ติดต่อทางช่องคลอด ทวารหนัก หรือปาก จากสารคัดหลั่ง และเลือด
เชื้อที่ทำให้เกิด = [แบคทีเรีย = ]chancroid แผลริมอ่อน Gonorrhea หนองใน [ไวรัส] = condyloma acuminaum หูดหงอนไก่ เริม HPV และเชื้อราเชื้อปรสิต
ความผิดปกติ Urethra
Urethritis = การบาดเจ็บ อักเสบ บวม ของเซลล์เยื่อเมือกบุท่อปัสสาวะ พบบ่อยคือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์โดยเชื้อแบคทีเรีย สาเหตุติดต่อทางเพศสัมพันธ์ โรคหนองในหรือโกโนเรีย และที่ไม่ใช่หนองใน เช่น โรคเริม โรคซิฟิลิส โรคหนองในเทียม จากโปรโตซัวและเชื้อHIV แต่ที่ไม่ใช่ทางเพศสัมพันธ์ เช่น ติดต่อทางลำไส้ทางอุจจาระ ทางไต ทางปัสสาวะ
Urethral stricture = เกิดเนื้อเยื่อพังผืดในท่อปัสาวะหรือรอบๆท่อปัสสาวะ ทำให่เกิดการอุดกั้นของน้ำปัสสาวะ ต่อมาเกิดการอักเสบและการติดเชื้อตามมา สาเหตุ = เกิดอุบัติเหตุและภยันตราย เกิดโรคหนองใน การใส่สายสวน การผ่าตัดต่อมลูกหมาก การผ่าตัดนิ่วในไต
ความผิดปกติที่พบ Epididymis
Cryptorchidism = เป็นภาวะที่ testis ไม่เคลื่อนหรือเคลื่อลงมาใน scrotasac ไม่สมบูรณ์ ไม่ทราบสาเหตุ พบว่าtestis มี atrophy ทำให้เป็นหมัน ยังเสี่ยงเป็นมะเร็งอัณฑะสูงกว่าปกติ
Varicocele (หลอดเลือดอัณฑะขอด) = เป็นกลุ่มหลอดเลือดดำ ไหลจากอัณฑะไปรั้งอัณฑะเข้าสู่ช่องท้อง เกิดการพองหรือการขอด พบถุงอัณฑะโตข้างหนึ่ง หรือปวดหน่วงๆเป็นบางคราว เป็นภาวะไม่อันตรายมากแต่ทำให้มีบุตรยาก
สาเหตุ = เกิดการเสื่อมของลิ้นในหลอดเลือดดำที่มีหน้าที่ไหลเวียนเลือดจากอัณฑะกลับสู่หัวใจผิดปกติหรือล้มเหลว เมื่อเลือดดำกลับหัวใจน้อยลง เลือดจึงคั่งและเกิดการโป่งพอง อัณฑะขยายขึ้น
Hydrocele = เป็นความผิดปกติเนื่องจากการคั่งของน้ำใน tunica vaginalis
Epididymitis = มักเกิดจากโรคหนองใน ผลตามมาคือการอุดกั้นทางเดินของสเปิร์มทำให้เป็นหมันได้
Acute orchitis = พบอัณฑะบวมโต หลอดลือดที่อวัยวะใกล้เคียงขยายขึ้น มีเลือดคั่ง เซลล์อักเสบ นิวโทฟิว , แมคโครฟาด , ลิมโฟไซต์ แทรกเข้าตามเนื้อเยื่อ เอพิดิไดมิส ลามเข้าเนื้อเยื่อลูกอัณฑะ โดยเฉพาะเข้าไปหลอดสร้างอสุจิ ทำให้เนื้อเยื่อลูกอัณฑะบวมน้ำ อักเสบรุนแรงเกิดหนองฝีสาเหตุเกิดการติดเชื้อแบคทีเรีย
วัยเด็กพบเชื้อ gram-negative bacilli
วัยผู้ใหญ่ = พบชนิด chlamydia trachomatis และ Neisseria gonorrhoeae
วัยสูงอายุ = พบชนิด E.coli และ Pseudomonas spp. ผลตามมคือโรคคางทูม
CA Testis Seminoma = พบในผู้ใหญ่ ไวต่อรังสี Yolk sac tumor = พบบ่อยในเด็กเล็ก พบ alpha fetoprotein สูง
ความผิดปกติที่พบ Prostate gland
