Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาระบบทางเดินหายใจ, นางสาวรติมา มณีคำ เลขที่ 17 รุ่น…

- - - - ช้ากว่าปกติ =bradypnea
      - หายใจลำบาก =dypnea
        
        มีอาการ nasal flaring (การหายใจมีปีกจมูกบาน)
        
        มีอาการ retraction (ขณะหายใจเข้ามีการยุบลง)
  - - - crepitation sound
        
        เสียงแตกกระจายเป็นช่วงๆ
        
        เกิดจากการที่ลมผ่านท่อทางเดินหายใจที่มีน้ำหรือเสมหะ
      - rhonchi sound
        
        เสียงเกิดจากการไหลวนของอากาศผ่านเข้าไปในส่วนของทางเดินหายใจที่ ตีบแคบกว่าปกติ
        
        การตีบแคบอาจเกิดจากเสมหะอุดตัน เยื่อบุทางเดินหายใจบวม หลอดลมบีบเกร็งจากภาวะภูมิแพ้
      - wheezing
        
        เสียงที่มีความถี่สูงหรือเสียงหวีด
        
        ได้ยินชัดในช่วงหายใจออก
        
        เกิดจากหลอดลมเล็ก ๆ หรือ หลอดลมฝอย เกิดการบีบเกร็ง
      - stridor sound
        
        เกิดจากการตีบแคบของบริเวณกล่องเสียงหรือหลอดลมจะได้ยินตอนหายใจเข้า-ออก
        
        ลักษณะคล้ายเสียงคราง
  - - - ได้แก่
        
        การพัดโบกของขน Cilia
        
        กลไกการไอ Cough Reflex
        
        กระบวนการสร้างสารมูก Mucous
    - - มีการทำลายเซลล์เยื่อบุหลอดลมและทำลาย Cilia เพิ่มมากขึ้น
      - จำนวน Cilia ก็จะลดน้อยลงจะทำให้เสมหะมากและเหนียวข้นจะไม่ถูกพัดออกจากทางเดินหายใจ
      - mucus gland จะสร้างสารคัดหลั่งมากขึ้นทำให้เสมหะมากขึ้น
      - ทำให้เกิดการค้างของเสมหะในหลอดลมเพิ่มมากขึ้น
      - อากาศเย็นการพัดโพกของ cilia ก็ไม่ดี
      - การไออย่างมีประสิทธิภาพจะช่วยป้องกันไม่ให้มีการคั่งค้างของเสมหะในหลอดลม
    - - ทำให้ Cilia พัดโบกได้ดีขึ้น
      - การให้น้ำขึ้นอยู่กับการประเมินจากสีของปัสสาวะถ้าขาดน้ำ ปัสสาวะจะเข้ม และการขาดน้ำผู้ป่วยจะมีอาการปากแห้ง
      - จะช่วยให้ความชุ่มชื้นต่อทางเดินหายใจ ทำให้เสมหะเหนียวน้อยลงขับออกได้ดี
    - - เสมหะเหนียว
        
        ไอออกมาได้ยาก
        
        ผู้ป่วยที่มีเสมหะเหนียวควรจะต้องมีการประเมินต่อไปว่าผู้ป่วยได้รับสารน้ำอย่างเพียงพอหรือไม่
        
        คล้ายแป้งเปียก มีความยืดและความหนืดมาก
      - เสมหะไม่เหนียว
        
        ไอขับออกมาได้ง่าย
        
        เป็นเมือกเหลวมีความยืดและความหนืดน้อย
- - - - สาเหตุ
        
        มีการอักเสบที่บริเวณ
        
        กล่องเสียง→ acute laryngitis
        
        กล่องเสียง หลอดลมใหญ่ และหลอดลม ฝอยในปอด→Laryngotracheobronchitis
        
        ฝาปิดกล่องเสียง→acute epiglottitis
    - - เกิดจากการติดเชื้อ
        
        virus
        
        Bacteria
        
        S.pneumoniae gr.A Streptococus
        
        H.influenzae
    - - เสี่ยงต่อการเกิดภาวะพร่องออกซิเจน เนื่องจากมีการอุดกลั้นทางเดินหายใจ
      - การฟังเสียงหายใจก็จะทำให้รู้ได้ว่าผู้ป่วยเด็กรายนี้อาจเป็นCroup
    - - น้ำลายไหล (drooling)
      - อาการเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว
      - ไข ้เจ็บคอ หายใจDyspnea
      - ไม่ตอบสนองต่อการพ่นยาทั่วไป
      - ไอเสียงก้อง Barking cough
      - ส่วนใหญ่จะพ่น Adrenaline ต้องใส่ Endotracheal tube
      - inspiratory stridor
  - - - ติดเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส
        
