Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Diseeases of Urinary System - Coggle Diagram
Diseeases of Urinary System
ระบบขับถ่ายปัสสาวะ
ระบบขับถ่ายปัสสาวะส่วนบน Upper Urinary tract
Kidney ไตทั้งสองข้างทำหน้าที่กรองน้ำและของเสียออกจากโลหิตเป็นน้ำปัสสาวะ
Nephron หน่วยไต ทำหน้าที่สร้างน้ำปัสสาวะ
renal pelvis กรวยไตทำหน้าที่ส่งน้ำปัสสาวะมาตามท่อไต
Ureter ท่อไต นำน้ำปัสสาวะออกจากไตไปสู่กระเพาะปัสสาวะ
ระบบขับถ่ายปัสสาวะส่วนล่าง Lower Urinary tract
หน้าที่เก็บและพักปัสสาวะที่สร้างจากไตและเป็นทางขนส่งปัสสาวะออกนอกร่างกาย
ประกอบด้วย
Urinary bladder กระเพาะปัสสาวะ ทำหน้าที่เก็บน้ำปัสสาวะไว้ชั่วคราวเมื่อมีจำนวนมากจะบีบตัวไปสู่ท่อปัสสาวะ
Urethra ท่อปัสสาวะทำหน้าทีเป็นทางผ่านของน้ำปัสสาวะไปสู่นอกร่างกาย ซั้งความยาวของเพศหญิง-ชาย จะแตกต่างกัน
โครงสร้างของหน่วยไต Nephorn
Renal corpuscle
Glomerulus รวมกับ Bowmen's capsule
Renal tubule
Proximal convoluted tubule ท่อขดส่วนต้น
Henle's loop ห่วงเฮนเล
Ascending ขาขึ้น
Descending ขาลง
Distal convoluted tubule ท่อขดส่วนปลาย
Collecting duct ท่อรวม
Renal malformations ความผิดปกติของไต
ความผิดปกติในปริมาณของเนื้อไต
Agenesis ไตฝ่อหรือภาวะที่ไม่มีเนื้อไต ปอดไม่เจริญ แขน-ขาผิดรูปมีลักษณะใบหน้าจำเพาะ
Potter's syndrome ภาวะไตฝ่อสองข้างเกิดจากทารกในครรภ์อยู่ในภาวะขากน้ำคร่ำร่างกายถูกกดแบ่งตัวของเซลล์ผิดปกติ แขน-ขาผิดปกติ Potter's faciec หูติดต่ำ ผิวหนังย่น จมูกงุ้มคางเล็ก มีสันนูนที่หัวคิ้ว สองข้าง
Hypoplasia ภาวะที่ไตมีขนาดเล็ก จำนวน renal tobule และ calyx ลดลงแต่เนื้อไตปกติดี
Supernumerary kidney ภาวะที่มีจำนวนไตมากกว่าสองข้างไตชั้นที่เกินจะแยกออกจากชั้นปกติหรือ เรียกว่าภาวะ ไตแฝดอยู่ติดแน่นกัน
ความผิดปกติในตำแหน่ง รูปร่างและ orientation
Ectopia ภาวะที่ไตอยู่ในตำแหน่งที่ผิดปกติ อาจเป็นทั้งสองข้างหรือข้างเดียวก็ได้
Malrotation ภสวะที่ไตมี renal pelvis และ ureter อยู่ทางด้านหน้า
Fusion kidneys หรือ Horseshoe kidney การเชื่อมกันตรงกลางระหว่างเนื้อไต ทั้งสองข้าง
ความผิดปกติใน differentiation
Renal cystic diseases รอยโรค
Polycystic kidney disease
Adult type พบบ่อบเป็นทั้งสองข้างของไต ถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบ autosomal dominant ไตจะมีขนาดใหญ่ขึ้นผิวหน้าตะปุ่มตะป่ำ ประกอบด้วยcyst ขนาดใหญ่
Infantile type พบตั้งแต่ทารกแรกคลอดมักจะเสียชีวิตในระยะแรกๆถ่ายทอดทางพันธุกรรมแบบ autosomal recessive ไตมีขนาดใหญ่ทั้งสองข้างผิวหนังนอกเรียบเนื้อมีลักษณะพรุนเหมือนฟองน้ำ
Medullary cyst
Medullary sponge kidney การขยายใหญ่ของ collecting เป็นถุงพบในผู้ใหญ่แต่ไตยังทำงานปกตติ
Uremic Medullary cystic disease โรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมมีอาการตั้งแต่เด็ก พบ cyst ใน medulla
Simple cyst
อาจพบ cyst อันเดียวหรือหลายอันขนาดเล็กหรือขนาดใหญ่ก็ได้ มักพบบริเวณ cortex เกิดdilatation tubule อาจทำให้มีเลือดออก
Glomerular diseases
พยาธิสภาพที่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน
Glomerulonephhritis (GN) อักเสบภายนอกมีผลต่อไตส่วนใหญ่เป็นภาวะแพ้ภูมิตนเอง Malaria, Syphilis, Hepatitis
พยาธิสภาพที่ไม่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน
โรคเบาหวาน หรือจากการรักษาเบาหวาน การให้ยากลุ่มซัลโฟนิลยูเรีย ทำให้โซเดียมในเลือดต่ำ ขาดADH ทำให้ติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะได้ ความดันโลหิตสูงติดเชื้อในกระเเสเลือด
กลไกการเกิด
การกรองเพิ่มขึ้น (hyperfiltration) กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดโกลเมอรูลัสมีน้ำตาลภายในเซลล์ลดลง ทำให้ขาดพลังงานในการหดตัว หลอดเลือดขยายตัวเพิ่มขึ้น เลือดจึงไหลเวียนไปกรองที่ไตเพิ่มขึ้น
การเปลี่ยนแปลงการทำงานของ Renin ผู้ป่วยที่เป็นโรคไต เบาหวาน จะพบโปรตีนเพิ่มขึ้นและทำให้การหลังเรนินในกระแสเลือดลดลง จะเกิดภาวะhyperkalemian กรดเกินเนื่องจากพยาธิสภาพที่หลอดฝอยไตและภาวะน้ำเกินตามมา
Tubulo-interstitial diseases กลุ่มของโรคที่มีความผิดปกติในรูปร่างและหน้าที่
Acute interstitial nephritis
พบ interstitial
edema ร่วมกับ leukocytic infiltration และ tubular
necrosis
Chronic interstitial nephritis
Chronic interstitial nephritis พบ interstitial fibrosis , tubular atrophy และ mononuclear cell infiltration
Tubular diseases
โรค Acute tubular necrosis (ATN)
ลักษณะ คือเป็นภาวะที่มีการทำลายเฉียบพลันของ Renal tubule เกิดจากการขาดเลือดไปเลี้ยงที่ไตเป็นเวลานาน
แบ่งเป็น 2 ชนิด
Nephrotoxic type การได้รับสารพิษ
Ischhemic type การ shock
แบ่่งเป็น 3 ระยะคือ
ระยะที่ 1 Oliguric phase เกิดในช่วงแรกที่มีการตายของ renal tubule ทำให้ renal cellหลุดมาอุดทางเดินปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะน้อยและบวม
ระยะที่ 2 Diuretic phase เกิดช่วงกลาง เมื่อ tubular cell ตายจะมีการสร้าง cell ใหม่และ cell ใหม่ที่สร้างทำให้ดูดกลับน้ำไม่ได้เต็มที่และปัสสาวะมาก
ระยะที่ 3 Recovery phase เกิดในช่วงหลังนานๆไป tubular cell สามารถดูดน้ำกลับได้ปกติ ปัสสาวะจึงมีปริมาณปกติ
Urinary tract infection (UTI)
Pyelonephritis
Acute Pyelonephritis เกิดทันทีและรุนแรง รักษาหายภายใน 2-3สัปดาห์ มีอาการไตบวมและเลือดคั่งมากหนองกระจายจากผิวลึกไปในส่วน cortex medullaและ renal pelvis
Chronic Pyelonephritis การอักเสบที่ไม่รุนแรงเป็นๆหายๆ ไตจะมีขนาดเล็กลงผิวขรุขระจากรอยแผลการทำลายของเนื้อไตแล้วแทนที่ด้วยfibrosis เกิดจากการควบคุมสาเหตุโรคไม่ได้
นิ่วในทางเดินปัสสาวะ
Urolithiasis , urinary calculi
ประกอบด้วย
amorphous crystalloid ได้แก่ uric
acid, calcium , oxalate แae magnesium phosphate
ปัจจัยเสริมได้แก่
crystalloid conc. เพิ่มขึ้นในปัสสาวะ : ปัสสาวะน้อย
crystalloid ตกตะกอนมากขึ้น : การคั่งของปัสสาวะ
Foreign bodies : แบคทีเรีย
Nephrocalcinosis
ลักษณะ เป็นภาวะที่มีแคลเซียมสะสมในเนื้อไตเป็นสาเหตุหนึงของโรคนิ่วในไต
สาเหตุมาจาก Hypercalcemia
กลไกการเกิด
ระดับแคลเซียมในเลือดสูงเมื่อเลือดกรองที่ไตแคลเซียมจะถูกดึงไว้ในกระดูก ส่วนที่เหลือจะถูกขับออกทางปัสสาวะ เมื่อแคลเซียมสูงร่างกายขับออกไม่หมดจะเกิดการตกตะกอนของแคลเซียมในเนื้อไต
Urinary tract obstruction ภาวะที่มีการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ
สาเหตุ
พิการแต่กำเนิด
การอุดกั้นจากรอยโรคที่เกิดภายหลัง เช่น นิ่ว เนื้องอก การอักเสบ
ความผิดปกติของระบบประสาทที่ควบคุมการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ
ผลมาจาก
ทำให้ทางเดินปัสสาวะที่อยู่เหนือตำแหน่งการอุดตันขยายตัว
มีโอการเกิดนิ่วและติดเชื้อเพิ่มและทำลายเนื้อไตถาวร
Hydronephrosis
สาเหตุ การอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้
ภาวะที่มี dilatation ของ renal pelvis และ Calyx ร่วมกับมีProgressive atrophy ของเนื้อไต
ความผิดปกติในส่วนของ Ureter
พยาธิสภาพที่สำคัญคือ
การอุดกั้น
เนื้องอก
vesicoureteral reflux
Ureteric Obstruction
สาเหตุ
นิ่วที่หลุดมาจากไต
หลอดไตตีบตันแต่กำเนิดหรือมาจากการอักเสบ
เนื้องอกของ Ureter
เนื้องอกอวัยวะใกล้เคียง เช่นมดลูก ปากมดลูก
การอุดกั้นทำให้ปัสสาวะสร้างและขับออกได้น้อย
การอุดกั้นส่วนล่างของหลอดไตทำให้เกิดการโป่งพองของUreter
Vesicoureteral reflux
ความผิดปกติจากการไหลย้อนกลับของน้ำปัสสาวะ จากกระเพาะปัสสาวะไปหลอดไต และ renal pelvis
พบมากในเด็กทำให้เกิดการติดเชื้อ
สาเหตุ
การทำศัลยกรรมทางการแพทย์
การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
การบาดเจ็บจากภายนอก
พันธุกรรม
มีความผิดปกติของ sphincter
มีการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะส่วนที่ออกจาก
กระเพาะปัสสาวะ
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ(Cystitis)
การติดเชื้อแบคทีเรีย
มักจะเกิดในผู้หญิง เนื่องจากท่อปัสสาวะสั้นและรูเปิดอยู่ใกล้ทวารหนักทำให้เชื้อสามารถเข้าไปได้
สาเหตุ
การกลั้นปัสสาวะ
หลังมีเพศสัมพันธ์ เกิดการอักเสบของท่อปัสสาวะ
มีสิ่งแปลกปลอมในท่อทางเดินปัสสาวะ
อาหารหรือยาบางอย่าง
ดื่มน้ำน้อย ดื่มแอลกอฮอล์มาก
ท่อปัสสาวะ
ผู้ชายจะมีขนาดยาวโดยเฉลี่ยประมาณ 20 ซม. และมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3-4 มม. มีทั้งส่วนที่อยู่ภายในและภายนอกร่างกาย
หญิงมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3-4 มม.เช่นเดียวกับในผู้ชาย แต่มีขนาดสั้นกว่ามาก ยาวเพียงประมาณ 4 ซม. และอยู่ในร่างกายทั้งหมด
Urethritis ท่อปัสสาวะอักเสบ
สาเหตุ
โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ติดเชื้อจากโรคหนองใน หรือโกโนเรีย (Gonococcal
urethritis) จากเชื้อที่ไม่ใช่หนองใน เช่น โรคเริม
การติดเชื้อที่ไม่ใช่จากเพศสัมพันธ์ เช่นเชื้อ E. coli (Staphy/lococcus
สาเหตุที่ไม่ใช่จากการติดเชื้อ
การบาดเจ็บของท่อปัสสาวะจากการสวน
ปัสสาวะ
อาการ
ท่อปัสสาวะอักเสบ
อาจมีหนองออกจากปลายท่อปัสสาวะ (ปลาย
อวัยวะเพศ)
คลำได้ต่อมน้ำเหลืองขาหนีบโต