Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
CÁC HÌNH THỨC VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC KHTN Ở TH, image, Khái niệm - Coggle…
CÁC HÌNH THỨC VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC KHTN Ở TH
CÁC HÌNH THỨC DẠY HỌC
Dạy học cá nhân
Khái niệm
Là hình thức tổ chức dạy học chú ý tới hoạt động của một cá thể
học sinh
Tác dụng
Tâm lí học hiện đại chỉ ra rằng, chỉ có hoạt động tích cực của cá
nhân mới là cơ sở của sự hoàn thành toàn bộ nhân cách của
học sinh, vì vậy người ta coi trọng việc cá thể hóa học tập.
Dạy học cá nhân tạo ra sự bình đẳng để mỗi học sinh có thể
phát triển theo năng lực và sở trường của mình.
Dạy học cá nhân giúp đỡ học sinh kém theo kịp chương trình
học tập bằng cách gợi ý, tháo gỡ khó khăn trong cách làm bài ,đồng thời tạo điều kiện để học sinh giỏi học giỏi hơn nữa bằng
các gợi ý, hướng dẫn các bài tập phát triển, các bài tập nâng cao nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo người tài cho đất nước
Lưu ý
Để thực hiện có hiệu quả, ngoài nghệ thuật phối hợp, điều hành
hợp lí các hoạt động của lớp, không thể thiếu sự đóng góp của các tài liệu, phương tiện dạy học, đặc biệt là phiếu học tập, tuy
nhiên cần sử dụng hợp lí các loại phiếu học tập
Khi dạy học cá nhân, giáo viên nên nói vừa đủ để hai người
nghe, không làm ảnh hưởng tới học sinh khác và cần khuyến khích người học trình bày ý kiến của mình
Thời gian hướng dẫn cho một cá nhân không nên kéo dài (chỉ từ
3 đến 5 phút) để có điều kiện học cho số đông cả lớp
Ví dụ
Bài 30 : Làm thế nào để biết có không khí ?
Giáo viên có thể giao cho học sinh phiếu thực hành
Nhiệm vụ: Nhấn chìm một chiếc chai rỗng có đậy nút kín xuống
đáy một chậu nước, quan sát và trả lời câu hỏi:
Hiện tượng gì xảy ra khi mở nút chai?
Tại sao có hiện tượng như vậy?
Thí nghiệm chứng tỏ điều gì?
Dạy học cả lớp
Ưu điểm
GV dễ điều hành và quản lí lớp.
GV dễ sử dụng các phương tiện dạy học hiện có để thực hiện bài dạy theo chương trình, ít lệ thuộc và môi trường xung quanh.
Phù hợp với hình thức tổ chức dạy học theo trường, lớp ở trường tiểu học hiện này.
Trong một thời gian ngắn có thể thông báo được nhiều kiến thức.
Nhược điểm
HS phải quan sát, tiếp thu phần lớn kiến thức gián tiếp qua tranh, ảnh và ngôn ngữ, ít có điều kiện để thực hành, vận dụng kiến thức.
HS cả lớp ít có điều kiện làm việc với các phương tiện học tập cá nhân để suy nghĩ, ít có điều kiện để thực hành, vận dụng kiến thức.
GV làm việc nhiều, HS ít làm việc và nhận thức thụ động.
Khái niệm
Là hình thức tổ chức dạy học mà đối tượng tiếp nhận kiến thức là toàn bộ HS trong lớp học. Theo hình thức tổ chứ này, GV là người hoạt động chủ yếu, HS làm việc ít và tiếp nhận thông tin một cách thụ động.
Hình thức này thường sử dụng ở đa số tiết học, đặc biệt là đầu tiết.
Lưu ý
Phối hợp hình thức dạy học đồng loạt cả lớp với các hình thức dạy học theo nhóm và cá nhân.
Nên hướng vào các hoạt động định hướng nhiệm vụ học tập, HS trình bày báo cáo, GV bổ sung, kết luận vấn đề sau mỗi phần hoặc cuối bài học. Ngoài ra hình thức này cần thiết khi GV sử dụng các PPDH như: kể chuyện, thuyết trình giải thích một vấn đề khó hoặc tiến hành tiết học kiểm tra.
Dạy học theo nhóm
Nhược điểm
Áp dụng phương pháp này bị hạn chế bởi không gian chật hẹp của lớp học dễ gây ồn, ảnh hưởng tới các lớp học khác.
Do thời gian hạn định của tiết học, nếu tổ chức không hợp lí sẽ làm mất thời gian, bài dạy khó hoàn thành.
Lưu ý
Trong hoạt động nhóm, tư duy tích cực, rèn luyện kĩ năng của HS phải được phát huy và rèn luyện năng lực hợp tác giữa các thành viên trong tổ chức lao động.
Cần lựa chọn nội dung, chủ đề phù hợp, tránh hình thức (quá dễ hoặc mất nhiều thời gian).
Cần đa dạng các hình thức học tập, không nên tổ chức hoạt động nhóm trong cả tiết học.
Các nhóm chỉ trình bày ý kiến trước lớp khi đã trao đổi thống nhất giữa các thành viên trong nhóm.
