Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมาย - Coggle Diagram

- - - - เช่น รัฐสภา รัฐบาล องค์กร ปกครองส่วนท้องถิ่น
  - - - เช่น กรณีของฑูตต่างประเทศซึ่งเข้ามาประจำในประเทศไทยอาจได้รับการยกเว้นไม่ต้องอยู่ภายใต้กฎหมายภาษีอากร
  - - - ตัวอย่างเช่นประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๓๔ บัญญัติว่า “ผู้ใดเอาทรัพย์ของผู้อื่นหรือที่ผู้อื่นเป็นเจ้าของรวมอยู่ด้วยไปโดยทุจริตไป ผู้นั้นกระทำความผิดฐานลักทรัพย์”
  - - - กฎหมายเอกชน (Private Law)
        
        เป็นกฎหมายที่บัญญัติความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนกับ
        เอกชน รวมทั้งหน่วยงานของรัฐและรัฐวิสาหกิจที่ดำเนินธุรกิจแบบเอกชน
        
        กฎหมายแพ่ง เป็นกฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวกับวิถีชีวิตประจำวันของประชาชน โดย
        บัญญัติถึงฐานะของบุคคล ครอบครัว มรดก หนี้สิน และกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินต่างๆ
        
        กฎหมายพาณิชย์ เป็นกฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวกับการค้าขาย หุ้นส่วน บริษัท การ
        ประกันภัยและตั๋วเงิน
      - กฎหมายระหว่างประเทศ (International Law)
        
        เป็นกฎหมายที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างประเทศต่อประเทศ หรือรัฐต่อรัฐ โดยมีแหล่งกำเนิดจากขนบธรรมเนียมประเพณี ข้อตกลงหรือสนธิสัญญาระหว่างประเทศ
        
        แผนกคดีบุคคล
        
        เป็นกฎหมายที่กาหนดความสัมพันธ์ของบุคคลต่างรัฐในทางแพ่ง
        เกี่ยวกับความประพฤติ สิทธิและหน้าที่
        
        สัญชาติ ภูมิลาเนา การสมรส การทำนิติกรรม และทรัพย์สิน ซึ่ง
        แต่ละประเทศจะมีรายละเอียดแตกต่างกัน ทำให้เกิดการขัดแย้งกันได้
        
        แผนกคดีอาญา
        
        เป็นกฎหมายที่กำหนดความสัมพันธ์ในคดีอาญาของบุคคลที่เกิดขึ้นโดยประชาชนของประเทศหนึ่ง หรือการกระทำผิดที่ต่อเนื่องในหลายประเทศ และต้องพิจารณาว่าประเทศใดมีอำนาจจับกุมและพิพากษาคดีเพื่อลงโทษบุคคลนั้น
        
        กฎหมายว่าด้วยการส่งผู้ร้ายข้ามแดน กฎหมายความ
        ร่วมมือระหว่างประเทศในทางอาญา
        
        แผนกคดีเมือง
        
        เป็นกฎหมายที่กาหนดความสัมพันธ์ของรัฐเกี่ยวกับสิทธิและหน้าที่
        มหาชน (Public rights and duties) ทั้งในเรื่องเขตแดน การฑูต การทาสนธิสัญญา หรือกรณีพิพาท
        
        สนธิสัญญาเกี่ยวกับเขตแดน สนธิสัญญาสงบศึก กฎบัตรสหประชาชาติ
      - กฎหมายมหาชน (Public Law)
        
        เป็นกฎหมายที่บัญญัติความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับ
        ประชาชน โดยรัฐเป็นฝ่ายปกครองที่มีอำนาจเหนือกว่าประชาชน
        
        กฎหมายรัฐธรรมนูญ เป็นแม่บทและเป็นกฎหมายสูงสุดที่ใช้ในการปกครองประเทศ
        
        กฎหมายปกครอง เป็นกฎหมายที่กำหนดการปกครองประเทศ รองจากรัฐธรรมนูญ
    - - กฎหมายสารบัญญัติ
        
        เป็นกฎหมายที่กำหนดสิทธิหรือหน้าที่ที่ให้บุคคลปฏิบัติ
        
        กฎหมาย
        แพ่งและพาณิชย์ กฎหมายอาญา กฎหมายคุ้มครองแรงงาน
      - กฎหมายวิธีสบัญญัติ
        
