Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 1 การดูแลเด็กเมื่อเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล, นางสาวมาติกา…

- - - - 3.สิทธิในการได้รบัการคมุ้ครอง (Right of Protection)
      - 4.สิทธิในการมสี่วนรว่ม (Right of Participation)
      - 2.สิทธิในการพัฒนา (Right of Development)
      - 1.สิทธิการมีชีวิตอยรู่อด (Right of Survival)
    - - บุคคลซึ่งมีอายุต่ำกว่า 18 ปีบริบรูณ์ แต่ไม่รวมถึงผู้ที่บรรลุนิติภาวะด้วยการสมรส มีอำนาจอันชอบธรรมที่จะกระทำการใดๆได้อย่างอิสระ โดยได้รับการรับรองคุ้มครองจากกฎหมาย
- - - - วัยก่อนเรียน
        
        ร้อง สามารถบอก ตำแหน่งที่เจ็บปวดได้
        
        อยู่ในระยะเริ่มต้นของพัฒนาการถดถอยเละแยกตัว
        
        อาจเชื่อว่าภาวะเจ็บปวดเป็นการลงโทษ เมื่อมีพฤติกรรมไม่ดี
        
        อางกล้าหรือปฏิสธที่บอกถึงภาวะเจ็บปวด
        
        อาจตี หรือเตะผู้ดูแล
      - วัยเรียน
        
        ส่วนของลำตัวแข็งเกร็ง แยกตัว
        
        สามารถบอกความเจ็บปวด ได้
        
        เกรงว่าร่างกายจะบาดเจ็บ อาจต่อรองหลีกเลี่ยงจากสถานการณ์การเจ็บปวดได้
        
        มีความคิดเกี่ยวกับการตาย และการมีชีวิตอยู่
      - วัยหัดเดิน
        
        กระสับกระส่าย ถูบริเวณที่ปวด
        
        ร้องเสียงดังเละพูดว่า "เจ็บ ๆ ๆ"
        
        พยายามทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพื่อให้ลดการเจ็บปวดลง
      - วัยรุ่น
        
        กล้ามเนื้อแข็งเกร็งมากขึ้น การทำกิจกรรมลดลง แยกตัว
        
        สามารถบอกตำแหน่งที่เจ็บปวด และระดับความรุนแรงได้
        
        เข้าใจสาเหตุและผลของการเจ็บปวด
        
        ภาวะเจ็บปวดมีผลกระทบต่อร่างกาย อารมณ์และจิตใจ
      - วัยทารก
        
        มีการตอบสนองต่อร่างกายทั้งหมด แขนขา อาจสั่นเกร็ง
        
        แสดงออกทางสีหน้า
        
        กดเจ็บ ร้องเสียงดัง
        
        ความดันโลหิตและ อัตราการเต้นของหัวใจ เพิ่มขึ้น oxygen saturation ลดลง
    - - 2.FLACC สำหรับเด็ก 1 เดือน - 3 ปีหรือเด็กที่ไม่รู้สึกตัว
      - CHEOPS * สำหรับอายุ 3 ปี - 6 ปีหรือไม่รู้สึกตัว
      - 1.NIPS สำหรับทารกแรกเกิด - 1 เดือน
      - FACE scale สำหรับเด็ก 3 - 8 ปีหรือผู้ใหญ่ที่บอกตัวเลขไม่ได้
      - Numeric rating scale สำหรับเด็กอายุมากกว่าหรือเท่ากับ 8 ปี ผู้ป่วยที่รู้สึกตัวดีหรือบอกตัวเลขความปวดได้
      - Behavior pain scale สำหรับผู้ป่วยไม่รู้สึกตัว หรือใส่เครื่องช่วยหายใจ
  - - - วัยก่อนเรียน
        
        การยึดตนเองเป็นศูนย์กลาง และมีจินตนาการ
        
        การอยู่โรงพยาบาลทำให้เด็ก รู้สึกเหมือนถูกทำโทษ สูญเสียการควบคุม ตอบสนองด้วยความรู้สึกผิด และกลัว
      - วัยเรียน
        