        Beta Hemolytic
        
        streptococcus gr. A
    - - ไข้ ปวดศีรษะ ไอ เจ็บคอ
      - ตุ่มใสหรือแผลตื้นที่ คอหอย หรือเพดานปาก
      - เกิดจาก Coxsackie Virus เรียกว่า Herpangina
        
        ให้กิน ยา Antibiotic ใหค้รบ 10 วัน
        
        เพื่อป้องกัน
        
        ไข้รูห์มาติค และ หัวใจรูห์มาติค
        
        กรวยไตอักเสบเฉียบพลัน AGN
    - - มีการอุดกั้นทางเดินหายใจส่วนบน ทำให้นอนกรนและมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
      - ในรายที่สงสัยว่าเป็นมะเร็งของต่อมทอนซิล
      - มีไข้, เจ็บคอ, เจ็บคอมากเวลากลืนหรือกลืนลำบาก รบกวนคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย ต้องหยุดเรียนบ่อยๆ
      - ทำเมื่อมีข้อบ่งชี้ในเรื่องของการติดเชื้อเรื้อรัง เป็นๆหายๆ
    - - สังเกตอาการและการเปลี่ยนแปลงอย่างใกล้ชิด
        
        โดยเฉพาะระยะแรกหลังผ่าตัด ถ้าชีพจร 120 ครั้ง/นาที เป็นเวลาอย่างต่อเนื่องประกอบกับเด็กเงียบ ซีด
        
        มีการกลืนติดต่อกันเป็นข้อบ่งชี้ว่ามีเลือดออก
      - เมื่อเด็กรู้ตัวดี
        
        ให้อมน้ำแข็งก้อนเล็กๆ
        
        ใช้กระเป๋าน้ำแข็งวางรอบคอ ถ้าปวดมากให้ยาแก้ปวด
        
        ให้เด็กอยู่ในท่านั่ง 1-2 ชั่วโมง
      - ให้เด็กนอนตะแคงไปด้านใดด้านหนึ่งเพื่อสะดวกต่อการ ระบายเสมหะ น้ำลายหรือโลหิตอาจมีคั่งอยู่ในปากและในคอ จนกว่าจะรู้สึกตัวดี
      - หลังผ่าตัด
        
        ส่วนใหญ่สามารถกลับบ้านได้หลังผ่าตัด 24-48 ชั่วโมง หากรับประทานน้ำและอาหารได้เพียงพอ และไม่มีภาวะแทรกซ้อน
        
        ผู้ป่วยอาจจะมีไข้ บวม หรือรู้สึกตึงๆ คล้ายมีสิ่งแปลกปลอมบริเวณ คอ หรือมีเสียงเปลี่ยนได้ และจะหายเองใน 1 สัปดาห์
        
        1-2 วันแรก ผนงัในคออาจบวมมากขึ้นได้ ทำให้หายใจอึดอัดไม่สะดวกจึงควรนอนศีรษะสูง โดยใช้ หมอนหนุน อมและประคบน้ำแข็งบ่อยๆ
        
        หลีกเลี่ยงการแปรงฟันเข้าไปในช่องปากลึกเกินไป ถ้ามีเลือดออกจากช่องปากควรนอนพัก ยกศีรษะสูง อมน้ำแข็งในปาก ประคบบริเวณหน้าผากหรือ คอด้วย cold pack เพื่อให้เลือดหยุด
        
