ผู้ป่วยที่มีความผิดปกติด้านความคิดและการรับรู้

Shcizophrenia โรคจิตเภท

การวินิจฉัย ถ้ามีอาการอย่างน้อย 2 ข้อ นานเกิน1เดือน ต่อเนื่องไปถึง6เดือน และมีอาการที่1-3อยู่1 อาการ โดยไม่เกิดจากสารเสพติด

1.อาการหลงผิด

2.อาการประสาทหลอน

3.disorganize speech

4.disorganize behavior

5.อาการด้านลบ : affective flattening, alogia, avotion

ลักษณะอาการทางคลินิก

1.positive symptoms

Delusion อาการหลงผิดจากความคิด

hallucination ผิดปกติจากการรับรู้จากประสาทสัมผัสทั้ง5 ไม่มีสิ่งเร้า

grossly organized or abnormal motor behavior พฤติกรรมไม่สมเหตุสมผล

Disorganized thinking (speech)

2.negative symptoms เป็นภาวะที่ขาดในสิ่งที่คนทั่วไปควรมี

affective flattening แสดงออกด้านอารมณ์ลดลง

alogia พูดน้อย

avolition ไม่กระตือรือร้น เฉยชา

3.cognitive symptoms

สมาธิแย่ลง

การตีความ การตอบสนองบกพร่อง

ความจดจำบกพร่อง

ความคิดไม่สมเหตุสมผล

4.affective symptoms

ซึมเศร้า รู้สึกผิด

วิตกกังวล นอนไม่หลับ

Agressive

5.อาการอื่นๆ

Lack of insight

social cognition deficit

neurological soft signs

สาเหตุ

ชีวภาพ

พันธุกรรม

ระบบสรเคมีในสมองสูงขึ้น

การวิภาคสมอง

ประสาทสรีรวิทยา

จิตใจ

stress-diathesis model พบภาวะกดดันปรับตัวไม่ได้

psychoanalytic theories(จิตวิเคราะห์)

interpersonal theories (สัมพันธภาพ)

psychosocial theories ความเครียด

learning theories เลียนแบบ ถูกกดดัน

สิ่งแวดล้อม

high-expressed-emotion ครอบครัวใช้ความรุนแรง/ถูกตำหนิ

Downward drift hypothesis เศรษฐานะไม่ดี

Social causation hypothesis ถูกสังคมบีบคั้น

การดำเนินโรค

Premorbid phase พร่องด้านสังคม การเคลื่อนไหว, พร่อง cognitive เช่นลายมือ นิ้วมืิ

สป-1ปี/2-5ปี
prodromal phase
-anxiety/depress
-negative symptom
-cognitive symptom

ระยะเวลา 5-10ปี
active phase
-positive symptom

ระยะเรื้อรัง ไม่แสดงอาการเด่น
residual phase
-negative symptom
-นอนผิดปกติ
-แยกตัว กังวล ฟุ้งซ่าน

กิจกรรมการพยาบาล

ประเมินร่างกาย บุคลิกภาพ ความสะอาด

สร้างสัมพันธภาพเพื่อบำบัด ให้ไว้ใจ

รักษาสมดุลด้านชีววิทยา

สม่ำเสมอกับผู้ป่วย

present reality

การรักษา

Hospitalization

การรักษาด้วยยา

มีพฤติกรรมทำร้านตัวเอง/ผู้อื่น -ไม่เหมาะสม

active phase ปรับยาตามอาการ

stabilize phase ให้ยาปริมาณเท่าเดิม

ยา Anti psychotic drugs

ทำ ECT (การรักษาด้วยไฟฟ้า)