ต่อมลูกหมากอักเสบ [prostatitis] = เป็นเฉพาะส่วนหรือเป็นทั้งต่อม มักเกิดเชื้อแบคทีเรีย ร่วมกับการอักเสบของท่อปัสสาวะและกระเพาะปัสสาวะหรือเกิดจากเครื่องตรวจท่อปัสสาวะ ต่อมลูกหมากจะโต นุ่ม บวมน้ำ มีเลือดคั่ง หนองกระจายทั่วต่มลูกหมาก อักเสบเฉียบพลัน ผลิตน้ำเมือกมากขึ้นทำให้ต่อมขยายขึ้น
Chronic prostatitis = พบบ่อยในคนสูงวัย สาเหตุเกิดการติดเชื้อชนิดเดียวกับอักเสบเฉียบพลัน จะปวดหลัง บั้นเอว หัวเหน่า ปัสสาวะลำบาก
ต่อมลูกหมากโต [Benign Prostate Hyperplasia] = พบในชาย50ปีขึ้นไป เป็นความผิดปกติความเจริญของขนาดและจำนวนเซลล์ต่อมลูกหมากกว่าปกติ ทำให้ต่อมลูกหมากโต ตำแหน่งรอบๆท่อปัสสาวะ จะบีบรัดท่อปัสสาวะให้ตีบ แบน ยาว ทำให้อุดกั้นท่อปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะไม่สะดวก
ความผิดปกติของฮอร์โมน
Dysfunction uterine bleeding = เป็นภาวะเลือดออกผิดปกติจากมดลูก เกิดการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศ เนื่องจากไม่มีการตกไข่ ทำให่ไม่มี progesterone ออกมามีแต่เอสโทรเจน ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกจะไม่เปลี่ยนเป็น secretory endometrium Endometrium หนาขึ้น เกิดกำลังของเอสโทรเจน ช่วยเจริญต่อไปได้ เยื่อบุหลุดลอกมีเลือดออกเล็กน้อย
Abortion = การสิ้นสุดการตั้งครรภ์ก่อนอายุครรภ์20สัปดาห์หรือก่อนที่ทารกในครรภ์จะมีน้ำหนักตัวเกิน50กรัม
สาเหตุ = ความผิดปกติของโครโมโซมที่พบบ่อย trisomy ที่ 13 / 16 / 18 มารดาติดเชื้อตอนตั้งครรภ์ ความผิดปกติของต่อมไร้ท่อ เช่น โรคเบาหวาน โรคต่อมไทรอยด์ ภาวะขาดฮอร์โมนprogesterone เป็นภาวะที่สร้างprogesteroneจากcorpus luteum น้อยลง ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่แข็งแรงหรือมีการสลายตัวของเยื่อบุโพรงมดลุก มีผลต่อการฝังตัวของทารก ภาวะพร่องโภชนาการ การสูบบุหรี่ ทำให่ทารกเกิดการพิการ หรือการแท้งได้ หรือทำให้ทารกโตช้า
การแท้งเอง [spontaneous abortion
การแท้งคุมคาม Threatened abortion = ภาวะมีเลือดออกจากโพรงมดลุก แต่ปากมดลูกยังปิดอยู่ ยังตั้งครรภ์ได้อย่างปลอดภัยเนื่องจากไม่มีผลิตภัณฑ์ของการตั้งครรภ์หลุดออกมา
การแท้งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ [Inevitable abortion] = ภาวะที่มีเลือดออกมาโพรงมดลูก ปากมดลูกขยายและเปิดร่วมด้วย ไม่มีผลิตภัณฑ์การตั้งครรภ์หลุดออกมา
การแท้งครบ [complete abortion] = ภาวะเลือดออกจกาโพรงมดลูก ผลิตภัณฑ์การตั้งครรภ์หลุดออกมาด้วย ได้แก่ ถุงน้ำคร่ำ น้ำคร่ำ รก และทารก หลังจากนั้นปากมดลูกจะปิด
การแท้งเอง [incomplete abortion] = ภาวะมีเลือดและผลิตภัณฑ์การตั้งครรภ์หลุดออกมาบางส่วน และ ปากมดลูกจะเปิดอยู่ เนื่องจากผลิตภัณฑ์ออกจากครรภ์ไม่ครบ
