Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลบุคคลที่มีความบกพร่องของสติปัญญาและภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรง - Coggle…

- - - - ร่างกายขาดสารโดปามีนในสมอง พบได้บ่อยในผู้สูงอายุทั้งชายและหญิง
      - เกิดจากการเสื่อมและตายไปของเซลล์สมองที่สร้างสารโดปามีน จนไม่
      - สามารถสร้างสารโดปามีนได้เพียงพอ สารโดปามีนนี้มีความสำคัญต่อการควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย
  - - - สั่นมากเวลาอยู่นิ่งๆ แต่ถ้าเคลื่อนไหวหรือยื่นมือทำอะไรอาการสั่นจะลดลงหรือหายไป
    - - -จะทำให้รู้สึกปวดเมื่อยกล้ามเนื้อของร่างกาย โดยเฉพาะแขนขาและลำตัวทั้งที่ไม่ได้เคลื่อนไหวหรือทำงานหนักแต่อย่างใด
        
        กล้ามเนื้อของร่างกายจะมีความตึงตัวสูงและเกร็งแข็งอยู่ตลอดเวลาจนบางคนต้องกินยาแก้ปวดเมื่อยหรือหายามาทาบรรเทาตามร่างกายส่วนต่างๆ หรือหาหมอนวดมาช่วยบีบคลายเส้นเป็นประจำ
        
        มักมีอาการแข็งตึงของแขนขา และลำตัว ทำให้เคลื่อนไหวลำบากเนื่องจากอาการปวดตามกล้ามเนื้อ
    - - ในระยะแรกๆ จะรู้สึกว่าตัวเองทำอะไรช้าลงไปจากเดิมมากไม่กระฉับกระเฉงว่องไวเหมือนเดิม เดินช้า และงุ่มง่าม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในระยะต้นๆ ของการเคลื่อนไหว
        
