Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Diseases of Urinary system - Coggle Diagram
Diseases of Urinary system
ระบบขับถ่ายปัสสาวะ
ส่วนบน
หน่วยไต : สร้างปัสสาวะ
Renal tubule
Renal corpuscle
กรวยไต : ส่งน้ำปัสสาวะมาตามท่อไต
ไตสองข้าง : เป็นที่กรองเอาน้ำและของเสียออกจากเลือดเป็นน้ำปัสสาวะ
ท่อไต : นำน้ำปัสสาวะออกจากไตไปสู่กระเพาะปัสสาวะ
ส่วนล่าง
กระเพาะปัสสาวะ : เป็นที่เก็บน้ำปัสสาวะไว้ชั่วคราว เมื่อได้จำนวนพอเหมาะจึงหดตัวบีบน้ำปัสสาวะไปสู่ท่อปัสสาวะ
ท่อปัสสาวะ : เป็นทางผ่านของน้ำปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะไปสู่นอกร่างกาย
Renal malformations
ผิดปกติในปริมาณเนื้อไต
Agenesis
Potter's syndrome
ไม่มีเนื้อไตทั้งสองข้าง
ปอดไม่เจริญ แขนขาผิดปกติ คือ โก่ง บิด ข้อเคลื่อน
หูติดต่ำ ผิวหนังย่น จมูกงุ้ม คางเล็ก มีสันนูนเด่นที่หัวคิ้วทั้งสองข้าง
ไตฝ่อหรือไม่มีเนื้อไต อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
Supernumerary kidney
มีจำนวนไตมากกว่าสอง ส่วนใหญ่เป็นสามไต
ไตชั้นที่เกินจะแยกออกจากไตปกติหรือเป็นภาวะ "ไตแฝด" ไตสองส่วนอยู่ติดเป็นไตเดียว
Hypoplasia
ไตมีขนาดเล็กกว่าปกติ จำนวน Renal lobule และ Calyx ลดลง แต่เนื้อไตไม่มีความผิดปกติ
ผิดปกติในตำแหน่ง รูปร่างและOrientation
Ectopia
ภาวะที่ไตอยู่ผิดตำแหน่ง
อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
Malrotation
ภาวะที่ไตมี Renal pelvis และ Ureter อยู่ทางด้านหน้า
Fusion of kidneys
การเชื่อมกันตรงกลางระหว่างเนื้อไตทั้งสองข้าง
ผิดปกติใน Differentiation
Renal cystic diseases
Polycystic kidney disease
Adult type
ไตมีขนาดใหญ่ขึ้น
ผิวนอกตะปุ่มตะป่ำ หน้าตัดมี Cyst ขนาดใหญ่
ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์แบบ Autosomal dominant
พบได้บ่อย เป็นทั้งสองข้าง
Infantile
พบได้ตั้งแต่ทารกแรกคลอด มักเสียชีวิตในระยะแรกๆ
ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์แบบ Autosomal recessive
ไตมีขนาดใหญ่ทั้งสองข้าง ผิวหนังนอกเรียบ หน้าตัดมี Cyst ทั้ง cortex และ medulla ทำให้เนื้อมีลักษณะพรุนแบบฟองน้ำ
Medullary cyst
Medullary sponge kidney
พบในผู้ใหญ่
ไตทำงานปกติ
มีการขยายใหญ่เป็นถุงของ Collecting tubule ของ Medulla
Uremic medullary cystic disease
พบ Cyst อยู่ใน medulla
เป็นโรคถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ มีอาการตั้งแต่เด็ก
มี cortical tubular atrophy และ interstitial fibrosis ร่วมด้วย เป็นสาเหตุของภาวะไตวาย
Simple cyst
พบ Cyst เดียวหรือหลายอัน ขนาดอาจจะเล็กหรือใหญ่
พบใน Cortex เกิด dilataion ของ tubule อาจทำให้เลือดออก หรือ calcification ในภายหลัง
Glomerular diseases
1.พยาธิสภาพที่เกียวข้องกับภูมิคุ้มกัน
Glomerulonephritis (GN)
การอักเสบภายนอกไตที่มีผลต่อไต ส่วนใหญ่เป็นภาวะแพ้ภูมิตนเอง
กลไกการเกิด
Ag+Ab
Ag-Ab
เข้าสู่โกลเมอรูลัสถูกกรองติดอยู่ภายในโกลเมอรูลัส
Ag-Ab complex ทำให้เกิดการกระตุ้น Complement system
กระตุ้น neutrophil&monocyte เกิดการย่อยสลาย Ag-Ab complex, collagen fiber และเส้นใยเจลาติน
รูกรองที่ผนังโกลเมอรูลัสใหญ่ขึ้น โปรตีนและเม็ดเลือดแดงผ่านรูกรองได้
1 more item...
