Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาระบบทางเดินหายใจ, น.ส.ธวัลรัตน์ นุชเครือ รุ่น36/1…

- - - - เสมหะมีปริมาณมากและเหนียวข้นคั่งค้างในหลอดลมมากขึ้น
      - อากาศเย็นการพัดโบกของ cilia ไม่มีประสิทธิภาพ
      - การไออย่างมีประสิทธิภาพช่วยป้องกันไม่ให้มีคั่งค้างเสมหะในหลอดลม
      - การทำลายเซลล์เยื่อบุหลอดลมและทำลาย Ciliaมาก ทำให้cilia น้อยลง
      - ต่อมสร้างสารคัดหลั่ง (mucus gland) เพิ่มมาก เสมหะมากขึ้น
    - - Cilia พัดโบกดีขึ้น สามารถไอขับเสมหะออกมาได้ง่าย
      - ปริมาณน้ำประเมินจากสีของปัสสาวะ
      - ช่วยให้ความชุ่มชื้น ทำให้เสมหะเหนียวน้อยลง
    - - กระบวนการสร้างสารมูก Mucous
      - การพัดโบกของขนกวัด Cilia
      - หมายถึง
        
        กลไกทางธรรมชาติในการขจัดสิ่งแปลกปลอมออกทางเดินหายใจ
      - กลไกการไอ Cough Reflex
    - - เสมหะเหนียว
        
        มูกคล้ายแป้งเปียก ติดเป็นก้อน ยืดและหนืดมาก ไอขับได้ยาก
        
        ควรประเมินว่าผู้ป่วยได้รับสารน้ำเพียงพอไหม
      - เสมหะไม่เหนียว
        
        เมือกเหลว ยืดและหนืดน้อยไม่เป็นก้อน ไอขับได้ง่าย
  - - - อาการ
        
        เสียงแตกกระจายเป็นช่วงๆ
      - กล่มอาการที่พบ
        
        ภาวะปอดอักเสบ(pneumonia)
      - หมายถึง
        
        การที่ลมผ่านท่อทางเดินหายใจที่มีน้ำหรือเสมหะ
    - - อาการ
        
        เสียงจากการไหลวนของอากาศผ่านส่วนที่ตีบแคบ
      - กล่มอาการที่พบ
        
        ตีบแคบจากเสมหะอุดตัน,หลอดลมบีบเกร็งจากภาวะภูมิแพ้
      - หมายถึง
        
        การตีบแคบกว่าปกติของทางเดินหายใจ
    - - อาการ
        
        ได้ยินตอนหายใจเข้าออกติดกัน ระดับสูง(high pitch) คล้ายเสียงคราง
      - กลุ่มอาการ
        
        croup
        
        laryngotracheitis
        
        laryngotrachebronchitis
        
        acute laryngitis
      - หมายถึง
        
        การตีบแคบของบริเวณกล่องเสียงหรือหลอดลม
    - - อาการ
        
        เสียงที่มีความถี่สูงหรือเสียงหวีด
      - กล่มอาการที่พบ
        
        โรคหอบหืดด (bronchial asthma),ภาวะหลอดลมมีความไวในการตีบตัวมากว่าปกติิ(bronchial hyperreactivity)
      - หมายถึง
        