        ในรายที่เป็นมากขึ้นอาจพบว่าหกล้มบ่อยๆ จนกระดูกต้นขาหัก
        
        สะโพกหัก หลังเดาะ แขนหัก หัวแตก เป็นต้น
        
        ในรายที่เป็นมากอาจเดินเองไม่ได้ต้องใช้ไม้เท้า หรือคนคอยพยุง
  - - - 1.1 ยาที่ช่วยชะลออาการ (neuroprotective therapy) จะช่วยชะลอการดำเนินไปของโรค เช่น ยา elegiline (Deprenyl) จะใช้บ่อยมักใช้ควบคู่ไปกับยา Levodopa จะช่วยป้องกันการทำลายโดปามีนในสมอง
        1.2 รักษาตามอาการ ได้แก่ anticholinergic ใช้สำหรับอาการสั่นLevodopa ช่วยในการทดแทนสารสื่อประสาทที่ลดน้อยลง
  - - - มีระดับการช่วยเหลือตนเองลดลงเนื่องจากการเคลื่อนไหวบกพร่อง
      - ความสามารถในการสื่อสารบกพร่องเนื่องจากอาการสั่นหรือหดเกร็งของกล้ามเนื้อริมฝีปากหรือลิ้น
      - ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอเนื่องจากกล้ามเนื้อที่เกี่ยวกับการเคี้ยวและการกลืนอ่อนแรง สั่นหรือหดเกร็ง
      - ผู้ป่วยและญาติขาดความรู้เรื่องโรคและการรักษา
- - - - อายุ พบว่า ผู้ป่วยส่วนมากอายุ 65 ปีขึ้นไป แต่ก็มีบ้างบางกรณีที่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการตอนอายุ 40 ปีปลายๆ
      - ประวัติการป่วยภายในครอบครัว
      - ป่วยด้วยโรคดาวน์ซินโดรมหรือพากินสัน (Down's syndrome/Parkinson's disease)
  - - - การซักประวัติจากญาติที่ดูแล
      - การตรวจร่างกาย
      - และการตรวจทางห้องปฏิบัติการ เช่น ตรวจเลือด
      - เอ็กซเรย์สมองด้วยคอมพิวเตอร์, คลื่นแม่เหล็ก (MRI)
  - - - โรคนี้ยังไม่มีการรักษาที่แท้จริง
      - -การรักษาส่วนใหญ่เพื่อบรรเทาอาการที่เกิดขึ้น เช่น การท ากายภาพบ าบัด
      - การรับประทานอาหารที่เหมาะสม การจัดสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสม จะช่วยให้
      - ผู้ป่วยอาการดีขึ้น และสามารถปฏิบัติตัวได้ดีขึ้น
      - -การให้ยาสามารถช่วยลดความกังวล จะช่วยให้ผู้ป่วยนอนหลับและสามารถท า
      - กิจกรรมต่างๆ ได้ ปัจจุบันมียา 2 ชนิด ที่ อย. ของสหรัฐอเมริกา อนุญาตให้ใช้ในโรคนี้คือ tacrine (Cognex),donepezil hydrochloride (Aricept)
  - - - การดูแลตนเองบกพร่องเนื่องจากความจำเสื่อมไม่สามารถแยกได้ถึงความเหมาะสมกันหรือไม่เหมาะสมในการ แต่งกาย การกิน การเข้าห้องน้ำ
      - มีภาวะเสี่ยงต่อการเกิดความรุนแรงต่อตนเองและผู้อื่นเนื่องจากความผิดปกติของเชาวน์ปัญญา
      - สูญเสียทักษะการเข้าสังคมเนื่องจากความผิดปกติของเชาวน์ปัญญา
      - ผู้ดูแลมีภาวะเครียดเนื่องจากภาระในการดูแลและพฤติกรรมของผู้ป่วย
  - - - ประเมินความสามารถของผู้ป่วยในการทำกิจวัตรประจำวันต่าง ๆ ถ้าไม่สามารถทำได้พยาบาลต้องช่วยดูแล
      - จัดสิ่งแวดล้อมให้ผู้ป่วยได้พักผ่อนนอนหลับอย่างเพียงพอ วางแผนจัดกิจกรรม ตอนกลางวันให้เหมาะสม เพื่อจะได้นอนหลับได้ในตอนกลางคืน
      - พยาบาลต้องหมั่นตรวจสอบร่างกายผู้ป่วยอยู่เสมอ ควรบันทึกพฤติกรรมตั้งแต่แรกรับ สังเกตการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่เกิดขึ้น เพื่อให้การช่วยเหลือผู้ป่วยต่อไป
      - การตรวจสอบกิจกรรมของผู้ป่วยอยู่เสมอ จะช่วยให้พยาบาลจัดสิ่งแวดล้อมได้เหมาะสม เช่น พื้นที่ลื่น ทางเดินไม่สะดวก ถ้าไม่มีข้อห้ามพยาบาลต้องช่วยให้ผู้ป่วยออกกำลังกาย
      - ป้องกันการกระตุ้นผู้ป่วยมากเกินไป หลีกเลี่ยงการให้งานที่ก่อความวิตกกังวล
      - ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีอาการซึมเศร้า อ่อนล้า ถอยหนีจากสิ่งแวดล้อม แยกตัว พยาบาล ต้องประเมินเหตุแห่งความซึมเศร้า เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยพูดระบายความรู้สึก
- - - - ภูมิคุ้มกัน
      - การอักเสบติดเชื้อจากไวรัส
      - กรรมพันธุ์
      - 4.สภาพแวดล้อมยังไม่ทราบปัจจัยที่แน่นอน
  - - - 1.แขนขาอ่อนแรง เป็นอาการที่พบบ่อยที่สุด กล้ามเนื้อหดเกร็ง(spasticity) ของขา ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการอัมพาตท่อนล่าง รีเฟล็กซ์ไวกว่าปกติ(hyperreflexia) มี Babinski’s sign ทั้ง 2 ข้าง