        เป็นกฎหมายที่เกี่ยวกับวิธีการพิจารณาคดีของศาล
        
        วิธีพิจารณา
        ความแพ่ง วิธีพิจารณาความอาญา
    - - กฎหมายแพ่ง กฎหมายอาญา กฎหมายปกครอง
    - - กฎหมายภายใน
        
        เป็นกฎหมายที่องค์กรของรัฐที่มีอานาจในการบัญญัติกฎหมาย บัญญัติขึ้น
        ใช้ภายในประเทศ
      - กฎหมายภายนอก
        
        เป็นกฎหมายที่บัญญัติขึ้นโดยองค์การระหว่างประเทศ
        
        สหประชาชาติ หรือ เกิดจากความตกลงระหว่างประเทศ
        
        สนธิสัญญา อนุสัญญา
- - - - เป็นกฎหมายที่ออกโดยฝ่ายบริหาร คือ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างๆ ซึ่งออกตามความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี และอาศัยอานาจตามพระราชบัญญัติ เพื่อออกกฎหมายเกี่ยวกับรายละเอียดต่างๆ ในการปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัตินั้นๆ โดยไม่ต้องผ่านการพิจารณาเห็นชอบจากรัฐสภา แต่ต้องผ่านการเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี และประกาศในราชกิจจานุเบกษา จึงใช้บังคับกับประชาชนทั่วไป
        
        กฎกระทรวงกำหนดลักษณะของสถานพยาบาลและ
        ลักษณะการให้บริการของสถานพยาบาล พ.ศ. 2558 กฎกระทรวง กำหนดชื่อสถานพยาบาล
    - - เป็นกฎหมายที่ออกโดยหัวหน้า
        หน่วยงานองค์กร ผ่านความเห็นชอบจากผู้บริหารหน่วยงานหรือคณะกรรมการ เพื่อกาหนดรายละเอียดวิธีปฏิบัติงาน โดยอาศัยตามพระราชบัญญัติ
        
        ข้อบังคับสภาการพยาบาลว่าด้วยการรักษาจริยธรรมแห่ง
        วิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ พ.ศ. 2550 ข้อบังคับสภาการพยาบาลว่าด้วยวิทยาลัยพยาบาล
    - - เป็นกฎหมายที่กำหนดรายละเอียดที่เป็นหลักย่อยของพระราชบัญญัติหรือพระราชกำหนด ซึ่งพระมหากษัตริย์ทรงตราขึ้นตามคำแนะนาของคณะรัฐมนตรี ออกโดยฝ่ายบริหารที่อาศัยอานาจตามรัฐธรรมนูญหรือพระราชบัญญัติ ไม่ต้องผ่านความเห็นชอบจากฝ่ายนิติบัญญัติมีอำนาจใช้บังคับประชาชนทั่วไป แต่ไม่สามารถมีบทกาหนดโทษ และถ้ากฎหมายแม่บทถูกยกเลิก พระราชกฤษฎีกาจะถูกยกเลิกไปโดยปริยาย เช่น พระราชกฤษฎีกาปิดประชุมสมัยวิสามัญแห่งรัฐสภา พระราชกฤษฎีกาให้มีการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร
    - - เป็นกฎหมายที่ออกโดยหัวหน้าหน่วยงาน เพื่อเป็นแนวทางในการปฏิบัติงานในหน่วยงาน โดยอาศัยอานาจตามพระราชบัญญัติ หรือเพื่อปฏิบัติงานตามพระราชบัญญัติ
        
        ประกาศสภาการพยาบาลเรื่องห้ามมิให้ยาหรือสารละลายทางหลอดเลือดดำ
    - - เป็นกฎหมายที่อยู่ในลำดับชั้น
        เดียวกัน และรองจากรัฐธรรมนูญ
      - พระราชบัญญัติ (พรบ.) (Act)
        
