Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การใช้ยาทางสูติกรรม - Coggle Diagram
การใช้ยาทางสูติกรรม
High Alert Drug
Methergin Injection 0.2 mg/ml
บทบาทพยาบาล
ตรวจวัดความดันโลหิตเป็นระยะ
อาการไม่พึงประสงค์รุนแรง คือความดันเลือดสูง
สารละลายใน ampules เกิดการเปลี่ยนสี เป็นไม่มีสีไม่ควรใช้
Nalador
รักษาPostpartum Atonic Haemorrhagen
Nalador500 µg ละลายใน 250 ml 0.9%NSS และให้แบบ IV infusion โดยให้ในขนาด 500µg ใน 20-30 นาที(ประมาณ 40-160 drops/นาที)
คลื่นไส้ อาเจียน อาการหดเกร็งตัวของอวัยวะ บริเวณลิ้นปี่และสะดือ ท้องเสีย มึนงง ปวดศีรษะ หลอดลมหดเกร็ง มี แรงดันการไหลเวยนเลือดของปอด
Misoprostol tab (Cytotec 250mcg/tab)
ชักนำการคลอด ทำให้ปากมดลูกนุ่มเปิดขยายได้ง่าย และกระตุ้นให้ มดลูกมีการหดรัดตัว
ผลข้างเคียง
ปวดเกร็ง บริเวณช่องท้องส่วนล่างหรือบริเวณกระเพาะอาหาร มีเลือดออกบริเวณ ช่องคลอด อาจมีอาการปวดศีรษะ ผลต่อระบบทางเดนิอาหาร เช่น ปวด ท้อง ท้องเสีย ท้องผูก dyspepsia คลื่นไส้ อาเจียน
อาการยาเกินขนาด
ปวดท้อง หัวใจเต้นช้า ท้องเสีย dyspepsia (หายใจลำบาก) มีไข้ ความดันโลหิตต่ำ ใจสั่น ง่วง ชัก สั่น
Magnesium sulfate inj
Pre-eclampsia
loading dose
10%MgSO4 4-6 g + 5%D/W 100 ml IV drip in 15-20 นาที)
maintainancedose
50% MgSO4 10g + 5%D/W 1000ml IV drip 1-2g/hr
ประเมินอาการ Mg toxicity
ปัสสาวะ ≤100 มิลลลิตร /4 ชั่วโมง ( ≤25 ml/hr )
หายใจ ≤14 คร้ัง/นาที
Patellar reflex: absent
ตรวจระดับ Mg ในเลือด หลังให้ยา
การแก้พิษ
ให้ยาต่อครบ 24 ชั่วโมงหลังคลอดหรือชักครั้งสุดท้าย
-ห้ามให ้methergin
ฉีด 10%calcium gluconate ช้าๆ ( 10-20 ml)
Oxytocin (Synto , Injection 10 IU/ 1 ml)
Syntocinon10 units + 5%D/W หรือ 5%D/NSS 1,000 ml IV drip ดว้ย rate 2mU40mU/min ( 3-60 drops/min ) มักใช้ไม่เกิน 20 mU/min ( 30 d/min )
ปรับ rate ทุก 15-30 นาทีโดยเพิ่มครั้งละ 2 mu/min หรือ 3 d/min เพื่อใหไ้ด้ adequate uterine contraction
ให้ นาน 4-6 ชั่วโมงแล้วยังไม่เกิด uterine contraction ตามต้องการ
ควรหยดุยา
หลังทารกคลอดตอ้งให้ยา oxytocin ต่อไปอีกอย่างน้อย 2 ชั่วโมงและอาจให้ขนาดของ ยาสูงขึ้นเพื่อป้องกันการตกเลือดหลังคลอด
เติม oxytocin 10-40 units ใน I.V. infusion Dose สูงสุด 40 units/1000 mL. สำหรับห้ามเลือดในรายที่เกิดการแท้ง เตมิoxytocin 10 units ใน500 mL.ของsaline solution หรือD5W
