Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคของระบบทางเดินปัสสาวะ (Diseases of Urinary system), 623601083…
โรคของระบบทางเดินปัสสาวะ
(Diseases of Urinary system)
ระบบขับถ่ายปัสสาวะ
1.ระบบขับถ่ายปัสสาวะส่วนบน(Upper Urinary tract) -ไต2ข้าง(kidney) เป็นอวัยวะสำคัญที่สุดของระบบนี้ เป็นที่กรองน้ำและของเสียออกจากโลหิตเป็นน้ำปัสสาวะ
-หน่วยไต(Nephron) ทำหน้าที่สร้างปัสสาวะ
-กรวยไต(renal pelvis) ส่งมาตามท่อไต(Ureter)
-ท่อไต(Ureter) นำน้ำปัสสาวะออกจากไตไปสู่กระเพาะปัสสาวะ
2.ระบบขับถ่ายปัสสาวะส่วนล่าง(Lower urinary tract) เป็นที่เก็บพักปัสสาวะ
-กระเพาะปัสสาวะ(Urinary bladder) เป็นที่เก็บน้ำปัสสาวะไว้ชั่วคราว
-ท่อปัสสาวะ(Urethra) ทางผ่านของน้ำปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะๆปสู่นอกร่างกาย
ไตมีโครงสร้างหน่วยไต(Nephorn)
1.Renal corpuscle 2.Renal tubule
โรคทางเดินปัสสาวะ(Disease of Urinary system)
Renal malformations
ความผิดปกติของไต ความผิดปกติของปริมาณเนื้อไต
-Agenesis
-Hypoplasia
-Supernumerary ความผิดปกติในตำแหน่งรูปร่างและOrientation
-Ectopia
-Malrotation
-Fusion of kidneys
ความผิดปกติใน Differentiation (การเปลี่ยนแปลง)
ความผิดปกติของไต
ความผิดปกติของปริมาณเนื้อไต
Agenesis ไตฝ่อ
renal agenesis อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
ถ้าเป็นสองข้างเรียกว่า Potter's syndrome
ร่วมกับปอดไม่เจริญ แขนขาผิดรูปร่าง และมีลักษณะใบหน้าที่เป็นแบบจำเพาะ
potter's syndrome
เกิดจากทารกในครรภ์อยู่ในภาวะขาดน้ำคร่ำ สาเหตุการเสียชีวิตแต่กำเนิดของทารก
แขนขาผิดปกติ potter's facies หูต่ำผิวหนังย่น
Hypoplasia -ขนาดไตเล็กมาก จำนวน renal lobule and calyx ลดลงแต่เนื้อไตไม่มีความผิดปกติ
supernumerary kidney -จำนวนไตมากกว่าสอง ไตแฝด
ความผิดปกติในตำแหน่งรูปร่างและOrientation
เมือทารกสร้างเซลล์ใหม่จะอยู่ในอุ้งเชิงกราน
ectopia อยู่ข้างนอก อยู่ในอุ้งเชิงกราน
Malrotation ภาวะไตมี renal pelvis และ ureter อยู่ด้านหน้า
Fusion of kidneys or Horseshoe kidney เชื่อมกันตรงกลางระหว่างเนื้อไตทั้งสองข้าง
Renal cystic diseases
เป็นรอยโรคเป็นพันธุกรรม เกิดขึ้นภายหลัง
1.Polycystic kidney disease
1.1Adult type
1.2 Infantile type
2.Medullary cyst
2.1 Medullary sponge kidney
2.2 Uremic Medullary cystic disease
3.Simple cyst
1.Polycystic kidney disease แบ่งเป็น 2 ชนิด
1.1Adult type
ไตมีขนาดใหญ่ขึ้น ผิวนอกตะปุ่มตะป่ำ
1.2 Infantile type
พบได้ตั้งแต่ทารกแรกคลอด มักเสียชีวิตในระยะแรกๆ ถ่ายทอดแบบ autosomal recessive ไตมีขนาดใหญ่ทั้งสองข้าง ผิวหนังนอกเรียบ หน้าตัดพบ cyst ทั้งที่ cortex และ medulla ทำให้เนื้อมีลักษณะพรุนแบบฟองน้ำ
2.medullary cyst
2.1 Medullary spoonge kidney
ขยายเป็นถุงของ collecting tubule ของ medullary พบในผู้ใหญ่ ไตยังทำงานได้เป็นปกติ
2.2 Uremic Medullary cystic disease
ถ่ายทอดทางกรรมพันธ์ุ พบ cyst อยู่บริเวณ Medulla
3.simple cyst
อาจพบ cyst เดียวหรือหลายอัน พบอยู่ในบริเวณ cortex เกิด dilatation tubule
Glomerular diseases
1.พยาธิสภาพที่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน Glomerulonephritis (GN) การอักเสบที่ไตส่วนนอกที่มีผลต่อไต ส่วนใหญ่เป็นภาวะแพ้ภูมิตัวเอง (autoimmunity) เช่น Malaria,Syphilis
