Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
วิตามินและเกลือแร่, นางสาวฑิตยา จันทะนันท์ เลขที่ 22 รหัส 622801023 -…
วิตามินและเกลือแร่
วิตามิน
สารอินทรีย์ที่เป็นสารอาหารรอง(micronutrients)
ควบคุมปฏิกิริยาเมแทบอลิซึมในร่างกาย
ส่วนใหญ่ร่างกายสังเคราะห์ไม่ได้ต้องรับจากอาหาร
Dietary Reference Intakes (DRIs)
เป็นปริมาณสารอาหารโดยประมาณที่
ร่างกายต้องการ
Esterimated Average Requirement (EAR)
คือค่าเฉลี่ยของสารอาหารที่
ได้รับ ท าให้ประชากรร้อยละ 50 มีสุขภาพดีตามช่วงอายุ และเพศ
Recommended Dietary Allowance (RDA)
ค่าเฉลี่ยของสารอาหารที่
ร่างกายต้องการต่อวัน ของประชากรร้อยละ 97-98
Tolerable Upper Intake Level (UL)
ปริมาณสารอาหารสูงสุดที่ร่างกายรับ
ได้โดยไม่เกิดอันตรายต่อสุขภาพ
กลุ่ม
วิตามินที่ละลายในไขมัน( Fat soluble vitamins)
A,D,E,K
วิตามินA
โพรวิตามินA
เบตา แคโรทีน (Beta Carotene)
พบมากในผักและผลไม้โดยเฉพาะที่มีรงควัตถุสีเหลือง ในผักสีเขียวจัด
ผักผลไม้สีส้มสีเหลือง
เบตา แคโรทีน เปลี่ยนเป็นวิตามินเอ ได้น้อยกว่า 50%
หน้าที่
การมองเห็น เกี่ยวข้องกับเซลล์รับภาพจอตา
รักษาความคงสภาพของเนื้อเยื่อบุผิว
การเจริญและการเปลี่ยนสภาพของเซลล์
ต้านออกซิเดชัน(antioxidant) บีตา แคโรทีน ช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งปอดในผู้สูบบุหรี่
ภาวการณ์ขาด
เกิดในคนที่ภาวะโภชนาการไม่ดี หรือระบบดูดซึมอาหารผิดปกติ
เริ่มแรก สูญเสียความไวต่อแสงสีเขียว และเกิดโรคตาบอดกลางคืน
ระยะยาว เยื่อบุตาอักเสบ(xerophthalmia) เยื่อตาขาวและกระจกตาแห้ง เลือดออกในตา ตาบอด
เกิดโรคโลหิตจาง (aniamia)
เป็นพิษ
ได้รับเกิน 10 เท่านานๆ ปวดหัว อาเจียน ผิวแห้ง โรคตับ เด็กทารกแท้ง พุงโร ปวดกระดูก
บีตาแค-โรทีนสูงเกินสะสมใต้ผิวหนังเป็นสีส้ม หยุดกินหาย
วิตามินD
หน้าที่
ช่วยร่างกายในการสร้างกระดูกและฟัน
กระตุ้นการดูดซึมแคลเซียมและฟอสเฟตจากหลอดไต
ร่วมกับฮอร์โมนพาราไทรอยด์ในการรักษาระดับแคลเซียมในเลือด
การขาด
ท าให้ร่างกายขาดแคลเซียมและฟอสฟอรัสในการสร้างกระดูก
เกิดโรคกระดูกอ่อน(กระดูกพรุน)ในเด็ก และกระดูกเปราะ(กระดูกน่วม)ในผู้ใหญ่
เสี่ยงต่อโรคมะเร็งล าไส้ใหญ่ เต้านม ต่อมลูกหมาก
เป็นพิษ
ทำให้มีการสลายแคลเซียมจากกระดูก และดูดซึมแคลเซียมจากอาหารเพิ่ม
ทำให้แคลเซียมในเลือดสูง ปัสสาวะมาก กระหายน้ำสะสมตามเนื้อเยื่ออ่อน ไม่อยากอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ไตทำงานลดลง
ทารก ทางเดินอาหารผิดปกติกระดูกเปราะ เติบโตช้า ปัญญาอ่อน
วิตามิน E
เป็นสารพวกแอลกอฮอล์ไม่อิ่มตัว
ไวต่อการถูกออกซิไดส์จึงป้องกันสารอื่นไม่ให้ถูก ออกซิไดส์
ดูดซึมได้ดีในลำไส้เล็ก
มีมากในน้ำมันวีทเจอร์ม(wheat germ oil) น้ำมันดอกคำฝอย น้ำมันรำ น้ำมันเมล็ดฝ้ายในพืชสีเขียวมีแต่ไม่มาก
เป็นพิษต่อเซลล์และจะทำให้เกิดภาวะเม็ดเลือดแดงแตก(Hemolysis)
วิตามินK
ที่สำคัญมี 3 ชนิด