      - พูดตะกุกตะกัก (dysarthria) ลูกตากระตุก (nystagmus) อาการสั่นเมื่อตั้งใจ (intention termor)
      - การรับความรู้สึกผิดปกติรวมถึงอาการชาและอาการเสียวแปลบของแขนขา ลำตัวหรือใบหน้า อาจมีอาการเหมือนถูกไฟฟ้าช็อต
      - กล้ามเนื้อใบหน้าส่วนครึ่งล่างอ่อนแรง มีการหดเกร็งของกล้ามเนื้อใบหน้าซีกใดซีกหนึ่ง ปวดประสาทใบหน้า(trigeminal neuralgia) อาการกลืนลำบาก พบได้ในผู้ป่วยระยะก้าวหน้าของโรคเนื่องจากมีรอยโรคในซีรีเบลลัม
      - การเห็นผิดปกติ เห็นภาพซ้อน ภาพมัว หรือสายตาเสื่อมลง อาจเป็นได้ทั้งข้างเดียวหรือ 2 ข้าง ลานสายตาผิดปกติ
      - ระบบการขับถ่ายเสียหน้าที่ การขับถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะผิดปกติ เช่น การกลั้นปัสสาวะไม่ได้ ปัสสาวกระปริบกระปรอย
      - ความผิดปกติทางด้านอารมณ์และจิตใจที่พบบ่อยได้แก่ อาการซึมเศร้า ความจำเสื่อม มีอาการทางจิตประสาท
  - - - 1.จากอาการเฉพาะที่ทางคลินิคที่ปรากฎให้ชัดเจน
      - การเจาะหลังพบ ระดับ grammar globulin ในน้ำไขสันหลังมีค่าสูง รวมทั้งโปรตีนและเม็ดเลือด
      - CT scan จะพบการเปลี่ยนแปลง ฝ่อลีบ หรือเหี่ยว
      - การตรวจคลื่นสมอง อาจพบความผิดปกติได้
  - - - การให้ ACTH(adrenocorticotrophic hormone), Prednisolone,
      - Dexamethasone เพื่อลดภาวะบวมของมัยอิลิน
      - การรักษาทางยา ส่วนใหญ่แพทย์จะให้ยาลดอาการกล้ามเนื้อกระตุก
      - ให้ยาลดสภาพของอารมณ์ที่ไม่มั่นคง เช่น Diazepam
      - การทำกายภาพบำบัด โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เดินออกกำลังกายปกติและการเดินออกกำลังกายในสระน้ำเพื่อการบำบัด
  - - - ส่งเสริมและช่วยเหลือให้ผู้ป่วยมีการเคลื่อนไหว ออกก าลังกายและฝึกการใช้กล้ามเนื้อต่างๆ
      - ช่วยเอื้ออ านวยให้ผู้ป่วยสามารถปรับตัวต่อภาวะเครียดที่เกิดขึ้นจากผลของโรค
      - ป้องกันปัญหาและภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ปัญหาที่พบบ่อย คือ ปัญหาการปัสสาวะไม่ออก ท้องผูก
      - ดูแลให้ผู้ป่วยพักผ่อนได้เต็มที่ ตลอดจนช่วยเหลือในด้านความสุขสบายต่างๆ เนื่องจากผู้ป่วยจะมีปัญหานอนไม่หลับ
      - ระมัดระวังอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นเนื่องจากผู้ป่วยมีปัญหาการมองเห็นภาพซ้อน ตากระตุก พยาบาลควรจัดสิ่งแวดล้อมที่ปลอดภัย ยกไม้กั้นเตียงขึ้นเสมอ
- - - - -การติดเชื้อของระบบทางเดินหายใจ
      - -การติดเชื้อของระบบทางเดินอาหาร
      - -คางทูม หัด อีสุกอีใส
      - ภายหลังการได้รับวัคซีนโรคไข้หวัดใหญ่
  - - - อาการทางด้านประสาทรับความรู้สึก จะปรากฎหลังจากมีการติดเชื้อ 1-3 สัปดาห์ ผู้ป่วยจะเริ่มมีอาการชาเหน็บ (Tingling) และเจ็บโดยเฉพาะปลายแขนขา หลังจากนั้น 1-4 วัน จะมีอาการปวด และกดเจ็บของกล้ามเนื้อ แล้วจึงมีอาการอ่อนแรงตามมา
      - อาการของกล้ามเนื้ออ่อนแรง มักจะเกิดอาการอ่อนแรง ตามหลังอาการชา มักเริ่มด้วยขา อ่อนแรง เดินลำบาก อาการอ่อนแรงจะลุกลามอย่างรวดเร็ว จะเริ่มจากขา ลุกลามขึ้นมาที่แขนและล าตัว เมื่อมีการลุกลามไปยังกล้ามเนื้อที่ช่วยในการหายใจ มักจะทำให้เกิดปัญหาการหายใจล้มเหลว
      - อาการลุกลามของประสาทสมอง โดยเฉพาะประสาทสมองคู่ที่ 7 คู่ที่ 9 พบว่ามีความผิดปกติร้อยละ 75 ของผู้ป่วย ส่วนประสาทสมองคู่ที่ 10 พบร้อยละ 50 ทำให้ผู้ป่วยมีปัญหาในการกลืน พูด หายใจ มีอัมพาตของหน้า
      - อาการลุกลามของประสาทอัตโนมัติ จะพบมีความผิดปกติระบบประสาทซิมพาเทติก ทำให้ความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ เหงื่อออกมาก
  - - - การซักประวัติ
      - การตรวจร่างกาย จะพบอาการอ่อนแรงอย่างมาก รีเฟล็กซ์จะลดลง อัมพาต แขนขาทั้งสองข้าง พูดไม่ชัด กลั้นอุจจาระปัสสาวะไม่ได้ และหายใจขัด
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการและอื่นๆ
        