        เด็กมีความเป็นอิสระ กลัวถูกควบคุม กลัวร่างกายพิการ กลัวตาย กลัวทอดทิ้ง สูญเสียการยอมรับจากเพื่อน กิจกรรมในโรงพยาบาลทำให้เด็กสูญเสียการควบคุม เช่น การนอนพักบนเตียง ไม่สามารถเลือกอาหาร ขาดความเป็นส่วนตัว มีผลต่อความรู้สึกมั่นคง เด็กอาจซึมเศร้า กลัว และรู้สึกล้มเหลว
      - วัยหัดเดิน
        
        การอยู่โรงพยาบาลมีสิ่งแวดล้อมต่างจากบ้าน กิจวัตรประจำเปลี่ยนแปลง หัตถการต่างๆ ที่ทำ ทำให้เด็กสูญเสียความเป็นตัวของตัวเอง ทำให้เด็กสูญเสียการควบคุม
      - วัยรุ่น
        
        เด็กทุกข์จากความไม่เป็นอิสระ สิ่งที่รบกวนเป็นเอกลักษณแ์ห่งตน การ เจ็บป่วยที่จำกัดร่างกาย และอยู่โรงพยาบาล ทำให้เด็กพึ่งพาและลดความเป็นบุคคล มีผลให้สูญเสียการควบคุม เด็กอาจตอบสนองด้วยการปฏเิสธ ไม่ร่วมมือ
      - วัยทารก
        
        เมื่ออยู่โรงพยาบาลเด็กสูญเสียความควบคุมจากการที่กิจวัตรประจำวัน เปลี่ยนแปลงถูกกำหนดโดยเจ้าหน้าที่แทน
        
        การตอบสนองของแม่ การ ดูแลต่างจากที่บ้าน อาจ น าไปสู่การสูญเสียการ ควบคุม
    - - โดยให้กำลังใจเด็กและพ่อแม่ อธิบายให้ครอบครัวเข้าใจ เกี่ยวกับโรคที่เด็กเป็นอยู่และแนวทางการรักษาของแพทย์ ในขอบเขตที่สามารถบอกได้
      - เปิดโอกาสให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการดแูลเด็กป่วย สนับสนุนให้เด็กได้เล่นของเล่นที่สนใจตามวัยและไม่เป็นอันตราย
      - สนับสนุนให้สมาชิกของครอบครัวช่วยเหลือในกิจกรรมการพยาบาล
  - - - วัยทารก
        
        อายุแรกเกิด -1ปี
        
        มีข้อจำกัดในการรับรู้ จะมีปฏิกิริยาไม่มากนัก
        
        ร้องกวน จะเกาะติดมารดาตลอดวลา
        
        ทารกที่อายุต่ำกว่า 8 เดือน จะมีปัญหาเนื่องจากกิจวัตรประจำวันของ ทารกมีการเปลี่ยนแปลง
        
        ส่วนทารกที่อายุเกิน 8 เดือนไปแล้ว เริ่มจำหน้าบุคคลได้จะเริ่มมีปัญหาทางด้านจิตใจเกี่ยวกับการแยกจากมากกว่า
        
        แนวทางการพยาบาล
        
        รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับกิจวัตรประจำวันของทารก พฤติกรรมและความต้องการต่างๆ เกี่ยวกับการรับประทานอาหารและนม การนอน การร้องไห้ การขับถ่าย ของเล่นที่ชอบ
        
        เพื่อตอบสนองให้เหมาะสมกับความต้องการของทารกและสอดคล้องกับกฎระเบียบของโรงพยาบาล
        
        ผู้ป่วยวัยทารกควรให้มารดาฝ้าอยู่ในโรงพยาบาล เพื่อส่งเสริมความ ผูกพันของมารดาและบุตร และจะได้รับความร่วมมือจากทารกได้ดีกว่า
      - วัยหัดเดินหรือวัยเตาะแตะ
        
