Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคของระบบทางเดินปัสสาวะ (Diseases of Urinary system) - Coggle Diagram

- - - - Agenesis
        ไตฝ่อหรือภาวะที่ไม่มีเนื้อไต
        
        Renal agenesis อาจจะเป็นข้างเดียวหรือสอง ข้าง
        ถ้าเป็นสองข้าง เรียกวา Potter’s syndrome
        ร่วมกับปอดไม่เจริญ แขนขาผิดรูปร่าง และมีลักษณะใบหน้าที่เป็นแบบจำเพาะ ความผิดปกติในปริมาณของเนื้อไต
        
        Potter’s syndrome ทารกในครรภ์อยู่ในภาวะขาดน้ำคร่ำทำให้ร่างกายถูกกด เป็นสาเหตุการเสียชีวิตแต่กำเนิดของทารก
        แขนขาที่ผิดปกติบ่อยคือ รูปร่างผิดปกติ โก่ง บด ข้อเคลื่อน clubfoot
        Potter's facies หูติดต่ำ ผิวหนังย่น จมูก งุ้ม คางเล็ก มีสันนูนเด่นที่หัวคิ้วทั้งสองข้าง
      - Hypoplasia
        
        ภาวะที่ไตมีขนาดเล็กกว่าปกติ
        มากกว่า ร้อยละ 50
        
        -จำนวน renal lobule และ calyx ลดลง ด้วย แต่เนื้อไต ไม่มีความผิดปกติ
        ความผิดปกติในปริมาณของเนื้อไต
      - Supernumerary kidney
        
        ภาวะที่มีจำนวนไตมากกวาสอง ส่วนใหญ่จะเป็นสามไต
        ไตชั้นที่เกินจะแยกออกจากไตปกติหรือเป็นภาวะ "ไตแฝด" ที่ไตสองส่วนอยู่ติดแน่นเป็นไตเดียว
    - - เมื่อทารกสร้างเซลล์ไตขึ้นมาใหม่ จะอยู่ในอุ้งเชิงกราน ต่อมามีการขยับตำแหน่งเข้าไปในช่องท้อง ขณะเดียวกันมีการหมุนตัวของไต ให้อยู่ในตำแหน่งผิดปกติ ไม่ทำให้ทารกมีอาการผิดปกติ และทารกยังคงมีชีวิตอยู่ตามปกติได้
      - Ectopia ภาวะที่ไตอยู่ในตำแหน่งที่ผิดปกติ เช่น ในอุ้งเชิงกราน อาจเป็นข้างเดียวหรือสองข้าง
      - Malrotation ภาวะที่ไตมี renal pelvis และ ureterอยู่ทางด้านหน้า
      - Fusion of kidneys หรือ Horseshoe kidney – การเชื่อมกันตรงกลางระหว่างเนื้อไตทั้งสองขาง
  - - - Adult type
        
        พบได้บ่อย เป็นทั้งสองข้าง ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์แบบ autosomal dominant
        
        ไตจะมีขนาดใหญ่ขึ้น บางครั้งหนักได้ถึง4 Kg
        
        ผิวนอกตะปุ่มตะป่ำ หน้าตัดประกอบดวย cyst ขนาด ใหญ 3-4 Cm
      - Infantile type
        
        พบได้ตั้งแต่ทารกแรกคลอด มักจะเสียชีวิตใน ระยะแรกๆ ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์แบบ autosomal recessive
        
        ไตมีขนาดใหญ่ทั้งสองข้าง ผิวหนังนอกเรียบ หน้าตัดพบ cyst ทั้งที่ cortex และ medulla ทำให้เนื้อมีลักษณะพรุนแบบฟองน้ำ
    - - Medullary sponge kidney
        
        มีการขยายใหญ่เป็นถุงของ collecting tubule ของ medulla
        
        พบในผู้ใหญ่ ไตยังทำงานปกติ
      - Uremic Medullary cystic disease
        
        เป็นโรคที่ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ มักมีอาการ ตั้งแต่เด็ก
        