        หลอดลมเล็กๆหรือหลอดลมฝอยเกิิดการบีบเกร็ง
  - - - ขณะหายใจเข้าปีกจมูกทั้ง2ข้างจะบานออกช่วย
        ในการขยายท่อทางเดินหายใจ
  - - - หายใจมีเสียงดังคล้ายเสียงคราง(stridor)
- - - - CT scanได้ผลดีกว่าวิธีอื่น
      - ตรวจด้วยการส่องไฟผ่าน(Transilumination)ไซนัสอักเสบจะมีลักษณะมัว
      - X-ray paranasal sinus เด็กอายุมากกว่า6ปี ถ้าเด็กแปลผลผิดพลาด
    - - Chronic sinusitisอาการจะต่อเนื่องเกิน12สัปดาห์
      - ไข้สูงกว่า39ปวดศีรษะ ปวดเมื่อย น้ำมูกไหล ไอ ติดเชื้อแบคทีเรียอาการนานกว่า10วัน น้ำมูกใสหรือข้นเขียวหนอง หายใจมีกลิ่นเหม็นปวดหน้าผากหรือหัวคิ้ว อาการAcuteแรงกว่าChronic
      - Acute sinusitisระยะของโรคไม่เกิน12สัปดาห์
    - - การติดเชื้อ เชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อรา
      - เกิดการบวมเยื่อบุโพรงอากาศ ทำให้เกิดภาวะอุดตันช่องระบายของโพรงอากาศจมูก(osteomeatal complex)เกิดคั่งของสารคัดหลั่ง
      - ความดันโพรงอากาศเป็นลบ จาม สูดหรือสั่งน้ำมูกทำให้เชื้อแบคทีเรียnasopharynxเข้าโพรงอากาศ
      - การทำงานCilia ผิดปกติร่วมกับมีสารคัดหลั่งออกและหนืดมาก
    - - ยาแก้แพ้ สาเหตุชักนำมาจากเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้เท่านั้น ไม่แนะนำในผู้ป่วยเฉียบพลันเพราะจมูกและไสนัสแห้ง
      - ให้ยาSteroid ลดการบวม ลดคั่งของเลือดที่จมูก
      - ให้ยาแก้ปวด ลดไข้
      - ให้ยา antibiotic ตามแผนการรักษา
    - - อาการอักเสบของโพรงอากาศข้างจมูก
    - - หมายถึง
        
        ทำความสะอาดโพรงจมูก ชะล้างมูก คราบมูกหนือหนอง ป้องกันเชื้อโรคลาม เพิ่มความชุ่มชื่นบรรเทาคัดแน่นจมูก ระคายเคือง
      - วิธี
        
        ล้างวันละ2-3ครั้ง
        
        น้ำเกลือเข้มข้น0.9% NSSช่วยลดความเหนียวของน้ำมูกและเชื้อโรคไม่เจริญเติบโต
        
        ล้างก่อนใช้ยาพ่น
  - - - การเกิดหลอดลมเกร็งตัวเกิดไม่มาก แต่เป็นเรื่อยๆ
      - บางคนไออย่างเดียว อาเจียน ไอดีขึ้นเมื่อเด็กอาเจียนเอาเสมหะเหนียวออก
      - หวัด ไอ เสมหะ ไอมากมักมีWheezingตอนหายใจออก ขาดออกซิเจนมากหอบมาก ปากซีดเขียว ใจสั่น
    - - ขั้นปานกลาง
        
        ตื่นกลางคืนบ่อย วิ่งซนไม่ค่อยได้ ตอนเล่นมักไอ มีเสียงWheezing
      - ขั้นรุนแรง
        
        กระสับกระส่ายนอนไม่ได้ เล่นซนไม่ได้ เหนื่อยหอบพูดหรือกินไม่ได้ รอบริมฝีปากเขียว
      - ขั้นเล็กน้อย
        
        เริ่มไอ เสียงวี้ด เล่นซนได้ตามปกติทานและนอนได้ปกติ
    - - ทำให้หลอดลมตีบแคบลง (Stenosis) เยื่อบุภายในหลอดลมบวม
      - สร้างเมือกเหนียวจำนวนมาก (Hypersecretion) ช่องทางเดินอากาศหลอดลมแคบลง
      - ทำให้หลอดลมหดเกร็งตัว(Brochospasm)
    - - ยาลดการบวมและการอักเสบ
        ของหลอดลม (Steroid )
        
