Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 10 วัยผู้ใหญ่ตอนปลายหรือวัยสูงอายุ - Coggle Diagram
บทที่ 10 วัยผู้ใหญ่ตอนปลายหรือวัยสูงอายุ
:star:
ลักษณะทั่วไปของวัยผู้ใหญ่ตอนปลายหรือวัยสูงอายุ (Late Adulthood , Old Age, Aging)
:check: ลักษณะทั่วไปของวัยสูงอายุ
วัยสูงอายุเป็นวัยแห่งการรำลึกถึงความหลัง และประเมินผลความสำเร็จหรือ ความล้มเหลวของชีวิต เป็นวัยแห่งความสุขสมหวัง สำหรับบุคคลที่ประสบความสำเร็จในการ ปฏิบัติตามภารกิจเชิงพัฒนาการที่ผ่านมาแต่ละวัย เป็นวัยแห่งความทุกข์ ความสิ้นหวังและหดหู่
:check:ความหมายผู้สูงอายุ
ผู้สูงวัยหรือผู้สูงอายุเป็นช่วงสุดท้ายตั้งแต่ 61 ปี ขึ้น ไป สภาพความเสื่อมทางกายและจิตใจจะมีมากในระยะนี้ขาดความว่องไวความจำเสื่อม ความคิด อ่าน ช้าลง สภาพร่างกายเสื่อมถอย
:check:การแบ่งกลุ่มของวัยสูงอายุ
(1) ผู้สูงอายุ (Elderly) มีอายุระหว่าง 60 –74 ปี
(2) คนชรา (Old) มีอายุระหว่าง 75 –90 ปี
(3) คนชรามาก (Very Old) มีอายุ 90 ปีขึ้นไป สถาบันผู้สูงอายุแห่งชาติ (National Institute of Aging) ประเทศสหรัฐอเมริกา
แบ่งกลุ่มผู้สูงอายุเป็น 2 กลุ่ม คือ
(1) กลุ่มผู้สูงอายุวัยต้น (Young -old) มีอายุ 60 – 74 ปี (2) กลุ่มผู้สูงอายุวัยปลาย (Old -old) มีอายุ 75 ปีขึ้นไป
:check:การเปลี่ยนแปลงในวัยผู้สูงอายุ
กระบวนการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ จะค่อย ๆ เป็นค่อย ๆ ไป โดยการปรับตัวต่อการ เปลี่ยนแปลงของผู้สูงอายุจะขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมและวิถีชีวิตของผู้สูงอายุแต่ละคน
4.1) ทฤษฎีการถูกกำหนด (Programmed change theories)
4.2) ทฤษฎีการถูกทำลาย (Random damage, Unprogrammed theories)
:star:
ลักษณะที่สำคัญของวัยสูงอายุ
:explode:1) เป็นช่วงที่ร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงในทางสึกหรอเสื่อมทำลายทุกระบบ ทั้งที่เห็นได้ ชัดเจนและไม่ค่อยชัดเจน
2) สภาพร่างกายอ่อนแอ กำลังถดถอยลง เชื่องช้า ความจำไม่ดี หลงลืมง่าย
3) การมองเห็นและการได้ยินเสื่อมลง รวมทั้งประสาทสัมผัสอื่น ๆ
4) ผิวหนังเหี่ยวย่น ตกกระ กล้ามเนื้อฝ่อลีบ
5) นอนไม่หลับหรือนอนหลับมากเกินไป
6) มีอารมณ์เหงาและว้าเหว่ มีความรู้สึกว่าตัวเองถูกทอดทิ้ง กังวล ใจน้อย และ กระทบกระเทือนใจ
7) ต้องการความสนใจเอาใจใส่ ชอบสั่งสอน ขี้บ่น
:star:
พัฒนาการของวัยสูงอายุ
:check:พัฒนาการด้านร่างกาย
1.1) การเปลี่ยนแปลงทางความสามารถทางสมอง
1.2) การมองเห็น
1.3) การฟังหรือการได้ยินเสียง
1.4) การรับรสและกลิ่น
1.5) การสัมผัสทางผิวหนัง
1.6) ต่อมเหงื่อ
1.7) มีการเปลี่ยนแปลงของเซลล์กล้ามเนื้อและเอ็น
1.8) ผมและขน
1.9) ระบบทางเดินอาหาร
1.10) กระดูก
1.11) ปอด
1.12) หัวใจ
