Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การวินิจฉัยแยกโรคระบบบผิวหนัง - Coggle Diagram

- - - - การสัมผัสสารหรือสิ่งของต่างๆ ที่ทำให้เกิดการระคายเคือง
      - ผื่นเกิดเร็ว และมีอาการคันหรือแสบร้อนทันทีที่สัมผัสสาร
      - การรักษา
        
        –งดการสัมผัสสารที่เป็นสาเหตุของอาการระคายเคือง
        
        –หลีกเลี่ยงสารระคายเคืองอื่นๆ เช่น งดการใช้สบู่หรือใช้น้อยๆ
        
        –ถ้าหลีกเลี่ยงไม่ได้ให้ป้องกัน เช่น ใส่ถุงมือ รองเท้า
    - - การอักเสบของผิวหนังชนิด Delayed hypersensitivity
      - อาการเป็นเฉพาะคนบางคน โดยจะต้องเคยสัมผัส Ag มาก่อน
        และเมื่อมีการสัมผัสซ้ำ ทำให้เกิดปฏิกิริยาการอักเสบของผิวหนังเกิดขึ้น
      - การวินิจฉัย
        
        ถามประวัติว่าผู้ป่วยน่าจะแพ้สารอะไร โดยอาศัยประวัติการสัมผัส
        กับสารต่างๆ
        
        Confirm : patch testing
    - - พิจารณาจากรอยโรค เช่น ถ้าปริมาณมาก กระจายหลาย
        ตำแหน่ง อาจต้องใช้ยากินมากกว่ายาทา
      - การแบ่งกลุ่มยาทาสเตียรอยด์ตามความแรงของยา
        
        mild or low potency
        
        Triamcinolone acetonide 0.02% cream (Aristocort, Simacort)
        
        Moderate or intermediate potency
        
        Triamcinolone acetonide 0.1% cream (Aristocort A, Ftorocort )
        
        High potency
        
        Betamethasone dipropionate 0.05% cream (Diprosone,Beprosone)
      - ผลข้างเคียง
        
        –Atrophic change ผิวหนังบางลง แตกลาย
        
        –Hypopigmentation : ผิวสีจางลง
        
        –Hypertrichosis : ขนขึ้นมาก
        
        –สิว หรือ กระตุ้นท าให้เกิด ผิวหนังติดเชื้อ
  - - - ลักษณะคล้ายรังแค
        (Seborrheic)
      - มักเป็นตอนที่ร่างกายอ่อนแอ
      - โคนคิ้ว, ข้างจมูก, หลังหู, กลางอก, กลางหลัง หรือ ขาหนีบ
        ลักษณะเป็นผื่นแดงๆ และมีสะเก็ดบางๆ เป็นๆหายๆ
      - การรักษา
        
        topical steroid ,TA cream
        
        Emolient , urea cream , olive oil
        
        หลีกเลี่ยงแสงแดดจัดและแอลกอฮอล์
    - - โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง
      - ร้อยละ 90 มีอาการของโรคนี้ก่อนอายุ 5 ปี
      - การถ่ายทอดทางพันธุกรรม เป็นแบบ multifactorial
        ร่วมกับปัจจัยทางสิ่งแวดล้อม และความผิดปกติทางอิมมูน
      - ลักษณะทางคลินิก
        
        • ผื่นมีอาการคันมาก
        
        • ผื่นเรื้อรัง เป็นๆ หายๆ มาเกิน 6 เดือน
        
        • มีประวัติผิวแห้งมานาน หรือตั้งแต่เกิด
        
        • มีประวัติโรคในครอบครัว
        
        แบ่งออกได้เป็น 3 วัย
        
        Infantile atopic dermatitis
        
        วัยทารก (1 - 2 ขวบ)
        
        ผื่นเริ่มเป็นที่ใบหน้า รอบปากและแก้ม
        มักจะเริ่มมีผื่นหลังอายุ 2 เดือน ต่อมาผื่น
        