GV cần linh hoạt trong việc chia nhóm sao cho thuận tiện trong việc theo dõi tổ chức học tập theo nhóm, vừa giúp các em ở các trình độ khác nhau có thể trao đổi với nhau.
Ưu điểm
Bằng cách nói ra những điều đang nghĩ, mỗi HS có thể nhận rõ trình độ nhận thức của mình với bài học và thấy mình cần học hỏi thêm những gì.
HS biết cách trình bày ý kiến của mình, biết nghe và lựa chọn để tiếp nhận ý kiến người khác và tập dượt chỉ huy người khác.
HS dễ học hỏi lẫn nhua, từng em có thể bộc lộ ý kiến của mình và nghe ý kiến của các bạn khác cùng hoàn thành nhiệm vụ hạn chế sự tiếp nhận thụ động từ GV. Hiệu quả dạy học sẽ cao.
GV có điều kiện quan sát theo dõi giúp đỡ cho các hoạt động của HS.
Một số hoạt động có thể dạy học theo nhóm
Tìm hiểu, điều tra một đề tài.
Tiến hành thí nghiệm
Ôn tập và tổng kết kiến thức
Tiến hành trò chơi.
Thảo luận một chủ đề
Kiểm tra chéo giữa các nhóm theo tiêu chí do GV đưa ra.
Khái niệm
Là hình thức dạy học trong nhóm tạo điều kiện cho mỗi thành viên đều được hoạt động tích cực, không thể ỷ lại một vài người năng động và nổi trội hơn.
Các thành viên trong nhóm giúp nhau tìm hiểu vấn đề trong không khí thi đua với các nhóm khác. .
Kết quả làm việc của mỗi nhóm sẽ đống góp vào kết quả chung của cả lớp.
Dạy học tham quan và trải nghiệm
Ưu điểm
Giúp HS có điều kiện tiếp xúc với thực tiễn để nhận thức các quy tắc nhận thức xã hội, tuân thủ pháp luật, nâng cao ý thức tập thể và tinh thần tương trợ trong cộng đồng.
Tham quan tạo ra hình thức vận động cơ thể, thay đổi môi trường, góp phần giáo dục thể chất cho HS
Tạo điều kiện để HS tiếp xúc với thiên nhiên, xã hội xung quanh vừa giúp các em vừa có biểu tượng sinh động cụ thể vừa bổ xung mở rộng nhận thức ra cả hoạt động bên ngoài nhà trường.
Lưu ý
Quy luật về kỷ luật, an toàn trên đường đi và nơi đến tham quan
Phổ biến trước nhiệm vụ học tập của cả lớp.
Dự kiến trước các tình huống bất lợi có thể xảy ra để có thể có kế hoạch khắc phục.
Cuối đợt giáo viên tóm tắt kết quả tham quan
Tìm hiểu trước địa điểm, chọn thời gian và thời tiết thích hợp để việc đi lại của HS thuận tiện
Khái niệm
là một hình thức tổ chức dạy học ngoài trời giúp cho HS tìm hiểu những sự vật và hiện tượng ó liên quan đến bài học trong chương trình.
Nhuợc điểm
GV tốn thời gian trong việc lên kế hoạch tổ chức, tìm địa điểm cũng như là ý nghĩa giáo dục của chuyến đi tham quan muốn hướng đến HS
Môi trường có thể tác động đến việc tham quan của HS
GV khó có thể quản lý tốt HS
Cách tiến hành
B3: Lập kế hoạch chu đáp cho tham quan
B4: Tiến hành tham quan
B2: Xác định rõ yêu cầu tham quan
B5: GV cho HS viết bài thu hoạch rồi báo cáo qua lớp
B1: lựa chọn đối tượng, địa điểm tham quan
B6: GV đưa ra nhận xét đánh giá những thu hoạch của HS và tổng kết.
Phương tiện dạy học
Mẫu vật
là những phương tiện có nguồn gốc của vật thật nhưng được bảo quản qua thời gian bằng cách ngâm, phơi, ép hoặc nhồi...
Các loại
Mẫu vật khô: sâu, bọ, côn trùng, bướm....
Mẫu vật ép: thường là thực vật: Lá, hoa,...
Mẫu vật ngâm: sán, ếch\, ấu trùng... được ngâm trong dung dịch chống phân hủy
Video
Tác dụng
Diễn tả được quá trình của một hiện tượng hoặc sự kiện, dù chúng xảy ra quá nhanh hay quá chậm.
Quan sát những hiện tượng, sự kiện trong xã hội mà ta không thể hoặc khó có thể quan sát trực tiếp được, đặc biệt với môn lịch sử
Gây hứng thú học tập cho HS và tạo điều kiện phối hợp hoạt động của nhiều giác quan( hình ảnh, âm thanh...)--> hiệu quả học tập cao
Cách sử dụng
Bước 2: GV cho HS quan sát video đã chuẩn bị
Bước 3: HS quan sát và nhận xét
Bước 1:Gv nêu mục đích quan sát video
Bước 4: GV đưa ra nhận xét và kết luận.
