Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

เรื่อง การวินิจฉัยแยกโรคระบบทางเดินหายใจ - Coggle Diagram

- - - -  แน่นหน้าอกเวลาไอ  หายใจไม่ออก  เหงื่อออก
      -  ไข้ต่ำๆ  ไอแห้งๆ ไอมากเวลากลางคืน
- - - - สาเหตุ
        
        แบคทีเรียและไวรัส ส่วนใหญ่จะเกิดจากการติดเชื้อไวรัส ได้แก่ ไวรัสไข้หวัดใหญ่ (Influenza Virus) ปัจจัยอืนๆ การสูบบุหรี
        หรือผู้ต้องอยู่กับคนทีสูบบุหรีบ่อย ๆ รวมไปถึงมลภาวะทางอากาศ
      - อาการ
        
        ไอ มีเสมหะ แสบคอ หรืออาการเจ็บคอร่วมอยู่ด้วย หายใจลำบาก หอบเหนื่อย
        หายใจมีเสียงหวีด หรือมีอาการแน่นหน้าอก ไข้
      - ตรวจร่างกาย
        
        ฟังปอดอาจได้ยินเสียงหายใจหยาบ ( coarse breath sound)
        
        หรือมีเสียงอีด ( rhonchi ) หรือเสียงกรอบแกรบ ( crepitation )
        
        บางอาจมีเสียงวีด ( wheezing )
      - ตรวจพิเศษ
        
        chest X-ray ,การตรวจนับจำนวนเม็ดเลือด (CBC) ,การตรวจเสมหะ
    - - สาเหตุ
        
        Bacteria, Viruses, Mycoplasma,
        เชื้อชนิดอื่น เช่น เชื้อรา สารเคมี
      - อาการ
        
        ไข้สูง หนาวสั่น หายใจหอบเหนื่อย
        เจ็บหน้าอกตำแหน่งทีเจ็บมักตรงกับบริเวณทีอักเสบ อาการแห้งๆ
      - ตรวจร่างกาย
        
        จากอาการแสดงคือ ไข้ ไอ หายใจเร็ว ร่วมกับฟังปอดได้ยินเสียง
        crepitationsหรือ bronchial breath sounds
    - - สาเหตุ
        
        พันธุกรรม สารก่อภูมิแพ้ ติดเชื้อหวัด การเปลี่ยนแปลงของอากาศสารระคายเคืองและมลภาวะ ออกกำลังกายหักโหมเกินไปในผู้ป่วยทีเป็นโรคหอบหืดอยู่เดิม ความผิดปกติทางอารมณ์และจิตใจ
      - อาการ
        
        ไอเรื้อ รัง ไอมากเวลากลางคืน ช่วงเช้ามืด ไอมากเวลาทำกิจกรรม จนเหนือย
        จนอาเจียน มีเสียงวีด ๆ ขณะหอบหรือไอ
      - ตรวจร่างกาย
        
        ฟังปอดได้ยินเสียงหวีด (wheeze) ตรวจพบอาการอืนๆ เช่น เขียว ซึมพูดไม่เป็นประโยค หัวใจเต้นเร็ว หน้าอกโป่งหายใจหน้าอกบุ๋ม หน้าอกโป่งถ้าเป็นเรื้อรังนาน
      - ตรวจพิเศษ
        
        Spirometryโดยการตรวจค่า FEV1 และFVC , Peak expiratory flow
        (PEF)
    - - สาเหตุ
        
        เกิดจากการติดเชื้้อไมโครแบคทีเรียมทูเบอร์คูโลซิส (Mycobacterium Tuberculosis)
        ที่สามารถแพร่กระจายได้ทางอากาศโดยผ่านทางการไอ จาม การพูด และการหายใจ
      - อาการ
        
        ไอแห้งๆ มากกว่า2 สัปดาห์ขึนไป น้ำหนักลดลง อ่อนเพลีย
      - ตรวจร่างกาย
        
        ฟังปอดอาจพบว่ามีเสียง bronchial breath sound
        ได้ในกรณีทีพยาธิสภาพในปอดเป็น consolidation
      - ตรวจพิเศษ
        