1.13) หลอดเลือด
1.14) การขับถ่ายปัสสาวะ
1.15) ต่อมไร้ท่อ
1.16) การนอนหลับ
:check:พัฒนาการทางด้านอารมณ์
อารมณ์ของผู้สูงอายุจะมีการเปลี่ยนแปลงไปในทางเสื่อม โดยเกิดควบคู่ไปกับความ เสื่อมถอยของสมรรถภาพทางกาย ภาพลักษณ์ทางกายเปลี่ยนไปในทางลบ ยังคงมีอารมณ์รัก ใน บุคคลอันเป็นที่รักโดยเฉพาะสมาชิกในครอบครัว ได้แก่ คู่สมรส บุตร หลาน และเมื่อเกิดการสูญเสีย ผู้สูงอายุจะมีความเศร้าโศกอย่างมาก จะมีผลกระทบต่อจิตใจ สุขภาพกาย และพฤติกรรมของผู้สูงอายุ ค่อนข้างมาก
:check:พัฒนาการทางด้านสังคม
เนื่องจากวัยสูงอายุเป็นช่วงวัยแห่งการปลดเกษียณ ทำให้ต้องแยกจากสังคม ขาดการติดต่อกับเพื่อนร่วมงาน ความสัมพันธ์กับผู้อื่นลดน้อยลง บทบาทหน้าที่เปลี่ยนแปลงไป เช่น จากการเป็นผู้บริหาร การเป็นที่ปรึกษาของวัยต่ำกว่า การเป็นหัวหน้าครอบครัว ฯลฯ มาเป็นผู้ใหญ่ที่ต้องพึ่งพา ผู้อื่นเป็นส่วนใหญ่
:check:พัฒนาการทางด้านสติปัญญา
เมื่อเข้าสู่วัยผู้สูงอายุ สมองจะฝ่อและมีน้ำหนักลดลง เลือดมาเลี้ยงสมองได้น้อย มีภาวะ ความดันโลหิตสูง เซลล์ประสาทตายเพิ่มขึ้นและจำนวนเซลล์ลดลงตามอายุ ทำให้สมองเสื่อมหรือถูกทำลายไป โดยเฉพาะส่วนที่เรียกว่า Gray Matter มักพบอาการความจำเสื่อมโดยเฉพาะความจำใน เหตุการณ์ปัจจุบัน
:star:
ปัญหาที่พบในวัยสูงอายุ
1) ปัญหาด้านสุขภาพกาย
2) ปัญหาสุขภาพจิต
3) ปัญหาสมาชิกในครอบครัวต่อวัยสูงอายุ
:star:
ภารกิจขั้นพัฒนาการในวัยผู้ใหญ่ตอนปลายหรือวัยสูงอายุ
1) การปรับตัวให้เข้ากับสภาวะการเปลี่ยนแปลงของร่างกายที่เสื่อมไป
2) การปรับตัวให้เข้ากับภาวการณ์ปลดเกษียณที่มีรายได้ลดน้อยลง 3) การปรับตัวให้เข้ากับภาวะหม้าย หรือภาวะที่ต้องสูญเสียคู่สมรส 4) สร้างความพึงพอใจ และความสัมพันธ์กับบุคคลในวัยเดียวกันและต่างวัย
5) สร้างสภาพความเป็นอยู่ที่เหมาะสม ท าให้ตนเองเป็นสุข
6) การปรับบทบาทแห่งตนในทางที่เป็นคนยืดหยุ่น
:star:
การเตรียมรับกับความตาย
ความหมายของความตาย
ความตายเป็นสิ่งที่เราคาดคะเนไม่ได้ มันมักจะมาแบบไม่คาดคิด ไม่มีสัญญาณเตือน ล่วงหน้า การเตรียมรับมือกับความตาย จึงเป็นสิ่งจำเป็นที่ทุกคนควรศึกษาไว้
ความเชื่อทางศาสนาเกี่ยวกับความตาย หมายถึง ความศรัทธา ความเลื่อมใสหรือความ เชื่อถือในหลักธรรมคำสอนทางศาสนาพุทธ ในมุมมองของความตายและชีวิตหลังความตาย ว่าสรรพสิ่ง ทั้งปวงรวมทั้งชีวิต จะดำเนินไปตามกฎของธรรมชาติหรือกฎของไตรลักษณ์ (อนิจจตา ทุกขตา และ อนัตตา) และยังเชื่อในเรื่องของการเวียนว่ายตายเกิด เชื่อเรื่องนรก สวรรค์ กรรม และการให้อภัย
:star:
คำแนะนำในการส่งเสริมพัฒนาการและการปรับตัวของวัยสูงอายุ
1) การปฏิบัติตนในการดูแลตนเองของผู้สูงอายุ
2) การปฏิบัติของสมาชิกในครอบครัวในการดูแลผู้สูงอายุ
3) บทบาทของสังคมและชุมชนต่อผู้สูงอายุ