Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบไหลเวียนเลือด - Coggle Diagram

- - - - 1.อายุ เพราะเมื่อสูงอายุ เนื้อเยื่อหัวใจเสื่อมลง รวมถึงลิ้นหัวใจด้วย ส่งผลให้ลิ้นหัว ใจปิดไม่สนิทในขณะที่หัวใจบีบตัว
      - 2.การติดเชื้อต่างๆที่ลุกลามถึงการติดเชื้อของลิ้นหัวใจ และ/หรือเยื่อบุหัวใจซึ่งการติดเชื้อจะก่อให้เกิดการอักเสบ และพังผืดเกิดขึ้นกับลิ้นหัวใจ จึงก่อให้เกิดได้ทั้ง โรคลิ้นหัวใจแบบเลือดไหลสวนกลับ และโรคลิ้นหัวใจแบบลิ้นหัวใจตีบ การติดเชื้อที่ก่อให้เกิดโรคลิ้นหัวใจได้บ่อย คือ โรคไข้รูมาติค
      - 3.โรคหัวใจจากสาเหตุอื่นๆ เช่น ภาวะหัวใจล้มเหลว และ โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ อุดตัน
      - 4.โรคหลอดเลือดแดงแข็ง
      - 5.โรคความดันโลหิตสูงเพราะเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะหัวใจล้มเหลว
      - 6.โรคออโตอิมูน/โรคภูมิต้านตนเองเพราะเป็นโรคที่ก่อการอักเสบให้เกิดขึ้นกับเนื้อ เยื่อทุกชนิดในร่างกาย รวมทั้งเนื้อเยื่อหัวใจและลิ้นหัวใจ
      - 7.ผลข้างเคียงจากยาลดน้ำหนัก/ยาไม่ให้อยากอาหารบางชนิด
      - 8.โรคต่างๆ หรือสิ่งต่างๆที่เป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดโรคหลอดเลือด หัวใจเช่น การสูบบุ หรี่ โรคเบาหวาน โรคไขมันในเลือดสูง และโรคอ้วน
  - - - Mitral regurgitation เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของลิ้นหัวใจ บางครั้งเรียกว่า mitral valve regurgitation, mitral insufficiency หรือ mitral incompetence
      - มักเกิดขึ้นเมื่อลิ้นหัวใจไมตรัล (mitral valve) ปิดไม่สนิท ทำให้มีเลือดไหลย้อนกลับไปที่หัวใจเอตรียมซ้าย ทำให้เลือดไปเลี้ยงกล้ามเนื้อและร่างกายไม่เพียงพอ ผู้ป่วยมักรู้สึกหนื่อยและมีอาการหอบ
      - สาเหตุ มีหลายสาเหตุ ได้แก่ การติดเชื้อ การที่มีการเสื่อมของเนื้อเยื่อ ลิ้นหัวใจฉีกจากโรคบางโรค และการขยายตัวของหัวใจห้องล่าง
  - - - เป็นภาวะที่ลิ้นเอออร์ต้าตีบแคบ เปิดไม่เต็มที่ ก่อให้เกิดการอุดกั้นการไหลของหลอดเลือดออกจากเวนตริเคิลซ้ายเข้าสู่เอออร์ต้า ในช่วงที่หัวใจบีบตัว
      - การอุดกั้นทำให้เกิดแรงต้านทานการบีบเลือดออกและความดันเวนตริเคิลซ้ายสูงขึ้นเพราะต้องส่งเลือดผ่านลิ้นหัวใจที่ตีบแคบ
      - สาเหตุ ส่วนใหญ่เกิดจากลิ้นหัวใจพิการแต่กำเนิด และความเสื่อมของลิ้นหัวใจจากหินปูนเกาะลิ้นหัวใจเมื่ออายุสูงขึ้น ติดเชื้อลิ้นหัวใจ หรือเป็นไข้รูมาติค ทำให้ลิ้นหัวใจหนา หดรัด มีหินปูนเกาะ
  - - - การพักผ่อน อย่างน้อย 8 – 10 ชั่วโมง ในระยะ 1 เดือนแรกหลังออกจากโรงพยาบาล เพื่อลดการทำงานของหัวใจ
        
