Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 3 กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์,…
บทที่ 3
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์
วิวัฒนาการของกฎหมายวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์
พ.ศ. 2479
แบ่งการประกอบโรคศิลปะออกเป็น 2 แผน
แผนโบราณ
อาศัยความรู้จากตาราหรือการเรียนสืบต่อกันมา
แผนปัจจุบัน
ศึกษาตามหลักทางวิทยาศาสตร์
ความหมายของโรคศิลปะ
กิจการใด ๆ อันกระทำโดยตรงต่อร่างกายของมนุษย์โดยการบำบัด รวมตลอดถึงการตรวจและการป้องกันโรคในสาขาต่างๆ ได้แก่ เวชกรรม ทันตกรรม เภสัชกรรม การพยาบาล การผดุงครรภ์
พ.ศ. 2518
เพิ่มอีก 2 สาขา
กายภาพบำบัด
เทคนิคการแพทย์
การประชุมพยาบาลแห่งชาติ ครั้งที่ 5
พิจารณาเห็นประโยชน์จากการที่แพทย์แผนปัจจุบันได้แยกตัวออกจากการควบคุมของพระราชบัญญัติชีพเวชกรรมพ.ศ. 2511
มีแพทยสภาซึ่งเป็นองค์กรวิชาชีพของตนขึ้น
พ.ศ. 2480
ประกาศใช้กฎหมายฉบับใหม่ คือพระราชบัญญัติควบคุมการประกอบโรคศิลปะ
พ.ศ. 2479
เปลี่ยนแปลงการเรียกเป็น ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์
พ.ศ. 2472
ตัดสาขาสัตวแพทย์ออก
ให้การประกอบโรคศิลปะเป็นการกระทำต่อมนุษย์เท่านั้น
พ.ศ. 2534
การต่ออายุใบอนุญาตประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ทุก 5 ปี
การกำหนดขอบเขตของการประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ จำนวนกรรมการสภาการพยาบาล การเลือกนายกสภาการพยาบาล
การสอบความรู้ในการขอขึ้นทะเบียนและรับใบอนุญาตเป็นผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์
พ.ศ. 2466
การบำบัดโรคทางยาและทางผ่าตัด รวมทั้งการผดุงครรภ์ การช่างฟัน การสัตวแพทย์ การปรุงยา การพยาบาล การนวดหรือการรักษาคนเจ็บป่วยไข้โดยประการใดๆ
สมัยรัชกาลที่ 6 ได้มีการออกกฎหมายขึ้นควบคุมการให้บริการด้านการดูแลสุขภาพแก่ประชาชน
พ.ศ.2528
ประกาศใช้ “พระราชบัญญัติวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ พ.ศ. 2528”
กฎหมายอาญาสาหรับพยาบาล และการกระทาความผิดที่พบบ่อย
ลักษณะสำคัญ
ไม่มีความผิด ไม่มีโทษ ถ้าไม่มีกฏหมาย
แบ่งออก
ต้องมีบทบัญญัติความผิด และกำหนดโทษไว้โดยชัดแจ้ง
ผู้ใดฆ่าผู้อื่น ต้องระวางโทษประหารชีวิต จำคุกตลอดชีวิต หรือจำคุกตั้งแต่สิบห้าปีถึงยี่สิบปี
ต้องตีความเคร่งครัดตามตัวอักษร
ถอดความหมายของข้อความหรือศัพท์ต่างๆ ในบทบัญญัติออกมา เกิดความชัดเจนมากขึ้น
