Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Burn , พิษจากแมลง สัตว์กัดต่อย - Coggle Diagram

- - - - ความร้อนแห้ง ได้แก่ แผลที่เกิดจาเปลวไฟ ประกายไฟ ซึ่งเกิดจากการ spark ของกระแสไฟฟ้าหรือการถูกวัตถุที่ร้อน ถ้าเกิดในบริเวณตัวอาคารที่ปิด มีการกระจายของอากาศไม่ดี มัจะมีอันตรายจากการสูดดมร่วมด้วย
      - ความร้อนเปียก ได้แก่ แผลที่เกิดจากน้ำร้อน ไอน้ำร้อน น้ำมันร้อน อาจเกิดในลักษณะการจุ่มหรือท่วม หรือหกรด อันตรายที่เกิดขึนจากความร้อนขึ้นอยู่กับอุณหภูมิและระยะเวลาที่สัมผัส
    - - เมื่อกระแสไฟฟ้าผ่านเข้าสู่ร่างกายจะเปลี่ยนเป็นพลังงานความร้อน ทำให้เกิดแผลไหม้ที่ผิวหนังภายนอกตำแหน่งเข้าและออก มีการทำลายเนื้อเยื่อหรืออวัยวะที่กระแสไฟฟ้าผ่าน และทำลายเส้นประสาทและเส้นเลือดโดยตรงทำให้เนื้อเยื่อขาดออกซิเจนและตายได้
    - - อาจเป็นกรดหรือด่าง สารเคมีมีคุณสมบัติเป็น necrotizing substance ทำให้มีการทำลายเนื้อเยื่อ ความรุนแรงขึ้นอยู่กับความเข้มข้นของสารเคมีและระยะเวลาที่สัมผัส สารเคมีที่เป็นด่างจะทำให้เกิดแผลไหม้รนแรงมากกว่ากรดเพราะไม่สามารถทำให้เป็นกลางโดยสารน้ำในเนื้อเยื่อได้เร็วเท่ากรด
    - - เช่น สารกัมมันตรังสี อุบัติเหตุจากรังสี ระเบิดปรมาณู เป็นเหตุทำให้เกิดการทำลายของผิวหนัง และเกิดแผลไหม้ขึ้น
  - - - First degree burn มีการทำลายเฉพาะชั้นหนังกำพร้า ผิวหนังบริเวณนั้นจะมีสีชมพูหรือสีแดง มีความนุ่ม ไม่มีตุ่มพอง มีอาการปวดแสบ แผลหายได้เองภายใน 3-5 วัน
      - Second degree burn
        
        Superificial partial thickness มีการทำลายชั้นหนังกำพร้าทั้งหมดและบางส่วนของหนังแท้ skin appengage ได้แก่ ต่อมเหงื่อ ต่อมไขมัน รากขน ยังคงอยู่ ผิวจะมีสีแดง มีตุ่มพอง ปวดแสบมาก เพราะมีเส้นประสาทรับความรู้สึกอยู่ในชั้นหนังแท้ ระยะเวลาในการหายของแผลประมาณ 7-14 วัน มีแผลเป็น
        
        Deep partial thickness มีการทำลายของชั้นหนังกำพร้าทั้งหมด ส่วนมากของหนังแท้ skin appendage ถูกทำลาย แต่ยังคงมีเหลืออยู่บ้างที่งอกขึ้นมาทดแทนกลับคืนเป็นผิวหนังได้ สีผิวจะเป็นสีขาว ซีด ตุ่มพองมีน้อยหรือแฟบ ความรู้สึกปวดลดลง ระยะเวลาในการหายของแผลประมาณ 14-28 วัน จะเป็นแผลเป็นมาก
      - Third degree burn หรือ Full thickness ผิวหนังถูกทำลายทุกชั้นทั้งชั้นหนังกำพร้า หนังแท้ รวมทั้ง skin appendage ทั้งหมด อาจกินลึกถึงชันกล้ามเนื้อหรือกระดูก แผลไหม้จะมีลักษณะขาว ซีด เหลือง น้ำตาลไหม้ หรือดำ หนาแข็งเหมือนแผ่นหนัง แห้งและกร้าน อาจเห็นรอยเลือดอยู่ใต้แผ่นหนานั้น ไม่มีอาการเจ็บปวด ยกเว้นการเจ็บปวดจากแรงกด การหายของแผลต้องใช้เวลาเป็นเดือนๆ
    - - Rule of nine
        