        การอมน้ำแข็งและการประคบเย็นควรทำ 10 นาทีแล้วพัก10นาที แล้วทำใหม่แบบนี้ไปเรื่อยๆ
  - - - เกิดจากการติดเชื้อ เชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อรา
      - เมื่อติดเชื้อจะทำให้เกิดการบวมของเยื่อบุในโพรงอากาศ และทำให้เกิดภาวะอุดตันช่องระบายของโพรงอากาศข้างจมูกทำให้เกิดการคั่งของสารคัดหลั่ง
      - ส่งผลทำให้ความดันโพรงอากาศเป็นลบ เมื่อมีอาการจาม สูดหรือสั่งน้ำมูก
      - ผลของการติดเชื้อทำให้การทำงานcilia ผิดปกติร่วมกับมีสารคัดหลั่งออกมามาก และมีความหนืดมากขึ้น
    - - Acute sinusitis
        
        ระยะของโรคไม่เกิน 12 week
        
        ถ้าเป็นจะเป็นหนักกว่าเรื้อรัง
      - Chronic sinusitis
        
        อาการจะต่อเนื่องเกิน 12 week
    - - มีไข้สูงมากกว่า 39 ปวดหัว ปวดเมื่อยตามตัว มีน้ำมูกไหล ไอ
      - อาการมักจะนานมากกว่า 10 วัน
      - ถ้ารุนแรงจะมีน้ำมูกใสหรือข้นเขียวเป็นหนอง ร่วมกับอาการไอ ลม หายใจมีกลิ่นเหม็นปวดบริเวณหน้าผาก และหัวคิ้วมาก
    - - การส่องไฟผ่าน (Transilumination)
        
        ไซนัสที่มีการอักเสบจะมีลักษณะมัว
      - CT scan
        
        ได้ผลดีกว่าวิธีอื่น
      - X-ray paranasal sinus
        
        ควรทำในเด็กที่อายุเกิน 6 ปี เพราะถ้าทำในเด็กอายุน้อย ไซนัสยังบางอยู่อาจทำให้การแปลผลผิดพลาด
    - - ให้ยาแก้แพ้ ให้ใช้เฉพาะในรายที่ไซนัสอักเสบเรื้อรังที่มีสาเหตุชักนำมาจากโรคเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้เท่านั้น
      - เพื่อลดอาการจาม น้ำมูกไหล และเยื่อบุจมูกบวม :red_cross:ไม่แนะนำให้ใช้ในผู้ป่วยAcute เพราะจะทำให้จมูกและไซนัสแห้ง
      - ให้ยาแก้ปวด ลดไข้
      - ให้ยาSteroid เพื่อลดอาการบวม ลดการคั่งของเลือดที่จมูก
      - ให้ยา antibiotic
      - การล้างจมูก
        
        เพื่อทำความสะอาดโพรงจมูก ช่วยชะล้างมูก คราบมูก หรือ หนองบริเวณโพรงจมูก/ไซนัส
        
        ล้างจมูกก่อนใช้ยาพ่นจมูก จะทำให้ยาพ่นจมูกมีประสิทธิภาพดีขึ้น
        
        ล้างจมูกวนัละ 2-3 ใช้น้ำเกลือความเข้มข้น 0.9% NSS เพื่อลดความเหนียวของน้ำมูกและทำให้เชื้อโรคไม่เจริญเติบโต
  - - - ทำให้เกิดพยาธิสภาพ 3 อย่าง
        
        ทำให้หลอดลมตีบแคบลงเยื่อบุภายในหลอดลมบวมขึ้น
        
        สร้างเมือกเหนียวจำนวนมาก→ช่องทางเดินอากาศในหลอดลมแคบลง→อาการหอบหืดขึ้น
        
        ทำให้หลอดลมหดเกร็งตัว
      - เมื่อพยาธิทั้ง 3 อย่างนี้เกิดขึ้นจะทำให้ผู้ป่วยหายใจหอบเหนื่อย
      - การดูแลจึงต้องให้ผู้ป่วยได้รับยาขยายหลอดลม ได้รับออกซิเจนให้พักเพื่อลด activity
      - ได้ยาลดอาการบวม
        