ต้องตีความตามตัวอักษร เท่านั้น
ไม่มีผลย้อนหลังที่เป็นโทษ
หากขณะกระทำยังไม่มีกฏหมายบัญญัติว่าการกระทำนั้นเป็นความผิด
หลักเกณฑ์ความรับผิดทางอาญา
การกระทำ
การเคลื่อนไหวร่างกาย หรือไม่เคลื่อนไหวร่างกาย โดยรู้สำนึกและอยู่ภายใต้การบังคับของจิตใจ
กฎหมายบัญญัติว่าการกระทำนั้นเป็นความผิดและกำหนดโทษ
ต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด และการลงโทษบุคคลใด ต้องมีพยานหลักฐานที่ชัดเจนว่าบุคคลกระทำผิดจริง
อาญาที่ต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด และการลงโทษบุคคลใด ต้องมีพยานหลักฐานที่ชัดเจนว่าบุคคลกระทาผิดจริง
กระทำโดยเจตนา ประมาท หรือไม่เจตนา
วิสัย
พฤติการณ์
การกระทำโดยไม่เจตนา
การกระทำโดยเจตนา
การกระทำโดยประมาท
เหตุยกเว้นความรับผิดทางอาญา
เหตุยกเว้นความรับผิด
การป้องกันโดยชอบด้วยกฎหมาย
ผู้เสียหายยินยอมให้กระทำ
เหตุยกเว้นโทษ
กระทำด้วยความจำเป็น
การกระทำผิดเพราะความบกพร่องทางจิต
การกระทำตามคาสั่งของเจ้าพนักงาน
การกระทำของเด็กอายุไม่เกิน 10 ปี
การกระทำความผิดเกี่ยวกับทรัพย์
เหตุลดหย่อนโทษ
การกระทำความผิดโดยไม่รู้ว่ากฎหมายบัญญัติว่าเป็นความผิด
การกระทำโดยบันดาลโทสะ
เหตุอื่นๆ ในการลดหย่อนหรือบรรเทาโทษ
อายุความ
ฟ้องคดีความผิดอันยอมความได้
ฟ้องคดีทั่วไป
ประเภท
การกระทำหรือละเว้นการกระทำที่กฎหมายบัญญัติว่าเป็นความผิดและกำหนดโทษ
แบ่งออก
ความผิดต่อแผ่นดิน
สำคัญและร้ายแรง มีผลกระทบต่อผู้เสียหายและ สังคมส่วนรวม
ความผิดต่อส่วนตัว
ผิดที่ไม่ร้ายแรง มีผลกระทบต่อผู้เสียหายฝ่ายเดียว และกฎหมายบัญญัติประเภทไว้ชัดเจน
โทษทางอาญา
เเบ่งออก
โทษจำคุก
โทษกักขัง
โทษประหารชีวิต
โทษปรับ
โทษริบทรัพย์สิน
กระทำความผิด ป้องกันไม่ให้มีการทำผิดซ้า เกิดความเกรงกลัว หลาบจำ ไม่กล้ากระทำผิด และเป็นการปรามผู้อื่นไม่ให้กระทำผิด
ลหุโทษ
ความผิดที่ต้องระวางโทษจาคุกไม่เกิน 1 เดือน
หรือปรับไม่เกิน 10,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
การทำงานเพื่อบริการสังคม
ผู้นั้นกระทำความผิดและต้องโทษปรับ แต่ไม่มีเงินชำระค่าปรับ
ปรับไม่เกิน 200,000 บาท และประสงค์จะขอทำงาน
ถูกลงโทษโดยการทางานบริการสังคม จะต้องอยู่ภายใต้การดูแลของพนักงานคุมประพฤติ เจ้าหน้าที่ของรัฐ หน่วยงานของรัฐหรือองค์การ
ทำงานบริการสังคมต้องปฏิบัติตามเงื่อนไข
ละเว้นการคบหาสมาคมหรือประพฤติใดๆ ที่นำไปสู่การทำความผิด