        อายุ 1 - 3 ปี
        
        เด็กวัยนี้ยังไม่มีความคิดรวบยอดเกี่ยวกับเวลา รับรู้ เหตุการณ์ไม่ถูกที่ต้องยึดตนเองเป็นศูนย์กลาง
        
        ไม่มีความอดทนการแยกจากบิดามารดาเสมือนการถูก ทอดทิ้ง
        
        ความวิตกกังวลจากการแยกจาก เป็นตัวกระตุ้นที่สำคัญที่สุดที่ทำให้เกิดปัญหาด้านจิตใจมากกว่าช่วงอายุอื่นๆ
      - วัยก่อนเรียน
        
        อายุ 3 - 6 ปี
        
        เคลื่อนไหวร่างกายและช่วยเหลือตนเองได้มากขึ้น จะใช้เวลาส่วนใหญ่ในการเล่น มีจินตนาการกว้างไกล ความกลัว และความวิตกกังวลของเด็กวัยนี้ คือ กลัวสูญเสียความสมบูรณ์ของร่างกาย กลัวอวัยวะต่างๆ ถูกตัดขาด ยังแยกไม่ออกระหว่างความจริงกับจินตนาการ ยึดตนเองเป็นศูนย์กลางโดยไม่ฟังความ คิดเห็นผู้อื่น คิดได้เฉพาะเหตุการณ์ปัจจุบันยัง คาดการณ์ล่วงหน้าไม่เป็น
        
        แนวทางการพยาบาล
        
        อธิบายเหตุผลต่างๆ ด้วย คำพูดที่เป็นรูปธรรมง่ายๆและเป็นความจริงเพื่อปรับความเข้าใจผิดและลดความกลวัเด็กที่กลัวว่าจะสูญเสียอวัยวะ
        
        ใช้การเล่นเป็นสื่อสร้างสัมพนัธภาพให้เด็กค้นพบ รับรู้ และจินตนาการที่ถูกต้อง
        
        เปิดโอกาสให้เด็กได้สำรวจจับต้องเครื่องมือแพทย์และอธิบายให้ฟังอย่างง่ายๆ
        
        เมื่อจำเป็นต้องผูกยึดเด็ก ควรปฏิบัติกิจกรรมการรักษาพยาบาลอย่างรวดเร็วด้วยความเมตตา และปลอบเด็ก
        
        ควรให้มารดาเฝ้าอยู่ในโรงพยาบาลเพื่อลดความวิตกกังวล
      - วัยเรียน
        
        อายุ 6 - 12 ปี
        
        ความกลัวที่ยิ่งใหญ่สำหรับเด็กวัยนี้ คือ ภาวะที่ถูกคุกคาม การสูญเสียการควบคุมและกลัวร่างกายได้รับบาดเจ็บ เริ่มกลัวความตาย เด็กต้องการคำอธิบายที่เป็นเหตุเป็น ผลเชิงวิทยาศาสตร์มากขึ้น
        
        แนวทางการพยาบาล
        
        ให้ช่วยเหลือตนเองเท่าที่สามารถทำได้ ส่งเสริมความเป็นอิสระในการเคลื่อนไหว
        
        จัดกิจกรรมการเล่นที่ส่งเสริมให้ใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก และความคิด สร้างสรรค์ เช่น ตัดกระดาษ พับกระดาษระบายสี และกิจกรรมอื่นๆ ที่ เด็กสนใจ
        
        อธิบายให้เด็กฟังเกี่ยวกับโรค การรักษาพยาบาล การดูแลตนเองอย่างเป็นเหตุเป็นผลในเชิงวิทยาศาสตร์ด้วยข้อความง่ายๆ และเป็นรูปธรรม
        
