Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 6 การพยาบาลผู้คลอดที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับปัจจัยการคลอด - Coggle…
บทที่ 6 การพยาบาลผู้คลอดที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับปัจจัยการคลอด
การคลอดยาก(dystocia)
สาเหตุ
2.ความผิดปกติของหนทางคลอด ( abnormality of the passage)
กระดูกเชิงกรานแคบหรือผิดสัดส่วน
อันตรายต่อ
มารดา
ถุงน้ำทูนหวัแตกก่อนเวลา
ทำให้เกิดมดลูกแตก
เกิดการคลอดยาวนานและคลอดยาก
เกิดการตายของเนื้อเยื่อ
การช่วยคลอดโดยใช้คีมหรือเครื่องดูดสุญญากาศทำได้ยาก มีผลทำให้เนื้อเยื่อของผู้คลอดถูกทำลาย
ทารก
เกิดอันตรายต่อศีรษะทารกและระบบประสาทส่วนกลาง
เกิดการติดเชื้อ
เลือดออกในกระโหลกศีรษะ
ทำให้กระโหลกศีรษะทารกผิดรูป แตกหักจากการถูกกด
เกิดสายสะดือย้อยได้ง่าย
การรักษา
ไม่ควรใช้ oxytocin หรือระมัดระวังในการใช้อย่างมาก
ถ้าการแคบอยู่ในระดับที่ไม่มากนัก การช่วยคลอดด้วยเครื่องดูดสุญญากาศจะปลอดภัยกว่าการช่วยคลอดด้วยคีม
.ผ่าตัดเอาทารกออกทางหน้าท้อง
พิจารณาใหย้าระงับปวดหรือยาระงับความรู้สึกควรให้ในเวลาที่เหมาะสม
สาเหตุ
โรคกระดูก
กระดูกเชิงกรานแตกหรือร้าวจากอุบัติเหตุ
ฮอร์โมนเพศหญิงไม่สมบูรณ์
ความพิการจากกระดูกสันหลังหรือขามาแต่ในวัยเด็ก
การเจริญเติบโตผิดปกติ
เชิงกรานเจริญไม่เต็มที่
ความผิดปกติของอวัยวะสืบพันธุ์
ความผิดปกติของปากมดลูก
ปากมดลูกตีบ
ปากมดลูกแข็ง
มะเร็งปากมดลูก
ความผิดปกติของมดลูก
มดลูกคว่ำหน้า
มดลูกคว่ำหลัง
มดลูกหย่อนขณะตั้งครรภ์
เนื้องอกมดลูก
ความผิดปกติของช่องคลอด
เยื้อั้นในช่องคลอดหนาและขวางทางคลอด
เนื้องอก
ช่องคลอดตีบ
ความผิดปกติของรังไข่
เนื้องอกรังไข่
ความผิดปกติของปากช่องคลอด
การแข็งตึงของฝีเย็บ
การอักเสบหรือเนื้องอก
ปากช่องคลอดตีบ
3.ความผิดปกติของทารก ( abnormality involving the passenger)
ส่วนนำและท่าผิดปกติ
ความผิดปกติเกี่ยวกับทรง
ท่าหน้า
ทารกที่อยู่ในทรงแหงนเต็มที่ โดยมีส่วนนำคือคาง
ท่าหน้าผาก
คือลักษณะทารกที่อยู่ในทรงเงยปานกลาง โดยมี
ส่วนนำคือหน้าผาก
ความผิดปกติเกี่ยวกับส่วนนำของทารก
ท่าก้น
ท่าขวาง
แนวลำตัวของทารกขวางอยู่กับแนวลำตัว
ของผู้คลอด มีส่วนำเป็นไหล่เข้าไปในช่องเชิงกราน ตรวจครรภ์พบระดับยอดมดลูกต่ำกว่าปกติ
ความผิดปกติเกี่ยวกับท่าของทารก
ท่าท้ายทอยคงอยู่ข้าง
ท่าที่มีรอยต่อแสกกลางของศีรษะทารกอยู่ในแนวขวาง
ท่าท้ายทอยคงอยู่หลัง
พบว่าท้ายทอยไม่สามารถหมุนไปข้างหน้าได้
ทารกจะคลอดโดยหงายหน้าออกมา
ทารกมีพัฒนาการผิดปกติ
แฝดติดกัน
แฝดที่มีส่วนติดกันที่ส่วนบนหรือส่วนล่างของร่างกาย
แฝดติดกันที่ส่วนของลำตัว
การแยกของทารกส่วนของครึ่งบนหรือครึ่งล่างของร่างกายไม่เป็นไปอย่างสมบูรณ์
ทารกหัวบาตร
ท้องมานน้ำ
กระเพาะปัสสาวะโป่งมาก
เนื้องอกขนาดใหญ่ของไตหรือตับ
ทารกบวมน้ำ
ทารกที่ขนาดตัวโต
ทารกที่มีขนาดตัวโตมากเกินไป น้ำหนักมากกว่า 4000 กรัม
1.ความผิดปกติของแรง ( abnormality of the powers)
แรงจากการเบ่ง
อันตรายต่อ
มารดา
ท าให้ไม่สามารถคลอดได้เองทางช่องคลอดตามธรรมชาติ ต้องใช้วิธีทางสูติศาสตร์หัตถการ
ทารก
ทารกขาดออกซิเจนเนื่องจากใช้เวลาเบ่งยาวนาน
การรักษา
เลือกใช้ชนิดของยาชาและเวลาที่จะใช้อย่างเหมาะสม
ใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอด
สอนวิธีการเบ่งที่ถูกต้อง
สาเหตุ
ความอ่อนเพลียหรือการเจ็บครรภ์คลอดยาวนาน
เหนื่อยล้าจากการได้รับสารน้ำสารอาหารไม่เพียงพอ
การที่ผู้คลอดได้รับยาแก้ปวดในปริมาณมาก
แรงจากการหดรัดตัวของมดลูก
Hypertonic uterine dysfunction
สาเหตุ
ส่วนนำของทารกผิดปกติ (Malpresentation) หรืออยู่ในท่าผิดปกติ (Malposition)
ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูกไม่ถูกวิธี
ขนาดของทารกและช่องเชิงกรานของผู้คลอดไม่ได้สัดส่วน
ร้อยละ 50 ไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริง
อันตรายต่อ
มารดา
เกิดการติดเชื้อในถุงน้ำคร่ำ
มดลูกแตกทำให้เสียเลือดมาก และอาจเสียชีวิตได้
ร่างกายอ่อนเพลียเกิดภาวะขาดน้ำ
เกิดการตกเลือดหลังคลอด
เจ็บปวดมากเนื่องจากเซลลกล้ามเนื้อของมดลูกขาดออกซิเจน
ทารก
Fetal distress
เกิดการติดเชื้อ
ศีรษะทารกถูกกดนาน อาจมีเลือดออกที่ใต้เยื่อบุกะโหลกศีรษะ
การรักษา
ให้ยานอนหลับและยาระงับปวดที่มีความแรงพอ
ถ้ามีภาวะfetal distressต้องรีบผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
Hypotonic uterine dysfunction
สาเหตุ
มีความผิดปกติของมดลูก
ขาดการกระตุ้นที่ปากมดลูก
มดลูกมีการยึดขยายมากกว่า ปกติในรายตั้งครรภ์แฝด หรือแฝดน้ำ
กระเพาะปัสสาวะหรืออุจจาระเต็ม
การได้รับยาแก้ปวดหรือยาระงับความรู้สึกมากเกินไป
ผู้คลอดที่ผ่านการคลอดมาหลายครั้ง
ร้อยละ 50 ไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริง
อันตรายต่อ
มารดา
ผู้คลอดเหน็ดเหนื่อย อ่อนเพลีย หมดแรง
การตายของผู้คลอด
ทารก
ส่งผลให้ทารกได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
ติดเชื้อ
การรักษา
การให้สารน้ำที่เพียงพอ
ตรวจดูว่ามีปัสสาวะคั่งค้างในกระเพาะปัสสาวะจนเต็ม หรือไม่ถ้ามีควรสวนออก
การใช้ ออกซิโตซิน(oxytocin)
ให้ยาระงับปวดในขนาดที่เพียงพอและเหมาะสม
ให้การประคับประคองจิตใจ
ประเมินและตรวจให้แน่ชัดว่าไม่มีการผิดสัดส่วนระหว่างขนาดของทารกและช่องเชิงกราน
ถ้าถุงน้ำคร่ำยังไม่แตกหรือรั่ว ควรเจาะถุงน้ำคร่ำ
การแบ่งลักษณะการคลอดยาก
Protraction disorder
Protracted active phase dilatation
การเปิดขยายของปากมดลูกช้ากว่า 1.2 เซนติเมตรต่อชั่วโมง
ในครรภ์แรก และช้ากว่า 1.5 เซนติเมตรต่อชั่วโมงในครรภ์หลัง
Protracted descent
การที่ส่วนน าของศีรษะทารกเคลื่อนต่ำลงช้ากว่า 1 เซนติเมตร ต่อ 1 ชั่วโมงในครรภ์แรก และช้ากว่า 2 เซนติเมตร ต่อชั่วโมงในครรภ์หลัง
Arrest disorders
Prolonged deceleration phase
การที่ระยะ Deceleration phase นานกว่า 3 ชั่วโมง ในครรภ์แรก และนานกว่า 1 ชั่วโมงในครรภ์หลัง
Secondary arrest of dilatation
การที่ปากมดลูกไม่เปิดขยายอีกต่อไปนานเกินกว่า 2 hr.ใน
ระยะ phase of maximum slope
Arrest of descent
การที่ส่วนนำของทารกไม่เคลื่อนต่ำลงมาอีกเลยนานกว่า 1 ชั่วโมง ในระยะที่ปากมดลูกเปิด 10 เซนติเมตรไปแล้ว
Failure of descent
การที่ไม่มีการเคลื่อนต่ำของส่วนนำของทารกลงมาเลยในระยะ Deceleration phase หรือในระยะที่ 2 ของการคลอด
Prolongation disorder
Active
ค่าเฉลี่ยระยะการคลอดยาวนาน
Latent / 20 ,
14 hrs.
