Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 10 การพยาบาลเด็กที่มีปัญหา เซลเจริญผิดปกติ - Coggle Diagram

- - - - เป็นมะเร็งที่พบบ่อยที่สุดในเด็ก พบมากในช่วงอายุ 2-5 ปี
      - หมายถึง
        
        เกิดจากความผิดปกติของเซลล์ต้นก าเนิด(Stem cell) ที่อยู่ในไขกระดูก (Bone Marrow)
        
        เกิดการแบ่งตัวที่ผิดปกติ ไม่สามารถ differentiate ไปเป็นเซลล์ตัวแก่ได้
        
        ส่งผลให้จำนวนเม็ดเลือดขาวตัวอ่อนมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วทั่ว
        ร่างกายทำให้การสร้างเม็ดเลือดแดงและเกร็ดเลือดลดลง
        
        ผู้ป่วยจึงเกิดอาการซีด เลือดออก และติดเชื้อได้ง่าย
      - acute lymphoblastic leukemia
        
        T-cell lymphoblastic leukemia
        
        B-cell lymphoblastic leukemia
      - ชนิดของมะเร็งเม็ดเลือดขาว
        
        มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL
        
        เป็นชนิดที่พบได้ในทุกช่วงอายุ ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่
        
        พบได้บ่อยที่สุดในเด็กอายุ 2-5 ปี
        
        มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด AML
        
        พบได้ในผู้ใหญ่มากกว่าในเด็กและพบในผู้ชายบ่อยกว่าผู้หญิง
        
        มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิด CLL
        
        พบได้บ่อยในผู้ใหญ่ และมีความชุกของโรคมากขึ้นตามอายุ
        
        มะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิด CML
        
        เป็นชนิดที่พบได้น้อย พบได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่
        
        มักพบในเด็กอายุมากกว่า 4 ปี
      - สาเหตุ
        
        ปัจจัยด้านพันธุกรรม
        
        เด็กที่เป็นดาวน์ซินโดรม (Down’s syndrome) มักพบชนิดALL และ AML มากกว่าคนปกติ
        
        ครอบครัวที่มีสมาชิกเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL
        
        ในฝาแฝดที่เป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด ALL พบว่าจะทำให้ฝาแฝดอีกคนหนึ่งมีโอกาสเป็น
        
        ปัจจัยทางด้านสิ่งแวดล้อม
        
        การมีประวัติได้รับสีไออนไนซ์(Ionizing radiation) ซึ่งเป็นรังสีที่ใช้ในการ
        ตรวจและรักษาในปริมาณสูง
        
        การมีประวัติได้รับยาเคมีบำบัดในการรักษาโรคมะเร็งชนิดอื่นมาก่อน
        
        การสัมผัสสารเคมีที่เป็นพิษบางชนิด โดยเฉพาะสารเบนซิน (Benzene) สารฟอร์มาลดีไฮด์ (Formaldehyde)
        
        อาจเกิดจากการได้รับสารเคมีต่างๆ ที่เป็นพิษจากสิ่งแวดล้อม
        หรือจากควันบุหรี่และการสูบบุหรี่
      - อาการ
        
        อาการแรกที่เป็น คือ เบื่ออาหาร น้ำหนักลด ซีด อ่อนเพลียง่าย
        
        เลือดออกง่าย เพราะมะเร็งเม็ดเลือดขาวจะมีเกร็ดเลือดต่ำ
        
        มีเม็ดเลือดขาวปริมาณมากแต่ทำหน้าที่ไม่ได้ต่อสู้เชื้อโรคไม่ได้ ผู้ป่วย
        จึงติดเชื้อง่าย มีไข้
        
        เม็ดเลือดขาวไปเบียดบังอวัยวะต่างๆ หรือไปสะสมตามอวัยวะต่างๆ
      - การวินิจฉัย
        
        เจาะเลือดตรวจหาเซลล์เม็ดเลือดตัวอ่อนของเม็ดเลือดขาว Blast cell
        
        ยืนยันโดยการเจาะไขกระดูก Bone marrow Transplanted
- - - - ระบบน้ำเหลือง
        
        ประกอบประด้วยอวัยวะที่เกี่ยวกับน้ าเหลือง
        ได้แก่ ม้าม,ไขกระดูก, ต่อมทอนซิล, ต่อมไทมัส,
        
