Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กลุ่มอาการช็อค และเเมลงสัตว์กัดต่อย, นางสาวเสาวนิตย์ สมบูรณ์จิตฤดี…
กลุ่มอาการช็อค และเเมลงสัตว์กัดต่อย
ภาวะช็อก ( Shock )
สาเหตุ
การติดเชื้อในกระแสเลือด ( Septic shock )
ได้รับสารพิษ เช่น ถูกสัตว์แมลงกัด ได้รับสารเคมี หรือยาบางอย่าง
มีภาวะเสียเลือดหรือน้ำอย่างรุนแรง ( Hypovolumic shock )
มีความผิดปกติของเมตาบอลิซึม เช่น น้ำตาลในเลือดสูงหรือต่ำผิดปกติ ภาวะไตวาย ตับวาย เป็นต้น
ความผิดปกติในการทำงานของหัวใจ ประสาท และต่อมไร้ท่อ
ประเมินอาการ
ฉุกเฉิน
การรักษาเบื้อต้น/ส่งต่อ
ตรวจหาภาวะช็อกจากอาการและอาการแสดงของผู้ป่วยให้ได้อย่างรวดเร็ว การช่วยเหลือจึงมีความรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
หลักการช่วยเหลือ
ให้สารน้ำทดแทนทางหลอดเลือดดำ เพื่อรักษาสัญญาณชีพควรให้สารน้ำที่มีความเข้มข้นใกล้เคียงกับเลือด (isotonic solution) เช่น NSS, Lactated Ringer’s solution ไม่ควรให้สารน้ำที่มีความเข้มข้นน้อยกว่าเลือด เช่น 5% D/W
ให้งดน้ำและอาหารทางปาก
ให้ออกซิเจนและให้ความมอบอุ่นแก่ร่างกาย
ใส่สายสวนปัสสาวะค้างไว้เพื่อดูปริมาณปัสสาวะ
ให้นอนราบยกขาสูงขึ้น 10-20 นิ้ว เพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดจากส่วนปลายกลับสู่หัวใจ และเพิ่มเลือดไปเลี้ยงสมอง
แก้สาเหตุของการช็อก เช่น ถ้าเสียเลือดจากบาดแผลทำการห้ามเลือด
ประเมินความรู้สึกตัว ABCs
ส่งต่อไปสถานบริการที่มีความพร้อม
อาการร่วม/อาการแสดง
กระสับกระส่าย ชิพจรเบาเร็ว ซีด เหงื่อออก ตัวเย็น กระหายน้ำ อ่อนเพลีย อาเจียน จะเป็นลม ปัสสาวะออกน้อยหรือไม่ออกเลย หายใจเร็วถี่ขึ้น ไม่สม่ำเสมอ หมดสติ
ถ้ามีอาการช็อกรุนแรงม่านตาจะไม่ค่อยตอบสนองต่อแสง
ระบบไหลเวียนโลหิตล้มเหลว เช่น BP < 90/60 มม.ปรอท Pulse pressure ≤ 20 มม ปรอท mean arterial pressure < 60 มม ปรอท
หมายถึง
ภาวะที่ร่างกายหรือเนื้อเยื่อต่างๆได้รับเลือดไปเลี้ยงไม่เพียงพอทำให้เกิดความไม่สมดุลระหว่างความต้องการ และปริมาณออกซิเจนที่เลือดนำไปเลี้ยงเนื้อเยื่อ
คนกัด ( Human bite )
อาการประเมิน
ฉุกเฉิน
อาการร่วม/อาการแสดง
บาดแผลเหวอะหวะบริเวณใบหน้าหรือบริเวณใดที่มีขนาดกว้าง สกปรกมาก และคิดว่าไม่สามารถจะให้การดูแลรักษาเองได้
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
ให้การดูแลบาดแผล
ให้ยาป้องกันบาดทะยัก (ตามแนวทางมาตรฐาน)
ประเมินสัญญาณชีพ ซักถามประวัติเกี่ยวกับการได้รับบาดแผล เช่น สุขภาพของผู้ที่กัด ระยะเวลาที่ถูกกัด การรักษาที่ได้รับ
ส่งต่อไปสถานบริการที่มีความพร้อม
สามารถให้การดูแลรักษาได้
อาการร่วม/อาการแสดง
มีบาดแผลเล็กน้อย และไม่ใช่ตำแหน่งที่ทำให้เกิดการเสียโฉม เช่น ที่ใบหน้า
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
ให้ยาปฏิชีวนะป้องกันการติดเชื้อ เช่น amoxicillin หรือ dicloxacillin
ให้ยาป้องกันบาดทะยัก (ตามแนวทางมาตรฐาน)
ไม่ควรเย็บทันที ยกเว้นบาดแผลที่ใบหน้าที่ไม่เหวอะหวะ ช้ำ หรือสกปรกมาก อาจจะเย็บได้เพราะต้องการความสวยงาม ลดรอยแผลเป็น และใบหน้าเป็นตำแหน่งที่มีเลือดมาเลี้ยงมากจึงมีโอกาสติดเชื้อต่ำ
นัดตรวจติดตามการรักษา
ให้การดูแลบาดแผล ล้างด้วย NSS จำนวนมาก ตัดแต่งเนื้อตาย เอาเศษสิ่งสกปรกออก
กรณีแผลติดเชื้อรุนแรง เช่น cellulitis หรือมีไข้ให้พิจารณาส่งต่อ
หมายถึง
การบาดเจ็บที่เกิดจากการต่อสู้กัน การทำร้ายร่างการ หรืออาจพบในผู้ที่มีความผิดปกติในระหว่างมีเพศสัมพันธ์ บาดแผลคนกัด จะทำให้เกิดการติดเชื้อได้ง่ายกว่าสัตว์อื่นเพราะในปากคน มีเชื้อโรคมากมายทั้ง aerobic และ anaerobic bacteria ส่วน HIV และ hepatitis B มีรายงานการติดต่อจากแผลถูกกัดบ้างแต่น้อยมาก
งูกัด (Snake bite)
ประเมินอาการ
ฉุกเฉิน
เกิดจากงูที่มีพิษต่อระบบเลือดกัด
อาการร่วม/อาการแสดง
7 more items...
