Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคระบบสืบพันธ์ุ - Coggle Diagram

- - - - ทำให้เกิดภาวะที่เรียกว่า กระบังลมหย่อน
      - ผนังด้านหน้าของช่องคลอดหย่อนจนกระเพาะปัสสาวะโป่งเข้ามาในช่องคลอดเรียกว่า Cystocele
      - ผนังด้านหลังหย่อนจน rectum โป่งเข้ามาในช่องคลอดเรียกว่า Rectocele หรือปากมดลูกเคลื่อนต่ำลงมาจากตำแหน่งปกติเรียกว่า descensus cervicis
- - - - ติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - อาการแทรกซ้อน : เชื้ออาจลุกลามเข้า Bartholin gland ที่แคมใหญ่เกิด Bartholinitis หรือเป็นฝี (Bartholin abscess) อาจทำให้มดลูกอักเสบ (Endocervicitis) ถ้าเชื้อลุกลามมาก ๆ จะทำให้เกิดเยื่อบุโพรงมดลูกอักเสบ (Endometritis) และท่อนำไข่อักเสบ (Salpingitis)
      - ถ้าการอักเสบลุกลามไปถึงท่อนำไข่และกระจายเข้าไปในอุ้งเชิงกราน เรียก Pelvic Inflammatory Disease (PID)
      - ถ้าเชื้อกระจายมากขึ้นก็จะทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุอุ้งเชิงกราน (pelvic peritonitis) หรือกระจายไปทั่วช่องท้อง หลังการอักเสบอาจมีพังผืดดึงรั้งท่อนำไข่เกิดการตีบตัน ทำให้เกิดภาวะมีบุตรยาก (infertility)
    - - เป็นเชื้อแบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรค Treponema pallidum
      - ติดต่อโดยการร่วมเพศ เชื้อจะเข้าทางรอยถลอกหรือบาดแผลเล็กน้อย หรืออาจไชเข้าเยื่อบุผิวของท่อปัสสาวะทวารหนัก ช่องคลอด หรือช่องปาก
      - พยาธิกำเนิด
        
        เชื้อซิฟิลิสเข้าสู่ร่างกายทางแผลถลอกหรือไปทะลุผิวเซลล์ เยื่อเมือกหรือทางรูขุมขน ทางเพศสัมพันธ์ น้ำกาม ทางเลือดและมารดาสู่ทารก แล้วก่อให้เกิดโรคซิฟิลิสระยะต่างๆ
        
        โดยมีทั้งหมด 3 ระยะดังนี้
        
        ระยะที่ 1 หรือระยะเป็นแผล (Primary syphilis)
        
        ระยะที่ 2 หรือระยะเข้าข้อออกดอก (Secondary Syphilis)
        
        ระยะที่ 3 หรือระยะทำลาย (Tertiary syphilis)
      - สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่ถ้าปล่อยทิ้งไว้ในระยะยาวอาจแสดงอาการในหลายระบบของร่างกาย เช่น ทางระบบประสาท ผิวหนัง ตา กระดูก หัวใจและหลอดเลือดนอกจากนี้ ถ้าสตรีเป็นโรคนี้ในขณะตั้งครรภ์มีโอกาสถ่ายทอดเชื้อไปสู่ทารกในครรภ์ได้ด้วยส่งผลให้ทารกมีภาวะซิฟิลิส แต่กำเนิดได้
    - - เชื้อแบคทีเรียที่ก่อโรคคือ Hemophilus ducrey
      - เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์โรคนี้ติดต่อได้ง่าย แต่ก็สามารถรักษาให้หายขาด ทำให้เกิดแผลที่อวัยวะเพศและต่อมน้ำเหลืองที่ขาหนีบโตบางครั้งมีหนองไหลออกมาที่เรียกว่าฝีมะม่วง หากไม่รักษาจะเป็นสาเหตุให้เกิดการติดเชื้อ HIV ได้ง่าย
      - Non – specific infection เชื้ออื่น ๆ อาจทำให้เกิดการอักเสบตามตำแหน่งดังกล่าวได้ เช่นการอักเสบจากเชื้อ Streptococci, Staphylococci, Clostridium หลังการคลอดและการทำแท้ง
  - - - ติดต่อได้ทางเพศสัมพันธ์
      - รอยโรคเป็นตุ่มใสและแตกเป็นแผลที่บริเวณปากช่องคลอด มักเป็น ๆ หาย ๆ (recurrent) อาจติดต่อไปยังทารกในครรภ์ได้โดยเฉพาะขณะคลอดถ้าเด็กติดเชื้ออาจมีอาการรุนแรงได้
    - - ทำให้เกิดรอยโรค Condyloma acuminatum บริเวณปากช่องคลอด ช่องคลอด และปากมด ลูกมีลักษณะขรุขระคล้ายหงอนไก่ บางชนิดมีความสัมพันธ์กับ precancerous lesion (รอยโรคก่อนเกิดมะเร็ง)
  - - - ทำให้เกิดการอักเสบที่เยื่อบุปากช่องคลอดและช่องคลอดเรียกว่า candidiasis เยื่อบุจะมีสีแดง ระดูขาวจับตัวกันเป็นก้อนและมีอาการคัน
    - - ทำให้เกิดการอักเสบที่ผิวหนังบริเวณปากช่องคลอดและมักเป็นที่บริเวณขาหนีบด้วย ซึ่งเรียกว่า Tinea Cruris
  - - - ทำให้เกิดการอักเสบที่เยื่อบุช่องคลอด ผู้ป่วยจะมีระดูขาว เป็นน้ำสีเหลืองอมเขียว และมีอาการคันปากช่องคลอด
- - - - รูเปิดของ Urethra มาเปิดที่ส่วนล่างของ Penis อาจพบรูเปิดได้ ณ ที่ใดที่หนึ่งตลอดส่วนล่างของ Penis ตั้งแต่ส่วนหัวจนถึงบริเวณ Perineum
    - - เป็นความผิดปกติที่รูเปิด Urethra ไปเปิดที่ด้านบนของ Penis อาจพบร่วมกับความผิดปกติอื่น ๆ
    - - เป็นความผิดปกติของส่วนปลายหนังหุ้มองคชาต (prepuce) มีรูเปิดเล็กเกินไป ผิวหนังบริเวณปลายองคชาตหดตัวไม่สามารถดึงให้เปิดขึ้นได้ดังปกติ
      - สาเหตุ
        