ห้ามเสพสิ่งเสพติดทุกชนิด
เข้าร่วมโครงการฝึกอบรมทางศีลธรรม วินัย
ผู้ดูแลรายงานเกี่ยวกับการทำงานให้ศาลทราบ
ความหมายและวัตถุประสงค์
การกระทำใดเป็นความผิด และกำหนดโทษอาญาแก่ผู้ฝ่าฝืน
เพื่อควบคุมความประพฤติของบุคคลให้อยู่ในสังคมด้วยความสงบเรียบร้อย รักษาโครงสร้างของสังคมให้มั่นคง คุ้มครองความปลอดภัย รักษาความสงบสุขให้แก่สมาชิกในชุมชน และป้องกันความเสียหายต่อสังคม
ความรับผิดทางอาญาที่เกี่ยวกับการปฏิบัติการพยาบาล
การเปิดเผยความลับของผู้ป่วย
การปฏิเสธความช่วยเหลือผู้ที่ตกอยู่ในอันตรายต่อชีวิต
การทอดทิ้งหรือละเลยผู้ป่วย
การปลอมเอกสารและการทาหรือรับรองเอกสารเท็จ
ความประมาทในการประกอบวิชาชีพ
การพยาบาลโดยขาดความระมัดระวัง จนเกิดความเสียหายอันตรายต่อสุขภาพหรือชีวิตแก่ผู้ใช้บริการ
เเบ่งออก
ใช้เครื่องมือ/อุปกรณ์การแพทย์ไม่ถูกต้อง
ความบกพร่องด้านการสื่อสาร
ไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานวิชาชีพ
ความบกพร่องด้านการบันทึก
ความบกพร่องด้านการไม่พิทักษ์สิทธิของผู้ป่วย
ความประมาทในการประกอบวิชาชีพกับการปฏิเสธการรักษา
ทำให้ผู้อื่นได้รับอันตรายเล็กน้อยแก่ร่างกายหรือจิตใจ
จำคุกไม่เกิน 1 เดือน หรือปรับไม่เกิน 10,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ทำให้ผู้อื่นได้รับอันตรายสาหัส
จำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 60,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
เเบ่งออก
เสียอวัยวะสืบพันธุ์ หรือความสามารถสืบพันธุ์
เสียแขน ขา มือ เท้า นิ้ว หรืออวัยวะอื่นใด
ตาบอด หูหนวก ลิ้นขาด หรือเสียฆานประสาท
หน้าเสียโฉมอย่างติดตัว
แท้งลูก
จิตพิการอย่างเต็มตัว
ทุพพลภาพหรือเจ็บป่วยเรื้อรัง
ทุพพลภาพหรือเจ็บป่วยด้วยอาการทุกขเวทนาเกินกว่า 20 วัน
ประมาททำให้ผู้อื่นได้รับอันตรายถึงแก่ความตาย
เช่น ให้เลือดผิดหมู่
จำคุกไม่เกิน 10 ปี และปรับไม่เกิน 200,000 บาท
การทำให้หญิงแท้งลูก
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์สาหรับพยาบาล และการกระทำความผิดที่พบบ่อย
ประเภทของนิติกรรม
แบ่งตามการมีผลของนิติกรรม
ที่มีผลขณะผู้แสดงเจตนา
ยังมีชีวิต
เช่น การให้โดยเสน่หา สัญญาการซื้อขาย สัญญาการใช้ทุนการศึกษา สัญญาค้าประกัน เป็นต้น
ที่มีผลขณะผู้แสดงเจตนา
ไม่มีชีวิต
เช่น พินัยกรรม เป็นต้น
แบ่งตามค่าตอบแทน
มี
ค่าตอบแทน
อาทิ สัญญาจ้างงาน
ไม่มี
ค่าตอบแทน
อาทิ การให้โดยเสน่หา สัญญายืมเงินโดยไม่มีดอกเบี้ย เป็นต้น