        2.การออกกำลังกายตามความสามารถของผู้ป่วย ถ้ามีอาการอ่อนเพลีย หายใจลำบาก หายใจเร็ว หรืออัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้นมากกว่า 20-25 ครั้ง/นาที ให้หยุดทันที ส่วน
        
        3.ผู้ป่วยสามารถทำงานได้หลังผ่าตัด 6 สัปดาห์
        
        4.ลดโซเดียมเพื่อป้องกันการคั่งของสารน้ำ เพิ่มปริมาณโปรตีน วิตามิน หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ ดื่มชา กาแฟ หรือเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
        
        5.สอนให้สังเกตอาการแสดงที่มาพบแพทย์ เช่น น้ำหนักเพิ่ม ผิวหนังตึง ข้อเท้าบวม ไอบ่อย ทำกิจวัตรประจำวันช้าลง อ่อนเพลีย น้ำหนักเพิ่มขึ้น 1 กิโลกรัม ใน 1-2 วัน หรือมีอาการผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นภายหลังผ่าตัด เช่น เหนื่อยง่าย บวมตามร่างกาย มีไข้ แผลบวม แดง มีสิ่งคัดหลั่ง ชีพจรเต้นไม่สม่ำเสมอ
        
        เพศสัมพันธ์ มีได้เมื่อทำกิจวัตรประจำวันโดยไม่มีอาการเหนื่อย ก่อนมีเพศสัมพันธ์ให้นอนพักให้เต็มที่ ถ้ามีอาการเหนื่อยขณะหรือหลังมีเพศสัมพันธ์ ควรหยุดทันที พัก มาพบแพทย์เมื่อหายเหนื่อย
        
        การตั้งครรภ์ ในช่วง 3 เดือนแรกหลังผ่าตัด ไม่แนะนำให้ตั้งครรภ์
        
        ป้องกันการติดเชื้อของลิ้นหัวใจเทียม ควรป้องกันการติดเชื้อทางเดินหายใจ ไม่ควรอยู่ในสถานที่เริงรมย์ที่แออัด เช่น โรงภาพยนตร์ ควรตรวจฟันกับทันตแพทย์ทุก 6 เดือน แจ้งแพทย์ทุกครั้งที่ทำหัตถการ/ผ่าตัด/สอดใส่เครื่องมือแพทย์เข้าร่างกาย และงดยา Coumadin ก่อนทำฟันประมาณ 5-7 เมื่อทำฟันเสร็จควรเริ่มต้นรับประทานยาทันที เพราะยาจะเริ่มออกฤทธิ์ภายใน 24-72 ชั่วโมง
        
        การรับประทานยา ลิ้นหัวใจเทียมโลหะ ต้องรับประทานยากันเลือดแข็งตัว เช่น Warfarin หรือ Coumadin หรือ Orfarin ตลอดชีวิต ควรแนะนำการปฏิบัติตัวเมื่อรับประทานยากันเลือดแข็ง
  - - - 1.ติดเชื้อ ได้แก่ เชื้อไวรัส แบคทีเรีย วันโรค เชื้อรา พยาธิ ไข้รูมาติก การติดเชื้อในร่างกาย หรือจากการไม่ติดเชื้อ ได้แก่ กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน ภาวะยูรีเมีย
        
        2.ปฏิกิริยาออโต้อิมมูนของร่างกาย ได้แก่โรค SLE, ไข้รูมาติค และหลังเกิดกล้ามเนื้อหัวใจตาย 1-4 สัปดาห์ (Dessler’s syndrome)
        
        3.การใช้ยา Procainamide, Hydralazine หรือ Phenytoin
        
        4.การได้รับบาดเจ็บ (Trauma)
        
        5.สารพิษ (Toxic agent) เช่น Lithium, cocaine, alcohol
        
        6.การได้รับรังสี (radiation)
        
        7.สารเคมี (chemicals)
    - - ไข้ (Fever)
        