        คำนวณโดยแบ่งส่วนของร่างกายออกเป็น่ส่วนๆ ส่วนละ 9% วิธีนี้เป็นวิธีที่ง่ายและช่วยให้สามารถประเมินขนาดแผลไหม้ได้อย่างรวดเร็ว นิยมใช้กับแผลไหม้ในผู้ใหญ่ควรระมัดระวังในการคำนวณในเด็ก
      - Land and Browder
        
        วิธีนี้จะช่วยให้สามารถคำนวณได้ละเอียดยิ่งขึ้น โดยมีตารางแบ่งชัดเจนในแต่ละส่วนของร่างกาย และในแต่ละช่วงอายุ แต่ไม่สะดวกในการนำไปใช้
      - Hand breath
        
        เป็นการประมาณขนาดแผลไหม้ โดยคำนวณจากขนาดฝ่ามือผู้ป่วยโดยนิ้วเรียงชิดกันเท่ากับ 1% TBSA
  - - - ปัญหาที่พบในระยะ 24-72 ขั่วโมงแรก โดยเฉพาะใน 48 ชั่วโมงแรก ซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดอันตรายต่อชีวิต มีดั้งนี้
        
        มีการสูญเสียสารน้ำจำนวนมากจนอาจเกิดภาวะ hypovolemic shock ได้
        
        การหายใจบกพร่อง
        3.ความเจ็บปวดทั้งจากร่างกายและจิตใจ
      - การดูแลผู้ป่วยเมื่อแรกรับ
        
        ประเมินสภาพเบื่้องต้นตามหลัก ABC
        
        หยุดขบวนการเผาไหม้ที่ยังหลงเหลืออยู่ ถอดเสื้อผ้าและสำรวจอย่างละเอียด ในกรณีที่เป็นสารเคมีน้ำ ใช้น้ำสะอาดล้างออกให้มากที่สุด ถ้าเป็นสารเคมีผงให้ใช้แปรงปัดผงออกให้มากที่สุด
        
        ซักประวัติเกี่ยวกับ สาเหตุของการเกิดเพลิงไหม้ ประวัติการเจ็บป่วยเดิม
        
        ประเมินการบาดเจ็บอื่นๆโดยเฉพาะ
        
        ก่อนให้สารน้ำให้ดูดเลือดเพื่อส่งตรวจ
        
        ใส่สายสวนปัสสาวะด้วยวิธีปลอดเชื้อ พร้อมทั้งส่งปัสสาวะตรวจ
        
        ใส่สาย N-G tube เพื่อประเมินดูการทำงานของกระเพาะอาหารและเตรียมสำหรับ early enteral feeding ในกรณีที่ไม่สามารถรับประทานอาหารทางปากได้
        
        ส่งตรวจภาพรังสีทรวงอก เพื่อเป็นพื้นฐานในกาวินิจฉัยแยกปัญหาทางปอด
      - ป้องกันการเกิดภาวะ hypovolemic shock จากการสูญเสียน้ำ
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำทดแทนตามแผนการรักษา ชนิดที่นิยมให้ คือ Cystlalloid solution
        
        ตรวจสอบสัญญาณชีพ ทุก 15-30 นาที
        
        ตวงและบันทึกจำนวนปัสสาวะทุกชั่วโมง สังเกตลักษณะสี รวมทั้งหาค่าความถ่วงจำเพาะ
        
        เจาะเลือดส่งตรวจ
        
        ป้องกันปัจจัยเสริมที่ทำให้ร่างกายสูญเสียสารน้ำมากขึ้น โดย ควบคุมอุณหภูมิห้อง และความชื้อของสิ่งแวดล้อม
        
        ชั่งน้ำหนักวันละครั้ง
      - ป้องกันภาวะ respiratory distress
        
        เตรียมอุปกรณ์และช่วยแพทย์ในการใส่ท่อช่วยหายใจ
        
        ให้ออกซิเจน ช่วยหายใจ ถ้ามีพิษคาร์บอนมอนอกไซต์ ให้ออกซิเจนที่มีความเข้มข้น 100%
        
        ในกรณีที่ผู้ป่วยหายใจลำบาก จาก circumferential full thickness ที่อก ต้องเตรียมผู้ป่วยทำ escharotomy ทันที
        
