Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

พยาธิวิทยาระบบทางเดินอาหาร - Coggle Diagram

- - - - เป็นต่อมที่สร้างน้ำลายอยู่ภายในบริเวณช่องปาก จะผลิตน้ำลายเพื่อเป็นน้ำย่อยและคลุกเคล้าอาหาร
      - มี3 ต่อม
        
        Submaxillary gland หรือ Submandibular glandพบได้ที่บริเวณขากรรไกรล่าง ผลิตน้ำลายทั้งชนิดเหนียว และ ใส แต่ชนิดใสจะมากกว่า เป็นต่อมที่สร้างน้ำลายได้มากที่สุด
        
        Sublingual gland ขนาดเล็กที่สุด พบได้ที่บริเวณใต้ลิ้น ผลิตน้ำลายทั้งชนิด เหนียว และ ใส แต่ชนิดเหนียวจะมากกว่า
        
        Parotid gland พบได้ที่บริเวณกกหู ผลิตน้ำลายชนิดใสชนิดเดียว
    - - มีความสำคัญอย่างมากในการควบคุมระบบการเผาผลาญอาหารภายในร่างกาย นอกจากตับจะทำหน้าที่สังเคราะห์ และหลั่งเอ็นไซม์ เพื่อช่วยในการย่อยและการดูดซึมแล้ว ตับยังทำหน้าที่เป็นที่เก็บ และกำจัดสารพิษอีกด้วย ตับและตับอ่อน
- - - - ยังไม่ทราบว่าอะไรเป็นสาเหตุ
      - บางรายพบว่า เกิดหลังการติดเชื้อของลำไส้
        หรือ จากความผิดปกติในผนังของลำไส้เล็ก ตั้งเเต่กำเนิดเช่น ก้อนติ่งเนื้อ (Polyps)
- - - - แบ่งออกเป็น 2 ชนิด
        
        Chronic calcifying pancreatitis มักพบในผู้ป่วยพิษสุราเรื้อรัง
        
        Chronic obstructive pancreatitis มีความสัมพันธ์กับการตีบของ Oddi sphinctor
- - - - เป็นความผิดปกติของหลอดเลือดบริเวณนั้น
      - เกิดจากการเพิ่มความดันในหลอดเลือดดำนานๆ เกิดจากการเบ่งอุจจารบ่อยๆ
- - - - ก้อนนิ่วจะไปอุดตันท่อน ้าดีส่งผลให้น้ำดีไหลจากถุงไม่ได้
      - ถุงน้ำดีจึงขาดเลือด เนื้อเยื่อถุงน้ำดีจึงเกิดการ
        บาดเจ็บ เกิดเป็นการอักเสบขึ้น
  - - - พบบ่อยประมาณ 80% ของนิ่วในถุงน ้าดีทั้งหมด
      - เกิดจากการมีCholesterol เพิ่มขึ้นในน้ำดี หรือการบีบตัวของกล้ามเนื้อในถุงน้ำดีมีสมรรถภาพไม่เพียงพอ จึงไม่สามารถบีบสารออกได้หมด
      - สาเหตุและกลไกการเกิด
        
        การเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนความเข้มข้นในน้ำดี
        
        การไม่เคลื่อนที่ของน้ำดี
    - - มักพบในผู้ป่วยโรคตับเเข็ง เเละมีความผิดปกติทางเลือด
      - สาเหตุและกลไกการเกิด
        
        เกิดจากการมี unconjugated bilirubin เพิ่มมากขึ้นในน ้าดี เนื่องจากมีการท าลายเม็ดเลือดแดงมากผิดปกติ หรือมีการอักเสบถุงน ้าดีและท่อน ้าดีเรื้อรัง
      - มีขนาดเล็กกว่าและมีสีคล้ำกว่าชนิดที่เกิดจาก
        คอเลสเตอรอล
- - - - เกิดที่ด้านบนของริมฝี ปากในลักษณะช่องว่างเล็กๆ หรือเว้าเล็กน้อยลงเรียก ปากเเหว่งไม่สมบรูณ์ สาเหตุ เกิดจากจากการเชื่อมของขากรรไกรบนและส่วนยื่นจมูกด้านใกล้กลาง ไม่สมบรูณ์
    - - เกิดจากความบกพร่องของการเชื่อมของส่วนยื่นเพดานปากด้านข้าง (lateral palatine processes) , ผนังกลางจมูก(nasal septum) , และ/หรือส่วนยื่นเพดานปากกลาง
      - เเบ่งเป็น2ชนิด
        