        เจ็บหน้าอก (Chest pain) ร้าวไปแขน ไหล่ และคอ
        
        หนาวสั่น (Chill)
        
        ฟังหัวใจได้ยินเสียง rub หรือ Grating sound
        
        หัวใจเต้นเร็ว (Tachycardia)
        
        ใจสั่น (Palpitation)
        
        หายใจลำบาก (Dyspnea)
        
        อ่อนล้า (Fatigue)
    - - 1.ประเมินความผิดปกติระบบไหลเวียน โดยประเมินซ้ำเป็นระยะ ๆ
        
        2.ติดตามการทำงานของหัวใจ
        
        เตรียมและให้การพยาบาลก่อนและหลังการทำหัตถการ
        
        การดูแลระบบไหลเวียนเลือดเพื่อเพิ่ม Cardiac output
        
        5.ให้น้ำเกลือเพื่อเพิ่มปริมาตรเลือด
        
        6.ดูแลให้ยากระตุ้นหัวใจ (Positive inotropic agent) ตามแผนการรักษา
        
        7.ติดตามวัดประเมินความดันโลหิตดำ ชีพจร (ดูภาวะ Paradoxical pulse) Echocardiogram
        
        8.ติดตามผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ
  - - - กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ Myocarditis หรือ Inflammatory cardiomyopathy เป็นภาวะที่พบการเปลี่ยนแปลงการทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจโดยมีการอับเสบเกิดขึ้น หลังจากมีอาการอักเสบ ของกล้ามเนื้อหัวใจขึ้นก็อาจทำให้มีการเปลี่ยนแปลงของกำลังการบีบตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ เกิดหัวใจเต้นผิดจังหวะหรือนำมาสู่การเสียชีวิตอย่างเฉียบพลันได้
      - จากสถิติพบว่า 5%-13% ในผู้ป่วยที่เสียชีวิตเฉียบพลันโดยไม่ทราบสาเหตุ
      - เกิดจากกล้ามเนื้อหัวใจเสียหายจากเชื้อโรคเช่น เชื้อไวรัส ได้แก่ Coxackiea, Coxackie b, Influeneae, Admovirws, CMV, EBV เป็นต้น
    - - อาการเหมือนไข้หวัดใหญ่ (Flu-live symptom) มีไข้ หนาวสั่น เหงื่อออกปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อาเจียน และท้องเสีย และร่วมกับ อ่อนเพลียจนหมดเรี่ยวแรง
        
        เจ็บหน้าอก หัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจเต้นช้า
        
        ในระยะยาว อาจมีภาวะแทรกซ้อนต่อการทำงานของกล้ามเนื้อหัวใจ จนเป็นภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรังได้
    - - 1.การช่วยเหลือการทำงานของหัวใจ โดยใช้เครื่องช่วยการทำงานของหัวใจ แบบพิเศษ (Intraaortic balloon pump หรือ Extracorporeal membrane oxygenation) รวมทั้งการให้ออกชิเจนเพื่อพยุงช่วยเหลือปอดและหัวใจ
        
        2.การให้ยาคุ้มกันหรือยาต้านการอับเสบ การให้ยาดังกล่าวในผู้ป่วยที่ผล biopsy ยืนยันค่าเป็นโรคกล้ามเนื้อหัวใจอับเสบจริง แล้วพบว่าอาการดีขึ้น
        
        3.การให้ยารักษาภาวะกล้ามเนื้อหัวใจทำงานลดลง เช่น ยากลุ่มขยายหลอดเลือด (Vasodilator) เช่น ไนโตรกลีเซอรีน หรือ โซเดียมไนโตรปลัสไซด์
        
        ยากลุ่ม ACEI เช่น enalapril
        
        ยากลุ่ม ขับปัสสาวะ เช่น flirosemide
        
        4.การรักษาโดยไม่ใช้ยา ได้แก่ การสังเกตการทำงานของหัวใจและระบบไหลเวียน การควบคุมน้ำ และการให้ออกซิเจนอย่างเพียงพอ
        
