Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ไข้มาลาเรีย (เชื้อ Plasmodium) - Coggle Diagram
ไข้มาลาเรีย (เชื้อ Plasmodium)
ลักษณะการเพาะเชื้อ
เจริญใน RBC แบบ Schizogony
ย้อมด้วยสี Giemsa, Wright
มี 3 ระยะ
1. ระยะ trophozoit
เริ่มที่ merozoite เข้า RBC เป็นรูป Double Chromatin (ก่อน trophozoit) จน trophozoit มีรูปร่าง
P. vivax และ P. ovale
= อะมีบา
P. falciparum
= ค่อนข้างกลม,กลม
P. malariae
= มี 3 แบบ ได้แก่ 1) band form(แถบๆา) 2) compact form (รวมกันอัดแน่น 3) irregular form (ไม่สม่ำเสมอ))
การเกิดจุด สีชมพู่ทั่วไป (stippling)
PV,PO = Schuffer's dot
(จุดสีแดงเล็กๆจำนวนมากกระจาย)
PF = Maurer's dot
(จุดขนาดใหญ่ มีแฉก มุมแหลม กระจายห่างกัน)
PM = Ziemann's dot
(จุดละเอียดคล้ายฝน)
Malaria pigment = สีน้ำตาล , ดำ
2.ระยะ schizont
(คท.ไป cell แม่)
เริ่มแรกเริ่ม
immature schizont(ไม่สมบูรณ์) แบ่งตัวตั้งแต่ 2 ตัวขึ้นไป มี**สีน้ำตาล+ดำ+เหลือง (ปน)
เจริญเต็มที่
Mature Merozoites มีขนาดเกือบเท่า RBC
Merozoites จำนวน 16-30 ตัว ประมาณ 20 ตัว
:
PF ประมาณ 18 ตัว PV 16 ตัว ประมาณ PM(ลายรูปดอกกุหลาบ) , PO ประมาณ 8 ตัว
ยังไม่พบเชื้อในการเจาะปลายนิ้ว แต่เจาะเลือดที่เส้นเลือดวางทิ้งไว้ก่อนจะพบ
3.ระยะ gametocyte
PV , PM , PO = เพศผู้รูปร่างกลม
PF = รุปร่างพระจันทร์ครั่งฃึ่งเสี้ยว,กล้วยหอม
อาการรุนแรง
PF ทำให้ RBC ยึดติดผนังหลอดเลือดทำให้เกิดการอุกตั้น เนื้อเยื่อและอวัยวะขาดออกซิเจน ระบบภูมิคุ้มกันทำลายเชื้อ ทำลายผนังหลอดเลือด ทำให้เลือดออกอวัยวะต่าง
1.ระบบปรสาท : Cerebral malaria ปวดหัวรุนแรง เพ้อ คลั่ง ชัก หมดสติ เสียชีวิต
ทางเดินอาหาร : Agid malaria ตัวเย็น ท้องเดิน เป็นตะคริว ช็อค
3.อวัยวะอื่นๆ : ปวดกล้ามเนื้ออักเสบ ไตอักเสบ
มี 5 เชื้อ
P. ovale
กลับมาเป็นไข้ซ้ำได้
เอเชียตะวันออก,แอฟริกา
P. malariae
ทั่วโลก,เขตร้อน,เขตอบอุ่น
P. vivax
กลับมาเป็นไข้ซ้ำได้
ทั่วโลก,เขตร้อน,เขตอบอุ่น
P. knowlesi
อยู่ในลิงหางยาว ลิงแสม ลิงหางหมู
มาเลย์
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
P. falciparum รุนแรงเสียชีวิตได้
ไทย
เขตร้อน,กึ่งร้อน
ระบาดในไทย
PF > PV > PM > PO
พาหะมาลาเรียในไทย
Anopheline mosquito(ยุงก้นปล่อง)
Anopheles dirus
Anopheles minimus
Anopheles maculatus
อาการกำเริบของมาลาเรีย (Malariae Paroxysm)
Hot stage
อุณหภูมิ 40 องศา .ชีพจรเต้นเร็วแรง ร้อน หน้าแดงตาแดง
ผิวแห้งคอแห้ง หายใจเร็วปวดศรีษะขึ้น ทุก 2-6 ชม
Sweating stage
ไข้ลด สบายขึ้น เหงื่ออกเปียกชุ่ม เพลียมาก ทุก 2-4 ชม.
Cold stage
หนาวสั่น อาจปวดศรีษะ คลื่นไส้อาเจียน 5-60 นาที
ผู้ป่วยเรื้อรัง มักมีภาวะโลหิตจาง ม้ามโต ตับโต
PF
= ทุก 1-2 วัน ,
PV,PO
= ทุก 2 วัน ,
PM
= ทุก 3 วัน ,
PK
= ทุก 24 ชม.
ต่อมาร่างกายจะสร้างภูมิคุ้มกันเองอการไข้มาลาเรียจะลดลงและหายเองได้
วงจรชีวิต
ในคน
หลังจากยุง
เชื้อในตับ(hypnozoite):
เวลา 5-16 วัน
เชื้อในเลือด :
เวลา 1-3 วัน
Gametocytes(เชื้อมีเพศ)) :
เวลา 4 W.
ในยุง Sporogonic cycle
ช่วงอุณหภูมิ
16 องศา = ไม่เกิดSporogony มาลาเลียทุกชนิด
25 องศา = 2 w.
ต่ำกว่า 25 องศา = > 2 W.
20 องศา = ไม่เกิด Sporogony ใน PF
อาการ
ปวดเมื่อยตามตัว มีไข้
เด็ก = มีไข้เหงื่ออก ซ้ำทุกๆ 2-3 วัน แล้วแต่ชนิด