        ใช้เพียง3-5วัน ป้องกันไม่ให้โรครุนแรงขึ้น ไม่มีผลข้างเคียงในเด็ก ได้แก่ ่Dexa , Hydrocortisone
      - ยาขยายหลอดลม( Relievers )
        
        ชนิดรับประทาน
        
        ชนิดพ่น
        
        ได้ผลเร็ว เพราะขยายกล้ามเนื้อเล็กๆในหลอดลมหดเกร็ง ได้แก่ ventolin
        
        บางรายได้ยาCorticosteroids ได้แก่ Flixotide Evohaler (Fluticasone propionate 250 microgram) Serotide
        
        บ้วนปากหลังพ่นยาทุกครั้งป้องกันเชื้อราในปาก
      - หมายถึง
        
        การลดอาการของเด็ก มีกิจกรรมปกติ เลี่ยงสิ่งกระตุ้นและใช้ยาอย่างถูกต้อง
      - baby haler
        
        พ่นยาทิ้ง1ครั้งให้ยาจับผนังSpacerการพ่นครั้งต่อไปยาจะเข้าผู้ป่วย
        
        ต้องล้างทำความสะอาดบ่อยๆ ไม่ทุกครั้ง ล้างน้ำยาล้างจานตากให้แห้ง ไม่ใช้ผ้าถู เกิดไฟฟ้าสถิค ทำให้ยาเข้าผู้ป่วยน้อยลง
    - - ภาวะที่มีการอักเสบเรื้อรังของหลอดลม(Chronic airway inflammation)มีผลทำให้เยื่อบุผนังหลอดลมมีปฏิกิริยาต่อสารภูมิแพ้มากกว่าปกติBronchial hyper-reactivityไวต่อสิ่งกระตุ้น
    - - ตัวไรฝุ่น
        
        ตามที่นอน หมอน พรม ควรไปตากหรือผึ่งแดดบ่อยๆ
        
        ไม่ควรมีตุ๊กตามีขนในห้อง ไม่ใช้พรม เช็ดฝุ่นทุกวัน
        
        หมอน ซักผ้าปูหรือปลอกหมอนสัปดาห์ละ1ครั้ง ใช้ที่นอนจากใยสังเคราะห์หรือฟองน้ำ
        
        ไม่นำสัตว์เลี้ยงเข้าห้อง
      - การออกกำลังกาย
        
        ถ้าควบคุมได้ดีจะไม่มีปัญหา
      - ควันบุหรี่
        
        อันตรายต่อปอดกระตุ้นให้เกิดหอบหืด
      - อากาศเย็น
        
        บางคนมักไอหรือหายใจเสียงWheezingเลี่ยงอากาศเย็นจาการพัดโบกของCilia
  - - - ไข้ ไอ ปวดศีรษะ เจ็บคอ
      - ตุ่มใส หรือแผลตื้นที่
        คอหอยหรือเพดานปาก
        
        สาเหตุ
        
        Coxsackie Virus เรียกว่า Herpangina
        
        คำแนะนำที่สำคัญ
        
        กินยา Antibiotic ครบ10วัน ป้องกันไข้รูห์มาติคและหัวใจรูห์มาติคหรือกรวยไตอักเสบเฉียบพลันAGN
    - - ไข้ เจ็บคอมากเวลากลืนหรือกลืนลำบากเรื่อรัง
      - มีการอุดกั้นทางเดินหายใจส่วนบน เกิดการนอนกรน(snoring)หรือภาวะหยุดหายจขณะหลับบ (obstructive sleep apnea)
      - มีข้อบ่งชี้ในเรื่องการติดเชื้อเรื้อรัง(chronic tonsillitis)หรือเป็นๆหายๆ(recurrent acute tonsillitis)
      - รายที่สงสัยเป็นมะเร็งต่อมทอนซิล(carcinoma of tonsils)
    - - การติดเชื้อ แบคทีเรีย ไวรัส เช่น Beta Hemolytic streptococcus gr. A
    - - สังเกตอาการและ
        การเปลี่ยนแปลง
        