        จะพบกระจายมาที่ extensor surfaces ของแขน, ขา
        และหนังศีรษะจะแห้งเป็นขุย มักจะเป็นผื่นชนิด
        acute หรือ subacutestage ของeczema
        
        Childhood atopic dermatitis
        
        ผื่นบริเวณใบหน้า หรือส่วนอื่นของลำตัวจะน้อยลง
        
        ผื่นมักจะพบมากขึ้นบริเวณข้อพับต่างๆ
        
        มักเป็นผื่นแบบ chronic คือ จะเป็นผื่นหนา
        บางรายผื่นอาจเป็นแบบ subacute
        
        Adolescent or Adult type
        
        ผื่นจะเป็นอยู่เฉพาะบริเวณที่ถูกระคายเคืองบ่อย
        หรือมีการเกาได้ง่าย เช่น มือ แขน ต้นคอ รอบหัวนม
        
        มีลักษณะที่เรียกว่า Linearity (เป็นแนวตาม
        บริเวณที่เกา) และผื่นจะหนา (lichenification)
      - การวินิจฉัยโรค
        
        ประวัติโรคภูมิแพ้ในครอบครัว
        
        อาการคันค่อนข้างมาก
        
        ลักษณะผื่นตามวัยของเด็ก
      - แนวทางการรักษา
        
        Emollients เป็น cream, ointment หรือ oil
        
        เลี่ยงสัมผัสสิ่งระคายเคือง
        
        ควรให้ทารกดื่มนมมารดา และมารดากินอาหารที่ก่อภูมิแพ้
        น้อย
        
        ลดอาการคัน
        
        Antihistamines ในรายที่คันมาก
        
        ลดการเกา
        
        ลดความเครียด หรือ ความวิตกกังวล
        
        ลดการอักเสบของผิวหนัง
        
        Topical corticosteroid
        
        เลือกยาเหมาะกับตำแหน่งรอยโรค
        
        ในบริเวณที่ผื่นหนาเป็นเรื้อรัง ต้องให้ยากลุ่มที่มีฤทธิ์แรงขึ้น
        และเป็นointment base
    - - URTICARIA
        
        อาการ
        
        เริ่มด้วยอาการคัน
        
        อาการบวม wheals & flare โดยมากผื่นจะหายไปใน 24 ชั่วโมง
        ถ้าเป็นนานเกิน 24 ชั่วโมงให้นึกว่าอาจจะเป็นโรคอื่น
        
        ในรายที่เป็นมาก มีอาการบวมของหนังตา
        ริมฝีปาก อวัยวะเพศ ทางเดินหายใจ (Angioedema)
      - urticaria โรคลมพิษ
        
        Acute urticaria
        
        เกิดอาการลมพิษหลังจากได้รับสารที่แพ้
        ผื่นมักจะหายใน 24 ชั่วโมง แต่บางคนผื่นอาจจะอยู่ได้ 2-3 วัน
        
        สาเหตุมักจะเกิดจากอาหาร ยา และการติดเชื้อไวรัส
        
        Chronic urticaria
        
        เป็นลมพิษที่เป็นเรื้อรังเกิน 6 สัปดาห์
        
        สาเหตุอาจจะเกิดจากได้รับสารที่แพ้อย่างต่อเนื่อง
      - ANGIOEDEMA
        
        • เป็นอาการบวมของหนังตาและปาก
        
        • การบวมจะอยู่ลึกถึงชั้นหนังแท้และชั้นไขมัน
        
        • ต าแหน่งที่เกิดมักจะอยู่บริเวณใบหน้า หนังตา ลิ้น อวัยวะเพศ
        
        • ไม่ค่อยพบบริเวณแขนหรือขา
        
        • ผื่นมักจะไม่คัน
      - การรักษา
        
        หลีกเลี่ยงสิ่งที่แพ้หรือสงสัยว่าจะแพ้
        
        หลีกเลี่ยงปัจจัยที่จะทำให้เกิดภูมิแพ้
        
        ผู้ที่เป็นลมพิษเรื้อรังให้หลีกเลี่ยงการรับประทานยา aspirin
        ยาลดความดันกลุ่ม ACEi , NSAIDs, Opioid
      - การรักษาด้วยยา
        