        chest X-ray ,ทดสอบทูเบอร์คูลิน
        ทางผิวหนังจะได้ผลบวก,เก็บเสมหะตรวจเพาะเชือ
- - - - ดูแลให้ได้รับยาขยายหลอดลม Salbutamal 1 NB ทันที ทุก 8 ชั่วโมงและเวลาหอบ ตามแผนการรักษาของแพทย์และสงัเกตอาการ ข้างเคียงจากการใช้ยา เช่น ปวดศีรษะมาก ใจสั่น ความ ดันโลหิต ลดลงอย่างรวดเร็ว หมดสติ ถ้าพบอาการดังกลา่วให้การช่วยเหลือ ตามขอบเขตแห่งวิชาชีพและ รายงานแพทย์ทราบ
      - ดูแลให้ได้รับยา dexamethasone 2 มิลลิกรัม เข้าหลอดเลือด ด าทุก 6 ชั่วโมง ตามแผนการรักษาของแพทย์และสังเกตอาการแพ้ ยาชนิด เช่น หายใจล าบาก นอนไม่หลับ กระสับกระสาย วิตกกังวล ซึมเศร้า ปวดศีรษะ อารมณ์แปรปรวน ชกั มีอาการทางจิต Vertigo หัวใจเต้นผิดจังหวะ บวม สูญเสยีโปแตสเซียม ความดันโลหิตสูง เป็น cushing ’s syndrome หากพบอาการดังกลา่วรีบรายงานแพทย์ ทราบ
      - 3.ให้ออกซิเจนแคนนูลา 3 ลิตรต่อนาทีเพื่อป้องกันภาวะร่างกายขาด ออกซิเจน
      - จัดให้ผู้ป่วยนอนศีรษะสงูประมาณ 45 องศา เพื่อให้กล้ามเนื้อ หน้าท้องหย่อนตัวปอดขยายตัวได้ดีขึ้นและปอดมีพื้นที่ในการ แลกเปลี่ยนก๊าชเพิ่มขึ้น
        
        ฟังปอด เพื่อประเมินความผดิปกติจากมีการอุดกันของทางเดิน หายใจ ซึ่งอาจเกิดเนื่องจากเสมหะอยู่ในหลอดลมปอดหรือถุงลม ปอด
        
        สังเกตอาการขาดออกซิเจนทผี่ิวหนัง เล็บ เยื่อบชุ่องปาก ริมฝีปาก เขียวหรือไม่ โดยการกดเล็บมือพอให้เนื้อเล็บใต้นิ้วมือซีดแล้วปล่อย ทันที ในคนปกติเนื้อใต้เล็บที่ซีดจะกลับแดงภายใน 1 วินาที บันทึก อาการเปลี่ยนแปลงอย่างสมา่ เสมอ ถ้าพบภาวะขาดออกซิเจนให้การ ช่วยเหลือตามขอบเขตแห่งวิชาชีพ รายงานแพทย์และช่วยเหลอื ต่อไป
        
        วัดสัญญาณชพีทุก 30 นาที และติดตามการเปลี่ยนแปลงของ ผู้ป่วย สงัเกตและบนัทึกการหายใจ เพื่อประเมินการหายใจและให้ ความช่วยเหลืออย่างถูกต้อง
- - - - สอบถามผู้ป่วยเกี่ยวกับโรคที่ผู้ป่วยเป็น เพื่อประเมินความรู้และความเข้าใจของผู้ป่วย ซึ่งผู้ป่วยรายนี้ ทราบว่าผู้ป่วยมีโรคประจ าตัวเป็นโรคหอบหืดร่วมกับมีอาการของโรคหลอดลมอักเสบร่วมด้วยและอธิบายโรค เพิ่มเติมเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถสังเกตอาการและดูแลตนเองได้
    - - E : Environment
        
        การจัดสิ่งแวดล้อมเป็นสิ่งส าคัญส าหรับโรคระบบทางเดินหายใจเพื่อให้กระตุ้นให้โรคเกิดการก าเริบ ขึ้นมา ท าให้อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่นๆตามมาจนถึงขั้นเสียชีวิตได้
    - - T : Treatment
        
        แนะนำให้ผู้ป่วยสังเกตอาการผิดปกติที่อาจก าเริบขึ้นได้ เช่น ไข้ ไอ ไอมากตอนกลางคืน หายใจ ล าบาก มีเสียงWheezing แน่นหน้าอก เป็นต้น โดยสังเกตอาการและรับประทานยา ใช้ยาตามแพทย์สั่งเท่านั้น โดยการดูแลตนเองทั่วไปที่ไม่บรรเทาและไม่ท าให้เกิดอาการก าเริบ
    - - H : Health
      - แนะนำผู้ป่วยให้เลือกวิธีการออกก าลังกายที่เหมาะสม โดยเป็นวิธีที่ไม่หักโหมหรือท าให้เหนื่อยเกินไป เนื่องจากการออกก าลังกายจนกระทบให้หลอดลมมีการหดเกร็ง หรืออาจกระตุ้นให้โรคเกิดการก าเริบ เฉียบพลันได้ทั้งนี้ การว่ายน้ า การถีบจักรยานถือว่าเป็นการออกก าลังกายที่เหมาะสม ควรใช้ยาพ่น ขยายหลอดลมก่อนออกก าลังกายประมาณ 15-30 นาทีเพื่อป้องกันการหดเกร็งของหลอดลม นอกจากนี้ควร ให้ผู้ป่วยออกก าลังกายอย่างสม่ าเสมอ โดยมีการอบอุ่นร่างกาย (warm up) ก่อนทุก ครั้ง ซึ่งจะช่วยลดอัตราการ ก าเริบของโรคได้
      - แนะนำให้นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพออย่างน้อยวันละ 6 - 8 ชั่วโมง
    - - O : Out patient referal
        