Là phương tiện thuộc nhóm trục quan cung cấp thông tin, nội dung bài học thông qua video, clip.
Lưu ý
Không nên chiếu phịm video trong thời gian dài ( nên trong khoảng 5-7 p') --> dễ gây sự nhàm chán và chi phối thời gian của những hoạt động khác.
GV chuẩn bị chu đáo, chọn lọc những đoạn phim phù hợp với bài học
Ví dụ: Bài 49: Động vật( TNXH lớp 3
Mục đích: cung cấp cho HS hiểu biết thêm về cách săn mồi của một số loài động vật
GV chuẩn bị một đoạn video ngắn tầm 5 p' về quá trình, cách săn mồi của một số loài động vật
HS quan sát và nêu nhận xét
GV nhận xét kết luận.
Tranh ảnh
Phân loại
Tranh vẽ hay ảnh chụp
phân theo nội dung có: Tranh ảnh về các sự vật- hiện tượng tự nhiên, tranh ảnh về các cơ quan trong cơ thể người...
Tranh ảnh có sẵn trong SGK và tranh ảnh do gv & hs sưu tầm thêm
Tác dụng
Gây hứng thú học tập cho HS
Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của hs
Khái niệm
Là những tranh vẽ hay chụp được sử dụng làm phương tiện dạy học
Ưu, nhược điểm
Ưu điểm
Gây hứng thú học tập cho hs
Chuẩn bị đồ dùng đơn giản
Nhược điểm
Lớp dễ bị mất trật tự
Dễ gây mất tập trung của HS vào bài học
Lưu ý
GV cần chuẩn bị tranh ảnh liên quan đến bài học
Không nên sử dụng tranh ảnh quá nhiều trong một tiết
Cần sử dụng tranh ảnh đúng thời điểm
GV cần khống chế thời gian sử dụng tranh ảnh
Cách sử dụng
GV hướng dẫn HS quan sát kĩ tranh bằng các câu hỏi định hướng cụ thể( em thấy được gì qua bức tranh ?, Em có nhận xét gì về nó? )
Hướng dẫn Hs tìm ra mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng được đề cập trong tranh ảnh.
GV tạo cơ hội đề các em quan sát tỉ mỉ và tự nói ra những kết quả mà mình đã quan sát được.
Mô hình
Tác dụng
HS hiểu rõ hơn các quá trình xảy ra trong trong phạm vi không gian
tạo được biểu tượng về các sự vật, hiện tượng sống động và đầy đủ
Thể hiện được sự chuyển động của các sự vật, hiện tượng trong không gian
Khái niệm
Là hình mẫu thu nhỏ trong không gian để biểu thị một vật hoặc mô tả một quá trình, sự kiện.
Cách sử dụng
Hướng dẫn HS quan sát kĩ mô hình bằng các câu hỏi định hướng cụ thể
Hướng và giúp hs tìm ra mối liên hệ giữa các sự vật hiện tượng được đề cập trong mô hình.
GV tạo cơ hội và thời gian để các em được quan sát tỉ mỉ và tự nói ra những kết quả mà mình đã quan sát được từ mô hình.
Cụ thể ở casc bước sau
Bước 1
: Lựa chọn vị trí đạt mô hình sao cho HS ở các vị trí khác nhau có thể quan sát dễ dàng.
Bước 2
: giới thiệu cho HS mục đích quan sát , chỉ dẫn cách thức quan sát, những trọng tâm cần quan sát.
Bước 3
: Quan sát mô hình
Ví dụ Bài 2: Bộ xương( tự nhiên và xã hội lớp 2)
GV yêu cầu HS quan sát mô hình kết hợp với hình vẽ và trả lời các câu hỏi sau:
Hình dạng và kích thước các khớp xương có khác nhau không
Hộp sọ, cột sống, lồng ngực có tác dụng gì
Chỉ và nói tên một số xương và khớp xương
Các khớp xương: khớp bả vai, khủy tay, đầu gối... có vai trò gì
Số xương trong cơ thể người nhiều hay ít? Khoảng bao nhiêu cái
GV KL; Bộ xương của cơ thể người gồm rất nhiều xương( khoảng 200 cái) với kích thước lớn nhỏ khác nhau....
Mục tiểu: HS nhận biết và nói tên một số xương ủa cơ thể người.
Các loại mô hình
Mô hình tĩnh: vd bộ xương người
Mô hình động: chuyển động của trái đất.
SGK
Sách giáo khoa là tài liệu chính có tác dụng cụ thể hóa chương trình giáo dục, đảm bảo cung cấp cho học sinh một hệ thống kiến thức, kĩ năng phù hợp với mục đích và yêu cầu mà các môn học đề ra, là nguồn tri thức quan trọng nhất đối với học sinh. Ngoài ra do được biên soạn công phu bởi một tập thể các nhà khoa học nên sách được trình bày đảm bảo tính khoa học, sư phạm và phù hợp đới đặc điểm tâm sinh lí của học sinh tiểu học. Đây là phương tiện dạy học quan trọng nhất trong các phương tiện dạy học các môn học về tự nhiên và xã hội.
Khái niệm