        เป็น แต่กำเนิดบริเวณที่หนังหุ้ม penis คลุมอยู่จะสกปรกเป็นที่สะสมสิ่งขับถ่ายและเกิดการติดเชื้อ
        
        การเกิดภายหลังมักมีสาเหตุจากการอักเสบหรือจากความบอบช้ำของหนังหุ้ม penis ทำให้บริเวณรูเปิดเกิดการบวมน้ำและเป็นผลทำให้รูเปิดตีบลง
    - - เป็นอาการอักเสบของปลายอวัยวะเพศชาย เกิดขึ้นได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ที่ไม่ได้ขลิบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศหรือมีสุขอนามัยที่ไม่ดี ทำให้มีอาการบวมอักเสบเกิดขึ้นที่ปลายอวัยวะเพศ
      - สาเหตุ
        
        การรักษาสุขอนามัยบริเวณอวัยวะเพศที่ไม่ดี
        
        การติดเชื้อโดยทั่วไปมักเกิดจากการติดเชื้อของยีสต์แคนดิดา
        
        โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ุ
        
        การแพ้และระคายเคือง
      - อาการที่พบ
        
        มีอาการแดง เจ็บ คัน และระคายเคืองบริเวณส่วนปลาย ของอวัยวะเพศรู้สึกเจ็บขณะปัสสาวะ
        
        มีหนองหรือน้ำสีเหลืองข้นไหลออกมาจากปลายอวัยวะเพศ อวัยวะเพศมีกลิ่นเหม็น
        
        ผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงอาจไม่สามารถร่นหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศขึ้นและลงได้ตามปกติ
    - - เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์หรือโรค STD (Sexually Transmitted Diseases)
      - ติดต่อจากการมีเพศสัมพันธ์ อาจเรียกว่า กามโรค (Venereal disease) หรือ“ วีดี
      - ติดต่อโดยการร่วมเพศทางช่องคลอด ทวารหนัก หรือทางปาก กับผู้ที่มีเชื้อ
      - สามารถติดต่อจากการสัมผัสสารคัดหลั่ง การติดต่อทางเลือด
      - เชื้อที่ทำให้เกิด
        
        แบคทีเรียเช่น chancroid (แผลริมอ่อน) Gonorrhea (หนองใน)
        
        เชื้อไวรัสเช่น Condyloma acuminatum (หูดหงอนไก่) เริ่ม HPV
        
        เชื้อปรสิต เช่น โลน, หิด, พยาธิช่องคลอด
        
        เชื้อรา เช่น เชื้อราในช่องคลอด
  - - - การบาดเจ็บ อักเสบ บวม ของเซลล์เยื่อเมือกบุท่อปัสสาวะเกิดได้จากหลายสาเหตุ
      - พบบ่อยที่สุด คือ จากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ุโดยเฉพาะจากเชื้อแบคทีเรีย
      - สาเหตุจากการติดเชื้อ
        
        โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ุ แบ่งเป็น 2 กลุ่ม
        
        โรคหนองในหรือโกโนเรีย (Gonococcal urethritis)
        
        เชื้อที่ไม่ใช่หนองใน เช่น โรคเริม โรคซิฟิลิส โรคหนองในเทียมจาก protozoa ชื่อ Trichomonas และจากการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี
        
        การติดเชื้อที่ไม่ใช่จากเพศสัมพันธ์ุ เช่น E. coli, Staphylococcus, Pseudomonas ติดต่อผ่านทางลำไส้ (ทางอุจจาระ) หรือทางไตหรือทางกระเพาะปัสสาวะ (ทางปัสสาวะ)
    - - เกิดเนื้อเยื่อพังผืดในท่อปัสสาวะหรืออยู่โดยรอบท่อปัสสาวะ
      - ทำให้เกิดการอุดกั้นของน้ำปัสสาวะซึ่งต่อมาจะเกิดการอักเสบและการติดเชื้อตามมาในภายหลัง
      - สาเหตุ
        
        อุบัติเหตุและภยันตรายต่อท่อปัสสาวะ
        
        โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรคหนองใน (gonorrhea)
        
        การใส่สายสวนท่อปัสสาวะ
        
        เกิดภายหลังการผ่าตัดต่อมลูกหมาก การผ่าตัดนิ่วในไต
  - - - เป็นภาวะที่ testis ไม่เคลื่อนหรือเคลื่อนลงมาใน scrotal sac ไม่สมบูรณ์
      - ไม่ทราบสาเหตุของการเกิด
      - พบว่า testis มี atrophy ทำให้เป็นหมันนอกจากนั้นยังมีโอกาสเป็นมะเร็งของอัณฑะได้สูงกว่าคนปกติ
    - - เป็นกลุ่มหลอดเลือดดำของอัณฑะ (ไหลจากอัณฑะไปตามสายรั้งอัณฑะเข้าสู่ช่องท้อง) เกิดการพองตัวหรือขอด
      - พบถุงอัณฑะข้างหนึ่งโตหรือมีอาการปวดหน่วง ๆ ที่อัณฑะข้างหนึ่งเป็นครั้งคราว
      - เป็นภาวะที่ไม่มีอันตรายร้ายแรง แต่อาจทำให้มีบุตรยากได้
      - สาเหตุ
        
        เกิดจากการเสื่อมของลิ้นในหลอดเลือดดำที่มีหน้าที่ช่วยในการไหลเวียนของเลือดจากอัณฑะและถุงอัณฑะให้ไหลกลับสู่หัวใจผิดปกติหรือล้มเหลว
        
        เมื่อเลือดดำกลับเข้าสู่หัวใจได้น้อยหรือไม่ได้เลือดจึงคั่งส่งผลให้หลอดเลือดโป่งพองอัณฑะขยายใหญ่ขึ้น
    - - เป็นความผิดปกติเนื่องจากการคั่งของน้ำใน tunica vaginalis
    - - ส่วนใหญ่มักเกิดจากเชื้อโรคหนองใน (gonorrhea)
      - ผลตามมาคือ การอุดกั้นทางเดินของ sperm ทำให้เป็นหมันได้
    - - สาเหตุ
        
        เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น
        
        เด็กมักพบเป็นชนิด gram-negative bacili
        
        ผู้ใหญ่มักเกิดจากเชื้อ Chlamydia trachomatis และ Neisseria gonorrhoeae
        
        ผู้สูงอายุมักเป็นชนิด E.coli และ Pseudomonas spp. นอกจากนี้อาจเกิดเป็นผลตามมาจากโรคติดเชื้อในร่างกายบางชนิดเช่นโรคคางทูม
      - พยาธิสภาพ
        