        ชนิดสมบรูณ์ มีรอยเเยกทั้งเพดานเเข็งเเละเพดานอ่อน บางครั้งอาจมีขากรรไกรด้วย
        
        ชนิดไม่สมบรูณ์ มีช่องอยู่เพดานปาก มักเป็นเพดานอ่อน
    - - สามารถเกิดกับทารกในครรภ์ ในช่วงเดือนที่ 2 และเดือนที่ 3 มีความผิดพลาดในการสร้งอวัยวะ เช่น ปากและเพดานปาก
  - - - เป็นการอักเสบเนื้อเยื่อรอบๆฟัน มักเกิดที่เหงือกก่อน แล้วลุกลามท าลาย tissue ถ้าอักเสบเรื้อรัง อาจท าให้เหงือกร่น (Gingival recession)
    - - รอยโรคที่มีการทำลายสาร enamel และ
        dentine โรคแทรกซ้อนที่สำคัญ คือ Osteomyelitis และ Cellulitis
    - - เศษอาหารหมักหมม หรือหินปูนพอกอยู่ที่ฟัน ทำให้ Bacteria เจริญได้ดี เเละอาจเกิดการอักเสบ
    - - เกิดจาก herpes simplex virus ระยะแรกเป็ น vesicle ขนาดเล็ก ที่
        mucocutaneous junction ของริมฝี ปาก ต่อมาแตกเป็นแผล และอาจมี secondary infection ถ้าร่างกายมีความต้านทานลดลง จะเกิดรอยโรค
        ซ้ำบริเวณเดิม
    - - เคลือบฟัน (enamel) : เป็นส่วนที่แข็งที่สุดของฟัน มี แคลเซียมและฟอสเฟต
      - เนื้อฟัน (dentine) : เป็นส่วนที่แข็งน้อยกว่าเคลือบฟัน มีความเเข็งพอๆกับกระดูก
      - โพรงประสาทฟัน (pulp) : เป็นที่อยู่ของเส้นเลือที่นำอาหารมาเลี้ยงฟัน เเละนำของเสียออกจากฟัน เเละมีเส้นประสาทรับความรู้สึกฟัน
      - เคลือบรากฟัน (cementum) : เป็นส่วนของเนื้อเยื่อปริทันต์ที่อยู่ภายในรากฟัน ด้านหลังของเหงือก มีเส้นประสาทไหลเวียนมาก
      - เหงือก (gingiva) : เนื้อเยื่อที่หุ้มกระดูกเเละตัวฟัน ขากรรไกรไว้
    - - เป็นแผลที่เกิดซ้ำในช่องปากมักเป็นแผลตื้น แผลเดียวหรือหลายแผลพร้อมกัน คลุมด้วย exudate สีเทาและรอบๆเป็นสีแดง หายภายใน 1 สัปดาห์
    - - เกิดจากเชื้อรา Candida albicans พบในเด็กเล็ก/ภูมิต้านทานต่ำ บริเวณอักเสบจะคลุมด้วย fibro-suppurative exudate มีเชื้อราป่นอยู่
- - - - การอุดตันที่เกิดในเส้นเลือดพอร์ตัล
        (Prehepatic block)
      - การอุดตันที่เกิดขึ้นในตับส่วน sinusoids
        (Intrahepatic sinusoidal block)
      - การอุดตันที่เกิดขึ้นในเส้นเลือดด าเฮปพาติก
        (Posthepatic block)
    - - การเกิด Portal hypertention ระยะยาวท าให้เกิดปัญหา
        
        Varices
        เส้นเลือดขอด
        
        splenomegaly อาการม้ามโต
        
        ascites อาการท้องมาน
        
        hepatic encephalopathy โรคสมองจากโรคตับ
    - - ภาวะท้องมานเป็นการสะสมของเหลวในช่องท้อง โดยมีสาเหตุ
        จากโรคตับเรื้อรัง มะเร็ง หัวใจขวาล้มเหลว ตับอ่อนอักเสบ
      - มีการรบกวนการไหลเวียนเลือดจาก liver สู่hepatic vein เเละ vena cava ภาวะalbumin ต่ำ
    - - เป็นการอักเสบของตับเกิดจากการติดเชื้อ virusหรือ reactionจากยาและสารเคมี
      - มีการทำลาย parenchymal cell และมีtransaminases (SGOT ,SGPT) ปล่อยเข้ากระแสเลือด
    - - ระดับ bilirubin ในเลือสูงกว่าปกติสองเท่า อาการ ผิวหนัง ตา sclera เหลือง
      - สาเหตุ มีการแตก RBC เพิ่มขึ้น มีความบกพร่องของเซลล์ตับในการจับ bilirubin ลดการconjugation ของ bilirubin มีการอุดตันของทางเดินน้ำดี
    - - เป็นความผิดปกติของตับที่เกิดจากการอักเสบมี
        fibrosis และมี nodular regeneration ทำให้มีความ ผิดปกติทั้งโครงสร้างและหน้าที่ของตับ
      - ตับมีรูปร่างผิดปกติ เกิดการอุดตันของทางเดินน้ำดี เกิด portal hypertention
- - - - เกิดจากความเสียสมดุลระหว่างปริมาณกรดที่หลั่งในกระเพาะอาหาร กับความต้านทานต่อกรด
      - โรคกระเพาะอาหารแบบเฉียบพลัน (Acute ulcer)
        