        แนะนำให้ผู้ป่วยมาตรวจตามแพทย์นัด และหากพบว่ามีอาการของโรคก าเริบ เช่น แน่นหน้าอก หายใจล าบาก หายใจมีเสียง Wheezing ไอ ไอมากตอนกลางคืน ให้รีบปฐมพยาบาลตนเองแล้วรีบมาพบ แพทย์ทันที
    - - D : Diet
        
        แนะนำให้รับประทานอาหารย่อยง่าย หลีกเลี่ยงอาหารที่ผู้ป่วยแพ้ เพราะอาจท าให้เกิดอาการเกิดขึ้น อาจส่งผลถึงขั้นเสียชีวิตได้ อาหารที่มีซัลไฟท์ เช่น ผลไม้แห้ง ผักกาดแห้ง ผักดอง เครื่องเทศ ไวน์ เบียร์ น้ า มะนาว แหนม รวมทั้งสารประกอบอื่นๆ เช่น สีผสมอาหาร ผงชูรส และควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวสูง เช่น เนื้อวัว น้ ามันหมู เนย ชีส และผลิตภัณฑ์จากนม จะมีความเสี่ยงต่อโรคหอบหืดสูงกว่าผู้ที่รับประทาน อาหารไขมันไม่อิ่มตัว
    - - S : Supportive system
        
        แนะนำให้ครอบครัวดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิดเนื่องจากอาการของผู้ป่วยอาจจะก าเริบขึ้นมาเฉียบพลันได้ ดังนั้นครอบครัวควรจะคอยสังเกตของผู้ป่วยอย่างสม่ าเสมอ ถ้าหากมีข้อสงสัยให้โทรศัพท์มาติดต่อทาง โรงพยาบาลได้ ให้ค าชื่นชมและก าลังใจผู้ป่วยในการดูแลตนเองและแนะน าให้ครอบครัวคอยดูแลผู้ป่วย คอย ให้ก าลังใจ ความเอาใจใส่ผู้ป่วย เพื่อไม่ให้ผู้ป่วยรู้สึกว่าตนเองบกพร่องทางร่างกาย มีโรคภัยจนไม่สามารถ ด ารงชีวิตได้อย่างปกติ
- - - - -อาการและอาการแสดงของความเจ็บป่วย :
      - -ปัญหาจากการเจ็บป่วยปัจจุบัน : 6 เดือนที่ผ่านมา มีไอแห้งๆ ไอมากเวลากลางคืน รู้สึกเจ็บแน่น หน้าอกแบบตื้อๆไม่ร้าว อีกทั้งเมื่อ 2 เดือนที่แล้ว มีอาการไอกลางคืน และ2-3 วันก่อนมา รพ. หายใจเหนื่อย หอบ หายใจไม่ออกเวลาออกก าลังกาย แต่พอนั่งพักแล้วดีขึ้น นอนราบได้บางครั้ง และ หายใจไม่ออก แน่น หน้าอก เหงื่อออก 2 ชั่วโมงก่อนมา รพ.
      - -ปัญหาจากพฤติกรรมสุขภาพ : จะมีอาการหายใจเหนื่อยหอบ เมื่อมีสิ่งกระตุ้น เช่น อยู่ใกล้ควันไฟ หรือเวลาออกก าลังกาย แต่เมื่อพักแล้วจะดีขึ้น อีกทั้งเมื่อโดนละอองฝน มีอาการไอตอนกลางคืนมากขึ้น
        
        -ปัญหาที่เกิดจากสิ่งที่ผิดปกติจากการตรวจร่างกาย : สัญญาณชีพ T = 37.7 องสาเซลเซียส P = 112-116 ครั้ง/นาที R = 28-30 ครั้ง/นาที O2sat 95%, Physical Examination = accessory muscle use , suprasternal notch and suprasternal retraction, Expiratory wheezing both lung.
        