        3.1 การเจาะหลัง พบโปรตีนในน้ำไขสันหลังเพิ่มขึ้น ความดันน้ำไขสันหลังสูงขึ้น
        
        3.2 การตรวจการนำไฟฟ้าของกล้ามเนื้อ (EMG: Electromyogram) พบความเร็วของการนำสัญญาณประสาทลดลงเหลือน้อยกว่าร้อยละ 60 มีความแรงต่ำ และอาจมีลักษณะสั่นพลิ้ว
        
        3.3 การตรวจการนำไฟฟ้าของเส้นประสาท (NCV: nerveconduction velocity) การตรวจนี้จะท าควบคู่ไปกับ EMG ซึ่งจะตรวจการนำสัญญาณของเส้นประสาท
  - - - การช่วยหายใจในผู้ป่วยที่มีภาวะการหายใจล้มเหลว ผู้ป่วยควรได้รับการใส่ท่อหลอดลมและเครื่องช่วยหายใจ เมื่อมีค่าความดันของออกซิเจนในเลือดแดง (PaO2 ) น้อยกว่า 60 มม. ปรอท
      - การให้ยากลุ่มสตีรอยด์ ในแง่ของการต้านขบวนการอักเสบ ช่วยลดการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อได้
      - การเปลี่ยนถ่ายพลาสม่า (plasmapheresis) ในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง การช่วยเหลือในระหว่าง 1-2 สัปดาห์แรกที่เป็นโรคจะช่วยให้อาการดีขึ้น
- - - - เกิดจากความผิดปกติของการท างานของกล้ามเนื้อ (โดยที่กระแสประสาทไม่สามารถส่งทอดไปสั่งการให้กล้ามเนื้อทำงานได้) ส่วนสาเหตุของความผิดปกติดังกล่าวยังไม่เป็นที่ทราบกันแน่ชัด
      - เชื่อว่ามีความสัมพันธ์กับออโตอิมมูน (autoimmune) หรือ ภูมิต้านทานที่เกิดกับอวัยวะของตัวเอง
      - อาจพบร่วมกับคนที่มีต่อมไทมัส (thymus gland) โต
  - - - ที่พบได้บ่อย คืออาการหนังตาตก (ptosis) ซึ่งมักเกิดเพียงข้างเดียว นอกจากนี้อาจมีอาการตาเข มองเห็นภาพไม่ชัด เห็นภาพซ้อน (diplopia)
      - ถ้าเป็นมากขึ้น อาจมีอาการพูดอ้อแอ้ กลืนล าบาก พูดเสียงขึ้นจมูก หรือ อาจมีอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ร่วมด้วย
      - ในรายที่เป็นมาก อาจมีอาการอ่อนแรงของแขนขาบางส่วนจนลุกขึ้นยืนหรือเดินไม่ได้ และถ้าเป็นรุนแรงก็อาจทำให้กล้ามเนื้อช่วยหายใจเป็นอัมพาตหยุดหายใจตายได้
  - - - การอาศัยประวัติ
      - ตรวจร่างกาย อาการและอาการแสดง
      - ทดสอบโดยการฉีดนีโอสติกมีน(Neostigmine) 1.5 มิลลิกรัมเข้าใต้หนัง หรือฉีดเทนซิลอน(Tensilon) 10 มิลลิกรัม เข้าหลอดเลือดดำ ซึ่งจะทำให้อาการดีขึ้นถ้าเป็นโรคนี้
      - 4.นอกจากนี้จะมีการตรวจพิเศษอื่นๆ ได้แก่ CT-scan หรือ MRI
  - - - การให้ Anticholinesteraseไ ด้แ ก่เมสตินอล (Mestinon) หรือ พรอสติกมิน (Prostigmin)
      - คอร์ติโคสตีรอยด์ เนื่องจากเชื่อว่า มายแอสทีเนียกราวิสเกิดจากความผิดปกติทางด้านอิมมูน จึงใช้ ให้สเตียรอยด์เพื่อกดการสร้างอิมมูนที่ผิดปกติ
      - รายที่ตรวจพบว่ามีต่อมไทมัสโตร่วมด้วย อาจต้องผ่าตัดเอาต่อมไทมัสออก(thymectomy) ซึ่งอาจจะช่วยให้อาการดีขึ้น
      - การเปลี่ยนพลาสม่า (plasmapheresis