        กฎหมายที่ออกโดยฝ่ายนิติบัญญัติหรือรัฐสภา โดยผู้ที่สามารถเสนอร่างกฎหมายนี้ คือ คณะรัฐมนตรี และสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ที่เสนอผ่านพรรคการเมืองที่ตนสังกัด เมื่อกฎหมายผ่านขั้นตอนการออกกฎหมายจากรัฐสภา นายกรัฐมนตรีจะนาทูลเกล้า ฯ เพื่อให้พระมหากษัตริย์ทรงลงพระปรมาภิไธย และประกาศในพระราชกิจจานุเบกษา จึงถือว่ากฎหมายมีผลบังคับใช้กรณีวุฒิสภาไม่เห็นชอบกับร่างพระราชบัญญัติที่สภาผู้แทนราษฎรนาเสนอ ให้วุฒิสมาชิกยับยั้งพระราชบัญญัตินั้นไว้ และส่งคืนให้สภาผู้แทนราษฎร โดยสภาผู้แทนราษฎรจะยกร่างกฎหมายนี้มาพิจารณาใหม่ได้เมื่อพ้น 180 วันนับจากที่ได้รับคืนจากวุฒิสภา ยกเว้นเกี่ยวกับเรื่องเงิน สภาผู้แทนราษฎรสามารถนาร่างกฎหมายนั้น มาพิจารณาใหม่ได้ทันที และถ้าลงมติเห็นชอบด้วยเสียง 2 ใน 3 ถือว่าร่างกฎหมายนี้ผ่านความเห็นชอบและนายกรัฐมนตรีสามารถนาขึ้นทูลเกล้าฯ เสนอเพื่อลงพระปรมาภิไธย
      - ประมวลกฎหมาย (Code of Law)
        
        เป็นการรวบรวมบทบัญญัติของกฎหมายลายลักษณ์อักษรในเรื่องเดียวกันหรือใกล้เคียงกัน ให้มาอยู่ในหมวดเดียวกันอย่างเป็นระบบ เพื่อง่ายต่อการศึกษา ค้นคว้านำไปประยุกต์ ปรับปรุงหรือแก้ไขกฎหมาย
        
        ประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
        ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
      - พระราชกำหนด (Royal Enactment)
        
        เป็นกฎหมายที่รัฐธรรมนูญมอบอำนาจให้แก่ฝ่ายบริหาร เพื่อออกข้อบังคับในกรณีฉุกเฉินที่มีความจำเป็นรีบด่วน อันจะเป็นประโยชน์ในการรักษาความปลอดภัยของประเทศ ความปลอดภัยสาธารณะ หรือความมั่นคงทางเศรษฐกิจของประเทศ และในกรณีต้องมีกฎหมายเกี่ยวกับภาษีอากรหรือเงินตรา ซึ่งต้องได้รับการพิจารณาโดยด่วนและลับ เพื่อรักษาผลประโยชน์ของแผ่นดิน ทั้งนี้เมื่อประกาศใช้แล้ว คณะรัฐมนตรีต้องเสนอพระราชกำหนดนั้นต่อรัฐสภา ถ้าได้รับอนุมัติจะมีผลบังคับใช้เป็นพระราชบัญญัติต่อไป โดยจะต้องประกาศในราชกิจจานุเบกษา ถ้ารัฐสภาไม่อนุมัติ พระราชกำหนดนั้นมีอันถูกยกเลิก แต่ไม่มีผลกระทบต่อกิจกรรมที่ได้กระทำในระหว่างที่ใช้พระราชกำหนดนั้น
        
        พระราชกำหนดอัตราราคาน้ำมัน พระราชกำหนดอัตราภาษีอากร
    - - ข้อบังคับท้องถิ่น เป็นกฎหมายที่ออกโดยองค์กรปกครองตนเอง
        
        ข้อบัญญัติ
        กรุงเทพมหานคร ข้อบัญญัติเมืองพัทยา ข้อบัญญัติจังหวัด และเทศบัญญัติ ซึ่งมีผลบังคับใช้เฉพาะพื้นที่เท่านั้น
- - - - เป็นศาลที่มีอานาจพิจารณาพิพากษาคดีทั้งปวง เว้นแต่คดีที่รัฐธรรมนูญหรือกฎหมายบัญญัติให้อยู่ในอานาจของศาลอื่น ศาลยุติธรรมมีรูปแบบการพิจารณาคดีด้วย “ระบบกล่าวหา” ที่มีผู้พิพากษาเป็นคนกลางทาหน้าที่ตัดสินคดีความ ศาลยุติธรรมมี 3 ชั้น
        
        ศาลอุทธรณ์ (Appeal Court)
        