        5.การผ่าตัด เช่น การผ่าตัดใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจ หรือการผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ เป็นต้น
  - - - ในรายที่ไม่รุนแรง ไม่มีอาการแสดง อาการทั่วไปจะเริ่มจาก อ่อนเพลีย ไข้ เม็ดเลือดขาวสูง คลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว เจ็บหน้าอกหายใจลำบาก ถ้ามีอาการมากขึ้นจะมีภาวะหัวใจวายร่วมด้วย
        ในรายที่มีอาการรุนแรงจะตรวจพบความผิดปกติของ T-wave
    - - ให้ยาเพิ่มการบีบรัดตัวของหัวใจ เช่น Digitalis
        
        ให้ยาขับปัสสาวะ
        
        ให้ยาต้านการติดเชื้อจนครบเนื่องจากต้องให้ยาเป็นระยะเวลายาวนาน
        
        ติดตามการทำงานของหัวใจ
        
        ดูแลช่วยเหลือกิจกรรมเนื่องจากผู้ป่วยมีภาวะ Activity intolerance
        
        ให้ข้อมูลการปฏิบัติตน การออกกำลังกาย การรับประทานยา การมีเพศสัมพันธ์ ฯลฯ
- - - - 1.โรคหลอดเลือดหัวใจ (Coronary artery disease)
      - 2.หัวใจทำงานหนักเกินไป (Abnormal loading condition)
      - 3.กล้ามเนื้อหัวใจมีการทำหน้าที่ผิดไป (Abnormal muscle function) ซึ่งอาจเป็นผลมาจากระบบไฟฟ้าหัวใจหรือความผิดปกติของกล้ามเนื้อและโครงสร้าง
      - 4.ความผิดปกติของห้องหัวใจล่างซ้ายจากเหตุต่าง ๆ ทำให้มีความจำกัดในการคลายตัวเพื่อรับเลือดจากห้องบนซ้าย (Limited fill)
      - 5.โรคร่วมเรื้อรังอื่น ๆ เช่น MI, HT, DM, COPDฯลฯ
      - 6.โรคที่เกิดจากความผิดปกติของลิ้นหัวใจ ติดเชื้อที่ลิ้นหัวใจ หรือลิ้นหัวใจถูกทำลาย
      - 7.โรคเกี่ยวกับกล้ามเนื้อหัวใจ
      - 8.หัวใจเต้นผิดปกติ (Arrythmia)
      - 9.ความผิดปกติของหัวใจ เช่น Cardiomyopathy
      - 10.สารพิษต่าง ๆ เช่น สารเสพติด
      - 11.โรคเกี่ยวกับปอด
      - 12.หยุดหายใจขณะหลับ (Sleep apnea)
  - - - 1.1 ภาวะหัวใจเวนตริเคิลวายด้านซ้าย มีผลทำให้เวนตริเคิลซ้ายไม่สามารถบีบเลือดออกมาเลี้ยงร่างกายได้เต็มที่ จึงทำให้เลือดคั่งที่ปอด เกิดน้ำท่วมปอด
        1.2 ภาวะหัวใจเวนตริเคิลวายด้านขวา เวนตริเคิลขวาไม่สามารถส่งเลือดไปฟอกที่ปอดได้ ทำให้มีเลือดดำคั่งในระบบไหลเวียน
