Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
BIOLOŠKI VAŽNI SPOJEVI - Coggle Diagram
BIOLOŠKI VAŽNI SPOJEVI
MASTI I ULJA
esteri alkohola glicerola i viših masnih kiselina, odnosno trigliceridi, najčešće masne kiseline u sastavu triglicerida su one građene od 14 do 22 ugljikova atoma-palmitinska, stearinska, oleinska i linolna
Esencijalne masne kiseline-organizam ne može sintetizirati, unosimo hranom
masti se dobivaju taljenjem životinjskog masnog tkiva, a ulja prešanjem sjemenki i plodova
-
u sastavu masti molekule triglicerida sadržavaju veći udio zasićenih masnih kiselina, a u uljima sadržavaju pretežito nezasićene masne kiseline
Katalitičko hidrogeniranje-adicija molekule vodika na dvostruku vezu nezasićene masne kiseline, pritom masna kiselina postaje zasićena (biljna mast)
masti u organizmu su skladišta energije, u njima se tope vitamini A, D, E i K, u sastavu su staničnih membrana, toplinski izolator životinjama u hladnim krajevima
-
-
-
netopivi su u vodi, stajanjem na zraku oksidiraju/užegnu
UGLJIKOHIDRATI
Skladište energije, sintetiziraju ih biljke, ljudi i životinje ih unose putem hrane. Stanično disanje-proces kojim se od ugljikohidrata u prisutstvu kisika oslobađa energija, CO2 i voda.
složeni:
Disaharidi-građeni od dvije molekule monosaharida, zajednička formula-C12H22O11
Saharoza-obični kuhinjski šećer, građena od glukoze i fruktoze povezane jednim kisikovim atomom, topi se u vodi, zagrijavanjem na 160 stupnjeva karamelizira, daljnjim zagrijavanjem pougljeni, hidrolizom uz katalizator se razgrađuje do glukoze i fruktoze
-
Laktoza/mliječni šećer-građena od glukoze i galaktoze, u mlijeku sisavaca, manje slatka
-
Polisaharidi/polimeri-građeni od više molekula monosaharida (molimeri), velike relativne molekulske mase, slabo ili ne topljivi u vodi, nisu kristalne građe i nisu slatki
Škrob-građen od monosaharidnih jedinica glukoze, formula-(C6H10O5)n, sastoji se od amiloze(spiralna) i amilopektina(razgranat), pohranjuje se u biljkama u sjemenkama, podzemnim stabljikama i korijenu
Celuloza-izgrađuje stanične stijenke biljkama, struktura različita od strukture škroba, snopovi paralelnih lanaca povezani poprečnim vezama, netopiva u vodi, formula-(C6H10O5)n, za ljude neprobavljiva ali korisna jer potiče rad crijeva
-
Glikogen-stvara se iz glukoze u čovjeku i životinjama, pohranjuje se u jetri i mišićima, građa poput amilopektina, skladište energije
jednostavni:
Monosaharidi-građeni od jedne molekule, nazivaju se i šećeri jer su bijele boje, slatki i topivi u vodi, dokazuju se Trommerovim i Fehlingovim reagensom
Glukoza-grožđani šećer:šesterokutni prsten, jedan C atom izvan prstena, izvor energije za organe i mišiće, otopljena u krvi sisavaca, za ulazak u stanice potraban joj je hormon inzulin (manjak izaziva dijabetes), formula C6H12O6
-
Fruktoza-voćni šećer:peterokutni prsten, dva C atoma izvan prstena, nalazi se u voću, povrću i medu, dvaput slađa od glukoze, ne treba inzulin za ulaz u stanice, formula C6H12O6
-
ENZIMI
Enzimi=biološki katalizatori=ubrzavaju kemijske reakcije u živim organizmima, po kemijskom sastavu su uglavnom proteini, nedostatak enzima može uzrokovati razne bolesti
djeluju po sistemu ključ-brava, supstrat se veže za aktivno mjesto
-
imena većine enzima završavaju na -aza (npr. amilaza, ureaza, lipaza), pepsin(u sastavu želučanog soka)
-
-