        มีเลือดออกถ้าชีพจร120ครั้ง/นาทีต่อเนื่อง เด็กเงียบซีดภายใน6-8ชั่วโมงแรก
      - จัดท่านั่ง1-2ชั่วโมง อมน้ำแข็งก้อนเล็กๆ ทานของเหลว ปวดแผลใช้กระเป๋าน้ำแข็งวางรอบคอ ปวดมากใช้ยาแก้ปวด
      - ควรให้เด็กนอนตะเเคงด้านหนึ่ง เพื่อระบายเสมหะ น้ำลายหรือโลหิตคั่งในปากและคอจนกว่าจะดีหรือขับเสมหะได้เอง
      - หลังผ่าตัด
        
        เลี่ยงแปรงฟันในช่องปากลึกเกิน ออกแรงเล่นกีฬาโหมใน24-48ชั่วโมง
        
        ประคบหรืออมน้ำแข็ง10นาทีเอาออก10นาทีแล้วอมใหม่จนกว่าเลือดหยุด
        
        1-2วันแรก เพดาอ่อนหรือผนังในคอบวม หายใจอึดอัด นอนศีรษะสูงใช้หมอนหนุน อมและประคบน้ำแข็งบ่อยๆ
        
        ไข้ บวม ตึงๆมีสิ่งแปลกปลอมที่คอเสียงเปลี่ยน หายใน1สัปดาห์
        
        กลับบ้านได้หลังผ่าตัด 24-48ชั่วโมง อาจมีฝ้าสีขาวที่ช่องคอของต่อมทอลซิลทั้งสองข้าง หายเองใน7-14วัน เจ็บคอกลืนลำบาก น้ำหนกลด น้ำลายปนเลือดบ้าง
        
        รับประทานอาหารอ่อน ไม่กินแข็งหรือร้อน เผ็ดหรือจัดอย่างน้อย1สัปดาห์ ทานอาหารอ่อนเย็น กลั้วคอทำความสะอาดบ่อยๆแปรงฟันทุกครั้งหลังทาน
        
        หลังผ่าตัด2-4สัปดาห์แผลจะหายเป็นปกติ
  - - - เชื้อไวรัส ทำลายเนื้อเยื่อของหลอดลมฝอยทำให้เกิดอาการอักเสบ บวม และมีการคั่งของเสมหะอุดกั้นหลอดลมฝอย เกิดAtelectasis
    - - ไข้หวัดเล็กน้อย น้ำมูกใส จาม เบื่ออาหาร
      - ไอเป็นชุด ร้องกวน หอบหายใจเหนื่อย ปีกจมูกบาน ดูดนมหรือน้ำน้อย
    - - Respiratory syncytial virus : RSV
      - เด็กไม่กินนมแม่พบสูงกว่าอายุ6เดือนพบบ่อยสุด
    - - ตามอาการให้ยาลดไข้ ยาปฏิชีวนะ ยาต้านการอักเสบ(Corticosteroid)
        ยาขยายหลอดลม
    - - ให้เด็กได้รับอกซิเจนเพียงพอ ได้รับน้ำ ดูแลไข้ สร้างเสริมภูมิต้านทานให้อาหารที่มีประโยชน์
    - - ปัญหาติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่างที่พบบ่อยในเด็กเล็ก จาการอักเสบและอุดกลั้นของหลอดลม
  - - - อักเสบ
        
        กล่องเสียง (acute laryngitis)
        
        กล่องเสียง หลอดลมใหญ่ และหลอดลมฝอยในปอด (Laryngotracheobronchitis)
        