    - - 2.1 ภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน (Acute heart failure) เป็นภาวะหัวใจล้มเหลวที่เกิดจากปริมาตรเลือดที่ออกจากหัวใจลดลงทันทีทันใด ทำให้เนื้อเยื่อได้รับเลือดไปเลี้ยงลดลงอย่างรวดเร็ว เป็นระยะแรกของการเกิดหัวใจล้มเหลว ซึ่งเริ่มมีกลไกการปรับตัว จึงยังไม่มีการคั่งของน้ำและโซเดียม
        2.2 ภาวะหัวใจวายเรื้อรัง (Chronic heart failure) เป็นภาวะหัวใจล้มเหลวที่เกิดจากการที่ร่างกายปรับตัวต่อปริมาตรเลือดที่ออกจากหัวใจลดลง ทำให้เกิดอาการแสดงที่เป็นผลมาจากกลไกการปรับตัว เช่น มีการคั่งของน้ำในร่างกาย
  - - - 1.คลำพบ Heaving และ Thrill
      - 2.เคาะพบตับโต ในกรณีหัวใจข้างขวาวาย
      - 3.พบตำแหน่ง PMI เปลี่ยนแปลงไป จากหัวใจที่โตขึ้น
      - 4.Pulse Irregular
      - 5.เสียงหัวใจเต้นผิดปกติ ฟังพบ S3 Gallop และ Murmur
      - 6.ฟังปอดพบ Crepitation จากภาวะน้ำท่วมปอด
      - 7.ท้องบวม (Ascitis) และน้ำหนักตัวเพิ่ม ต้องมีการชั่งน้ำหนักและวัดรอบเอวทุกวัน
      - 8.หลอดเลือดที่คอโป่ง (Neck vein engorgement) วัดหลอดเลือดดำที่คอ ถ้าสูงกว่า 4 cms จาก Sternal angle แสดงว่ามีหัวใจล่างขวาวาย
      - 9.อาการบวมที่ส่วนต่ำของร่างกายเช่น หน้าแข็ง ข้อเท้า และก้นกบ อาการบวมแบ่งออกเป็น 4 grade (1+, 2+, 3+, 4+)
      - 10.หัวใจห้องข้างขวาวายจะมีผลกับการทำงานของตับและการไหลเวียนของหลอดเลือดส่วนปลาย
      - 11.หัวใจห้องซ้ายวายมีผลกระทบกับการทำงานของปอดและระบบหายใจ
  - - - Blood for electrolyte ผู้ป่วยหัวใจวายล้มเหลวมักมีอิเลคโตรไลค์ในเลือดไม่สมดุล
      - BUN, Cr และCrCl เพื่อดูการทำงานของไต
      - Urine analysis พบ โปรตีนรั่วและความถ่วงจำเพาะสูงขึ้น
      - Hb และ Hct ดูความภาวะโลหิตจางที่เป็นให้เกิดภาวะหัวใจวายได้
      - ABG ดูภาวะขาดออกซิเจน และภาวะกรดด่างในเลือด
      - ตรวจเอนไซม์ตับ และบิลิรูบิน ดูการทำงานของตับ
      - PT ดูการทำงานของตับในหัวใจวายระยะแรกๆ
      - ตรวจฮอร์โมน Thyroxine เพื่อดูการทำงานของต่อมไทรอยด์
      - ตรวจฮอร์โมน BNP (Brain natriuretic peptides) ถ้าพบสูงแสดงว่ามีภาวะหัวใจวาย
- - - - 1.1 ข้อมูลส่วนตัว อายุ เพศ อาชีพ ฯลฯ
        