        Antihistamines
        
        chlorpheniramine 4 mg qid
        
        diphenhydramine 50 mg qid
        
        hydroxyzine 25 mg bid
        
        loratadine 1x1 od
        
        หากไม่ได้ผลให้ยา steroid , prednisolone 30-40 mg ต่อวัน
        
        Angioedema ให้dexamethazone IV, epinephrine
        1:1000, 0.5 cc s.c.
- - - - Dermatophytosis
      - เชื้อ : dermatophyte → Trichophyton,
        Epidermophyton, Microsporum
      - เรียกชื่อตามตำแหน่งของการติดเชื้อ
      - Treatment
        
        • Topical : clotrimazole cream bid 2-3 wks
        
        • การดูแลความสะอาดของร่างกาย
        
        • กรณีที่เป็นที่ศีรษะให้สระผมบ่อยๆ ดูแลหนังศีรษะให้แห้ง ตัดเล็บให้สั้น
    - - Pityriasis versicolor
      - เชื้อ : Malassezia furfur
      - อาการ คือ ผื่นเป็นดวงเล็กๆ สีขาว สีน ้าตาล หรือ สีแดง
        ขอบเขตชัดเจน ผิวอาจมีขุยละเอียด
      - มักเกิดบริเวณที่มีความอับชื้น เช่น หน้าอก หลัง ไหล่ ต้นคอ
        รักแร้ โคนขา
      - การวินิจฉัย
        
        –KOH → Spagetti and meatball appearance
      - การรักษา
        
        –Clotrimazole cream กรณีเป็นน้อย
        
        –Ketoconazole 200 mg/day 7-10 days กรณีที่เป็นมาก
    - - เชื้อ candida ส่วนใหญ่เป็นเชื้อ candida albicans
      - ผื่นเป็นปื้น แดง คัน และมี Satellite pustule
        or satellite lesion
      - Treatment
        
        Clotrimazole cream bid 7-14 days
        
        Ketoconazole 200 mg/day 1 wk
        
        ขจัด risk factor เช่น ความชื้น ยาบางอย่าง
        
        Oral candidiasis
        
        Clotrimazole troche อม 10-14 days
        
        ถ้าไม่ดีขึ้น ketoconazole 200mg/day 10-14 days
  - - - • โรคอีสุกอีใส Varicella
      - • Varicella zoster virus
      - • Air borne infection
      - • Very contagious
      - • ระยะฟักตัว 10-20 วัน
      - เด็กที่เป็นจะมีไข้ต่ำ อ่อนเพลียและเบื่ออาหาร
      - ผู้ใหญ่มักจะมีไข้สูง มีอาการปวดเมื่อยตามเนื้อตัวคล้าย ไข้หวัด
      - ผื่นขึ้นพร้อมๆ กับวันที่เริ่มมีไข้ หรือ 1 วันหลังมีไข้ โดยในระยะแรกจะ
        ขึ้นเป็นผื่นแดงราบก่อน ต่อมาจะกลายเป็นตุ่มนูน มีน้ำใสๆ และคัน
      - 2-3 วันก็จะตกสะเก็ด ผื่นและตุ่มเหล่านี้จะขึ้นตามไรผมก่อน
        แล้วกระจายไปตามใบหน้าและลำตัว แผ่นหลัง บางคนจะมีตุ่มขึ้นในช่องปากทำให้ปากและลิ้นเปื่อย จะเกิดอาการเจ็บคอ หนอง และบางที
        เริ่มตกสะเก็ด
      - บางคนอาจไม่มีไข้ มีเพียงผื่นและตุ่มขึ้นเท่านั้น ผื่นจะขึ้นมากที่สุดที่
        ใบหน้าและลำตัว
      - เด็กวัยรุ่นและผู้ใหญ่มักจะมีอาการรุนแรงและมีตุ่มขึ้นมากกว่าเด็ก
        โดยทั่วไปผื่นหายได้โดยไม่มีแผลเป็น ยกเว้นมีเชื้อแบคทีเรียมาแทรกซ้อน
      - เนื่องจากผื่นและตุ่มที่ขึ้นนี้จะค่อยๆขึ้นทีละระลอก ไม่ขึ้นพร้อมกันทั่ว
        ร่างกาย บางทีจะขึ้นเป็นผื่นแดงราบ บางทีขึ้นเป็นตุ่มน้ำใสๆ
      - การรักษา
        