        บรรเทาความเจ็บปวด โดยดูแลให้ได้รับยาลดปวดตามแผนการรักษา
        
        ดูแลบาดแผลในเบื้องต้น เพื่อกำจัดสิ่งปนเปื้อนและเนื้อเยื่อที่ไหม้อาจเป็นตัวทำให้แบคทีเรียเจริญ ป้องกันการติดเชื้อและทำให้แผลหายดี
        
        ประคับประคองด้านจิตใจ เพื่อลดความวิตกกังวลของผู้ป่วยและญาติ
        
        ดูแลด้านโภชนาการ เนื่องจากภาวะ hypermetabolism และ hypercatabolism จาก injury stress response ร่างกายจึงต้องการพลังงานสูงขึ้น
    - - เริ่มจากผู้ป่วยผ่านพ้นระยะฉุกเฉิน จนกระทั่งแผลหายพร้อมที่จะทำ skin graft ปัญหาที่พบในระยะนี้เป็นผลต่อเนื่องมาจากระยะแรก ได้แก่ การติดเขิ้อของแผล ภาวะทุพโภชนาการ ความเจ็บปวด ปัญหาทางด้านจิตใจ รวมถึงภาวะแทรกซ้อนต่างๆที่อาจเกิดขึ้น
    - - เป็นระยะที่แผลหาย ผู้ป่วยพร้อมที่จะกลับบ้าน เริ่มทำงานหรือเข้าสังคมเดิม ปัญหาที่พบในช่วงนี้ ส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับการทำหน้าที่ของส่วนต่างๆของร่างกายที่ไม่เหมือนเดิม อาจเกิดจาการหดรั้งของแผล
- - - - Neurotoxins
        
        เป็นพิษที่ทำลายประสาท พบได้ในงูเห่า งูจงอาง งูสามเหลี่ยม งูทับสมิงคลา และงูทะเล พิษชนิดนี้มีโมเลกุลขนาดเล็ก สามารถถูกดูดซึมได้รวดเร็วไปตามกระแสเลือด ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง ผู้ป่วยเกิดหนังตาตก พูดไม่ชัด หายใจไม่สะดวก
      - Hemorrhagins
        
        เป็นพิษที่ทำลายผนังด้านในของหลอดเลือด (vascular endothelium) ทำให้เม็ดเลือดแดงเล็ดลอดออกมาจากผนังหลอดเลือดที่ถูกทำลาย ผู้ป่วยจึงมีเลือดออกตามที่ต่างๆ เช่น ตามผิวหนัง ไรฟัน ในสมอง กระเพาะอาหารและลำไส้ เป็นต้น พบได้ในพิษของงูกะปะ งูเขียวหางไหม้และงูแมวเซา
      - Procoagulant enzymes
        
        เป็นพิษที่ไปกระตุ้นระบบการกลายเป็นลิ่มของเลือด เช่น งูแมวเซา ไปกระตุ้น factors V และ X พิษงูกะปะและงูเขียวหางไหม้กระตุ้น factor I (fibrinogen) ทำให้เลือดไม่กลายเป็นลิ่ม เกิดเลือดออกตามที่ต่าง ๆได้
      - Myotoxin
        
        เป็นพิษที่ทำลายกล้ามเนื้อ (rhadomyolysis) ทำให้ผู้ป่วยมีอาการปวดกล้ามเนื้อรุนแรง กล้ามเนื้อแข็ง ถ่ายปัสสาวะดำ (myoglobinuria) และมีโปตัสเซียมในเลือดสูงพบได้ในพิษงูทะเล
      - Cytotoxins
        