2.พยาธิสภาพที่ไม่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน
กลไกการเกิด
1.การกรองเพิ่มขึ้น
กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดนำเลือดเข้าโกลเมอรูลัส มีระดับน้ำตาลในเซลล์ลดลง
ทำให้ขาดพลังงานในการหดตัว
เกิดการขยายตัวของหลอดเลือด เลือดจึงไหลวียนไปกรองที่ไตมากขึ้น
2.การเปลี่ยนแปลงกลไกการทำงานของ Renin
สำหรับผู้ป่วยโรคไตจากเบาหวานจะพบ Prorenin เพิ่มขึ้น และหลั่งเรนินเข้าสู่เลือดลดลง
ทำให้เกิดภาวะ hyperkalemia ภาวะกรดเกิน เนื่องจากพยาธิสภาพที่หลอดไตฝอยและภาวะน้ำเกินตามมา
Juxtaglomerular cell มีหน้าที่สร้าง Prorenin และเปลี่ยนเป็น Renin
พบได้บ่อยในผู้ป่วยโรคไตจากเบาหวานหรือการรักษาเบาหวาน เช่นการใช้ยา sulfonylurea ทำให้เกิดภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ จึงเกิดภาวะขาด ADH ตามมา
Tubulo-interstitial diseases
Acute interstitial nephritis
พบ interstitial edema, leukocytic infiltration และ tubular necrosis
Chronic interstitial nephritis
พบ interstitial fibrosis, tubular atrophy และ mononuclear cell infiltration
Tubular diseases
Acute tubular necrosis (ATN)
ระยะที่ 2 Diuretic phase : เวลาผ่านไป tubular cell ที่ตายมีการสลายไปและสร้าง cell ใหม่ แต่ยังไม่สามารถดูดน้ำกลับได้เต็มที่
ระยะที่ 3 Recovery phase : เกิดช่วงหลัง นานเข้า tubular cell สามารถดูดน้ำกลับได้ปกติ ปัสสาวะจึงมีปริมาณปกติ
ระยะที่ 1 Oliguric phase : เกิดในช่วงเเรก เมื่อมีการตายของ renal tubule ทำให้ renal cell หลุดมาอุดตันทางเดินปัสสาวะ ปัสสาวะออกน้อย มีอาการบวมร่วมด้วย
Urinary tract infection
Urinary tract infection (UTI)
Acute Pyelonephritis
ไตบวมโต มีเลือดคั่งมากขึ้น หนองกระจายเป็นทางจากผิว ลึกลงไปใน cortex, medulla และ renal pelvis
รายที่รุนเเรง เช่น ผู้ป่วยเบาหวาน หรือมีการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ มีการตายของ renal papilla เรียกว่า Renal papillary necrosis
เกิดทันที รุนแรง รักษาจะหายได้ภายใน 2-3 สัปดาห์
Chronic Pyelonephritis
ไตมีขนาดเล็กลง ผิวขรุขระ
เกิดจากการควบคุมสาเหตุของโรคไม่ได้ เช่น นิ่วในไตเรื้อรัง หรือ ต่อมลุกหมากโต
อักเสบไม่รุนแรง เป็นๆหายๆ
Nephrocalcinosis
มี calcium สะสมในเนื้อไต เป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดนิ่วในไต
สาเหตุเกิดจาก Hypercalcemia
กลไกการเกิด
ระดับแคลเซียมในเลือดสูง เมื่อเลือดกรองที่ไต แคลเซียมส่วนหนึ่งจะถูกดึงไว้ในกระดูก ส่วนที่เหลือจากถูกขับออกทางปัสสาวะ เมื่อมีแคลเซียมสูงร่างกายขับออกไม่หมด เกิดการตกตะกอนของแคลเซียมในเนื้อไต
Urinary tract obstruction
ผล
1.ทำให้ทางเดินปัสสาวะส่วนที่อยู่เหนือตำแหน่งที่มีการอุดตันขึ้นไปขยายตัว
2.เกิดนิ่วและติดเชื้อเพิ่มขึ้นและทำลายเนื้อไตถาวร
Hydronephrosis
อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
มี dilatation ของ renal pelvis และ calyx ร่วมกับมี Progressive atrophy
สาเหตุจากการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ
สาเหตุ
พิการแต่กำเนิด
การอุดกั้นของรอยโรคที่เกิดขึ้นภายหลัง
ความผิดปกติของระบบประสาทที่ควบคุมการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ
ความผิดปกติในส่วนของ Ureter
Urethritis
สาเหตุ
จากการติดเชื้อ
โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
จากเชื้อที่ไม่ใช่หนองใน เช่น โรคเริม โรคซิฟิลิสจากการติดเชื้อ HIV
ติดเชื้อจากโรคหนองในหรือโกโนเรีย
ไม่ใช่จากเพศสัมพันธ์
เช่น เชื้อ E.coli หรือเชื้อ Pseudomonas ซึ่งอาจติดต่อผ่านทางลำไส้หรือทางไตหรือทางกระเพาะปัสสาวะ
ไม่ใช่การติดเชื้อ
การบาดเจ็บของท่อปัสสาวะจากการสวนปัสสาวะ เช่น ในการผ่าตัด การใส่ค่าท่อปัสสาวะหรือจากเยื่อเมือกบุท่อปัสสาวะได้รับสารก่อการระคายเคือง
อาการ
ชายและหญิง
มีหนองออกจากปลายท่อปัสสาวะ
ต่อมน้ำเหลืองขาหนีบโต เจ็บข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง
Cystitis
มักเกืดในผู้หญิง
เกิดการอักเสบของท่อปัสสาวะ
กินอาหารที่มีเกลือมาก ดื่มน้ำน้อย ดื่มแอลกอฮอล์มาก
มีสิ่งแปลกปลอมในท่อทางเดินปัสสาวะ
เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย การกลั้นปัสสาวะ การกระเทียนหรือหลังมีเพศสัมพันธ์
Uteric Obstruction
ถ้าการอุดกั้นเกิดในส่วนล่างของหลอดไต จะเกิดการโป่งพองของ ureter
ปัสสาวะสร้างหรือขับถ่ายออกได้น้อย ทำให้เกิด Hydronephrosis ของไตข้างนั้น
Vasicoureteral reflux
เกิดจากการไหลย้อนกลับของน้ำปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะเข้าไปในหลอดไตและ renal pelvis
พบมาในเด็ก ทำให้มีการติดเชื้อและเป็นสาเหตุหนึ่งของ pyelonephritis
เกิดจากการทำศัลยกรรมทางการแพทย์
พันธุกรรม