        บอกเหตุผลก่อนปฏิบัติการพยาบาล เพื่อให้เด็กร่วมมือในการรักษาพยาบาลมากขึ้น
        
        ในแต่ละเวรควรมีเวลาพูดคุยกับเด็กและบิดามารดาต่างหากที่ไมใช่การพูดคุยในขณะที่กำลังปฏิบัติการรักษาพยาบาล ต้องบอกกับเด็ก และบิดามารดาให้ทราบว่าเป็นเวลาที่จะพูดจะถามเรื่องอะไรก็ได้ที่ต้องการทราบ
        
        เปิดโอกาสให้เด็กได้มีกิจกรรมร่วมกับผู้ป่วยเด็กวัยเดียวกัน
      - วัยรุ่น
        
        อายุ 12 - 21 ปี
        
        วัยรุ่นตอนกลาง (อายุ 14-18 ปี) จะอดทนต่อความเจบ็ปวดและการที่ต้องอยู่ในโรงพยาบาลด้ดีกว่า แต่จะมีปัญหาด้านจติใจ เมื่อต้องพึ่งพาคนอื่นมากขึ้น อาจรู้สึกขัดแย้งในใจ เพราะวัยนี้ต้องการเสรีภาพมาก
        
        วัยรุ่นตอนปลาย (อายุ 18-21 ปี) จะยอมรับความช่วยเหลือจากครอบครัวและทนตอ่การต้องพึ่งพาผู้อื่นได้บ้าง ปัญหาของเดก็กลมุ่นี้คือ การเป็นโรคที่จะเป็นอุปสรรคต่อการประกอบอาชีพและแบบแผนการดำเนินชีวิต
        
        วัยรุ่นตอนตัน (อายุ 12-14ปี) จะยินยอมพึ่งพาบิดามารดาโดยไม่มีปัญหา เด็กกลุ่มนี้จะกังวล เกี่ยวกับร่างกาย หน้าที่ของร่างกายและการเคลื่อนไหว
        
        แนวทางการพยาบาล
        
        กระตุ้นและปิดโอกาสให้เด็กได้พูดเกี่ยวกับความกังวล ความกลัว ความสงสัย
        
        ให้เด็กมีส่วนร่วมในการวางแผนการพยาบาล และกิจวัตรประจำวัน ขณะอยู่โรงพยาบาลให้มีโอกาสในการตัดสินใจบ้าง เพื่อให้มีความรู้สึกอิสระ เรียนรู้ที่จะรับผิดชอบในกิจกรรมนั้นๆ
        
        กระตุ้นให้เด็กชว่ยเหลือตนเองมากทที่สุดเท่าที่จะทำได้ และให้เวลาสำหรับการอธิบายเรื่องต่างๆ ที่เกี่ยวกับการรักษาพยาบาล และการดูแล ตนเองอย่างเพียงพอ
        
        จัดกิจกรรมให้เด็กทำกิจกรรมร่วมกัน และเปิดโอกาสใหเ้พื่อนมาเยี่ยม และติดต่อทางโทรศัพท์ได้
        
        เปิดโอกาสให้ครอบครัวได้พบปะกันตามลำพัง เพื่อพูดคุยเกี่ยวกับปัญหาและช่วยเหลือเกื้อกูลซึ่งกันและกัน เป็นการส่งเสริมความรักความผูกพันภายในครอบครัว
    - - 2.ระยะปฏิเสธ (despair)
        
        ระยะนี้เด็กจะร้องไห้น้อยลง กิจกรรมต่างๆ ลดลง ซึม ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม การเล่นหรืออาหาร ถอยหนีจากผู้อื่น ดูเศร้าโศกอ้างว้าง แยกตัวเองและเฉยเมย
        
        ที่เป็นลักษณะเฉพาะ คือ เศร้าซึม เป็นผลเนื่องมาจากหมด หวังที่ประท้วงแล้วไม่ได้ผล ไม่สามารถเรียกร้องให้บิดามารดา กลับมาได้ เด็กคิดว่าบิดามารดาจะไม่กลับมาหาอีก อาจ ทอดทิ้งไปเลย
        