กรณีผู้ป่วยคิดฆ่าตัวตาย

เคลื่อนไหวมากเกินไป

รักษาด้วยยาไม่ได้

การบำบัดทางจิตสังคม

ให้กำลังใจ ให้ความรู้

เน้นปฎิสัมพันธ์กับผู้อื่น

ให้คำปรึกษาแก่ผู้ป่วย

จัดสิ่งแวดล้อมให้ปลอดภัย

ให้ความรู้แก่ครอบครัว

Delusion อาการหลงผิด

Withdrawal แยกตนเอง/ถอยหนี

กลไกการเกิดพฤติกรรม

บุคลิกภาพเก็บตัว

ครอบครัวขัดแย้ง ปกป้องมากเกิน

ระดับการแยกตัว/ถอยหนี

normal = แก้ปัญหาคนทั่วไป

neurotic withdrawal = แยกจากความจริงสิ้นเชิง อยู่คนเดียว จินตนาการลำพัง

ลักษณะการแยกตัว

ทางกาย

เงียบเฉย แยกตัว ไม่สนใจกิจวัตร

ทางจิตใจ

ฝันกลางวัน หมกมุ่น

การพยาบาล

1-1 relationship

เน้นเข้ากลุ่มกิจกรรมเล็กๆก่อน

ให้ระบาย

ถามสาเหตุ ร่วมหาวืธีแก้ปัญหา

ดูแลกิจวัตรประจำวัน

ให้กำลังใจ เสริมself esteem

มีอาการหลงผิดที่ไม่มีลักษณะแปลกพิกล มักเชื่อมโยงเป็นเรื่องราว

การพยาบาล

ประเมินก่อน

ยอมรับแต่ไม่คล้อยตาม

ค่อยๆ present reality

ให้อยู่กับความจริงที่ปลอดภัย

Hallucination ประสาทหลอน

การรับรู้ผิดปกติ
ไม่มีสิ่งกระตุ้น

การพยาบาล

ให้การสื่อสารที่ชัดเจน

present reality

ยอมรับแต่ไม่คล้อยตาม

Illustion อาการคิดผิด

การรับรู้ผิดปกติ มีสิ่งเร้ากระตุ้น

การพยาบาล

เอาสิ่งเร้าออก

present reality

cognitive disorder

Delirium (เพ้อ)

การรักษา

Neuro cognitive disorder(NCD)

DSM5

A การทำงานของสมองด้านต่างๆลดลง
(อย่างน้อย1ด้าน)

ไม่มีสมาธิจดจ่อ

ความคิด/ตัดสินใจบกพร่อง

ความจำบกพร่อง

ลำบากในการพูด ภาษา

พฤติกรรมไม่เหมาะสม

เคลื่อนไหวบกพร่อง

B มีผลต่อการดำเนินชีวิต

C ไม่ได้มาจากภาวะเพ้อ

D ไม่ได้มาจากโรคจิตเวท

ลักษณะอาการ

Mild

สูญเสียความทรงจำปัจจุบัน

ความทรงจำในอดีตยังดี

การเรียนรู้ลดลง

ใช้คำถามซ้ำๆ

สับสนเวลา สถานที่

หงุดหงิดง่าย

สามารถทำกิจวัตรตนเองได้

Moderate

จำเหตุการณ์ปัจจุบันได้

จำอดีตไม่ได้

แก้ปัญหาต่างๆไม่ได้

ต้องช่วยกิจวัตรประจำวัน

ไม่ควรปล่อยอยู่คนเดียว

Severe

บุคลิกภาพ อารมณ์เปลี่ยน

พูดไม่เป็นภาษา

จำตัวเองไม่ได้

กลั้นปัจสาวะ อุจจาระไม่ได้

ต้องมีคนอยู่ด้วยตลอดเวลา

เกิด sundawning syndrome
(มีอาการตอนโพล้เพล้)

มีอาการเปลี่ยนแปลงช่วงเวลาสั้นๆ 2-3วัน

เกิดจากใช้ยา สารเสพติด/หลายสาเหตุร่วมกัน

รักษาตามอาการ

อธิบายให้ญาติเข้าใจ

ถ้านอนไม่หลับ : ใช้ยา

สาเหตุ

มีการติดเชื้อ

ไม่ได้รับยา

เกลือแร่ไม่สมดุล

หยุดสุรากะทันหัน

ผลข้างเคียงของยา

ภาวะซีด

พยาธิ : ประสาทส่วนกลาง

อาการปวด

อาการขาดยา

ผิดปกติต่อมไร้ท่อ

นศพต.อังศุมาลี บุรีภักดี เลขที่65