Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมาย - Coggle Diagram

- - - - กฎหมายต้องเป็นข้อบังคับที่เป็นมาตรฐานที่ใช้วัดหรือกำหนดความประพฤติของคนในสังคมว่าถูกหรือผิดทำได้หรือไม่ได้
      - ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๓๔ บัญญัติว่า “ผู้ใดเอาทรัพย์ของผู้อื่นหรือที่ผู้อื่นเป็นเจ้าของรวมอยู่ด้วยไปโดยทุจริตไป ผู้นั้นกระทำความผิดฐานลักทรัพย์”
      - ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา ๑๕๖๓
        บัญญัติว่า “บุตรจำต้องอุปการะเลี้ยงดูบิดามารดา”
      - มาตรา ๑๕๖๔ บัญญัติว่า “บิดามารดาจำต้อง
        อุปการะเลี้ยงดูและให้การศึกษาตามสมควรแก่บุตรในระหว่างที่เป็นผู้เยาว์”
    - - ต้องเป็นคำสั่งหรือข้อบังคับของผู้มีอำนาจในรัฐ (รัฏฐาธิปัตย์) สำหรัประเทศไทย
      - องค์กรที่ทำหน้าที่ออกกฎหมาย เช่น รัฐสภา รัฐบาล องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เป็นต้น
    - - เมื่อมีการประกาศใช้แล้ว บุคคลทุกคนต้องอยู่ภายใต้กฎหมายโดยเสมอภาค จะมีใครอยู่เหนือกฎหมายไม่ได้
      - แต่อาจมีข้อยกเว้นในบางกรณี เช่น กรณีของฑูตต่างประเทศซึ่งเข้ามาประจำใน
        ประเทศไทยอาจได้รับการยกเว้นไม่ต้องอยู่ภายใต้กฎหมายภาษีอากร
        
        หรือหากได้กระทำความผิดอาญา ก็อาจได้รับเอกสิทธิ์ตามกฎหมายระหว่างประเทศไม่ต้องถูกดำเนินคดีในประเทศไทย
    - - เป็นกฎเกณฑ์ที่กำหนดความประพฤติของบุคคลดังนั้นเพื่อให้บุคคลนั้นปฏิบัติตาม
      - จำต้องมีสภาพบังคับในกรณีที่มีการผ่าฝืนกฎหมาย หากเกณฑ์ใดไม่มี
        สภาพบังคับก็ไม่ถือว่าเป็นกฎหมาย
      - สภาพบังคับนั้นมีทั้งผลร้ายและผลดี
        
        สภาพบังคับที่มีผลร้าย
        
        ประหารชีวิต คือการนำตัวผู้กระทำความผิดไปฉีดยาพิษให้ตาย
        
        จำคุก คือ การเอาตัวไปคุมขังไว้ในเรือนจำตามกำหนดเวลาที่ศาลพิพากษา
        
        กักขัง คือ โทษที่ให้กักตัวผู้กระทำความผิดไว้ในสถานที่กักขัง
        
        ปรับ คือ โทษที่ผู้กระทำความผิดต้องชำระเงินตามจำนวนที่กำหนดไว้ในคำ
        พิพากษาต่อศาล มิฉะนั้นต้องถูกยึดทรัพย์ใช้ค่าปรับ หรือถูกกักขังแทนค่าปรับ
        
        ริบทรัพย์สิน คือ จะริบทรัพย์ที่ใช้ในการกระทำผิดหรือได้มาจากการกระทำความผิด
        
        สภาพบังคับที่มีผลดี
        
        กรณีจดทะเบียนสมรส ทำให้บุตรเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายสามารถใช้สิทธิของคู่สมรสไปลดหย่อนภาษีได
    - - ระบบกฎหมายจารีตประเพณี หรือระบบกฎหมายไม่เป็นลายลักษณ์อักษร (Common law system)
        
        โดยมีระบบการพิจารณาพิพากษาคดีที่อาศัย
        บรรทัดฐานจากคดีที่คล้ายคลึงกัน และผู้พิพากษาคนก่อนๆ ตัดสินคดีเดิมไว้
        
        พระมหากษัตริย์ได้พยายาม สร้างหลักเกณฑ์การพิจารณาคดี เพื่อความเป็นธรรมในกรอบเดียวกัน โดยจัดตั้งศาลและส่งผู้พิพากษาไปตัดสินคดีทั่วประเทศจนเกิดเป็นกฎเกณฑ์ทั่วไป
        
        ประเทศที่ใช้กฎหมายระบบจารีตประเพณี ได้แก่ ประเทศอังกฤษ และประเทศที่มีชาว
        อังกฤษอพยพไปตั้งถิ่นฐานในดินแดนใหม
        