K1(phylloquinone) พบในผักสีเขียว
K2(menoquinone) แบคทีเรียในลำไส้สังเคราะห์ได้ มีประสิทธิภาพในการทำงานร้อยละ 75 ของวิตามิน K1
K3 (mendadione) สังเคราะห์ขึ้นใช้สำหรับรักษาคนไข้ที่ไม่สามารถใช้วิตามินเคที่สร้างขึ้นที่ลำไส้ได้
การขาด
ทำให้เลือดแข็งตัวช้า เกิดโรคเลือดไหลไม่หยุด
ผู้ใหญ่ไม่ค่อยพบ นอกจากใช้ยาบางชนิด
ทารกเกิดใหม่พบบ่อย
ทนความร้อน ละลายในไขมัน ดูดซึมพร้อมอาหารจำพวกไขมัน
วิตามินละลายน้ำ( Water soluble vitamins)
วิตามิน B- คอมเพล็กซ์
ไทอามีน (thiamine;B1)
การขาด
รับอาหารที่ทำลายไทอามีน
ปลาน้ำจืด
ปลาร้า
หอยลายดิบ
ทำให้เกิดอาการโรคเหน็บชา (beriberi)
ไรโบเฟลวิน(riboflavin:B2)
การขาด
ปากนกกระจอก
ระคายเคืองตา ตาสู้แสงไม่ได้ มองเห็นไม่ชัด
กรดนิโคทินิก(niacin : B3)
การขาด
เกิดโรค pellagra มีอาการท้องเดิน อาการทางประสาท ซึมเศร้า
นอนไม่หลับ สับสน ผิวหนังถูกแดดเป็นสีแดงคล้ำ
กรดแพนโทเทนิก(pantothenic acid ;B5)
สังเคราะห์ในพืชและแบคทีเรียในลำไส้
เป็นน้ำมันสีเหลืองอ่อน
ขาด
ขาดมีอาการ อ่อนเพลีย เฉื่อยชา นอนไม่หลับ เวียนหัว ปวดศรีษะ ชาปลายมือ
ปลายเท้า ท้อง น้ำตาลในเลือดต่ำ
ไพริดอกซิน(pyridoxine : B6)
ขาด
อาการอ่อนเพลีย เวียนศรีษะ คลื่นไส้อาเจียน ปากนกกระจอก
ไบโอทิน(biotin ; B7)
แหล่งที่พบ
ไข่แดง นม แป้งถั่วเหลือง เนย ถั่วลิสง ข้าวที่ไม่ผ่านการขัดสี
มีมากในเนื้อสัตว์ ตับ ส่วนใหญ่ได้รับจากแบคทีเรียในลำไส้
กรดโฟลิก(folic acid)
ขาด
เป็นโรคโลหิตจางชนิด megaloblastic anemia เม็ดเลือดแดงมีปริมาณน้อย ขนาดใหญ่ อายุสั้น มีอาการ อ่อนแรง ล้า สมาธิสั้น ปวดศีรษะ ใจสั่น
โคบาลามีน(cobalamin:B12)
การกระตุ้นการเจริญเติบโตในเด็ก เพิ่มความอยากอาหาร
ขาด
ส่งผลต่อระบบประสาท มึนงง ความจำสั้น สมาธิสั้น ความจำเสื่อม
กล้ามเนื้ออ่อนแรง หายใจสั้น ใจสั่น
วิตามินC
หน้าที่
สังเคราะห์และรักษาเนื้อเยื่อ ซ่อมแซมเนื้อเยื่อ ป้องกันและรักษาไข้หวัด
ช่วยในการสังเคราะห์ carnitine , neurotransmitters , collagen
ดูดซึมเหล็ก ขนส่งเหล็กไปยังตับ ม้าม ไขกระดูก เปลี่ยน Fe3+เป็น Fe2+
การขาด
เกิดโรคลักปิดลักเปิด(scurvy)
อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร เลือดออกตามลายฟัน ฟันโยก ปวดเหงือก โลหิตจาง เสียชีวิต
เกลือแร่
Ca ,P, K, Mg, Na ,Cl ,S
ปริมาณน้อย
Fe ,Cu ,I, Zn, Se, Mn, F, Mo
สมบัติสำคัญ
การละลายน้ำ
ถ้าละลายได้ดีจะดูดซึมในลำไส้ได้ดี โดยเฉพาะที่มีวาเลนซี
เท่ากับ 1 เช่น Na+ K +
ปฏิสัมพันธ์ระหว่างชนิดของเกลือแร่
โลหะหนัก Pb Hg Cd
แร่ธาตุที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพ
ธาตุที่มีวาเลนซีเหมือนกันจะแข่งดูดซึมในลำไส้เล็ก
ปฏิสัมพันธ์ระหว่างเกลือแร่กับเส้นใยอาหารและวิตามิน
วิตามินช่วยดูดซึมเกลือแร่
สารบางชนิดจับกับเกลือแร่ทำให้ไม่ละลายน้ำ
หน้าที่
ควบคุมความเป็ นกรด –เบส
ควบคุมสมดุลในร่างกาย
เร่งปฎิกิริยา
นางสาวฑิตยา จันทะนันท์ เลขที่ 22 รหัส 622801023