        เด็กจะลดความไว้วางใจบิดามารดาลง
        
        ระยะนี้เด็กจะยอมร่วมมือกับการรักษาที่เจ็บปวดต่อต้าน เพียงเล็กน้อย ยอมรับประทานอาหาร
        
        การที่เด็กเงียบเฉยด้วยความเศร้าทำให้เข้าใจผิดคิดว่าเด็กปรับตัวได้แล้ว
        
        การดูแลเด็กในระยะหมดหวัง
        
        ยอมรับในพฤติกรรมถดถอยของเด็ก และไม่สนับสนุนหรือกระตุ้นให้เกิดพฤติกรรมดังกล่าว
        
        ฝึกฝนทักษะในกิจวัตรประจำวันที่เด็กเคยได้แล้วที่บ้าน เช่น การพูด การฝึกขับถ่าย ซึ่งตามปกติทักษะที่เด็กได้เรียนรู้ล่าสุดจะเป็นทักษะแรกที่เด็กลืม ไม่สามารถทำได้เมื่อเกิดภาวะเครียด
        
        ปลอบโยน อยู่ใกล้ชิต กอด โยกกล่อมเด็ก
        
        จัดกิจกรรมการเล่น เพื่อให้เด็กได้ระบายความโกรธ โดยการเล่นของเล่นที่ต้องใช้กำลัง เช่น การเล่นตอก ตำทุบ เตะหรือโยนลูกบอล ปั้นดินเหนียว ดินน้ำมันหรือเล่นสมมุติกับตุ๊กตา หรือเล่านิทาน ประกอบหุ่นมือ
        
        จัดกิจกรรมการเล่นเพื่อช่วยลดความรู้สึกแยกจาก เช่น เล่นจ๊ะเอ๋ ซ่อนหา เล่านิทาน เกี่ยวกับการจากกันแล้วกลับมาอยู่ร่วมกันใหม่
      - ระยะปฏิเสธ (denial o detachment)
        
        เด็กจะหันกลับมาสนใจสิ่งแวดล้อมรอบตัวเด็ก ซึ่งมองดูราวกับ เด็กปรับตัวได้แล้ว แต่ที่จริงเป็นการเก็บกดความรู้สึกที่มีต่อบิดา มารดานั่นเอง
        
        เด็กจะแสดงท่าทางราวกับว่าไม่เดือดร้อนไม่ว่าบิดามารดาจะมา หรือไป แสดงการปฏิเสธบิดามารดา
        
        เด็กจะสร้างสัมพันธภาพอย่างผิวเผินกับเจ้าหน้าที่พยาบาล หลายๆคนแต่หลีกเลี่ยงจะใกล้ชิดกับคนใดคนหนึ่ง เขาจะกลายเป็นเด็กน่ารัก ท่าทางดูมีความสุข โต้ตอบกับทุกคน
        
        การดูแลเด็กในระยะปฏิเสธ
        
        คงกิจกรรมการพยาบาลในระยะที่ 1 และ 2 ไว้
        
        พูดคุยเกี่ยวกับสมาชิก กิจกรรมในครอบครัวเพื่อคงไว้ ซึ่งความผูกพันต่อเนื่อง
        
        อธิบายให้บิดามารดาทราบว่าเด็กต้องการให้อุ้มให้กอด แม้เขาจะแสดงท่าทีปฏิเสธ เวลาบิดามารดากอดเขาก็ตาม
        
        สนับสนุนให้บิดามารดาได้แสดงบทบาทในการดูแลบุตร
      - 1.ระยะประท้วง (protest)
        
        ร้องไห้เสียงดัง กรีดเสียงร้อง
        
        ปฏิเสธการดูแลหรือความสนใจของผู้อื่น
        
        จะต่อสู้ ดิ้นรน ขัดขืน ด่าทอหรือผลักไสผู้เข้าใกล้ ไม่สามารถปลอบให้ หายเศร้าโศกได้
        