        1.2 อาการสำคัญ ส่วนใหญ่มาด้วยอาการเจ็บหน้าอก เหนื่อยหอบ
        
        1.3 ประวัติเจ็บป่วยปัจจุบัน ได้แก่ เจ็บหน้าอก เหนื่อยหอบ หรือ อาการผู้ป่วยที่เป็นและสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับการที่ผู้ป่วยมาโรงพยาบาล ระยะเวลาที่เป็นความถี่และความรุนแรงของอาการ เป็นต้น
        
        1.4 ประวัติเจ็บป่วยในอดีต
        
        1.5 แบบแผนการดำเนินชีวิต เช่น การออกกำลังกาย รับประทานอาหาร บุหรี่ และสุรา เป็นต้น
      - 1.6 ประวัติการได้รับยา
      - 1.7 ประวัติครอบครัว
      - 1.8 ประวัติการทำงาน
  - - - การตรวจนับเม็ดเลือด (CBC), ESR
      - การทดสอบการแข็งตัวของเลือด ได้แก่ PT, PTT
      - BUN, Cr
      - Serum cholesterol
      - Cardiac enzyme เช่น Troponin T, Troponin I, CK-MB, CPK
      - Lipid profile
      - CRP(hsCRP)
  - - - การวัดการไหลเวียน (Circulatory time)
      - การวัดจำนวนเลือดที่ออกจากหัวใจ (cardiac output, EF)
      - การวัดความดันเลือดแดง
      - การวัดความดันเลือดดำส่วนกลาง (Central venous pressure)
      - การตรวจ Phonocardiography เพื่อบันทึกภาพของเสียงหัวใจและความผิดปกติของหัวใจและหลอดเลือด
      - Echocardiogram ตรวจหัวใจด้วยคลื่นความถี่สูง
      - Electrocardiogram (EKG) เป็นการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
      - การตรวจ Exercise test, tilt table test
- - - - บวมที่ส่วนล่างของร่างกายทั้ง 2 ข้างกดบุ๋ม การบวมทั้งตัวอาจมีได้ในระยะสุดท้ายของหัวใจวาย มีตับ ม้ามโตและปวดแน่นท้องหรือเจ็บแปลบที่ท้องด้านขวาส่วนบน จากการที่มีเลือดคั่งที่ตับ มีอาการเบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน ท้องอืด
      - น้ำหนักตัวเพิ่ม มือ และนิ้วบวม
      - บวมที่ส่วนต่ำของร่างกาย เช่น ข้อเท้าก้นกบ และอวัยวะเพศ
      - ความดันโลหิตสูงเนื่องจากประมาณน้ำคั่งในร่างกายมาก
      - ความดันเลือดดำส่วนกลางสูง
      - Hepatojugular reflux ได้ผลบวก (ใช้มือกดตับนาน 1/2-1 นาที สังเกตเส้นเลือดที่คอโป่งหรือไม่)
      - ตรวจร่างกายพบหลอดเลือดดำที่คอโป่งพอง
  - - - ลดการทำงานของหัวใจ (Decreased work load of the heart) เช่น การลดกิจกรรม ให้พักผ่อนทั้งร่างกายและจิตใจ
      - เพิ่มความสามารถในการบีบตัวของหัวใจห้องล่าง เพื่อเพิ่มปริมาตรเลือดที่หัวใจบีบออกจากหัวใจแต่ละครั้ง และแก้ไขปัญหาของอวัยวะเป้าหมายที่เกี่ยวข้องได้แก่ ไต เพื่อลดการคั่งของเลือด
      - การให้ออกซิเจน เพื่อเพิ่มออกซิเจนในเลือดและกล้ามเนื้อหัวใจ
      - ดูแลให้ยา เพื่อลด Preload และ afterload ของหัวใจ ได้แก่
      - 4.1 ยากลุ่ม Digitalis เพื่อ เพิ่มความแรงในการบีบตัวของหัวใจและทำให้หัวใจเต้นช้าลง
      - 6.การให้ยาขยายหลอดเลือด ได้แก่ ยากลุ่มไนโตรกลีเซอรีนและไนเตรต มีผลให้หลอดเลือดดำคลายตัวและมีฤทธิ์ทำให้ลดความต้องการออกซิเจนของกล้ามเนื้อหัวใจ
        
        7.การบำบัดด้วยยาขยายหลอดเลือดแดง เช่น โซเดียมไนโตรปรัสไซด์ มีผลการขยายหลอดเลือดดำและแดง ลดการทำงานของหัวใจ
        
        8.การปรับพฤติกรรม ได้แก่ การจำกัดน้ำ จำกัดเกลือ ควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย ควบคุมน้ำหนัก และจำกัดแอลกอฮอล์
        
        9.การบำบัดด้วยเครื่องมือ เช่น ใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจ ฯลฯ การผ่าตัดหัวใจรักษาที่สาเหตุ เช่น Coronary artery bypass, heart transplant
- - - - 1.2 เกิดขึ้นภายหลัง จากปัจจัยต่าง ๆ เช่นการติดเชื้อ อุบัติเหตุ การผ่าตัด การได้รับยาและสารบางอย่าง ฯลฯ