        ซึ่งจากปัญหาที่พบในกรณีศึกษาข้างต้นสามารถน ามาวิเคราะห์ถึงโรคที่เกี่ยวข้องที่อาจจะเกิดขึ้นกับ ผู้ป่วย ถึง 7 โรค ได้แก่ ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตาย(Myocardial infarction) ,กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ (Myocarditis) ,ภาวะหัวใจล้มเหลว (Heart failure) ,โรคหอบหืด(Asthma) ,โรคหลอดลมอักเสบ (bronchitis)
        
        ,ปอดอักเสบ(Pneumonia),วัณโรค (Tuberculosis) ได้ท าการวิเคราะห์ถึงความน่าจะเป็นโรคจากอาการของ กรณีศึกษาที่เกิดขึ้นได้ผลดังนี้ คือ ผู้ป่วยมีอาการและอาการแสดง คือ แน่นหน้าอกเวลาไอ เจ็บหน้าอกตื้อ ไม่ ร้าว ไข้ต่ าๆไอแห้ง 6 เดือน ไอมากเวลากลางคืน เหนื่อยหอบ พักแล้วหาย ซึ่งอาการดังกล่าวพบได้ในโรคของ ของระบบทางเดินหายใจและระบบไหลเวียนโลหิต โดยแบ่งได้ดังนี้
    - - ระบบไหลเวียนโลหิต
      - Myocardial infarction : มีอาการเหนื่อยเมื่อออกแรง แน่นหน้าอก อ่อนเพลีย เจ็บหน้าอกเหมือน มีอะไรมากดทับ มีอาการของ Refer pain ไปแขนซ้าย
      - Heart failure : เหนื่อย หายใจไม่สะดวกขณะนอนราบ แน่นและบีบบริเวณกลางอก เจ็บหน้าอก เหมือนมีอะไรมาทับ เส้นเลือดด าที่คอโป่งพอง
      - Myocarditis :เหนื่อยง่ายเมื่อออกแรง หายใจหอบเหนื่อย เจ็บหน้าอกแบบแปลบๆ ไข้ต่ าๆ ใจสั่น
    - - ระบบทางเดินหายใจ
      - Asthma : ไอ ไอมากตอนกลางคืน หายใจลำบาก หอบเหนื่อย หายใจมีเสียง Wheezing
      - Bronchitis : ไอมีเสมหะ ไข้ต่ำๆหรือไข้สูง หอบเหนื่อย แน่นหน้าอก
      - Pneumonia :ไอ มีเสมหะไข้สูง หอบเหนื่อย เจ็บหน้าอกแปลบๆ ปวดร้าวไปที่หัวไหล่
      - Tuberculosis :ไอแห้งๆเรื้อรังเกิน 3 เดือน ไอมีเลือดปน ไข้ต่ำๆ เจ็บหน้าอกแปลบๆ อ่อนเพลีย น้ าหนักลดลง
    - - หลังจากที่พิจารณาอาการของโรคระบบทางเดินหายใจที่มีอาการใกล้เคียงกับของผู้ป่วย พบว่า - อาการแน่นหน้าอก : มีอาการจุกแน่นหน้าอก ซึ่งเป็นอาการของ Asthma - อาการไอ : ไอแห้งช่วงเวลา กลางคืนซึ่งเป็นอาการของ Bronchitis - อาการไข้ : มีไข้ต่ำๆ 37.7 องศาเซลเซียส ซึ่งเป็นอาการของทั้ง Asthma และ Bronchitis และเมื่อน าอาการของแต่ละโรคในระบบทางเดินหายใจมาเทียบกับอาการของ
        ผู้ป่วยแล้วพบว่าทั้งโรค Bronchitis และโรค Asthma มีอาการใกล้เคียงกับผู้ป่วยคือ จุกแน่นหน้าอก ไอแห้งใน ช่วงเวลากลางคืน และมีไข้ต่ำๆ และจากการศึกษาจากตำราพบว่าการมีประวัติของโรค Asthma จะสามารถน าไปสู่การเป็น Bronchitis ได้ ดังนั้นจึงเลือก Asthma with Bronchitis ในการวินิจฉัยและให้การ รักษาการพยาบาลกับผู้ป่วยรายนี้
      - เมื่อวินิจฉัยได้ว่าผู้ป่วยรายนี้เป็นโรค Asthma with Bronchitis จึงได้ให้การพยาบาลดังต่อไปนี้ คือ
        
        1.เสี่ยงต่อภาวะเนื้อเยื่อในร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอเนื่องจากการหดเกร็งของหลอดลม
        
        2.วิตกกังวลเนื่องจากรู้สึกสูญเสียภาพลักษณ์จากการใช้ยาพ่น
        
        และได้ให้การวางแผนเพื่อเตรียมจำหน่ายผู้ป่วยกรณีที่กลับไปรักษาตัวต่อที่บ้าน เพื่อแนะน าวิธีการ ปฏิบัติตนในการดูแลตนเองที่ถูกต้องส่งเสริมสุขภาพให้ผู้ป่วยแข็งแรงและป้องกันการกลับเป็นซ้ าของโรคที่อาจ เกิดขึ้น