        ประเทศที่เคยเป็นอาณานิคมของประเทศอังกฤษ เช่น สหรัฐอเมริกา แคนาดา ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ อินเดีย เป็นต้น
      - ระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร หรือระบบประมวลกฎหมาย (Civil law system)
        
        แหล่งกำเนิดจากชาวโรมัน ซึ่งได้รับการจัดระบบอย่างดีในสมัยพระเจ้าจัสติเนียน (Justinian) โดยนำ ค าพิพากษาของศาล และการตีความของนักปราชญ์ทางกฎหมาย จนได้กฎหมายที่ได้รับการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร
        
        พิจารณาคดีของศาลจะพิจารณาจากหลักเกณฑ์ทั่วไปสู่การพิจารณาเฉพาะเรื่อง
        โดยการตีความต้องพิจารณาตามตัวบทกฎหมาย
        
        ในภาคพื้นยุโรปได้นำหลักเกณฑ์ของระบบนี้มาร่างเป็นประมวลกฎหมาย
        ของประเทศฝรั่งเศส เบลเยี่ยม อิตาลี เยอรมัน เดนมาร์ก ออสเตรีย สเปน สวิสเซอร์แลนด์ ญี่ปุ่น ไทย จีนเป็นต้น
    - - กฎหมายที่แบ่งตามสิทธิประโยชน์ และความสัมพันธ์ของบุคคล
        
        กฎหมายมหาชน (Public Law)
        
        เป็นกฎหมายที่บัญญัติความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับประชาชน
        
        รัฐเป็นฝ่ายปกครองที่มีอำนาจเหนือกว่าประชาชน
        
        กฎหมายรัฐธรรมนูญ เป็นแม่บทและเป็นกฎหมายสูงสุดที่ใช้ในการปกครองประเทศ
        
        กฎหมายปกครอง เป็นกฎหมายที่ก าหนดการปกครองประเทศ รองจากรัฐธรรมนูญ
        
        กฎหมายเอกชน (Private Law)
        
        เป็นกฎหมายที่บัญญัติความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนกับเอกชน
        
        กฎหมายแพ่ง เป็นกฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวกับวิถีชีวิตประจ าวันของประชาชน โดย
        บัญญัติถึงฐานะของบุคคล ครอบครัว มรดก หนี้สิน และกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินต่างๆ
        
        กฎหมายพาณิชย์ เป็นกฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวกับการค้าขาย หุ้นส่วน บริษัท
        
        กฎหมายระหว่างประเทศ (International Law)
        
        แผนกคดีเมือง เป็นกฎหมายที่กำหนดความสัมพันธ์ของรัฐเกี่ยวกับสิทธิและหน้าที่มหาชน (Public rights and duties)
        
        ท้ั้งในเรื่องเขตแดน การฑูต การทำสนธิสัญญา หรือกรณีพิพาท
        
        แผนกคดีบุคคล เป็นกฎหมายที่กำหนดความสัมพันธ์ของบุคคลต่างรัฐในทางแพ่ง
        เกี่ยวกับความประพฤติ สิทธิและหน้าที่ เช่น สัญชาติ ภูมิลำเนา การสมรส การทำนิติกรรม
        
        แผนกคดีอาญา เป็นกฎหมายที่กำหนดความสัมพันธ์ในคดีอาญาของบุคคลที่เกิดขึ้นโดย
        ประชาชนของประเทศหนึ่ง หรือการกระทำผิดที่ต่อเนื่องในหลายประเทศ
- - - - กฎหมายที่ออกโดยฝ่ายนิติบัญญัติหรือรัฐสภา โดย
        ผู้ที่สามารถเสนอร่างกฎหมายนี้ คือ คณะรัฐมนตรี และสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร
      - เมื่อกฎหมายผ่านขั้นตอนการออกกฎหมายจากรัฐสภา นายกรัฐมนตรีจะนำทูลเกล้าฯ เพื่อให้
        พระมหากษัตริย์ทรงลงพระปรมาภิไธย และประกาศในพระราชกิจจานุเบกษา จึงถือว่ากฎหมายมีผลบังคับใช้
      - กรณีวุฒิสภาไม่เห็นชอบกับร่างพระราชบัญญัติที่สภาผู้แทนราษฎรนำเสนอ ให้วุฒิสมาชิกยับยั้งพระราชบัญญัตินั้นไว้ และส่งคืนให้สภาผู้แทนราษฎร
    - - เป็นการรวบรวมบทบัญญัติของกฎหมายลายลักษณ์
        อักษรในเรื่องเดียวกันหรือใกล้เคียงกัน ให้มาอยู่ในหมวดเดียวกันอย่างเป็นระบบ
      - ประมวลกฎหมายอาญา ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
        ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
    - - เป็นกฎหมายที่รัฐธรรมนูญมอบอำนาจให้แก่
        ฝ่ายบริหาร เพื่อออกข้อบังคับในกรณีฉุกเฉินที่มีความจำเป็นรีบด่วน
      - เป็นประโยชน์ในการรักษาความปลอดภัยของประเทศ ความปลอดภัยสาธารณะ หรือความมั่นคงทางเศรษฐกิจของประเทศ
- - - - เป็นองค์กรตุลาการที่จัดตั้งขึ้นครั้งแรกตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักร
        ไทย พุทธศักราช 2540 แทนคณะตุลาการรัฐธรรมนูญที่ยุบเลิกไป
      - มีบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช2550
    - - เป็นศาลที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีทั้งปวง เว้นแต่คดีที่รัฐธรรมนูญหรือ
        กฎหมายบัญญัติให้อยู่ในอำนาจของศาลอื่น
      - ศาลยุติธรรมมีรูปแบบการพิจารณาคดีด้วย “ระบบกล่าวหา” ที่มี
        ผู้พิพากษาเป็นคนกลางทำหน้าที่ตัดสินคดีความ
        