        ฝาปิดกล่องเสียง(acute epiglottitis)
      - ติดเชื้อ
        
        virus
        
        Bacteria
        
        H.influenzae ,S.pneumoniae gr.A Streptococus
    - - อาการเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว
      - ไม่ตอบสนองต่อการพ่นยาทั่วไป ส่วนใหญ่พ่นAdrenalineต้องใส่Endotracheal tube
      - อาการน้ำลายไหล (drooling)
      - ไข้ เจ็บคอ หายใจลำบาก Dyspnea
      - inspiratory stridor หายใจเข้ามีเสียงฮืด ไอเสียงก้องBarking cough
    - - กลุ่มอาการอุดกั้นทางเดินหายใจสาวนบนบริเวณกล่องเสียง(larynx)และใต้ลงมา
    - - เสี่ยงต่อการเกิดภาวะพร่องออกซิเจนเนื่องจากมีการอุดกั้นทางเดินหายใจ
  - - - เด็กอายุ2เดือนถึง 1 ปี
        
        อัตราการหายใจที่มากกว่า50ครั้งต่อนาที
      - เด็กอายุ1-5 ปี
        
        อัตราการหายใจากว่า40ครั้งต่อนาที
      - เด็กแรกเกิด
        
        อัตราการหายใจที่มากกว่า60ครั้งต่อนาที
    - - ดูเรื่องไข้Clear airway suctionให้แลกเปลี่ยนออกซิเจนอย่างมีประสิทธิภาพ
      - ดูปัญหาพร่องออกซิเจน ให้ยาขยายหลอดลม ยาขับเสมหะ ยาฆ่าเชื้อ
      - ให้ได้รับน้ำเพียงพอ ช่วยเสมหะอ่อนตัวขับออกง่าย ลดไข้
    - - ไข้ ไอ หอบ ดูดน้ำ ดูดนมน้อยลง ซึม
    - - เสมหะอยู่ลึกPostural drainageเคาะปอดและSuctionป้องกันปอดแฟบ(Atelectasis)
      - ทำPostural drainageช่วยเสมหะที่ปลายเลื่อนขึ้นที่ปลายสายดูด
      - เด็กโตสอนไอ กระตุ้นดื่มน้ำมากๆ
      - จัดให้ผู้ป่วยนอนศีรษะสูงหรือนอนทับข้างที่มีพยาธิ
      - ปัญหาการอุดกั้นทางเดินหายใจสำคัญต้องดูแลแก้ไข
      - ดูแลให้ได้ออกซิเจนเพียงพอ
    - - สำลักสิ่งแปลกปลอม ติดเชื้อ แบคทีเรีย ไวรัส
- - - - การทำมือเป็นรูถ้วยและตวัดข้อมือเพื่อการเคาะ
      - มือวางราบทั้งเกร็งกล้ามเนื้อต้นแขนหัวไหล่ในจังหวัดการหายใจเข้าเต็มที่และกำลังหายใจออก
    - - ให้ผู้ป่วยหายใจเข้าเต็มที่ช้าๆ3ครั้งและหายใจออกทางปากก่อนกลั้นไว้สักครู่และไอออกมาโดยเร็วและแรง
      - ให้ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่งหรือท่านอนศีรษะสูง (semi-fowler หรือ fowler position)
    - - ใช้ผ้ารองบนส่วนที่เคาะ เคาะท่าละ1นาที
      - หากผู้ป่วยไอควรหยุดเคาะ ใช้การสั่นสะเทือนแทน
      - ใช้อุ้งมือเป็นคุ้ม นิ้วชิดกันเรียกว่า cupped hand เคาะทรวงอกส่วนที่จัดท่า
      - เคาะก่อนทานอาหาร ท้องว่าง หลังทานอย่างน้อย2ชั่วโมง ป้องกันสำลักอาเจียน
    - - การจัด
        