ผลข้างเคียง
abruptioplacentae
amniotic fluid embolism
precipitated labour
postpartum hemorrhage จาก uterine atony
ruptured uterus
water intoxication
อาจพิจารณาให ้tocolyticdrugs
ทารกในครรภ์ขาดออกซิเจน
Terbutaline inj. (Bricanyl 0.5 mg/ml)
loading dose
Bricanyl0.25 mg (1/2 amp) IV stat
maintenance dose
maintenance dose :Bricanyl2.5 mg (5 amp) ผสมใน 5% D/W 500 ml (1 ml = 5 ug) ปรับเพิ่มยาครั้งละ 5 ug/min :15 d/min ทุก 10 นาที ( maximum dose25 ug/min:75 d/min)
หากไม่มี contraction ให้ maintenance dose rate เดิมต่ออีก 2 ชั่วโมง แล้วลดครั้งละ15 d/min ทุก 30 นาทีจนถึงระดับน้อยที่สุดที่ทำให้ไม่มี contraction
maintain ต่อไว้อีก 8 ชั่วโมง แล้วตามด้วย Bricanyl0.25 mg (1/2 amp) subcutaneous ทุก 4 ชั่วโมง อีก 6 ครั้ง
อาการข้างเคียง
ทารก
หัวใจเต้นเร็ว, น้ำตาลในเลือดสูงในครรภ์ และน้ำตาลในเลือดต่ำหลัง
คลอด , ความดันโลหิตต่ำหลังคลอด
แม่
มือสั่น , ใจสั่น , ปวดศีรษะ, น้ำท่วมปอด , ชีพจรเต้นเร็วผิดจังหวะ, ความดันโลหิตต่ำ , metabolic problems เช่น hyperinsulinemia, hyperlacticemia, hypocalcemia
แนวทางปฎิบัติ
6 R
ให้ยาผ่านทาง IV ด้วย Infusion Pump
Nurse Note ด้วยปากกาแดง ว่าได้รับยา High Alert Drug
ประเมินผลการตอบสนองของยานั้น และสังเกตอาการ ไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา หากเกิดขึ้นให้รายงาน แพทย ์และแจ้งใหเ้ภสัชกรทราบ
เตรียมรถ Emergency ให้พร้อมใช้เมื่อเกิด ภาวะฉุกเฉิน - วัด V/S ทุก15-30-นาทีจนคงที่ขณะที่ผู้ป่วยได้รับ ยา high-alert drugs - Monitor EKG, Pulse - Lab บางตัวเมื่อแพทย์สั่ง
เก็บรักษายาให้เหมาะสมกับชนิดของยา เช่น ยาที่ต้อง แช่เย็นเก็บในตู้เย็น ยากันแสงต้องเก็บในซองสีชา หรือ อยู่ในภาชนะบรรจุที่ป้องกันแสง ตดิ Sticker (High Alert Drugs) สีแดงที่ภาชนะ
ยาที่มีความเสี่ยงต่อการเกิด ความผิดพลาดในกระบวนการรักษา และก่อให้เกิด อันตราย อาจถึงแก่ชีวิตหากเกิดความผิดพลาดใน การใช้ ยา หรือบริหารยา
Rational drug use (RDU)
ค่าใช้จ่ายน้อยที่สุด
ไม่ใช้ยาซ้ำซ้อน
ขนาดและระยะเวลารักษาเหมาะสม
คำนึงปัญหาดื้อยา
เหมาะสมกับปัญหาสุขภาพ
ได้รับยามีประสิทธิภาพ
การใช้ยาในระยะตั้งครรภ์
คำแนะนำทั่วไป
ยาสามารถผ่านรกสู่ทารกได้เกือบทุกชนิดในระดับต่างกัน
มีเหตุผลและข้อบ่งชี้ชัดเจนในการใช้ยา
หลีกเลี่ยงการใช้ในไตรมาสที่ 1
หลักการให้ยา