        การดูแลเด็กในระยะประท้วง
        
        จัดให้มีผู้ดูแลเด็กอย่างสม่ำเสมอ 1 คน ควรเช้าหาพูดคุยกับเด็กขณะที่บิดามารดาอยู่ด้วยเพื่อสร้างความไว้วางใจก่อน
        
        ยอมรับการร้องไห้และอารมณ์โกรธของเด็กให้ความมั่นใจกับเด็กว่าบิดามารดาจะต้องกลับมา
        
        ให้มีเขตปลอดภัย จะไม่ทำการรักษาพยาบาลที่ทำให้เจ็บปวด เช่น บนเตียงนอน ห้องเล่น
        
        ถ้าไม่ขัดกับแผนการรักษา ควรเลื่อนการพยาบาลที่เจ็บปวดออกไปในขณะที่เด็ก ยังอารมณ์เสียหรือบิดามารดาไม่อยู่ด้วยเวลานั้น
        
        ให้ความอบอุ่น มั่นคง และให้ความมั่นใจกับเด็กอยู่ในที่ที่เด็กจะมองเห็น กอดและปลอบโยนเมื่อเดก็ต้องการหรือเข้ามาหา
        
        ผูกยึดเด็กเท่าที่จำเป็น
        
        ให้เด็กมีของรักหรือของคุ้นเคยไว้ติดตัว หรือมอบของเล่นประจำตัว เช่น ผ้าเช็ดหน้า ไว้กับเด็ก เพื่อให้เด็กเกิดความมั่นใจว่าบิดามารดาจะต้องกลับมาหา
        