        อวัยวะเหล่านี้ซึ่งมีหน้าที่นำสารอาหาร และเซลล์เม็ดเลือดขาว(Lymphocyte) ไปยังส่วนต่างๆทั่วร่างกาย
        
        พบบ่อย คือต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ(Cervical Lympnode)
        
        มะเร็งต่อมน้้าเหลืองชนิดฮอดจ์กิน (Hodgkin Lymphoma)
        
        ต่อมน้ำเหลืองจะโตมาเป็นปี ไม่มีอาการเจ็บปวดมีลักษณะเฉพาะ
        
        อาการจะเร็วและรุนแรง มักจะมาโรงพยาบาลเมื่อมีการกระจายไปทั่วร่างกายแล้ว
        
        อาจมีก้อนที่ช่องท้อง ช่องอกหรือในระบบประสาท
        
        Burkitt Lymphoma
        
        มีต้นกำเนิดมาจาก B-cell( B lymphocyte)
        
        มีก้อนเนื้องอกที่โตเร็วมาก มักพบเฉพาะที่ เช่น ในช่องท้อง รอบกระดูกขากรรไกร
    - - การวินิจฉัย
        
        การตัดชิ้นเนื้อเพื่อตรวจทางพยาธิวิทยา (Biopsy)
        
        การตรวจไขกระดูก เพื่อประเมินว่ามีการกระจายเข้าไปในไขกระดูกหรือไม่
        
        เอกซเรย์คอมพิวเตอร์(CT scan)
        
        เอกซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI)
        
        การตรวจกระดูก (Bone scan)
        
        การตรวจ PET scan เพื่อหาเซลล์มะเร็ง
    - - อาการ
        
        อาการเริ่มต้นที่พบบ่อย คือ จะคลำพบก้อนที่บริเวณต่าง ๆ เช่น คอ รักแร้
        ขาหนีบ หรือเต้านม แต่จะไม่มีอาการเจ็บ
        
        ถ้ามีการติดเชื้อ เจ็บที่ก้อน
        
        มีไข้ หนาว สั่น เหงื่อออกมากตอนกลางคืน คันทั่วร่างกาย
        
        เบื่ออาหาร น้ำหนักลด อ่อนเพลียไม่ทราบสาเหตุ
        
        ไอเรื้อรัง หายใจไม่สะดวก ต่อทอนซิลโต
        
        ปวดศีรษะ
        
        อาการในระยะลุกลาม
        
        ซีด มีเลือดออกง่าย เช่น จุดเลือดออกตามตัว จ้้ำเลือด
        
        ในรายที่เป็นมะเร็งต่อมน้ าเหลืองเกิดขึ้นภายในช่องท้อง
        ผู้ป่วยจะมีอาการแน่นท้อง หรืออาหารไม่ย่อย
    - - การรักษา
        
        การใช้ยาเคมีบ้าบัด (Chemotherapy)
        
        การฉายรังสี(Radiation Therapy) คือการรักษาด้วยรังสี
        ปริมาณสูง เพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง
        
        การรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์ต้นเนิด (Transplantation)
- - - - มะเร็งไต
        
        ภาวะที่เนื้อไตชั้นพาเรนไคมา(Parenchyma) มีการ
        เจริญผิดปกติจนกลายเป็นก้อนเนื้องอกภายในเนื้อไต
        
        ส่วนใหญ่จะมีขนาดใหญ่ และคลำได้ทางหน้าท้อง และมักจะเป็นที่ไตข้างใดข้างหนึ่ง
        
        จะไม่ให้คลำบ่อย เพราะอาจทำให้ก้อนแตก หรืออาจเกิดการแพร่กระจาย
        ของมะเร็ง
    - - neuroblastoma
        
        เป็นเนื้องอกชนิดร้ายแรงที่พบได้บ่อยในเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี
        
        เป็นเนื้องอกที่มีต้นกำเนิดมาจากเซลล์ของระบบประสาทสามารถเกิดบริเวณใดก็ได้ที่มีเนื้อเยื่อ Sympathetic nerve ได้แก่ ต่อม
        หมวกไต(adrenal gland) ในช่องท้อง
        
        อาการนำที่มาพบแพทย์ ได้แก่ มีก้อนในท้อง ท้องโต ปวดท้อง
        
        การตอบสนองต่อการรักษาจะไม่ดี
        
        มีอัตราการตายสูง
    - - การรักษาด้วยเคมีบำบัด
        
        ระยะชักนำให้โรคสงบ (induction phase)
        