แบ่งตามจำนวนคู่กรณี
ฝ่ายเดียว
บุคคลเพียงฝ่ายเดียว และมีผลผูกพันทางกฎหมาย
เช่น พินัยกรรม คามั่นจะให้รางวัล การบอกล้างโมะียกรรม เป็นต้น
หลายฝ่าย
ทุกฝ่ายตกลงยินยอมตามข้อตกลง
เช่น สัญญาใช้ทุนการศึกษา ค้าประกัน ซื้อขาย กู้ยืมเงิน เป็นต้น
ความสามารถของบุคคลในการให้การยินยอมรักษาพยาบาล
ความสามารถของบุคคล (Capacity)
ถ้าบุคคลบรรลุนิติภาวะ มีวุฒิภาวะที่จะตัดสินใจกระทาสิ่งต่างๆ ด้วยตนเอง
คุ้มครองผู้หย่อนความสามารถ เพื่อมิให้บุคคลนั้นถูกเอาเปรียบโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์
บุคคล
สิทธิและหน้าที่ตามกฎหมาย ไม่จำกัดเฉพาะมนุษย์เท่านั้นที่เป็นบุคคล แต่รวมไปถึงสิ่งต่างๆ ที่กฎหมายบัญญัติรับรองการเป็นบุคคล
เป็น 2 ประเภท
บุคคลธรรมดา
สภาพบุคคลเริ่มตั้งแต่เมื่อคลอดและอยู่รอดเป็นทารก และสิ้นสุดลงเมื่อตาย
การตายตามกฎหมายมี 2 กรณี
การตายโดยธรรมชาติ
อาญา
โทษของผู้ตายที่กระทำผิด ย่อมระงับไปเพราะความตายของบุคคลนั้น
คนตายเหล่านั้นตายพร้อมกัน ผู้ตายที่หลังย่อมมีสิทธิรับมรดกของผู้ตายก่อน แล้วมรดกตกทอดไปยังทายาทของผู้ตายที่หลัง
แพ่ง
สิทธิหน้าที่ ความรับผิดและทรัพย์สินของผู้ตาย ย่อมตกทอดไปยังทายาท
เว้นแต่เหตุเฉพาะผู้ตาย
การสาบสูญ
ไปจากภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่ และไม่มีใครรู้แน่ว่ายังมีชีวิตอยู่หรือไม่
เป็นเวลาติดต่อกัน 5 ปี ในเหตุการณ์ปกติ หรือเป็นเวลา 2 ปีในเหตุการณ์ผิดปกติ
ศาลมีคาสั่งให้บุคคลนั้นเป็นคนสาบสูญ
สิทธิหน้าที่ ความรับผิดและทรัพย์สินของบุคคลนั้น ย่อมตกทอดไปยังทายาท
นิติบุคคล
แบ่งออก
คนไร้ความสามารถ (Incompetence)
คนเสมือนไร้ความสามารถ (Quasi – incompetence)
ผู้เยาว์ (Minor)
ลูกหนี้ที่ถูกศาลสั่งเป็นบุคคลล้มละลาย
สามีภริยา
กฎหมายสมมติให้เป็นบุคคล เพื่อให้มีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมาย และภายในวัตถุประสงค์ที่จดทะเบียน
อาจเป็นคนกลุ่มหนึ่ง ทรัพย์สินหรือกิจการประเภทหนึ่งที่จดทะเบียนตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
องค์ประกอบของนิติกรรม
การกระทำโดยเจตนา
ด้วยใจสมัคร เพื่อให้บุคคลภายนอกรับรู้ถึงความต้องการ
แบ่งออก
ชัดแจ้ง
ทำโดยวาจา เป็นลายลักษณ์อักษร
เช่น การทำสัญญาจ้างแรงงาน สัญญาซื้อขาย การส่ายหน้า หรือโบกมือปฏิเสธการเสนอขายสินค้า เป็นต้น
ปริยาย
การแสดงเจตนาไม่ชัดแจ้งแต่การกระทำอื่นๆ
