Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะโลหิตจาง :no_entry:WHO -->Hb < 11g/dl, Hct < 30% :check: TH…
ภาวะโลหิตจาง
:no_entry:
WHO
-->Hb < 11g/dl, Hct < 30%
:check:
TH
--> Hb < 11g/dl, Hct < 33%
ภาวะเสมือนโลหิตจาง (Physiological anemia)
เกิดสัดส่วนการเพิ่มไม่สมดุลกัน
:no_entry:Plasma ~ 45-50%
:no_entry: Erytropoietin สร้าง RBC ~ 25-30%
เริ่มพบในไตรมาสที่ 2 (16-24wks)
กลับคืนสู่ภาวะปกติใน 6 wks หลังคลอด
:warning:ไม่แสดงอาการโลหิตจาง --> พบซีดรุนแรง
ผลต่อการตั้งครรภ์
ต่อมารดา
ระยะคลอด
Congestive heart failure
Acute blood loss/Shock จากการตัดฝีเย็บ
ระยะหลังคลอด
ภูมต้านทานต่ำ (Low resistance)
Venous thrombosis
PPH
ระยะตั้งครรภ์
CO เพิ่มขึ้น Tachycardia/ พบ Thrill --> อาจได้ยิน systolic murmur
พบภาวะ Pre-eclampsia, infection, Abruption placenta
ต่อทารก
DFU สูง
IUGR
แท้ง/คลอดก่อนกำหนดสูง
ระหว่างคลอดเกิด fital distress ง่าย
อัตราตายของทารกเพิ่มขึ้น
ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก (Iron deficiency anemia)
พบมากที่สุดในขณะตั้งครรภ์
ขณะตั้งครรภ์ การดูดซึมธาตุเหล็กจะเพิ่มขึ้น 40% (~10-20%)
:no_entry: ดูดซึมที่ Duodenum & Jejunum
:check: อาหารที่มีเหล็กมาก -- เครื่องในสัตว์ เนื้อสัตว์ ผักใบเขียว
:forbidden: อาหารที่ขัดขวางธาตุเหล็ก -- Phylate & Phosphate เช่น ข้าว/แป้ง นม
:check: อาหารที่ส่งเสริมธาตุเหล็ก -- Vit C
ตลอดการตั้งครรภ์ ใช้เหล็กไป ~ 1 g
สร้าง RBC 500 mg
การเจริญเติบโตของทารก-รก 300 mg
ขับออก Urine/Stool 1 mg/day
ที่เหลือสำรองไว้ใช้หมุนเวียนในร่างกาย
ND loss 200-500 ml
C/S loss 500-1000 ml
Locia loss 200 ml
การวินิจฉัย
อาการและอาการแสดง
:warning: ลิ้นเลี่ยน (Glossitis)
:warning: เป็นแผลที่มุมปาก (Angular stomatitis)
:warning: เล็บบางแบน (Koilonychia / Spoon-nails)
อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ปวดศีรษะ วิงเวียง (Vertico) ซีด (Pallor) :check:
อาการทั่วไปของโลหิตจาง
ตรวจร่างกาย
:check:
Hct < 33%
,
:check:RBC morphology =
Target cell
Serum iron < 70 mcg
Bone marrow = เซลล์ไขกระดูกติดสีส้มน้อย
:no_entry: Trial error --- FeSo4 300 mg/day = (1 tab มี Fe 60mg)
:check: Hb/Hct สูงขึ้น (การวินิจฉัยถูกต้อง)
ภาวะโลหิตจางจากการขาดวิตามินบี 12 (Cyanocobalamine deficiency anemia)
พบได้น้อย
เพราะพบได้ในอาหารพวก เนื้อสัตว์ นม ไข่ น้ำปลา กะปิ
:check: ขณะตั้งครรภ์ ร่างกายต้องการ 1 mcg/day
:check: ร่างกายสะสมได้นาน 5 ปี
:no_entry: ดูดซึมที่ Ilium
สาเหตุ
เกิดจากการเคยผ่าตัดลำไส้ ทำให้การดูดซึมล้มเหลว
การวินิจฉัย
อาการ
:no_entry: เพิ่มอาการทางระบบประสาท
:warning: ชา สั่นกล้ามเนื้อ