        อยู่ส่วนหลังPosteriorจัดท่านอนคว่ำ
        
        อยู่ด้านซ้ายจัดนอนตะแคงขวา ด้านขวาจัดนอนตะแคงซ้าย
        
        อยู่ส่วนหน้าAnteriorจัดท่านอนหงาย
        
        อยู่ส่วนบนนอนหัวสูง อยู่ส่วนล่างนอนหัวต่ำ
      - หมายถึง
        
        การอาศัยแรงโนมถ่วงของโลก(gravity)เป็นหลัก จัดที่ต้องระบายอยู่เหนือหลอดลมและปาก ขับออกโดยกระตุ้นให้ไอsuctionออก
  - - - หมายถึง
        
        นออกซิเจนแบบหน้ากากครอบบริเวณจมูกและปากมีสายรัดศีรษะให้หน้ากากยืดสนิทใบหน้า
      - เหมาะให้ออกซิเจนปานกลาง เข้มข้น35-50% เวลาสั้นๆเปิดflow rate 5-10 lit/minไม่น้อยกว่า5 lit/minป้องกันคาร์บอนไดออกไซด์คั่งในนmaskตอนหายใจออก
    - - หมายถึง
        
        ให้ออกซิเจนที่เข้มข้นไม่สูง เด็กเล็กปรับอัตราไม่เกิน2 lit/mimเด็กโต2 lit/mimไม่ปรับสูงเกิน ทำให้เยื่อจมูกแห้ง เกิดระคายเคือง
      - ข้อดี
        
        ประหยัด ยึดติดกับผุ็ป่วยง่าย ให้นมและอาหารได้ ไม่ต้องหยุดให้ออกซิเจน
      - ข้อจำกัด
        
        ผู้ที่มีน้ำมูกมาก เยื่อจมูกบวม ผนังจมูกเอียง
    - - มือประคองกระเปาะพ่นยา ให้อุณภูมิคงที่ ทำให้ขนาดparticleสม่ำเสมอ
      - เคาะกระเปราะเป็นระยะๆไม่ให้ยาตกค้างมากเกิน พ่นจนยาหมดใช้เวลา10นาที
      - ไม่ให้เด็กร้อง เพราะยาเข้าปอดน้อยลง
      - ไม่เห็นละอองยาหรือไม่หนาแน่นต้องสำรวจเครื่องพ่นว่าทำงานหรือช่วงรอยต่อหลุดไหม
      - ออกซิเจนเปิด6-8ลิตรต่อนาทีหรือไม่
    - - ลักษณะ
        
        กล่องพลาสติก วางครอบศีรษะกับทารกและเด็กเล็ก เข้มข้นประมาณ 30%-70%ขึ้นกับขนาดHood/Box ควรเปิดออกซิเจน7it/min
      - ทารกใช้Hood เล็ก เปิดออกซิเจน3-5 lit/min
      - ข้อควรระวัง
        
        อาจเกิดปัญหาการได้ยิน เนื่องจากเสียงดังที่เกิดขึ้นภายใน oxygen hood
        
        ควรควบคุมและติดตำมอุณหภูมิภำยใน oxygen hood เพื่อป้ องกัน cold stress หรือ overheat
        
        อาจเกิดการกดทับบริเวณคอผู้ป่วยได้ ถ้าที่ครอบแคบเกิน
    - - เพิ่มประสิทธิภาพในการขับเสมหะง่ายขึ้น
      - ให้ความชุ่มชื้นแก่อากาศหรือก๊าซที่หายใจเข้า
      - ง่ายต่อการระบายออกจากปอด
      - หนทางในการบริหารยาทางระบบหายใจ
      - เสมหะเหนียวอ่อนตัวลง
    - - บวมให้ใช้ยาลดบวม อักเสบติดเชื้อให้ยา ATB ตีบให้ยาขยาย มีเสมหะก็เอาออกหรือลดปริมาณ
      - ให้ออกซิเจนตามความเหมาะสมกับเด็ก ตามแผนการรักษา
      - ปัญหาพร่องออกซิเจนแก้ไขเส้นทางผ่านของออกซิเจน