เช่น การขึ้นรถเมล์แล้วยื่นเงินค่าโดยสารให้กระเป๋ารถเมล์
การกระทำที่ชอบด้วยกฎหมาย
ให้อำนาจบุคคลกระทำได้โดยชัดแจ้ง หรือกฎหมายไม่ได้กำหนดไว้ว่าห้ามกระทำ
มีผลใช้ได้จนกว่าจะบอกล้างหรือให้สัตยาบัน เช่น ผู้เยาว์ที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะจ้างพยาบาลเฝ้าไข้
ผู้กระทำต้องแสดงออกในฐานะที่เป็นเอกชน
ทำให้เกิดการเคลื่อนไหวสิทธิ
กระทำที่ชอบด้วยกฎหมาย เกิดการเปลี่ยนแปลง โอน สงวน หรือระงับสิทธิอย่างใดอย่างหนึ่งแก่คู่กรณีตามนิติกรรมนั้นๆ
เช่น การรับของขวัญเล็กๆ น้อยๆ จากผู้ป่วยเพื่อตอบแทนน้ำใจ การขึ้นเวรล่วงเวลา พยาบาลย่อมได้รับค่าตอบแทนเพิ่ม เป็นต้น
สภาพบังคับทางแพ่ง
โทษตามกฎหมายแพ่ง ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
แบ่งออก
โมะะกรรม
สาเหตุที่ทำให้นิติกรรมเป็นโมะะ
มีวัตถุประสงค์ต้องห้ามชัดแจ้งโดยกฎหมาย
ไม่ได้ทำให้ถูกต้องตามแบบที่กฎหมายกำหนด
การแสดงเจตนาโดยสาคัญผิดในสาระสาคัญแห่งนิติกรรม
ไม่สามารถให้คำรับรองนิติกรรมภายหลังการกระทำ เพื่อให้นิติกรรมกลับมามีผลสมบูรณ์ตามกฎหมาย
การบังคับชาระหนี้
ลูกหนี้ไม่ยอมชาระหนี้ เจ้าหนี้ย่อมขออำนาจศาล เพื่อบังคับชาระหนี้
การชดใช้ค่าเสียหายหรือค่าสินไหมทดแทน
กฎหมายรับรองและคุ้มครองสิทธิผู้เสียหายให้กลับคืนสู่ฐานะเดิมมากที่สุด
แบ่งออกเป็น
คำนวณราคาเป็นเงินได้
ไม่อาจคำนวณราคาเป็นตัวเงินได้
เช่น หมิ่นประมาท ความเศร้าเสียใจที่บุตรถูกรถชนตาย ค่าเสื่อมสุขภาพอนามัย ค่าทำขวัญ เป็นต้น
ผู้เสียหายจะเรียกร้องได้ตามกฎหมายกำหนด
กรณีผู้เสียหายเสียชีวิต ผู้กระทำผิดต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทน
ค่าขาดไร้อุปการะ
ค่าขาดแรงงาน
ถ้ายังไม่ตายทันที สามารถเรียกค่ารักษาพยาบาลที่จาเป็น
ค่าปลงศพและค่าใช้จ่ายอันจำเป็นอย่างอื่น
กรณีเสียหายแก่ร่างกายหรืออนามัย ผู้กระทำผิดต้องชดใช้ค่าสินไหมทดแทน
ค่าขาดประโยชน์ทำมาหาได้ในระหว่างเจ็บป่วย
ค่าเสียความสามารถในการประกอบอาชีพ ทั้งในเวลาปัจจุบันและอนาคต
ค่ารักษาพยาบาลและค่าใช้จ่ายอันจำเป็น
ค่าขาดแรงงานในครัวเรือนหรืออุตสาหกรรมของบุคคลภายนอก
ค่าเสียหายอื่นที่ไม่สามารถคำนวณเป็นตัวเงิน หรือค่าทำขวัญ
โมฆียกรรม
นิติกรรมที่มีผลสมบูรณ์ในขณะกระทำ แต่สามารถบอกล้างหรือปฏิเสธนิติกรรมโดยผู้เสียหายในระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด
แบ่งออกเป็น
ความสามารถของบุคคล
นิติกรรมใดที่ไม่เป็นไปตามข้อกำหนดของกฎหมายเป็นโมฆียะ