        ให้ยาต้านไวรัสกรณีผู้ใหญ่ Acyclovir(800) 1*5 7 days
        ควรจะให้ในระยะเวลา 24-48 ชั่วโมง หลังมีผื่นขึ้น
        
        Symptomatic treatment
    - - • เชื้อ Varicella zoster virus
      - • เกิดภายหลังจากกการเป็น อีสุกอีใส
      - • Reactivation ของไวรัส จากภูมิคุ้มกันที่ลดลง
      - • การวินิจฉัย ดูจากรอยโรค การย้อม Tzanck smear
      - Treatment
        
        • Acyclovir (800) 1*5 5-7 day
        
        • ยาแก้อาการปวด และอาการคัน
        
        • Ophthalmic zoster → จักษุแพทย์
    - - • เชื้อ Herpes simplex 1,2
      - • HSV -2 → genitalia
      - • เริมที่อวัยวะเพศ → genital herpes
      - • เริมที่ปาก → herpes orolabialis
      - Herpes orolabialis
        
        มักเกิดครั้งแรกในเด็ก อาจไม่มีอาการ
        
        เกิดในช่วงร่างกายอ่อนแอ อาการเป็นไม่มาก 1-2 วัน ไม่มีแผลเป็น
      - การรักษา
        
        2ปีและผู้ใหญ่ Acyclovir (200) 1 tab * 5 times 7-10 days
        
        <2 ปี ลดลงครึ่งหนึ่ง
  - - - • เชื้อ Streptococcus , Staphylococcus aureus
      - • มักเกิดในเด็ก
      - • มักเกิดบริเวณหน้า แขนขา
      - Treatment
        
        Local : ATB ointment 1 wk
        
        Moderate to severe : oral ATB : Cloxacillin ,
        Erythromycin
        
        Local wound care ตัดเล็บ ห้ามแกะเกา ดูแลความสะอาด
    - - • การอักเสบของรูขุมขน
      - • Staph aureus
      - • ตุ่มจะอยู่ตามต าแหน่งรูขุมขน
      - Treatment
        
        Local : ATB ointment 1 wk
        
        Moderate to severe : oral ATB : Cloxacillin ,
        Erythromycin
        
        Local wound care : ตัดเล็บ ห้ามแกะเกา ดูแลความสะอาด
        ด้วยน ้าสบู่ธรรมดา
        
        Drainage
    - - • เชื้อเข้าทางผิวหนังที่ trauma
      - • Staph aureus
      - • รอยโรค cellulitis : ผื่นบวมแดงร้อน ขอบไม่ชัด อาจมีไข้ อ่อนเพลีย
      - • การรักษา Antibiotic : cloxacillin
      - • ปัจจัยเสี่ยง : โรคเบาหวาน โรคไต
        ทุพโภชนาการ ภาวะภูมิคุ้มกันผิดปกติ
      - Erysipelas
        
        ผื่นแดงผิวขรุขระคล้ายผิวส้มขอบเขตชัดเจน
        อาจมีไข้ อ่อนเพลีย
        
        Beta-hemolytic streptococcus group A
        
        Treatment:
        
        – Mild disease: cephalexin 500 mg PO q 6 h, dicloxacillin 500 mg PO q 6 h, clindamycin 150-450 mg PO q 6 h
        
        – Moderate disease: ceftriaxone 1 gm IV OD, cefazolin 1 gm IV q 8 h, clindamycin 600 mg IV q 8 hr
        
        หากบริเวณผื่นมีอาการบวมหรือปวดมากให้ใช้ cold pack ประคบ