        Dexa ซึ่งเป็นยา Steroid
      - เด็กที่เป็น Asthma ที่กำลังหอบจะไม่เคาะปอดเพราะจะทำให้หลอดลมเกิดการหดเกร็งมากขึ้น
    - - บางครั้งการเกร็งตัวของหลอดลมเกิดขึ้นไม่มากนัก ผู้ป่วยจะมีอาการไม่มากแต่ก็เป็นอยู่เรื่อยๆ
      - อาจมีอาการไออย่างเดียว และมักจะมีอาการอาเจียนร่วมด้วย อาการไอจะดีขึ้นหลังจากที่ได้อาเจียนเอาเสมหะเหนียวๆออกมา
      - เริ่มต้นด้วยอาการ หวัด ไอ มีเสมหะ ถ้าไอมากขึ้นเรื่อยๆ ก็มักจะมี เสียง Wheezing ในช่วงหายใจออก
    - - ขั้นปานกลาง
        
        ตื่นกลางคืนบ่อยๆ เริ่มวิ่งซนไม่ได้ ขณะเล่นมัก ไอ หรือมีเสียง Wheezing ไปด้วย
      - ขั้นรุนแรง
        
        กระสับกระส่าย จนนอนไม่ได้ เล่นซนไม่ได้ หอบจนพูดหรือกินอะไรไม่ได้หรือรอบริมฝีปากเป็นสีเขียว กรณีอย่างนี้ต้องส่งโรงพยาบาล
      - ขั้นเล็กน้อย
        
        เริ่มไอหรือ มีเสียงวี้ด เล่น กิน นอนยังปกติ
    - - ลดอาการของเด็กและพยายามหลีกเลี่ยงจากสิ่งกระตุ้น
      - ยาขยายหลอดลม ( Relievers )
        
        ชนิดพ่น
        
        ให้ผลได้เร็ว ช่วยให้หายใจโล่งขึ้น เพราะจะไปขยายกล้ามเนื้อเล็กๆ
        
        เช่น ventolin บางรายอาจได้รับยาพ่นกลุ่ม Corticosteroids (Flixotide Evohaler) ต้องแนะนำให้บ้วนปากหลังพ่นยาทุกครั้งเพื่อป้องกันเชื้อราในปาก
        
        baby haler
        
        ต้องล้างทำความสะอาดบ่อยๆ แต่ไม่จำเป็นต้องทุกครั้ง หลังใช้ล้างด้วยน้ำยาล้างจานตากให้แห้ง
        
        ไม่ควรใช้ผ้าเช็ดถู เพราะจะทำให้เกิดไฟฟ้าสถิตที่ผนังของ Spacer เดี๋ยวยาจะไปติดที่ Spacer และจะได้ยาไม่ครบ
        
        หลังล้างทำความสะอาด ต้องสอนผู้ป่วยว่าให้พ่นยาทิ้งก่อน 1 ครั้ง เพื่อให้ยาจับผนังของ Spacer ก่อนเพื่อให้การพ่นครั้งต่อๆไปยาก็จะเข้าผู้ป่วย
        
        ชนิดกิน
        
        ยาลดการบวมและการอักเสบ (Steroid )
        