การแสดงเจตนาโดยวิปริต
โดยสำคัญผิดในคุณสมบัติของบุคคลหรือทรัพย์สิน
โดยการฉ้อฉล
โดยการข่มขู่
การบอกล้าง
กระทำได้โดยผู้แทนโดยชอบธรรม ผู้พิทักษ์ ผู้อนุบาล บุคคลที่พ้นจากการเป็นคนไร้ความสามารถ หรือคนเสมือนไร้ความสามารถ
สามารถบอกล้างภายในเวลา 1 ปี นับแต่เวลาที่อาจให้สัตยาบันได้ หรือไม่เกิน 10 ปีนับแต่วันทานิติกรรม
นิติกรรม
กระทำของบุคคลด้วยใจสมัครและถูกต้องตามกฎหมาย มุ่งให้เกิดการเปลี่ยนแปลง โอน สงวนหรือระงับสิทธิระหว่างบุคคล
ความรับผิดทางแพ่งที่เกี่ยวกับการประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์
สัญญา
การกระทำของบุคคลตั้งแต่สองฝ่ายขึ้นไป ที่แสดงเจตนาด้วยใจสมัครถูกต้องตรงกันที่ และตกลงกันทุกข้อโดยไม่มีข้อสงสัย
ความสัมพันธ์ในทางสัญญาเกิดจากรับรู้ผู้ป่วยเข้ารักษาในสถานพยาบาล โดยไม่จำเป็นต้องมีการลงนามยินยอมรับการรักษา
ความรับผิดจากการละเมิด
การกระทำต่อบุคคลอื่นโดยผิดกฎหมาย
การกระทำโดยจงใจหรือประมาท
การกระทาโดยจงใจ
การกระทาโดยประมาทเลินเล่อ
ทำให้บุคคลอื่นเสียหาย
ความหมายและลักษณะของกฎหมายแพ่ง
กฎหมายพาณิชย์
การค้าขายหรือกิจการใดๆ ที่ได้กระทำในเรื่องหุ้นส่วน บริษัท ประกันภัย ตั๋วเงิน เป็นต้น
กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง
พิจารณาพิพากษาคดีในกรณีที่เกิดข้อพิพาทในทางแพ่งขึ้น
ช่น วิธีฟ้อง ศาลที่ฟ้อง วิธีพิจารณาของศาลตลอดจนการบังคับให้ฝ่ายที่ผิดปฏิบัติตามคำพิพากษา เป็นต้น
กฎหมายแพ่ง
ความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนกับเอกชน ทุกฝ่ายมีฐานะเท่าเทียมกัน สามารถต่อรอง
กำหนดสิทธิ หน้าที่ และความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล
บุคคลต้องร่วมรับผิดกับผู้กระทำ
ตัวการต้องรับผิดชอบผลแห่งการละเมิดของตัวแทนที่ได้กระทำไปภายในของเขตอานาจของตัวแทน
บิดามารดาของผู้เยาว์หรือผู้อนุบาลของผู้วิกลจริต ต้องร่วมรับผิดในผล เว้นแต่พิสูจน์ได้ว่า ได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควรในหน้าที่การดูแล
นายจ้างต้องร่วมรับผิดกับลูกจ้างในผลแห่งการละเมิด
ครูบาอาจารย์ นายจ้างหรือบุคคลอื่น
อายุความ
บุคคลมีสิทธิเรียกร้องค่าเสียหายภายในระยะเวลากำหนด ถ้าผู้เสียหายใช้สิทธินั้นร้องเรียนต่อศาลเกินระยะเวลาที่กำหนด ศาลจะมีคาสั่งยกฟ้องได้ เนื่องจากคดีขาดอายุความ
โดยการทำละเมิดมีอายุความ 1 ปี ส่วนการผิดสัญญามีอายุความ 10 ปี