อันตรายและภาวะแทรกซ้อน
ต่อมารดา
Trauma of birth canal
Uterine rupture
Intrapartal infection
Psychological complication
Maternal exhaustion
Maternal death
ต่อทารก
Birth injury
Fetal asphyxia
Fetal infection
Fetal morbidity
Fetal distress
Perinataldeath
การช่วยคลอดทารกติดไหล่
การช่วยเหลือและการพยาบาล
ทำSuprapubic pressure
คือการกดบริเวณท้องน้อยเหนือหัวหน่าวในขณะที่ให้ผู้คลอดเบ่ง และผู้ทำคลอดดึงศีรษะทารกลงสู่ด้านล่างด้วยความนุ่มนวล
ทำ McRoberts maneuver
โดยให้ผู้คลออดงอสะโพกทั้งสองข้างอย่างมากในท่านอนหงายเพื่อให้ต้นขาทั้งสองข้างชิดติดกับบริเวณหน้าท้อง
All- fours หรือ Gaskin maneuver
โดยให้ผู้คลอดพลิกตัวจากท่าขบนิ่วเป็นท่าคลานสี่ขา
ใช้ลูกยางแดงดูดมูกในจมูกและปากทารกให้หมด
Squatting
โดยให้ผู้คลอดอยู่ในท่านั่งยองๆ
ตัดหรือขยายแผลฝีเย็บให้กว้างขึ้นในกรณีที่ฝีเย็บแน่นมาก
Rotational maneuver
Woods screw
การใช้มือใส่ไปทางด้านหลังของไหล่หลังทารกแล้วหมุนไหล่ไป 180องศาแบบ corkscrew
Rubin maneuver
การสอดมือเข้าไปในช่องคลอดคลำไปทางด้านหลังของไหล่หน้าแล้วดันให้เกิด adduction ของไหล่ไปทางหน้าอกจะท าให้ Bisacromial diameter ลดลงและไหล่หน้าก็จะหลุดออกมา
ให้ผู้คลอดหยุดเบ่ง ห้ามกดบริเวณยอดมดลูก และให้สวนปัสสาวะ
Posterior arm extraction
กสอดมือเข้าไปในช่องคลอดตามแนวโค้งของกระดูก sacrum หลังจากนั้นใช้นิ้วไล่ตามกระดูกต้นแขน ไปตาม antecubital fossa แล้วกดลงไปบริเวณนี้เพื่อให้ข้อศอกงอแล้วจึงใช้มือที่จับแขน แล้วค่อยๆปดแขนผ่านหน้าอกและใบหน้าของทารก จนในที่สุดแขนและไหล่หลังคลอดออกจากช่องคลอด
Call for help
Clavicular fracture
ใช้มือดันบริเวณกลางของกระดูกไหปลาร้าของไหล่หน้าไปในทิศทางขึ้นด้านบนไปชนกับกระดูกหัวหน่าว
ใช้กรรไกรตัดกระดูกไหปลาร้า ซึ่งวิธีน้ีใช้ในกรณีที่ทารกเสียชีวิตแล้วเท่านั้น
ภาวะทางจิตใจของผู้คลอด (Psychological factor)
สาเหตุ
การรับรู้ต่อปัญหาของตนเองไม่ถูกต้อง
รูปแบบการเผชิญปัญหาไม่เหมาะสม
มีประสบการณ์ที่ไม่ดีในการคลอดที่ผ่านมา
การรักษา
มารดาที่อ่อนเพลียควรได้รับสารน้ำอย่างเพียงพอ
มารดาที่มดลูกหดรัดตัวไม่ดี ควรได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
มารดาที่เจ็บปวดมาก ควรได้รับยาแก้ปวด