        พบลูกอัณฑะบวมโตหลอดเลือดที่อวัยวะและบริเวณใกล้เคียงขยายใหญ่และมีเลือดคั่งเซลล์อักเสบจำพวก neutrophils, macrophages และ lymphocytes พบกระจัดกระจายทั่วไปและแทรกเข้าไปตามเนื้อเยื่อของอวัยวะเอพิดไดมิสและลามเข้าไปในเนื้อเยื่อของลูกอัณฑะโดยเฉพาะเข้าไปในหลอดสร้างอสุจิ (seminiferous tubules) ทำให้บริเวณระหว่างเนื้อเยื่อของลูกอัณฑะเกิดบวมน้ำในกรณีการอักเสบรุนแรงทำให้เกิดเป็นหนองฝี
    - - Seminoma : พบในผู้ใหญ่ไวต่อรังสี
      - Yolk sac tumor : พบบ่อยในเด็กเล็กพบ alpha fetoprotein สูง
- - - - ต่อมลูกหมากส่วนใหญ่มักจะโตนุ่มและบวมน้ำหรือมีเลือดคั่ง พบหย่อมหนองกระจายทั่วไปในต่อมลูกหมาก
        พบเซลล์อักเสบชนิดเฉียบพลันทั่วไปในต่อมลูกหมาก
      - ต่อมลูกหมาก ผลิตน้ำเมือกเพิ่มมากกว่าปกติทำให้ภายในต่อมขยายใหญ่ขึ้น
- - - - ความผิดปกติของโครโมโซมเช่น Down's Syndrome ผิดปกติของคู่ที่ 21) และที่พบบ่อย ได้แก่ trisomy ที่ 13,16,18
      - มารดามีการติดเชื้อขณะตั้งครรภ์
      - มีความผิดปกติของการทำงานของต่อมไร้ท่อ เช่น
        โรคเบาหวานโรคของต่อมไทรอยด์
      - ภาวะขาดฮอร์โมน progesterone หรือภาวะ Luteal phase defect เป็นภาวะที่มีการสร้าง progesterone จาก Corpus luteum น้อยลงทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกไม่แข็งแรง
      - ภาวะพร่องทางโภชนาการ (Malnutrition)
      - การสูบบุหรี่ เป็นผลทำให้หลอดเลือดที่รกเสื่อมสภาพ
  - - - ภาวะที่มีเลือดออกจากโพรงมดลูก แต่ปากมดลูกยังปิดอยู่การตั้งครรภ์สามารถดำเนินต่อไปได้โดยทารกมีความปลอดภัยสูงเนื่องจากไม่มีผลิตภัณฑ์ของการตั้งครรภ์หลุดออกมา
    - - ภาวะที่มีเลือดออกจากโพรงมดลูก และมีการเปิดขยายของปากมดลูกร่วมด้วย โดยที่ยังไม่มีผลิตภัณฑ์ของการตั้งครรภ์หลุดออกมา
    - - ภาวะที่มีเลือดออกจากโพรงมดลูกและผลิตภัณฑ์ของการตั้งครรภ์ทั้งหมดหลุดออกมา อันได้แก่ ถุงน้ำคร่ำ น้ำคร่ำ รก และทารก หลังจากนั้นปากมดลูกจะปิด
    - - ภาวะที่มีเลือดและผลิตภัณฑ์ของการตั้งครรภ์ หลุดออกมาบางส่วนและปากมดลูกจะยังเปิดอยู่เนื่องมาจากผลิตภัณฑ์จากการตั้งครรภ์ยังออกมาไม่ครบ
    - - ภาวะที่ทารกเสียชีวิตอยู่ในครรภ์เป็นเวลาหลายวัน โดยที่ปากมดลูกจะยังปิดอยู่ ไม่มีผลิตภัณฑ์ของการตั้งครรภ์หลุดออกมา ภาวะนี้อาจส่งผลให้มารดาติดเชื้อในกระแสเลือด เป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้
- - - - จากความผิดปกติหลังการผสมของไข่และอสุจิ ทำให้เหลือแต่โครโมโซมของอสุจิ ไม่มีตัวอ่อน มีเลือดออกและแท้งในที่สุด
- - - - Stage | เซลล์มะเร็งอยู่เฉพาะที่ปากมดลูก การรักษามะเร็งปากมดลูกระยะ 1 คือผ่าตัดใหญ่ ผ่าตัดมดลูก เลาะต่อมน้ำเหลืองในเชิงกราน ได้ผลดีถึง 80%
      - Stage Il เซลล์มะเร็งกระจายออกจากปากมดลูกไปที่ตัวมดลูก แต่ก็ไม่สามารถผ่าตัดได้ การรักษามะเร็งปากมดลูกระยะที่ 2 นี้ต้องรักษาด้วยการฉายรังสีและการให้เคมีบำบัด (คีโม) ได้ผลราว 60%
      - Stage III เซลล์มะเร็งกระจายไปที่ผนังช่องเชิงกรานการรักษา คือใช้รังสีรักษา และการให้เคมีบำบัด การรักษาระยะนี้ได้ผลประมาณ 20-30%
      - Stage IV เป็นระยะที่เซลล์มะเร็งกระจายทั่วร่างกายการรักษา คือการให้คีโม และรักษาตามอาการโดยหวังผลได้เพียง 5-10% และโอกาสรอดน้อยมาก