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
2 more items...
เกิดจากงูที่มีพิษต่อระบบกล้ามเนื้อกัด
อาการร่วม/อาการแสดง
6 more items...
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
2 more items...
เกิดจากงูที่มีพิษต่อระบบประสาทกัด
อาการร่วม/อาการแสดง
5 more items...
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
2 more items...
สามารถให้การดูแลรักษาได้
เกิดจากงูไม่มีพิษกัด
อาการร่วม/อาการแสดง
มีเลือดออกไม่มาก
ผู้ป่วยไม่มีอาหารผิดปกตึอื่นใดที่ชัดเจน
อาจจะมีอาการปวด บวม
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
ให้การรักษาตามอาการ เช่น ประคบเย็น รับประทานยาแก้ปวด ยาปฏิชีวนะป้องกันการติดเชื้อ ( เช่น dicloxacillin หรือ amoxicillin ) นาน 5-10 วัน แล้วแต่ลักษณะการเปลี่ยนแปลงของบาดแผล
ให้ยาป้องกันบาดทะยัก (ตามแนวทางมาตรฐาน)
ถ้าแน่ใจว่าเป็นงูไม่มีพิษ ให้ทำความสะอาดบาดแผลด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ หรือน้ำสะอาดและสบู่
สังเกตอาการ และนัดตรวจซ้ำเพื่อติดตามการรักษา
ถ้าไม่ทราบชนิดของงูให้การดูแลรักษาเหมือนงูพิษกัด
ชนิด
งูมีพิษ
แบ่งตามลักษณะของพิษ
งูที่มีพาต่อระบบเลือด (hematotoxin)
งูกะปะ งูแมวเซา งูเขียวหางไหม้
งูที่มีพิษต่อระบบกล้ามเนื้อ (myotoxin)
งูทะเลบางชนิด เช่น งูคออ่อน งูชายธง งูแสมรัง
งูที่มีพิษต่อระบบประสาท (neurotoxin)
งูเห่า งูจงอาง งูสามเหลี่ยม งูทับสมิงคลา
งูไม่มีพิษ
งูแม่ตะง่าว งูปล้องฉนวนหลังเหลือง งูเห่ามังหรืองูแส้ม้า
งูดอกหมากแดง งูทางมะพร้าว (งูปล้องไฟ)
งูเหลือม งูหลาม งูปากจิ้งจก งูลายสาบ งูลายสอ
งูก้นกบ งูงอด งูปี่แก้ว งูแสงอาทิตย์
การแพ้อย่างรุนแรง ( Anaphylaxis )
ประเมินอาการ
ฉุกเฉิน
อาการร่วม/อาการแสดง
ใจสั่น หายใจไม่อิ่ม อ่อนเพลีย เป็นลม
การรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง
ไอจาม คัดจมูก น้ำมูกไหล น้ำตาไหล เสียงแหบ
ช็อก เป็นลม หมดสติ เสียชีวิต
ผื่นคันตามร่างกาย หน้าแดง ตัวแดง
การรักษาเบื้องต้น/ส่งต่อ
ให้ adrenaline 1:1000 ขนาด 0.30 - 0.5 ml IM, IV ในเด็กให้ 0.01 ml / kg / dose ( ตาม standing order )
ให้ออกซิเจน
ถ้าระบบหายใจและระบบไหลเวียนโลหิตหยุดทำงานให้ทำการช่วยฟื้นคืนชีพ (cardiopulmonary resuscitation)
ประเมินความรู้สึกตัว, ABCs
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำโดยใช้ isotonic solution เพื่อรักษาภาวะความดันโลหิตต่ำลงหรือช็อก และเป็นการเปิดเส้นเลือดไว้สำหรับฉีดยา
ให้ยาแก้แพ้
ถ้ามีอาการ bronchospasm หรือ laryngeal edema ให้ยาพ่นขยายหลอดลม ( ตาม standing order )
ส่งต่อไปสถานบริการที่มีความพร้อม
สาเหตุ
พิษจากแมงสัตว์กัดต่อย
การแพ้อาหาร พืช สารเคมี สารที่เป็นโปรตีนต่างๆ
การแพ้ยาโดยเฉพาะยาปฏิชีวนะ (เช่น penicillin, sulfonamide group ) ยากลุ่ม NSAIDS,อิมมูนโกลบูลิน
การออกกำลังกาย ความเย็น
หมายถึง
ภาวะที่เกิดขึ้นฉับพลัน และเป็นอันตรายต่อชีวิต เกิดจากปฏิกริยาภูมิคุ้มกันของร่างกายที่มีต่อสิ่งแปลกปลอม ซึ่งเคยเข้าไปกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายที่มีต่อสิ่งแปลกปลอม ซึ่งเคยเข้าไปกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายมาก่อนแล้ว ( sensitized ) โดยอาจมีอาการเฉพาะที่ ( local ) หรือมีอาการทุกระบบ (systemic) ก็ได้
นางสาวเสาวนิตย์ สมบูรณ์จิตฤดี เลขที่70
:
