Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาระบบทางเดินหายใจ - Coggle Diagram
การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาระบบทางเดินหายใจ
ระบบทางเดินหายใจ
อัตราการหายใจของเด็กในแต่ละวัย
2-12 เดือน
ไม่เกิน 50 ครั้ง/นาที
1-5 ปี
ไม่เกิน 40 ครั้ง/นาที
ต่ำกว่า 2 เดือน
ไม่เกิน 60 ครั้ง/นาที
ค่าความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดแดง
มากกว่า 95-100%
ศัพท์ที่เกี่ยวข้อง
srtidor
หายใจมีเสียงดังคล้ายเสียงคราง
tachypnea
อัตราการหายใจเร็วกว่าปกติ
bradypnea
หายใจช้ากว่าปกติ
dypnea
หายใจลำบาก
nasal flaring
เป็นลักษณะของการหายใจลำบาก
ขณะหายใจเข้าปีกจมูกทั้ง 2 ข้างมีการบานออก
ช่วยขยายท่อทางเดินหายใจให้อากาศเข้าเพียงพอ
retraction
ขณะหายใจเข้ามีการยุบลง
ช่องระหว่างซี่โครง (costal retraction)
ใต้ซี่โครง (subcostal retraction)
กระดูกหน้าอก (sternal retraction)
เสียงหายใจผิดปกติ
stridor sound
เกิดจาก
การตีบแคบบริเวณกล่องเสียง/หลอดลม
ได้ยินตอนหายใจเข้าและออก
ระดับเสียงสูง คล้ายเสียงคราง
พบบ่อยในเด็กที่เป็น crop
ได้แก่
acute laryngitis
laryngotracheitis
laryngotrachebronchitis
crepitation sound
เกิดจาก
ลมที่ผ่านท่อทางเดินหายใจที่มีน้ำ/เสมหะ
เสียงแตกกระจายเป็นช่วงๆ
พบในภาวะปอดอักเสบ (pneumonia)
rhonchi sound
เกิดจาก
การไหลวนของอากาศผ่านเข้าไปในส่วนของทางเดินหายใจที่ตีบแคบกว่าปกติ
การตีบแคบอาจเกิดจาก
เสมหะอุดตันเยื่อบุทางเดินหายใจบวม
หลอดลมบีบเกร็งจากภาวะภูมิแพ้
wheezing
เสียงที่มีความถี่สูง/เสียงหวีด
ได้ยินในช่วงหายใจออก
เกิดจาก
หลอดลมเล็กๆ/หลอดลมฝอยเกิดการบีบเกร็ง
พบใน
ผู้ป่วยโรคหอบหืด/ภาวะหลอดลมมีความไวในการตีบตัวมากกว่าปกติ
เสมหะ
กลไกการสร้าง
กลไกของร่างกายในการขจัดสิ่งแปลกปลอม
การพัดโบกของขนกวัด Cilia
กลไกการไอ Cough Reflex
กระบวนการสร้างสารมูก Mucous
เมื่อมีการติดเชื้อ
ต่อมสร้างสารคัดหลั่ง
จะสร้าง mucous เพิ่มมากขึ้น
มีการทำลายเซลล์เยื่อบุหลอดลม
มีการทำลาย Cilia เพิ่มมากขึ้น
cilia ลดลง สมหะมีปริมาณมากและเหนียวข้น
เกิดการคั่งค้างของเสมหะในหลอดลมเพิ่ม
ทำไมต้องเพิ่มน้ำในผู้ป่วยที่มีเสมหะ
ให้ Cillia ทำหน้าที่ในการพัดโบกได้ดีขึ้น ให้ผู้ป่วยไอขับเสมหะได้ง่ายขึ้น
ต้องให้น้ำและประเมินจากสีของปัสสาวะ
ให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำอย่างเพียงพอ ช่วยให้ความชุ่มชื้นต่อทางเดินหายใจ
ลักษณะ
เหนียวข้น
เป็นมูกแป้งเปียก อยู่ติดรวมกันเป็นก้อน ยืดและหนือมาก
ทำให้ผู้ป่วยไอขับออกมาได้ยาก
ไม่เหนียวข้น
เป็นเมือกเหลว มีความยืดและหนืดน้อยไม่รวมตัวกันเป็นก้อน
ทำให้ผู้ป่วยไอขับออกมาได้ง่าย
Croup
เป็นกลุ่มอาการอุดกลั้นทางเดิน