        เป็นการให้ยาเพื่อทำลายเซลล์ในเวลาอันสั้นให้มากที่สุดและมีอันตรายต่อเซลล์ปกติให้น้อยที่สุด
        
        ทำให้ไขกระดูกสามารถสร้างเซลล์เม็ดเลือดขาวได้ตามปกติ ใช้เวลา4 – 6 สัปดาห์
        
        ยาที่ใช้ ได้แก่ Vincristine, Adriamycin,
        L – Asparaginase และ Glucocorticoid
        
        ระยะให้ยาแบบเต็มที่ (intensive or consolidation phase)
        
        เป็นการให้ยาหลายชนิดร่วมกันภายหลังที่ผู้ป่วยอยู่ในระยะ
        โรคสงบแล้ว
        
        เพื่อให้ยาทำลายเซลล์มะเร็งให้เหลือน้อยที่สุด
        ระยะนี้จะใช้เวลาประมาณ 4 สัปดาห์
        
        ยาที่ใช้ ได้แก่ Metrotrexate, 6 – MP และ Cyclophosephamide
        
        ระยะป้องกันโรคเข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง (CNS
        prophylaxis phase)
        
        เป็นการให้ยาเพื่อป้องกันไม่ให้โรคลุกลามเข้าสู่ระบบประสาท
        ส่วนกลาง
        
        ยาที่ใช้ ได้แก่ Metrotrexate, Hydrocortisone
        และ ARA – C
        
        ระยะควบคุมโรคสงบ (maintenance phase or
        continuation therapy)
        
        เป็นการให้ยาเพื่อควบคุม และรักษาโรคอย่างถาวร ยาที่นิยม
        ใช้ คือ การให้ 6 – MP
        
        โดยการรับประทานทุกวันร่วมกับการให้ Metrotrexate
      - การรักษาประคับประคอง
        
        การรักษาทดแทน (Replacement therapy)
        
        การให้เลือดเพื่อให้ระดับฮีโมโกลบินไม่น้อยกว่า 7-8 กรัม/ดล.
        ในระยะแรกก่อนโรคสงบ
        
        การรักษาด้วยเกร็ดเลือด
        
        จำเป็นต้องให้เกร็ดเลือดก่อน ก่อนการให้
        ยา ซึ่งวิธีนี้จะช่วยรักษาชีวิตผู้ป่วยได้สูง
    - - วิธีการให้ยาเคมีบำบัด IT IM IV
        
        ทางช่องไขสันหลังintrathecal
        
        ทางกล้ามเนื้อ หลังฉีดต้องระวังเลือดออก
        
        ทางหลอดเลือดดำ vein ต้องระวังการรั่วของยาออกนอก
    - - ยาเคมีบำบัดที่ใช้บ่อย
        
        Cyclophosphamide รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวโดยออกฤทธิ์จับ
        หรือรวมตัวกับดีเอ็นเอของเซลล์มะเร็งส่งผลทำให้
        เพิ่มจำนวนไม่ได้
        
        Mercaptopurine(6-MP) รักษามะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน
        โดยยับยั้งการสร้าง Purine ยับยั้งการสร้างกรดนิวคลีอิก
        
        Methotrexate รักษามะเร็ง Acute leukemiaโดยยับยั้งการสร้าง
        DNA และRNA และมีฤทธิ์กดการเจริญเติบโตของเซลล์
        
        Cytarabine(ARA-C) รักษามะเร็งชนิด Acute lymphoblastic
        leukemia (ALL)โดยจะขัดขวางการสร้าง DNA
        
        Mesna ป้องกันภาวะเลือดออกในผู้ป่วยกระเพาะปัสสาวะ
        อักเสบที่มีสาเหตุมาจากยารักษามะเร็งได้แก่Cyclophosphamide
        
        Ondasetron(onsia) ป้องกันอาการคลื่นไส้อาเจียนใน
        ผู้ป่วยมะเร็งที่ต้องเข้ารับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด
        
        Bactrim ป้องกันการติดเชื้อฉวยโอกาส เนื่องจากผู้ป่วยมี
        ภูมิต้านทานต่ำ
        
        Ceftazidime(fortum) ป้องกันการติดเชื้อเนื่องจากมีไข้
        หลังได้รับยาเคมีบำบัด
        
        Amikin ป้องกันการติดเชื้อเนื่องจากมีไข้หลังได้รับยาเคมี
        บำบัด