กลไกลการเกิด Ag+Ab --> Ag-Ab conplex -->เข้าสู่ glomerulus ถูกกรองติดอยู่ภายใน glomerulus -->Ab-Ab complex สิ่งแปลกปลอม -->กระตุ้น Complement system เร่งการอักเสบ กระตุ้น neutrophil และ monocyte ให้ทำการย่อยสลาย Ag-Ab complex,collagen fiber และเส้นใยเจลาติน --> รูกรองที่ผนัง glomerulus ขายยใหญ่ขึ้น --> โปรตีนเม็ดเลือดแดงสามารถผ่านรูกรองได้-->พบโปรตีนในปัสสาวะ(Protrinuria) และเลือดในปัสสาวะ (Hematuria)
2.พยาธิสภาพที่ไม่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน
พบบ่อยคือโรคไตจากเบาหวาน(Diabetic nephropathy) เช่นการใช้ยา
กลไกลการเกิด 1.การกรองเพิ่มขึ้น (hyperfiltration) เนื่องจากกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดนำเลือดเข้าโกลเมอรูลัส มีระดับน้ำตาลภายในเซลล์ลดลง ทำให้ขาดพลังงานในการหดตัวเกิดการขยายตัวของหลอดเลือดเลือดจึงไหลเวียนไปกรองที่ไตเพิ่มขึ้น 2.การเปลี่ยนแปลงกลไกการทำงานของ renin ผู้ป่วยโรคไตจากเบาหวานจะพบ prorenin เพิ่มขึ้น และการหลั่งเรนินเข้าสู่กระแสเลือดลดลง ทำให้เกิดภาวะน้ำเกินตามมา
Tubulo-interstitial diseases
เป็นกลุ่มของโรคที่มีความผิดปกติในรูปร่างและหน้าที่ของ tubule และ interstitium ของไต เกิดจากสาเหตุหลายอย่างได้แก่ ยา การติดเชื้อ immunologial reaction แบ่งเป็น
1.Acute interstitial nephritis พบ interstitial edema ร่วมกับ leukocytic และ tubular necrosis
2.Chronic interstitial nephritis พบ interstitial fibrosis , tubular atrophy และ mononuclear cell infitration
Tubular diseases
โรคที่สำคัญคือ Acute tubular necrosis (ATN) ภาวะถูกทำลายอย่างเฉียบพลัน Renal tubule เกิดจากการขาดเลือดไปเลี้ยงไตเป็นเวลานาน
ชนิด Nephrotoxic type : ได้รับสารพิษ Ischemic type : shock
มี 3 ระยะ
ระยะที่ 1 Oliguric phase
เกิดในช่วงแรก เมื่อมีการตายของ renal tubule ทำให้ renal cell หลุดมาอุดตันทางเดินปัสสาวะ ปัสสาวะจึงออกน้อย
ระยะที่ 2 Diuretic phase
เกิดในช่วงกลาง เมื่อเวลาผ่านไป tubular cell ที่ตายมีการสลายไปและมีการสร้างcell ใหม่ cell ใหม่ที่สร้างไม่สามารถดูดกลับน้ำได้เต็มที่ ปัสสาวะจึงออกมาก
ระยะที่ 3 Recovery phase เกิดในช่วงหลัง เมื่อนานเข้า tubular cell สามารถดูดกลับน้ำได้ปกติปัสสาวะจึงมาปริมาณปกติ
Urinary tract infection
Urinary tract infection (UTI) กรวยไตอักเสบ(Pyelonephritis)อาจเกิดเพียงข้างเดียวหรือเกิดพร้อมกันทั้งสองข้างแบ่งเป็น
Acute Pylonephritis
เกิดทันทีและรุนแรง หายได้ใน 2-3 สัปดาห์มีอาการไตบวมโตเลือดคั่งมากขึ้นรายที่รุนแรง เช่น ผู็ป่วยเบาหวานหรือในรายที่มีการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะร่วมด้วยอาจมีการตายของ renal papilla เรียกว่า Renal papilla necrosis
Chronic Pyelonephritis
เป็นการอักเสบไม่รุนแรงแต่เป็นๆหายๆ ไตมีขนาดเล็กลงผิวขรุขระ เนื่องจากรอยแผลเป็นรูป U ร่วมกับ deformity ของ calyx ใกล้เคียง
นิ่วในทางเดินปัสสาวะ Urolithiasis,urinary calculi ประกอบด้วย amorphous crystalloid ได้แก่ uric acid , calcium,oxalate และ magnesium phosohate
ปัจจัยส่งเสริมได้แก่
crystalloid conc. เพิ่มขึ้นในปัสสาวะ : ปัสสาวะน้อย
crystalloid ตกตะกอนมากขึ้น:การคั่งของปัสสาวะ
Foreign bodies : แบคทีเรีย
Nephrocalcinosis
Nephrocalcinosis ภาวะที่มี calcium สะสมในเนื้อไต เกิดจาก Hypercalcemia ในเลือดสูง
กลไกลการเกิด