        มีลักษณะเป็นแผลตื้นไม่ลึกถึงชั้นกล้ามเนื้อ
        กระเพาะอาหาร
        
        มักพบเป็นแผลหลายจุด เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว และ
        หายเองประมาณ 6 สัปดาห์
      - ตำแหน่งที่พบได้ เช่น หลอดอาหารส่วนล่าง กระเพาะอาหาร ลำไส้เล็กส่วนต้นที่ติดกับ กระเพาะอาหาร
      - สาเหตุ
        
        ติดต่อโดยการกินอาหารหรือน้ำดื่มที่ปนเปื้อนเชื้อจากอุจจาระของผู้ติดเชื้อ
        
        การใช้ยาต้านอักเสบที่ไม่ใช่สเตอรอยด์ ได้แก่ แอสไพริน เเละกลุ่มยาเเก้ปวดข้อ
        
        การติดเชื้อ Helicobacter pylori แบคทีเรียแกรมลบ
        
        ปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ เช่น
        
        ความเครียดทางอารมณ์
        
        การสูบบุหรี่ เเละ เเอลกอฮอล์
      - ภาวะที่เยื่อบุกระเพาะอาหารถูกทำลาย เเละเกิดเเผล
      - โรคกระเพาะอาหารแบบเรื้อรัง (Chronic
        peptic ulcer)
        
        เป็นแผลที่พบได้ในทุกส่วนของกระเพาะอาหาร ทั้งส่วน
        กระเพาะอาหาร ฟันดัส ไพโรริก และแอนทรัม
        
        สาเหตุมักพบเกิดจากความสามารถในการป้องกันกรด
        และเปปซินของกระเพาะอาหารลดลงทำให้เกิดแผลได้ง่าย
    - - มักพบในทุกวัย โดยเฉพาะคนที่มีภาวะ มีความเครียดสูง วิตกกังวลมาก รวมถึงพฤติกรรมการดื่มสุรา เเละสูบบุหรี่
      - สาเหตุจากการหลั่งกรดที่มากขึ้น
    - - เป็นการอักเสบของ gastric mucosa จากสารระคาย
        เคืองและความบกพร่องกลไกป้ องกัน
      - mucosa เกิดอันตรายต่อเส้นเลือด→บวม →เลือดออก →รอยถลอก →เสี่ยงเป็นมะเร็ง
      - ชนิดกระเพาะอาหารอักเสบ
        
        Acute gastritis
        
        สาเหตุ ระคายเคืองจาก อาหาร ยา แอลกอฮอล์ การติดเชื้อ
        
        พยาธิสภาพเริ่มจากอาการเลือดคั่งและบวมของเยื่อ
        บุกระเพาะอาหาร
        
        Chronic gastritis
        
        เกิดจากการท้นกลับน้ำดี,การระคายเคืองเรื้อรัง การดื่ม
        เหล้า ยาASA การติดเชื้อ Helicobacter pylori
        
        รอยโรค เกิดรอยแผลเป็ น→ลุกลามเลือดออก แผลใน
        กระเพาะอาหาร
    - - สาเหตุมักพบเกิดจากความสามารถในการป้องกันกรด และเปปซินของกระเพาะอาหารลดลงท าให้เกิดแผลได้ง่าย
      - เป็นแผลที่พบได้ในทุกส่วนของกระเพาะอาหาร ทั้งส่วน
        กระเพาะอาหาร ฟันดัส ไพโรริก และแอนทรัม
    - - ผู้ป่วยมักมีอาการปวดท้องมาก
      - สาเหตุ
        
        การติดเชื้อ Helicobacter pylori
        
        การใช้ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAID ใช้เพื่อบรรเทาอาการปวดและลดอาการอักเสบในโรคข้ออักเสบต่าง ๆ เช่น ข้ออักเสบรูมาตอยด์ ข้อกระดูกเสื่อม
      - น้ำย่อยในกระเพาะอาหารมีฤทธิ์เป็นกรดเมื่อกระเพาะทะลุกรดในกระเพาะจะหลั่งออกมาในช่องท้อง ทำให้เยื่อบุช่องท้อง peritoneum อักเสบเรียกช่องท้องอักเสบ peritonitis