ไมทานยาหลายชนิดพร้อมกันขณะตั้งครรภ์ ยกเว้นแพทย์สั่ง
เลือกใช้ยาที่มีการใช้มานาน เนื่องจากทราบผลข้างเคียงเป็นอย่างดี
ทานยาระยะเวลาสั้นที่สุด เมื่อหายหยุดยาทันทีตามคำสั่งแพทย์
ปริมาณน้อยและใช้ยาเมื่อจำเป็น
กลุ่มยาแบ่งตามความปลอดภัย
Category B
ในสัตว์ไม่มีความเสี่ยง ในการทำให้เกิดความผิดปกติของตัวอ่อนในสัตว์ แต่ไม่มีการศึกษาในมนุษย์
CPM, Paracetamol,
Amoxicillin
Category C
ในสัตว์พบว่า ทำให้เกิดความผิดปกติต่อตัวอ่อนในครรภ์สัตว์
Norfloxacin, Gentamicin
Category A
ยังไม่พบความเสี่ยงในการก่อให้เกิดความผิดปกติต่อทารกในครรภ์
Folic acid
Category D
มีความเสี่ยงในการก่อให้เกิดความผิดปกติต่อทารกในครรภ์มนุษย์ ซึ่งมักจะเป็นการใช้ยา เพื่่อช่วยชีวิตมารดา
Diazepam, Alprazolam
CategoryX
ศึกษาในสัตว์และในมนุษย์ พบว่า เกิดความผิดปกติของตัวอ่อน เป็นยาที่ “ห้ามใช้”
Ergotamine (Cafergot/ยารักษาอาการปวดศีรษะไมเกรน)
ยาแก้ปวดระยะคลอด
และ การใช้ยาระยะหลังคลอด
ระยะ active p.
Pethidine ให้ทางหลอดเลือดดา ขนาด 25-50 มก. ฉีดช้า ๆ เป็นเวลานานกว่า 5 นาที
อาการคลื่นไส้อาเจียน
การให้ยาทางกล้ามเนื้อ pethidine ผ่านรกไปสู่ทารกะระดับยาจะขึ้นสูงสุดในทารกระหว่าง 1-4 ชม. หลังฉีด ยา
phenergan12.5-25มก. ทางหลอดเลือดดำ
การพยาบาล
ทารก
กดระบบประสาทส่วนกลาง ระบบไหลเวียนโลหิตของ ทารกในครรภ์
เตรียมยา Naloxone (Narcan) ใหพ้ร้อมใช ้Naloxone เป็นยาที่ใช้แก้
ใช้ในทารกคือ 0.1 มก./กก. ทางหลอดเลือดดำหรือกล้ามเนื้อ
ทำให้กดการหายใจ เกิดอาการคลื่นไส้ หัวใจเต้นช้าลง ความดันโลหิตต่า เวียนศีรษะ เหงื่อออก เป็นลมและปัสสาวะคั่ง
ระยะหลังคลอด
การใช้ยาระหว่างให้นมลูก
ยาที่ห้าม
ยารักษาโรคธัยรอยดิ์(Methimazole), ยารักษาไมเกรน (Ergotamine), ยารักษาโรคกระเพาะ (Cimetidine), ยาลดการหลั่งน้ำนม โบโมคริฟทีน (Bromocriftine), ยากดภูมิตา้นทานที่ใช้ รักษามะเร็งCyclophosphemide
ยารักษาโรคธัยรอยดิ์ Propylthiouracil สามารถให้นมลูกได้
ยาที่ควรงดนมแม่ชั่วคราว
ยาฆ่าเชื้อMetronidazole และสาร กัมมันตรังสีต่างๆ
ยาที่ใช้ได้ขณะให้นม
ยากลุ่มเพนนิลซิลลิน (Penicillin)
ยาระบาย
มิลค์ออฟแมกนีเซีย (M.O.M)
ไม่ควรใช้มะขามแขก ( Senna )
พาราเซตามอล (Paracetamol) ไอบูโพรเฟน (Ibuprofon)
ยาลดกรดรักษาแผลในกระเพาะSucrafate
ไม่ควรใช้คือ CimetidineและRanitidine เพราะอาจส่งผลให้เกิดพิษต่อระบบประสาทส่วนกลางได้
ยาแก้หวัด Brompheniramine