หายใจส่วนบนบริเวณกล่องเสียงและส่วนที่อยู่ใต้ลงมา
สาเหตุ
มีการอักเสบ
กล่องเสียง
กล่องเสียง หลอดลมใหญ่ และหลอดลมฝอยในปอด
ฝาปิดกล่องเสียง
เกิดจากการติดเชื้อ
virus
bacteria
H.influenzae
S.pneumoniae
gr.A Streptococus
ปัญหาสำคัญที่ต้องดูแล
เสี่ยงต่อการเกิดภาวะพร่องออกซิเจนเนื่องจากมีการอุดกั้นทางเดินหายใจ
อาการ
inspiratory stridor
หายใจเข้ามีเสียงฮืด
barking cough
ไอเสียงก้อง
drooling
อาการน้ำลายไหล
ไม่ตอบสนองต่อการพ่นยาทั่วไป
Tonsilitis / Pharyngitis
สาเหตุ
ติดเชื้อ
แบคทีเรีย
ไวรัส
อาการ
ไข้ ไอ เจ็บคอ ปวดศีรษะ
ตุ่มใส/แผลตื้นที่คอหอย เพดาน
สาเหตุ
Coxsackie Virus
การผ่าตัดต่อมทอนซิล
มีข้อบ่งชี้ในเรื่องของการติดเชื้อเรื้อรัง/เป็นๆหายๆ
มีไข้ เจ็บคอ เจ็บมากเวลากลืน จนรบกวนคุณภาพชีวิต
มีการอุดกั้นทางเดินหายใจส่วนบน/มีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
รายที่สงสัยว่าเป็นมะเร็งต่อมทอนซิล
การดูแลหลังผ่าตัด
ให้นอนตะแคงไปด้านใดด้านหนึ่ง เพื่อสะดวกต่อการระบายเสมหะ
สังเกอาการและการเปลี่ยนแปลงอย่างใกล้ชิด
ควรรับประทานอาหารอ่อน
ประคบ/อมน้ำแข็ง 10 นาที แล้วเอาอก 10 นาที ทำสับไปเรื่อยๆ
หลีกลี่ยงการแปรงฟันเข้าไปในช่องปากลึกเกินไป
ควรนอนสีรษะสูงโดยใช้หมอนหนุน
Sinusitis
เป็นอาการอักเสบของโพรงอากาศข้างจมูก
สาเหตุ
เกิดจากการติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย เชื้อรา
เมื่อติดเชื่อ
ทำให้เกิดการบวมของเยื่อบุใโพรงอากาศ
ส่งผลให้เกิดภาวะอุดตันช่องระบายโพรงอากาศข้างจมูก
การทำงานของเซลขนกวัด cilia ผิดปกติ
ส่งผลให้ความดันโพรงอากาศเป็นลบ
ระยะ
Acute sinusitis
Chronic sinusitis
อาการ
ไข้สูง > 39 ํC
ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตามตัว
น้ำมูกไหล ไอ
รายที่ติดเชื้อแบคทีเรีย
ลมหายใจมีกลิ่นเหม็น
ปวดบริเวณหน้าผาก หัวคิ้วมาก
น้ำมูกใส เหนียวข้นเป็นหนอง ร่วมกับไอ
การดูแลรักษา
ให้ยา antibiotic ตามแผนการรักษา
ให้ยาแก้ปวด ลดไข้
ให้ยาแก้แพ้เฉพาะรายที่อักเสบเรื้อรังมีสาเหตุชักนำจากโรคเยื่อบุจมูกอักเสบ
ให้ยา Steroid ลดอาการวม
ล้างจมูก
Asthma
พยาธิสภาพ
ทำให้หลอดลมตีบแคบลง (Stenosis)
ทำให้หลอดลมหดเกร็งตัว (Brochospasm)
สร้างเมือกเหนียวจำนวนมาก (Hypersecretion)
ทำให้
ผู้ป่วยหายใจเหนื่อยหอบ
ภาวะที่มีการอักเสบเรื้อรังของหลอดลม
การดูแล
ให้ผู้ป่วยได้รับยาขยายหลอดลม ได้รับออกซิเจน
ได้รับยาลดบวม
ในรายที่ีเสมหะ จะไม่เคาะปอดในเด็กที่กำลังหอบ
หลีกเลี่ยง
ควันบุหรี่
ตัวไรฝุ่น
อากาศเย็น
การออกกำลังกาย
อาการ
เป็นหวัด ไอ มีเสมหะ
ถ้าไอมากมักมีเสียง wheezing ช่วงหายใจออก
อาจจะมีอาเจียนร่วมด้วย
ความรุนแรง
ปานกลาง
ตื่นกลางคืนบ่อย ขณะเล่นมักไอ/มีเสียงวี้ด
รุนแรง