        พบcyst อยู่ในบริเวณ Medulla
        
        มี cortical tubular atrophy และ interstitial fibrosis ร่วมด้วย ซึ่งเป็นสาเหตุของ ภาวะไตวายในระยะต่อมา
    - - อาจพบ cyst เดียวหรือหลายอัน ขนาดอาจจะ เล็กหรือใหญ่
      - พบอยู่ในบริเวณ cortex เกิด dilatation ของ tubule อาจทำให้มีเลือดออก หรือ calcification ในภายหลัง
  - - - การอักเสบภายนอกไตที่มีผลต่อไตเป็นภาวะแพ้ภูมิตนเอง (autoimmunity) เช่น Malaria, Syphilis, Hepatitis และ Systemic Lupus Erythematosus (SLE)
      - กลไกการเกิด
        
        Ag + Ab > Ag – Ab complex >เข้าสู่ glomerulus ถูกกรองติดอยู่ภายใน glomerulus > Ag – Ab complex เป็นเหมือนสิ่งแปลกปลอม
        กระตุ้นComplement system เพื่อเร่งปฏิกริยาการอักเสบ
        
        กระตุ้น neutrophil และ monocyte ทำการย่อยสลาย Ag – Ab complex ,collagen fiber และเส้นใยเจลาติน > รูกรองที่ผนัง glomerulus ขยายใหญ่ขึ้น > โปรตีนและเม็ดเลือดแดงผ่านรูกรองได้ >พบโปรตีนในปสสาวะ (Proteinuria) และเลือดในปัสสาวะ (Hematuria)
    - - พบไดบ่อย โรคไตจากเบาหวาน หรือจากการรักษาเบาหวาน เช่น การใช้ยา กลุ่มซัลโฟนิลยูเรีย (sulfonylurea) ทำใหเกิดภาวะโซเดียมในเลือดต่ำ เกิดภาวะขาด ADH ตามมา
      - ภาวะที่พบไดบ่อยในผู่ปวยเบาหวาน เช่น การตืดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ ความดันโลหิตสูง การติดเชื้อในกระแสเลือด
      - กลไกการเกิด
        
        การกรองเพิ่มขึ้น (hyperfiltration) กล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดน เลือดเข้าโกลเมอรูลัส มีระดับน้ำตาลภายในเซลล์ลดลง ทำให้ขาดพลงงานในการหดตัว เกิดการขยายตัวของหลอดเลือด
        
        การเปลี่ยนแปลงกลไกการทำงานของ Renin โรคไตจากเบาหวานจะพบ prorenin เพิ่มขึ้น และการหลั่งเรนินเข้าสู่กระแสเลือดลดลง เกิดภาวะ hyperkalemia ภาวะกรดเกิน และภาวะน้ำเกินตามมา
  - - - พบ interstitial fibrosis , tubular atrophy และ mononuclear cell infiltration
    - - พบ interstitial edema ร่วมกับ leukocytic infiltration และ tubular necrosis
  - - - ชนิดของ Acute tubular necrosis (ATN)
        
        มี 3 ระยะ
        ระยะที่ 1 Oliguric phase เกิดในช่วงแรก เมื่อมการตายของ renal tubule ทำให้ renal cell หลุดมาอุดตันทางเดินปัสสาวะ ปัสสาวะออกนอย และมีอาการบวม
        
        ระยะที่ 2 Diuretic phase เกิดในช่วงกลาง เมื่อผ่านไป tubular cell ที่ตายมีการสลายไปและมีการสร้าง cell ใหม่ cell ใหม่ที่สร้างไม่สามารถดูดกลับน้ำได้เต็มที่ ปัสสาวะจึงออกมาก
        