การแท้งค้าง [missed abortion] = ภาวะทารกเสียชีวิตอยู่ในครรภ์หลายวัน โดยปากมดลูกยังปิดอยู่ ไม่มีผลิตภัณฑ์ของการตั้งครรภ์หลุดออกมา อาจส่งผลให้มารดาติดเชื้อในกระแสเลือด ตายได้
ความผิดปกติที่เป็นมาแต่กำเนิดของอวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิง
imperforate hymen = เยื่อพรหมจารีไม่เปิด พอถึงวัยมีปจด. ปจด.ไม่มีทางออกทำให้เลือดคั่ง ในช่องคลอดและโพรงมดลูก อาจพบก้อนที่หน้าท้อง
incomplete fusion of mullerian's duct = ปกติอวัยวะเพศหญิงพัฒนามาจาก mullerain's duct 2 ข้าง มารวมตรงกลาง ถ้าเกิดไม่สมบูรณ์ จะเกิดความผิดปกติเช่น septate vagina , double vagina เป็นต้น
Turner's syndrome = ความผิดปกติที่เกิดจากการขาดโครโมโซม x 1ตัว มีการพัฒนาทางเพศหญิงน้อย ไม่มีรังไข่ เป็นหมัน เตี้ย คอสั้น หน้าอกกว้าง กระดูกอกแบนกว้าง หัวนมห่าง คอเป็นพังผืดกางเป็นปีก ไม่มีปจด. ปัญญาอ่อน
Trauma = การถูกกระแทก พบที่ vulva การร่วมเพศ เช่น ร่วมเพศครั้งแรกหรือร่วมเพศรุนแรง พบรอยฉีกขาดที่ hymen หรือผนังช่องคลอด รอบๆ cervix เรียกว่า fornix การคลอด อาจทำให้เกิดรอยฉีกขาดของช่องทางคลอดได้ ได้รับการเย็บหลังคลอดแต่ยังมี trauma อีกอย่าง ส่งผลตอนหลังคือ trauma ต่อ ligament ที่ยึด cervix ต่อกล้ามเนื้อและ fascia รอบๆช่องคลอด
ผลตามมา คือ กระบังลมหย่อน ผนังด้านหน้าช่องคลอดหย่อนจนกระเพาะปัสสาวะโป่ง เข้าในช่องคลอด เรียก cystocele ผนังด้านหลังหย่อยจนrectumโป่งเข้าช่องคลอดเรียก rectocele หรือปากมดลูกเคลื่อต่ำลงกว่าปกติ เรียก descensus cervicis
Inflammation
จากเชื้อแบคทีเรีย
Neisseria gonorrhea
เชื้อลุกลามเข้า Bartholin gland ที่แคมใหญ่ เกิด Bartholinitis หรือเป็นฝี อาจทำให้มดลูกอักเสบ ถ้าเชื้อลุกลามมากๆ ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบ และท่อนำไข่อักเสบ [salpingitis]
ถ้าอักเสบลุกลามไปถึงท่อนำไข่และกระจายเข้าไปในอุ้งเชิงกราน เรียก Pelvic Inflammatomy Disease PID
หากเป็นมากทำให้มีหนองขังรหว่าง fallopian tube กับ ovary เรียก pelvic abscess ถ้าเชื้อกระจายมาก เกิดการอักเสบของเยื่อยุเอุ้งชิงกราน อาจมีพังผืดดึงรั้งท่อนำไข่เกิดการตีบตัน มีบุตรยาก
syphilis
เป็นเชื้อทำให้เกิดโรค Treponema pallidum การ่วมเพศ เชื้อเข้าทางรอยถลอก หรืออาจเข้าเยื่อบุผิวท่อปัสสาวะ ทวารหนัก ช่องคลอด ช่องปาก
สามารถหายขาดได้ แต่ถ้าปล่อยไว้นานจะแสดงอาการหลายระบบร่างกายเช่นผัวหนัง ตา กระดูก หัวใจ หลอดเลือด และทารกในครรภ์อาจติดเชื้อได้ด้วย
พยาธิกำเนิด = ระยะที่ 1 เป็นแผล ระยะที่ 2 เข้าข้อออกดอก ระยะที่ 3 ระยะทำลาย
chancroid แผลริมอ่อน