        เป็นพิษที่พบได้ในงูเห่า งูกะปะ งูเขียวหางไหม้ และงูแมวเซา (ไม่พบในงูสามเหลี่ยมและงูทับสมิงคลา) จะทำให้บริเวณที่ถูกกัดบวมเน่าได้ บางรายเกิดตุ่มน้ำเหลืองพุพอง และอาจมีน้ำเลือดแทรกอยู่ได้เป็น hemorrhagic blebs ผู้ป่วยบางรายเนื้อเน่าลึกจนถึงกล้ามเนื้อ อาจพบการติดเชื้อแทรกซ้อนได้โดยเฉพาะ anaerobic infection ซึ่งจะเห็นได้บ่อยในรายงูเห่าหรืองูกะปะกัด ถ้าเกิดการบวมในตำแหน่งที่ขยายไม่ได้ (rigid space) เช่น ที่หน้าขาการบวมอาจไปกดการไหลเวียนของเลือดเกิดภาวะ compartment syndrome ได้ การวินิจฉัยภาวะนี้ค่อนข้างลำบาก เนื่องจากการคลำการเต้นของหลอดเลือดในตำแหน่งที่บวมได้ไม่ชัดเจน
      - Cardiotoxins
        
        เป็นพิษที่ทำลาย cell membrane ของกล้ามเนื้อหัวใจ ทำให้หัวใจเต้นผิดปกติ และเกิดความดันเลือดต่ำได้ พบในพิษงูเห่า งูกะปะ และงู บางชนิดในต่างประเทศที่อยู่ในตระกูล Viperidae เช่น adders และ rattlesnakes
      - Autopharmacological substances
        
        เป็นพิษที่ทำให้เกิดอาการหลายอย่าง ซึ่งเป็นฤทธิ์ของสารคัดหลั่ง สารจำพวก histamine serotonin และ kinins จะทำให้ผู้ป่วยที่ถูกงูกัดมีอาการปวดแผล ใจสั่น ปวดท้อง ท้องเสีย เหงื่อออก ความดันเลือดต่ำ บางรายมีอาการบวมตามริมฝีปากและลิ้นทันทีหลังจากถูกงูกัด
      - Nephrotoxin
        
        เป็นพิษทำลายไตโดยตรงพบในงูแมวเซา แต่ผู้ป่วยที่ถูกงูพิษชนิดอื่นกัดก็อาจจะพบไตเสื่อมได้เช่นกัน ซึ่งเป็นผลทางอ้อม เช่น เกิดจากการอุดตันของ myoglobin หรือ fibrin หรือเกิดหลังจากภาวะช็อคได้ และอาจเกิดจาก immune complex ซึ่งเกิดจากปฏิกิริยาของการรวมของพิษงู (antigen) และเซรุ่ม (antibody) ซึ่งจะถูกขับออกทางไตทำให้ไตเสื่อมสภาพได้
      - Hemolysis
        
        เป็นพิษทำให้เม็ดเลือดแดงแตก ภาวะนี้เกิดได้อย่างชัดเจนในหลอดทดลอง แสดงให้เห็นได้โดยการนำพิษผสมงูรวมกับเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดแดงจะแตกสลาย แต่ภาวะนี้เกิดขึ้นน้อยมากในผู้ป่วยที่ถูกงูกัด
  - - - หากเห็นตัวปลิงเกาะอยู่บนร่างกายไม่ควรดึงออกทันที เพราะอาจทำให้ปากแผลฉีกขาดและเลือดหยุดยากขึ้น ควรใช้น้ำเกลือเข้มข้น(ใชน้ำผสมเกลือแกง) น้ำส้มสายชูแท้ หรือแอลกอฮอล์70% หยดบริเวณรอบๆปากของปลิง อาจใช้ไม้ขีดหรือบุหรี่ที่ติดไฟจี้ตัวปลิง เพื่อให้ปลิงหลุดออกมา
      - ทำความสะอาดบาดแผลด้วยยาฆ่าเชื้อแบคทีเรียเบตาดีน หยดลงบนสำลีหรือไม้พันสำลีที่สะอาด เช็ดเป็นวงรูปก้นหอย จากส่วนในแผลออกสู่ส่วนนอกแผล หากเลือดยังไม่หยุด ให้ใช้ยาซึ่งมีฤทธิ์ช่วยในการหดตัวของเนื้อเยื้อและหลอดเลือด เช่น คาลามาย โลชั่น ทาบริเวณปากแผล
      - หากสงสัยว่า ปลิงชอนไชเข้าไปในร่างกาย เช่น มีเลือดออกตามช่องหรือโพรงต่างไม่หยุด ให้รีบนำส่งโรงพยาบาล