        ให้บิดามารดามีส่วนร่วมในการวางแผนการพยาบาลและปฏิบัติร่วมกัน
        
        อนุญาตให้บิดามารตาได้อยู่กับบตุร หรือให้เขา้เยี่ยมได้ตลอดเวลาถ้าไม่ขัดกับแผนการรักษา เปิดโอกาสให้ครอบครัว พี่น้องได้เข้าเยี่ยมและพูดคุยกันจำกัดการเยี่ยมเมื่อจำเป็นเท่านั้น และเมื่อบิดามารดาจะกลับบ้านจะต้องบอกลาเด็กเสมอ ไม่ควรหลอกเด็กหรือแอบหนีกลับ
    - - เป็นความรู้สึกไม่มั่นคงหรือกลัวว่าจะได้รับอันตราย เกิดจากการที่เด็กถูก แยกจากบุคคลสำคัญของเด็ก
      - พบบ่อยในวัยเด็ก 6เดือน -3 ปี
- - - - ส่งเสริมให้เด็กประสบ ความสำเร็จตามพัฒนาการเพื่อ ความมั่นใจและความสามารถของเด็ก
    - - ต้องให้เด็กมีส่วนร่วมในการดูแล ตนเองและการตัดสินใจเพื่อส่งเสริม ความรู้สึกควบคุมและเรียนรู้สิ่งต่างๆ และจะต้องตอบคำถามอย่างเข้าใจ เพื่อให้เด็กมีความรู้สึก ที่ดีและเห็นคุณค่าในตนเอง
    - - ให้อิสระทั้งที่บ้านและโรงพยาบาล
    - - พ่อแม่ควรส่งเสรมิความเป็นอิสระ กระตุ้นให้ทำกิจวตัรประจำวันส่งเสริมสัมพันธภาพกับแพทย์ พยาบาลโดยไม่ต้องผ่านพ่อแม่ นอกจากนี้ ความเจ็บป่วยอาจมีผลต่อภาพลักษณ์ของวัยรุ่น การแตกต่าง จากเพื่อนทำให้เด็กถอยหนีจากการมีปฏิสัมพันธ์กับเพื่อน
    - - สร้างความไว้วางใจและเรียนรู้โดย ผ่านประสาทสัมผัส
  - - - ความตายเป็นการจากไปเป็นการนอนหลับ ความตาย เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นชวั่คราว การมีชีวิตอยู่และความตายเปลี่ยนกลับไปกลับมาได้ ตายแล้วฟื้นได้
    - - เมื่อทราบว่าจะต้องตายเด็กจะรู้สึกตกใจ เสียใจ อาจแสดงออกทางคำพูด พฤติกรรมซึม ก้าวร้าว หรือมีอาการทางกาย
    - - ความตายของเด็กวัยนี้จึง หมายถึงการสูญเสียผู้ดูแลเท่านั้น มองหาความ ปลอดภัย มีพฤติกรรมถดถอย
    - - ความตายเป็นการจากไปอย่างถาวรและหลีกเลี่ยงไม่ได้
    - - ไม่มีปฏิกิริยาโดยตรงต่อความตาย แต่จะเครียดจากความหิว เจ็บ พลัดพราก
  - - - • ปัจจัยด้านสังคมและวัฒนธรรม เช่น สังคมของวัยรุ่น กลุ่มพาไป ล้อเลียน การยอมรับของกลุ่ม
      - • ปัจจัยด้านจิตใจ
      - ปัจจัยส่วนบุคคล เช่น เพศ อายุ ขนาดและสัดส่วนของร่างกาย
      - • สิ่งแวดล้อมทั้งภายในและภายนอกร่างกายที่มีผลกระทบต่อการเปลี่ยนแปลงภาพลักษณ์
      - • กลไกการปรับตัวของบุคคล (Coping)ลักษณะของภาพลักษณ์ที่เปลี่ยนไป
  - - - เริ่มยอมรับและตระหนักถึงความจริงที่หลีกหนีไม่ได้ และหาที่พึ่งทางใจ พึ่งไสยศาสตร์ หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์
      - ช่วยเหลือโดยการสนับสนุนในสิ่งที่อยากทำ ให้ข้อมูลที่เป็นจริง
    - - เกิดจากความเสียใจ ทุกข์กับสิ่งต่างๆ ที่ต้องสูญเสียจะแสดงอาการเสียใจ ร้องไห้ ซึม ไม่สนใจดูแลตนเอง หมดหวัง ชอบอยู่คนเดียวเงียบๆ รู้สึกอ้างว้างโดดเดี่ยว
      - ช่วยเหลือโดยการนั่งเงียบๆ เป็นเพื่อน สัมผัสด้วยความอ่อนโยนแทนการพูด รับฟังสิ่งที่เป็นทุกข์ กังวลใจ
    - - โกรธตัวเอง บุคคลรอบข้าง กล่าวโทษคนอื่น
      - ช่วยเหลือโดยรับฟัง เปิดโอกาสให้เด็กหรือพ่อแม่ได้ระบาย
    - - เป็นการยอมรับความจริงในธรรมชาติแห่งชีวิต ไม่เศร้าโศก หรือกลัวสิ่งใดอีก มีบางคนอาจถึงระยะยอมรับก็ทุกข์ทรมานกับระยะซึมเศร้า
      - ช่วยเหลือโดยการวางแผนการดูแลเด็ก
    - - ไม่เชื่อกับสิ่งที่ได้รับทราบ งง พูดไม่ออก ทำอะไรไม่ถูก ใจสั่น อ่อนแรง ร้อนวูบวาบ ตัวชา เมื่อมีสติจะรู้สึกเป็นทุกข์เกินกว่าจะทำอะไรได้ จึง ปฏิเสธความจริง ลืมเรื่องที่ได้รับทราบไว้ก่อน
      - ช่วยเหลือระยะนี้โดยการให้เวลา และสร้างสัมพันธภาพ รับฟังความทุกข์ ความวิตกกังวล หลีกเลี่ยงสิ่งที่จะท าให้ปฏิเสธมากขึ้น