        ศาลชั้นต้น (Civil court/Court in the First instance)
        
        เป็นศาลยุติธรรมที่พิจารณาและชี้ขาดตัดสินคดีในชั้นแรก เมื่อมีการฟ้องร้องและนำเข้าสู่กระบวนการยุติธรรม
        
        ศาลแพ่ง เป็นศาลยุติธรรมชั้นต้นซึ่งมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีแพ่งทั้งปวงและ
        คดีอื่นใดที่มิได้อยู่ในอำนาจของศาลยุติธรรมอื่น
        
        ศาลอาญา เป็นศาลชั้นต้นซึ่งมีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีอาญาทั้งปวงในเขต
        ท้องที่กรุงเทพมหานคร นอกจากท้องที่ที่อยู่ในเขตของศาลอาญากรุงเทพใต้
        
        ศาลอุทธรณ์ (Appeal Court)
        
        เป็นศาลลำดับที่สูงกว่าศาลชั้นต้น มีองค์คณะ
        ผู้พิพากษาอย่างน้อย 3 คน เพื่อพิจารณาตัดสินคดีที่ศาลชั้นต้นได้ตัดสินแล้ว
        
        ซึ่งการตัดสินคดีของศาลอุทธรณ์จะเป็นไปในลักษณะยืนตาม แก้ไขกลับหรือยกคำพิพากษาของศาลชั้นต้น มิใช่เป็นการพิจารณาคดีใหม่
        
        ศาลอุทธรณ์ยังมีอำนาจวินิจฉัยชี้ขาดคำร้องขออุทธรณ์ของ
        คู่กรณี หากคู่กรณียังไม่พอใจคำตัดสินในชั้นอุทธรณ์ สามารถฎีกาได้
        
        ศาลฎีกา (Supreme Court)
        
        เป็นศาลยุติธรรมสูงสุด มีประธานศาลฎีกาซึ่งเป็นประมุข
        ของตุลาการศาลยุติธรรม เป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุด
        
        ศาลฎีกามีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีที่อุทธรณ์คำพิพากษา หรือคำสั่งของศาลชั้นต้นหรือศาลอุทธรณ์แล้วแต่กรณี ตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายว่าด้วยการอุทธรณ์ฎีกา
        
        การวินิจฉัยชี้ขาดของศาลฎีกาถือเป็นที่สุดหรือเป็นคดีแดง ซึ่งคู่กรณีไม่สามารถนำกลับมาฟ้องร้องได้
    - - มีการจัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครอง
        และวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542
      - มีฐานะเทียบเท่าศาลยุติธรรมที่มีอำนาจหน้าที่ในการพิจารณา
        พิพากษาคดีในทางปกครองเป็นคดีพิพาทระหว่างหน่วยงานราชการหน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจหรือราชการส่วนท้องถิ่น
      - เป็นศาลที่ใช้ระบบไต่สวน โดยในแต่ละคดีจะมีการพิจารณาโดยองค์คณะของ
        ตุลาการ ต่างจากศาลยุติธรรมซึ่งใช้ระบบกล่าวหา
      - เป็นศาลที่จัดตั้งขึ้นใหม่ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
    - - ได้มีขึ้นเป็นของคู่กันมาตั้งแต่มีการทหารไว้ป้องกันประเทศ จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ระบบศาลทหารไทยปรากฏตามกฎหมายลักษณะขบฎศึก
      - มีอำนาจหน้าที่ในการพิจารณาพิพากษาคดีที่ทหารกองประจำการกระทำผิด ตามกฎหมายพระธรรมนูญศาลทหาร