:warning: ไม่มีแรงเดิน ล้มง่าย
อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ปวดศีรษะ วิงเวียง (Vertico) ซีด (Pallor) :check:
อาการทั่วไปของโลหิตจาง
ตรวจร่างกาย
:check: Hct < 30%
:check: RBC morphology =
Macrocytosis
:no_entry: Trial error ---
ฉีด Vit B12 วันละ 1000 mcg
(หลังรักษา 2-3 วัน)
:check: Hb/Hct สูงขึ้น (การวินิจฉัยถูกต้อง)
Aplastic (Hypoplastic) Anemia
ความผิดปกติของไขกระดูก ทำให้ :no_entry:
Pancytopenia
-- > RBC, WBC, Plt ต่ำ
การวินิจฉัย
อาการและอาการแสดง
:warning: ซีด เหนื่อย อ่อนเพลีย
:warning: มีไข้
:warning: เลือดออกง่าย มีจุดเลือดออก (Purpura, Ecchymosis)
ซักประวัติ
การเสียเลือดจากอุบัติเหตุ
การผ่าตัด
การถอนฟัน
การตรวจ Lab
Pancytopenia
Leukopenia (WBC < 5,000)
Thrombocytopenia (Plt < 150,000)
Erythropenia (Hct < 30%)
Bone marrow
:forbidden: fat space, Hypocellular
การพยาบาล
ระหว่างตั้งครรภ์
ไม่รุนแรง
:check: รักษาโดย Corticosteroid (Prednisolone)
:check: H.theraphy (Testosterone, Androgen)
รุนแรงในระยะต้น
:no_entry: พิจารณาทำแท้งและคุมกำเนิดชั่วคราว
ระยะท้ายของการตั้งครรภ์
:check: ดูแลอย่างใกล้ชิดใน รพ. เพื่อให้เลือด ติดตามสภาพทารก
ระหว่างการคลอดและหลังคลอด
:warning: วิธีคลอดที่เหมาะสม N/D
:check: Prophylaxis ATB ก่อน/หลังคลอด เนื่องจากมารดาเสี่ยงติดเชื้อสูง
:check: ดูแลอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะการหดรัดตัวของมดลูก
ภาวะโลหิตจางจากการขาดกรดโฟลิก (Folic acid deficiency/ Megaloblastic anemia)
ขณะตั้งครรภ์ ร่างกายต้องการ 150-300 mcg/day (ปกติ 50-150mcg/day)
ทารกนำไปใช้ในการสร้าง Amnio acid & DNA เพื่อพัฒนาความเจริญเติบโต
:check: อาหารที่มีโฟลิคสูง -- ผักใบเขียว โปรตีนจากสัตว์ นม เนยแข็ง ยีสต์
:no_entry: ดูดซึมที่ Jejunum
:no_entry: มักพบเมื่อ GA >30 wks
การวินิจฉัย
อาการแสดง
:warning: สั่น (Palpitation)
:warning: ข้อบวม (Edema of joint) / Ankle & Knee
อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ปวดศีรษะ วิงเวียง (Vertico) ซีด (Pallor) :check:
อาการทั่วไปของโลหิตจาง
ตรวจร่างกาย
:check:Hct < 33%
:check: RBC morphology =
Megaloblastic RBC ขนาดใหญ่, Anisocytosis ขนาดหลากหลาย, Poikilocytosis รูปร่างแตกต่าง
:no_entry: Trial error ---
Folic acid วันละ 1000 mcg
(หลังรักษา 4-5 วัน)
:check: Hb/Hct สูงขึ้น (การวินิจฉัยถูกต้อง)
Bone marrow =
Normal
สาเหตุ
กลุ่มยาที่ยับยั้งการดูดซึมกรดโฟลิค : Antineoplasm, Anticonvulsant
การได้รับสารอาหารที่มี folic น้อย
การเผาผลาญสารอาหารเพิ่มขึ้น : Hyperthyroid
เม็ดเลือดแดงแตกเรื้อรัง : มาลาเลีย
Twin pregnancy
การดูแลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะโลหิตจาง
ระยะคลอด
V/S , FHS ทุก 30 นาที -1 hr
:no_entry: แนะนำนอนตะแคงซ้าย หรือหัวสูง เพื่อป้องกันการกดทับ inferior vena cava
ให้ O2 (10LPM) เมื่อเข้าสู้ Active phase และ Second stage หรือ หายใจหอบเหนื่อย
Blood group preparation ให้พร้อม ในกรณีหากมารดาเสียเลือดมาก
เลือกวิธีคลอด เพื่อพิจารณาให้เลือด
:warning: ND -- Hct < 25%
:warning: C/S -- Hct = 30%
ระยะหลังคลอด
V/S อย่างใกล้ชิด เพราะมีภาวะ Hypovolemia อยู่แล้ว
Check ---> Vagina bleed, Uterine contraction
ดูแล perineum care
:red_flag: เน้นความสำคัญ รับประทานอาหาร - ยาบำรุง
การให้นมบุตร :red_cross: ยกเว้น มารดาที่มีภาวะหัวใจล้มเหลว
:red_flag: การวางแผนครอบครัว คุมกำเนิดอย่างน้อย 2 ปี
ระยะตั้งครรภ์
Screening ในช่วง ANC (Hct, Hb ทุกราย) :warning: ANC ตามนัด
แนะนำทานยาบำรุงธาตุเหล็ก (RBC 1mg -- มีเหล็ก 1.1mg)
:check: กรณีที่มารดาไม่ตอบสนองต่อยากิน จะให้ Iron dextran (สารละลาย เหล็ก 50 mg) V / IM --- ก่อนให้เลือด
:check: หากจำเป็นต้องให้เลือด จะให้ยาขับปัสสาวะ เพื่อป้องกันการเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวจากการมีเหล็กมากเกินไป
:warning:
ห้ามทานร่วมกับ นม**!!
--> ทานยาก่อน 30-1 hr ค่อยทานนม
:check:
ให้ทานร่วมกับ Vit C
สังเกตอาการผิดปกติต่างๆ หากตรวจพบระดับปานกลาง-รุนแรง -->
ส่งต่อพบแพทย์ทันที!!
ภาวะโลหิตจางที่มีสาเหตุมาจากการเสียเลือด (Anemia cause by blood loss)
การเสียเลือดเฉียบพลัน Acute blood loss
:warning:
ภาวะ Sheehan's Syndrome
:check: :no_entry: เกิดจาก การเสียเลือดในปริมาณมากอย่างเฉียบพลันในระยะคลอดและหลังคลอด
:check:ทำให้ต่อมพิทูอิตารี่ส่วนหน้า (anterior pituitary gland) ขาดเลือดไปเลี้ยง
อาการ
:green_cross: ไม่มีน้ำนมไหลหลังคลอด
:green_cross: ไม่มีประจำเดือนหลังคลอด
:green_cross:ไม่มีการสร้าง H.เพศหญิง -- เต้านมเหี่ยวฝ่อ
ภาวะ Hypothyroid
-- พูดช้า คิดช้า เซื่องซึม เดินช้า กินจุ อ้วน ผมร่วง
มีการเสียสมดุลของเกลือแร่ในร่างกาย จาก
การทำงานต่อมหมวกไตผิดปกติ
อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร เหนื่อยง่าย
การรักษา
:no_entry:การให้ฮอร์โมนสังเคราะห์ทดแทนไปตลอดชีวิตตามฮอร์โมนที่ขาดหายไป
การพยาบาลที่สำคัญที่สุด
:!!:
:check: ดูแลให้เลือดทดแทนเลือดที่เสียไป
:check: หลังจากนั้น เน้นเรื่องอาหารและธาตุเหล็ก
:check:ติดตาม V/S เพื่อประเมินภาวะ Shock
:red_cross: ดีกว่าการเจาะ Hct
Reflectory anemia (Chronic blood loss)
:no_entry: หากเป็นนานๆ รบกวนการสังเคราะห์ Hb -- ทำให้การทำลาย RBC เพิ่มขึ้น = ไขกระดูกสร้าง RBC ลดลง
การพยาบาล
:red_flag: ให้ธาตุเหล็ก กรดโฟลิค Vit B12 เพื่อป้องกันภาวะโลหิตจาง
:red_flag: เน้นอาหารที่ช่วยสร้างเม็ดเลือดแดง