กระสับกระส่ายจนนอนไม่หลับ เหนื่อยหอบ/รอบปากเป็นสีเขียว
เล็กน้อย
เริ่มไอ/มีเสียงวี้ด
Bronchitis
กลไกการเกิด
เชื้อไวรัส ทำลายเนื้อเยื่อของหลอดลมฝอยทำให้เกิดอาการอักเสบ บวม และมีการคั่งของเสมหะ
เป็นปัญหาติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนล่าง
เกิดจากมีการอักเสบและอุดกั้นของหลอดลม
สาเหตุจาก Respiratory syncytial virus : RSV
อาการ
มีไข้หวัดเพียงเล็กน้อย
จาม น้ำมูกใส
เบื่ออาหาร
ไอเป็นชุด ร้องกวน
หายใจเร็ว หอบ ปีกจมูกบาน
การรักษา
ดูแลปัญหาการติดเชื้อ
ดูแลให้ได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ
ดูแลเสริมสร้างภูมิต้านทาน
ให้ยาลดไข้ ยาปฏิชีวนะ ยาต้านการอักเสบ
Pneumonia
สาเหต
สำลักสิ่งแปลกปลอม ติดเชื้อ แบคทีเรีย ไวรัส
อาการ
ไอ
หอบ
ไข้
ซึม
ดูดน้ำ/นมน้อยลง
การรักษา
ดูแลให้ได้รับน้ำอย่างเพียงพอ
ดูแลเรื่องไข้ Clear airway suction
ดูแลแก้ไขปัญหาพร่องออกซิเจน ให้ยาขยายหลอดลม ยาขับเสมหะ ยาฆ่าเชื้อ
การพยาบาล
เสมหะอยู่ลึกให้ Postural drainage เคาะปอดและ Suction
จัดให้ผู้ป่ วยนอนศีรษะสูง
ปัญหาการอุดกั้นทางเดินหายใจ
สอนการไออย่างถูกวิธี กระตุ้นให้ดื่มน้ำมากๆ
ดูแลให้ได้รับออกซิเจนอย่างเพียงพอ
การระบายเสมหะ
จัดท่านอน
ให้ส่วนของปอดที่ต้องการระบาย อยู่เหนือกว่าหลอดลม ปาก
อยู่ส่วนหน้า Anterior ให้จัดท่านอนหงาย
อยู่ส่วนหลัง Posterior ให้จัดนอนคว่ำ
อยู่ส่วนบนนอนหัวสูง อยู่ส่วนล่างนอนหัวต่ำ
อยู่ด้านซ้ายให้จัดท่านอนตะแคงขวา ด้านขวานอนตะแคงซ้าย
การเคาะ
ใช้อุ้งมือ ทำลักษณะคุ้ม นิ้วชิดติดกัน (cupped hand)
ใช้ผ้ารองส่วนที่เคาะ ใช้เวลาประมาณ 1 นาที
หากผู้ป่วยไอควรหยุดเคาะ ใช้้การสั่นสะเทือนแทน
การสั่นสะเทือน
วางมือราบพร้อมท้งเกร็งกล้ามเนื้อต้นแขน หัวไหล่ ในจังหวะการหายใจเข้าเต็มที่ และกำลังหายใจออก
การไออย่างมีประสิทธิภาพ
ให้ผู้ป่วยหายใจเข้าเ็มที่ช้าๆ กั้นไว้ และไอออกมาเร็วและแรง
การพ่นยาในเด็ก
ประโยชน์
เพิ่มประสิทธิภาพการไอขับเสมหะได้ง่าย
ให้ความชุ่มชื้นแก่อากาศ/ก๊าซที่หายใจเข้า
ง่ายต่อการระบายออกจากปอด
เป็นหนทางในการบริหารยาทางระบบหายใจ
ทำให้เสมหะที่เหนียวอ่อนตัว
Neubulizer
ใช้มือประคองกระเปาะพ่นยาไว้
เคาะกระเปาะพ่นยาเป็นระยะ
ไม่ควรให้เด็กร้อง
ออกซิเจนเปิด 6 – 8 ลิตรต่อนาที
face mask
เหมาะกับผู้ป่วยที่ต้องการออกซิเจนระดับปานกลาง
ความเข้มข้นของออกซิเจนประมาณ 35-50%
เปิดออกซิเจน flow rate 5-10 lit/min
Nasal cannula
ไม่ควรปรับการไหลของออกซิเจนที่สูงเกินไป
มีข้อจำกัดในผู้ป่วยที่มีน้ำมูกมาก เยื่อบุจมูกบวม/ผนังจมุกเอียง
ให้ออกซิเจนที่ต้องการความเข้มข้นไม่สูงมาก
Oxygen hood/Box
ความเข้มข้นของออกซิเจนประมาณ 30-70%
ทารกที่ใช้ Hood เล็ก การเปิดออกซิเจนไม่ต้องมาก เปิด 3-5 lit/min