        ควรใช้เพียงระยะสั้นๆ คือ 3 - 5 วัน จะไม่มีผลข้างเคียงในเด็ก
        
        เพื่อการรักษาและป้องกันไม่ให้โรครุนแรงขึ้น
        
        เช่น Dexa , Hydrocortisone
    - - หมอน ผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน ซักสัปดาห์ละ 1 ครั้ง
      - ไม่นำสัตว์เลี้ยงเข้าห้องนอน
      - ตุ๊กตาที่มีขน พรมในห้องนอนควรเช็ดฝุ่นทุกวัน
      - การออกกำลังกาย ถ้าควบคุมหอบได้ดีจะไม่มีปัญหา
      - ตัวไรฝุ่น
      - อากาศเย็น
      - ควันบุหรี่
  - - - เชื้อไวรัสจะทำลายเนื้อเยื่อของหลอดลมฝอย→เกิดอาการ อักเสบ บวม และมีการคั่งของเสมหะ →เกิดการอุดกั้นของหลอดลมฝอย→ผลคือเกิด Atelectasis
    - - เริ่มจากไข้หวัดเพียงเล็กน้อย มีน้ำมูกใส จาม เบื่ออาหาร→ไอเป็น ชุดๆ ร้องกวน หายใจเร็ว หอบปีกจมูกบาน ดูดนมหรือน้ำได้น้อย
    - - ดูตามอาการ ให้ยาลดไข ้ยาปฏิชีวนะ ยาต้านการอักเสบ (Corticosteroid )ยาขยายหลอดลม
      - ดูแลให้ได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ ได้รับน้ำ ดูแลไข้
      - ดูแลปัญหาการติดเชื้อ เสริมสร้างภูมิต้านทานให้อาหารที่มีประโยชน์
  - - - สำลักสิ่งแปลกปลอม ติดเชื้อ แบคทีเรีย ไวรัส
    - - ไข้ ไอ หอบ ดูดน้ำ ดูดนมน้อยลง ซึม
    - - อายุ 2 เดือนถึง 1 ปี RR > 50 ครั้ง/นาที
      - อายุ1-5 ปี RR > 40 ครั้ง/นาที
      - แรกเกิด RR > 60 ครั้ง/นาที
    - - ดูแลเรื่องไข ้Clear airway suction เพื่อให้การแลกเปลี่ยน ออกซิเจนเป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ
      - ดูแลแก้ไขปัญหาพร่องออกซิเจน ให้ยาขยายหลอดลม ยาขับเสมหะ ยาฆ่าเชื้อ
      - ดูแลให้ได้รับน้ำอย่างเพียงพอ เพื่อให้เสมหะอ่อนตัว ขับออกได้ง่าย ช่วยลดไข้
    - - รายที่เสมหะอยู่ลึกให้เคาะปอดและsuction เพื่อป้องกันภาวะปอดแฟบ
      - การทำ Postural drainage จะช่วยทำให้เสมหะที่อยู่ส่วนปลายถูก กระตุ้นให้เลื่อนขึ้นมาถึงปลายสายดูดเสมหะ ช่วยให้ดูดเสมหะอย่างมีประสิทธิภาพ
      - เด็กโตต้องสอนให้ไออย่างถูกวิธี กระตุ้นให้ดื่มน้ำมากๆ
      - จัดใหผู้ป่วยนอนศีรษะสูง หรือนอนทับข้างที่มีพยาธิสภาพเพื่อให้ปอดข้างที่ดีขยายตัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
      - ปัญหาที่สำคัญคือการอุดกั้นทางเดินหายใจต้องรีบดูแลแก้ไข
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอตามแผนการรักษา
- - - - ใช้ผ้ารองบนส่วนที่จะเคาะ แต่ละท่าใช้เวลาประมาณ 1 นาที
      - ขณะเคาะหากผู้ป่วยไอควรหยุดเคาะ ให้ใช้การสั่นสะเทือนแทน
      - ใช้อุ้งมือทำเป็นถ้วยไม่ควรใช้ฝ่ามือ เคาะบริเวณทรวงอกส่วนที่ได้รับการจัดท่า
      - ควรเคาะก่อนกินอาหาร หรือขณะท้องว่าง หรือหลังกินอาหารอย่างน้อย 2 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการสำลักและอาเจียน
    - - ใช้มือวางราบพร้อมทั้งเกร็งกล้ามเนื้อบริเวณต้นแขน และหัวไหล่ในจังหวะการหายใจเข้าเต็มที่ และก าลังหายใจออก
    - - อาศัยแรงโน้มถ่วงของโลก (gravity) เป็นหลัก
      - โดยจัดให้ส่วนของปอดที่ต้องการระบายอยู่เหนือกว่าหลอดลมและปาก
      - ถ้าเสมหะ
        
        อยู่ส่วนหลัง Posterior ให้จัดนอนคว่ำ
        
        อยู่ด้านซ้ายให้จัดท่านอนตะแคงขวา ถ้าอยู่ด้านขวาให้นอนตะแคงซ้าย
        
        อยู่ส่วนหน้า Anterior ให้จัดท่านอนหงาย
        
        อยู่ส่วนบนนอนหัวสูง อยู่ส่วนล่างนอนหัวต่ำ
    - - ให้ผู้ป่วยหายใจเข้าเต็มที่ช้าๆ กลั้นไว้ สักครู่และไอออกมาโดยเร็วและแรง
  - - - ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการไอขับเสมหะได้ง่ายขึ้น
      - ให้ความชุ่มชื้นแก่อากาศหรือก๊าซที่หายใจเข้า
      - ง่ายต่อการระบายออกจากปอด
      - เป็นหนทางในการบริหารยาทางระบบหายใจ
      - ทำให้เสมหะที่เหนียวอ่อนตัวลง
    - - ข้อควรปฎิบัติ
        