        ระยะที่ 3 Recovery phase เกิดในช่วงหลัง เมื่อนานเข้า tubular cell สามารถดูด น้ำกลับได้ปกติ ปัสสาวะจึงมีปริมาณ ปกติ
      - -Nephrotoxic type : ได้รับสารพิษ
      - -Ischemic type : shock
  - - - เกิดทันที และรุนแรงแต่เมื่อได้รับการรักษา จะหายได้ภายใน 2-3 สัปดาห์
      - มีอาการไตบวมโต มีเลือดคั่งมากขึ้น พบจุดหนองกระจายเป็นทางจากผิว ลึกลงไปในส่วน cortex,medulla และ renal pelvis Acute Pyelonephritis
      - รายที่รุนแรง เช่น ผู้ป่วยโรคเบาหวาน หรือใน รายที่มีการอุดกั้นของทางเดินปัสสาวะร่วมดวย อาจมีการตายของ renal papilla เรียกวา Renal papillary necrosis
    - - เป็นการอักเสบไม่รนแรง แต่เป็นๆหายๆ
      - ไตจะมีขนาดเล็กลง ผิวขรุขระ เนื่องจากรอยแผลเป็น (scar) รูป “U” ที่เกิดจากการทำลายของเนื้อไตแล้ว แทนที่ด้วย fibrosis รวมกบ deformity ของ calyx ที่อยู่ ใกล้เคียง
      - เกิดจากการควบคุมสาเหตุของโรคไม่ได้ เช่น นิ่วในไตเรื้อรัง หรือ ต่อมลูกหมากโต
  - - - สาเหตุ
        -นิ่วที่หลุดมาจากส่วนของไต
        -หลอดไตตีบ(stricture) อาจเป็นมาแตกำเนิดหรือเป็นผลจากการอักเสบ
        -เนื้องอกของ Ureter
        -เนื้องอกของอวัยวะใกล้เคียง เช่น ปากมดลูกและมดลูก
        :
      - การอุดกั้นนี้ทำให้ปัสสาวะที่สร้างแล้วขับถ่ายออก จากร่างกายไม่ได้หรือได้น้อย ทำให้เกิดHydronephrosis ของไตข้างนั้น แต่ถ้าการอุดกั้นเกิดในส่วนล่างของหลอดไต อาจเกิดการ โป่งพองของ Ureter (Hydroureter)
    - - เป็นความผิดปกติที่เกิดจากมีการไหลย้อนกลับ ของน้ำปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะเข้าไปใน หลอดไตและ renal pelvis
      - พบมากในเดก อาจทำใหม่การติดเชื้อและเป็น สาเหตุหนึ่งของ pyelonephritis
      - สาเหตุ
        -การทำศัลยกรรมทางการแพทย์
        -การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
        -มีความผิดปกติของ sphincter
        -มีการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะส่วนที่ออกจาก กระเพาะปัสสาวะ
  - - - เป็นการบาดเจ็บ อักเสบ บวม ของเซลล์เยื่อเมือกบุท่อปัสสาวะ เกิดจากหลายสาเหตุ ที่พบบ่อยคือ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์จากเชื้อแบคทีเรีย
      - พบได้ในทุกอายุ แต่มักได้สูงในวัยที่มีเพศสัมพันธ์สูง ช่วงอายุ 20-35 ปี ผู้หญิงมีโอกาสติดเชื้อสูงกว่าผู้ชาย
      - สาเหตุของ Urethritis
        
        โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม
        -ติดเชื้อจากโรคหนองใน หรือโกเนีย
        
        ติดเชื้อจากที่ไม่ใช่หนอง เช่น โรคเริม โรคซิฟิลิสจากการติดเชื้อ HIV
        
        การติดเชื้อที่ไม่ใช่เพศสัมพันธ์ เช่น เชื้อ E. coli (Staphylococcus) หรือ เชื้อ Pseudomonas ซึ่งอาจติดต่อผ่านทางลำไส้ (อุจจาระ) หรือทางไต หรือทางกระเพาะปัสสาวะ
        
        สาเหตุที่ไม่ใช่จากการติดเชื้อ
        
        การบาดเจ็บจากท่อปัสสาวะ จากการสวนปัสสาวะ เช่น ในการผ่าตัด การใส่คาท่อ
      - อาการที่เป็นท่อปัสสาวะอักเสบ
        มีหนองออกจากปลายท่อปัสสาวะ (ปลายอวัยวะเพศ) กรณีเพศชาย
        อาจะคลำได้ต่อมน้ำเหลืองขาหนีบโต เจ็บข้างเดียว หรือทั้งสองข้าง