เชื้อชนิด Hemophilus ducreyi ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ติดง่ายและหายง่าย ทำให้เกิดแผลที่อวัยวะเพศ และต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโต บางทีมีหนองไหล เรียก ฝีมะม่วง หากไม่รักษาจะเป็น HIV ได้ง่าย
จากไวรัส
Herpes simplex virus = รอยเป็นตุ่มใสและแผลที่ปากช่อคลอด เป็นๆหายๆ ทารกในครรภ์อาจติดได้
HPV = รอยโรค condyloma acuminatum ได้ทั้ง ปากช่องคลอด ช่องคลอด ปากมกลูก ลักษณะ ขรุขระคล้ายหงอนไก่ สัมพันธ์กับ precancerous lesion รอยโรคก่อนเกิดมะเร็ง
จากเชื้อรา
candida albicans = เกิดการอักเสบที่เยื่อบุปากช่องคลอดและช่องตลอด เรียกว่า candidiasis เยื่อบุจะมีสีแดง ระดูขาวจับตัวเป็นก้อนและคัน
Dermatophytes = เกิดอักเสบที่ผิวหนังปากคลอดและมักเป็นที่ขาหนีบ ซึ่งเรียกว่า Tinea cruris
จากปรสิต
trichomonas vaginalis = เกิดการอักเสบที่เยื่อบุช่องคลอด จะมีระดูขาว เป็นสีเหลืองอมเขียว และคันปากช่องคลอด
โรค/ความผิดปกติที่เกี่ยวกับการตั้งครรภ์และการคลอด
Hypertensive disorders in pregnancy =ภาวะความดันโลหิตสูงระหว่างตั้งครรภ์ มักมีการบวม ไข่ขาวในปัสสาวะร่วมด้วย เรียกว่า toxemia of pregnancy
Ectopic pregnancy
ภาวะการตั้งครรภ์ที่ตำแหน่งอื่น นอกเหนือโพรงมดลูก
สาเหตุ = มีการขัดขวางการเดินทาง ovum ที่ถูกผสมด้วยสเปิร์มแล้วไม่ถึงโพรงมดลูก
พบบ่อย tubal pregnancy อายุครรภ์มากขึ้น ทำให้เกิด ruptured tubal pregnancy
Molar pregnancy = เกิดจากความผิดปกติของรก chorionic villi ของรกจะบวม เป็นถุงน้ำใสๆ จำนวนมาก ขนาดต่างกันคล้ายไข่ปลาอุก สาเหตุ = ความผิดปกติหลังจากผสมของไข่และอสุจิ ทำให้เหลือโครโมโซมไม่มีตัวอ่อน มีเลือดอออกและแท้ง
ก้อนและเนื้องอก
โรคมะเร็งปากมดลูก [cancer of cervix] หรือ ไวรัสหูด ติดต่อจากการสัมผัส ที่มีรอยถลอกของผิดหรือเยื่อบุทำให้ปากมดลูกเปลี่ยนแปลงไปกลายเป็นระยะก่อนเป็นมะเร็งปากมดลูก
stage of CA cervix
cell มะเร็งอยู่เฉพาะปากมดลูก รักษาโดยผ่าตัดมดลูกเลาะต่อมน้ำเหลืองในเชิงกราน เห็นผล80&
2.cell มะเร็งกระจายออกจากปากมดลูก ผ่าตัดไม่ได้ ต้องฉายรังสีให้เคมีบำบัดหรือคีโม ได้ผล 90%
cell มะเร็งกระจายผนังเชิงกราน รักษาโดยใช้รังสี เคมีบำบัด ได้ผล20-30 %
4.cell มะเร็งกระจายทั่วร่างกาย ให้คีโมตามอาการ โอกาสรอดน้อยมาก
Uterus [Leiomyoma] = เป็นก้อนมีขอบเขตชัดเจน เกิดตำแหน่งที่มีกล้ามเนื้อเรียบ เจริญเร็ว เอสดตรเจนกระตุ้น เล็กลงเมื่อวัยหมดปจด.
Endometriosis = เยื่อบุโพรงมดลูกอยู่ผิดที่ อยู่ผนังมดลูก ในชั้นกล้ามเนื้อเรียก adenomysis ทำให้มดลูกโตขึ้น อยู่ในอุ้งเชิงกรานเรียก Pelvic endometriosis เกิดเป็นซีสต์ เรียก ช็อคโกแลตซีสต์ ปวดท้องมากเวลามีปจด. อาจเกิดการดึงรั้งของพังผืด เมื่อเลือดออกมาก ทำให้เป็นหมันได้