        เคาะกระเปาะพ่นยาเป็นเรื่อยๆเพื่อไม่ให้ยาตกค้างในกระเปาะมากเกินไป พ่นจนกว่ายาจะหมด ใช้เวลา 10 นาที
        
        ถ้าไม่เห็นละอองยา หรือละอองยาออกไม่หนาแน่นเท่าที่ควรจะต้องสำรวจเครื่องพ่นยาทำงานหรือไม่ ช่วงรอยต่อหลุดหรือไม่
        
        ใช้มือประคองกระเปาะพ่นยาไว้ เพื่อให้อุณหภูมิคงที่ ทำให้ขนาด particle สม่ำเสมอ
        
        ออกซิเจนเปิด 6 – 8 ลิตร/นาที
        
        ไม่ควรให้เด็กร้อง เพราะยาจะเข้าสู่ปอดน้อยลง
      - face mask
        
        ครอบบริเวณจมูกและปาก มีสายรัดศีรษะเพื่อให้หน้ากากยึดและแนบสนิทกับใบหน้า
        
        เหมาะกับผู้ป่วยที่ต้องการออกซิเจนในระดับปานกลาง ความเข้มข้นของ ออกซิเจนประมาณ 35%-50% flow rate 5-10 lit/min ไม่ควรให้น้อยกว่า 5 lit/min เพื่อ ป้องกันการคั่งของคาร์บอนไดออกไซด์ในmask ที่เกิดขึ้นในขณะที่ ผปู้่วยหายใจออก
      - Nasal cannula
        
        ข้อดี คือ ประหยัด ยึดติดกับผู้ป่วยง่าย สามามารถให้ นม และอาหารกับผู้ป่วยได้ โดยไม่ต้องหยุดให้ออกซิเจน
        
        แต่มีข้อจำกัดในผู้ป่วยที่มีน้ำมูกมาก เยื่อบุจมูกบวม หรือผนังจมูกเอียง
        
        เป็นการให้ออกซิเจนที่ต้องการความเข้มข้นไม่สูงมาก เด็กเล็กจะปรับอัตราการไหลไม่เกิน 2 lit/mim ส่วนในเด็กโตจะปรับที่ 2 lit/mim ไม่ควรปรับสูงเกินไปเพราะจะทำให้เยื่อจมูกแห้ง และระคายเคืองได้
      - Oxygen hood/Box
        
        มีลักษณะเป็นกล่องพลาสติก วางครอบศีรษะเด็ก เหมาะกับทารกแรก เกิดและเด็กเล็ก ความเข้มข้นของออกซิเจนประมาณ 30%-70% ทั้งนี้ ขึ้นกับขนาดของ Hood/Box ควรเปิดออกซิเจนอย่างน้อย 7 lit/min เพื่อป้องกันการคั่งของกาซคาร์บอนไดออกไซด์
        
        ทารกที่ใช ้Hood เล็ก การเปิดออกซิเจนไม่จำเป็นต้องมาก สามารถเปิด 3-5 lit/min ไม่ควรลด flow rate ลงเหลือน้อยกว่า 3 lit/min เพื่อป้องกันการคั่งของกาซคาร์บอนไดออกไซด์
- - - - ประเมินและร่วมกับแพทย์ในการแก้ไขส่วนผู้ป่วยและญาติจะช่วยในเรื่องที่เขาช่วยได้
      - เช่น สังเกตอาการ ดูแลเช็ดตัว เมื่อมีไข้ รักษาความสะอาด
    - - อักเสบติดเชื้อก็ให้ยา ATB
      - ตีบก็ให้ยาขยาย
      - บวมก็ให้ยาลดบวม
      - ถ้ามีเสมหะ ก็เอาเสมหะออก