        เป็นศาลลาดับที่สูงกว่าศาลชั้นต้น มีองค์คณะผู้พิพากษาอย่างน้อย 3 คน เพื่อพิจารณาตัดสินคดีที่ศาลชั้นต้นได้ตัดสินแล้ว แต่คู่ความยังต้องการความเป็นธรรม ซึ่งการตัดสินคดีของศาลอุทธรณ์จะเป็นไปในลักษณะยืนตาม แก้ไข กลับหรือยกคำพิพากษาของศาลชั้นต้น มิใช่เป็นการพิจารณาคดีใหม่
        
        ศาลฎีกา (Supreme Court)
        
        เป็นศาลยุติธรรมสูงสุด มีประธานศาลฎีกาซึ่งเป็นประมุขของตุลาการศาลยุติธรรม เป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุด มีเพียงศาลเดียวตั้งอยู่ในกรุงเทพมหานคร องค์คณะ ผู้พิพากษาอย่างน้อย 3 คน ศาลฎีกามีอานาจพิจารณาพิพากษาคดีที่อุทธรณ์คาพิพากษา หรือคาสั่งของศาลชั้นต้นหรือศาลอุทธรณ์แล้วแต่กรณี ตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายว่าด้วยการอุทธรณ์ฎีกา การวินิจฉัยชี้ขาดของศาลฎีกาถือเป็นที่สุดหรือเป็นคดีแดง ซึ่งคู่กรณีไม่สามารถนากลับมาฟ้องร้องได้
        
        ศาลชั้นต้น (Civil court/Court in the First instance)
        
        ศาลแพ่ง เป็นศาลยุติธรรมชั้นต้นซึ่งมีอานาจพิจารณาพิพากษาคดีแพ่งทั้งปวงและ
        คดีอื่นใดที่มิได้อยู่ในอานาจของศาลยุติธรรมอื่น
        
        ศาลอาญา เป็นศาลชั้นต้นซึ่งมีอานาจพิจารณาพิพากษาคดีอาญาทั้งปวงในเขต
        ท้องที่กรุงเทพมหานคร
        
        เป็นศาลยุติธรรมที่พิจารณา
        และชี้ขาดตัดสินคดีในชั้นแรก เมื่อมีการฟ้องร้องและนาเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม
    - - เป็นศาลที่จัดตั้งขึ้นใหม่ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 มาตรา 276 และมีการจัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 มีฐานะเทียบเท่าศาลยุติธรรมที่มีอานาจหน้าที่ในการพิจารณาพิพากษาคดีในทางปกครอง ซึ่งเป็นคดีพิพาทระหว่างหน่วยงานราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐกับเอกชนกรณีหนึ่ง และข้อพิพาทระหว่างหน่วยงานต่างๆ ของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐด้วยกันอีกกรณีหนึ่ง
    - - เป็นองค์กรตุลาการที่จัดตั้งขึ้นครั้งแรกตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักร
        ไทย พุทธศักราช 2540 แทนคณะตุลาการรัฐธรรมนูญที่ยุบเลิกไป
    - - ได้มีขึ้นเป็นของคู่กันมาตั้งแต่มีการทหารไว้ป้องกันประเทศ จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ระบบศาลทหารไทยปรากฏตามกฎหมายลักษณะขบฎศึก จุลศักราช 796 ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตั้งแต่รัชกาลที่ 1 ถึงรัชกาลที่ 5 มีศาลกลาโหม ชาระความที่เกี่ยวกับทหารและยังชาระความพลเรือนด้วย ทั้งนี้เนื่องจากสมุหพระกลาโหมนั้นมิได้มีเพียงอานาจหน้าที่เฉพาะการบังคับบัญชาทหารบกทหารเรือเท่านั้น แต่ยังมีหน้าที่จัดการปกครองหัวเมืองฝ่ายใต้ด้วย ศาลที่ขึ้นอยู่ในกระทรวงกลาโหมมีทั้งศาลที่ตั้งอยู่ในกรุงเทพ และศาลในหัวเมืองฝ่ายใต้ด้วย ศาลกลาโหมจึงมีลักษณะเป็นทั้งศาลทหารและศาลพลเรือน
  - - - กลุ่มประเทศที่ใช้ระบบกฎหมายจารีตประเพณี (Common Law) เช่น สหราชอาณาจักร สหรัฐอเมริกา