ระดับแคลเซียมในเลือดสูง ส่วนที่เหลือใช้จะถูกขับออกทางปัสสาวะ เมื่อเลือดมีแคลเซียมสูงร่างกายจะขับแคลเซียมออกไม่หมด เกิดการตกตะกอนของแคลเซียมในเนื้อไต
Urinary tract obstruction ภาวะที่มีการอุดกั้นของทางเดิน
Urinary tract obstruction สาเหตุ 1.พิการแต่กำเนิด 2. อุดกั้นจากรอยโรคที่เกิดขึ้นภายหลัง 3.ผิดปกติของระบบประสาท
ผลจาก Urinary tract obstruction 1. ส่วนที่อยู่เหนือตำแหน่งที่มีการอุดตันขึ้นไปขยายตัว (dilatation) 2.มีโอกาสเกิดนิ่วและติดเชื้อเพิ่มขึ้น และทำลายเนื้อไตอย่างถาวร
Hydronephrosis ภาวะที่มี dilation ของ renal pelvis และ calyx ร่วมกับมี Progressive atrophy ของเนื้อไต สาเหตุเกิดจากการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะ อาจะเป็นข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้
ความผิดปกติในส่วนของ Ureter
พยาธิสภาพที่สำคัญ คือ
การอุดกั้น เนื้องอก vesicoureteral reflux
Ureter Obstruction สาเหตุ นิ่วที่หลุดมาจากส่วนไต หลอดไตตีบ(stricture)อาจเป็รมาแต่กำเนิดหรือเป็นผลจากการอักเสบ เนื้องอก ureter เนื้องอกของอวัยวะใกล้เคียง เช่นปากมดลูกและมดลูก การอุดกั้นเหล่านี้ทำให้ปัสสาวะที่สร้างแล้วขับถ่ายออกจากร่างกายไม่ได้หรือได้น้อย ทำให้เกิด Hydronephrosis ของไตนข้างนั้น แต่ถ้าการอุดกั้นเกิดในส่วนล่างของหลอดไต อาจเกิดการโป่งพองของ Ureter (Hydroureter)
vesicoureteral reflux ผิดปกติจากมีการไหลย้อนกลับของน้ำปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะเข้าไปในหลอดไตและ renal pelvis พบมากในเด็ก อาจทำให้มีการติดเชื้อและเป็นสาเหตุหนึ่งของ pyelonephritis
สาเหตุ vesicoureteral reflux ทำศัลยกรรมทางการแพทย์ ติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ บาดเจ็บจากภายนอก พันธุกรรม มีความผิดปกติของ sphincter
กระเพาะปัสสาวะอักเสบ(Cystitis) เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย เกิดในผู้หญิง จากท่อปัสสาวะสั้น อยู้ใกล้ทวารหนัก สาเหตุ กลั้นปัสสาวะ กระทบกระเทือนหลังมีเพศสัมพันธ์ เกิดการอักเสบของท่อปัสสาวะ อาการเกลือมาก ดื่มน้ำน้อย ดื่มแอลกอฮอล์มาก
ท่อปัสสาวะ ผู้ชายจะมีขนาดโดยเฉลี่ยประมาณ 20 ซม. มีทั้งส่วนในและนอกร่างกาย ผู้หญิงมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-4 มม. มีขนาดสั้นกว่าอยู่ในร่างกายทั้งหมด
ท่อปัสสาวะอักเสบ(Urethritis) เป็นการบาดเจ็บ อักเสบ บวม ของเซลล์เยื่อเมือกบุท่อปัสสาวะจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์โดยเฉพาะ จากเชื้อแบคทีเรีย มักพบได้สูงในวัยมีเพศสัมพันธ์สูง ช่วง 20-35 ปี ผู็หญิงมีโอกาสติดเชื้อมากกว่าผู้ชาย
สาเหตุ Urethritis 1.โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม -ติดเชื้อจากโรคหนองใน หรือโกโนเรีย(Gonococcal Urethritis) -จากเชื้อที่ไม่ใช่หนองใน เช่น โรคเริม โรคซิฟิลิสจากการติดเชื้อ HIV หรือ โรคเอดส์ 2.การติดเชื้อที่ไม่ใช่จากเพศสัมพันธ์ เช่น เชื้อ Ecoli(Staphylococcus ) หรือเชื้อ Pseudomonas ซึ่งอาจติดต่อผ่านทางลำไส้(ทางอุจจาระ) หรือทางไตหรือทางกระเพาะปัสสาวะ(ทางปัสสาวะ)
สาเหตุที่ไม่ใช่จากการติดเชื้อ เกิดบาดเจ็บของท่อปัสสาวะจากการสวนปัสสาวะ เช่นในการผ่าตัด
อาการของผู้ป่วยที่เป็นท่อปัสสาวะอักเสบ อาการท่อปัสสาวะอักเสบในผู้ชาย โดยทั่วไปอาการจะเหมือนผู้หญิง ที่แตกต่างคืออาจมีหนองออกจากปลายท่อปัสสาวะ(ปลายอวัยวะเพศ) อาจคลำได้ต่อมน้ำเหลืองขาหนีบโต เจ็บข้างเดียว หรือทั้งสองข้าง
623601083_นางสาวอรัญญา แจ่มดวง เลชที่ 81 ห้อง 1A
