Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การใช้ยาอย่างสมเหตุสมผล - Coggle Diagram
การใช้ยาอย่างสมเหตุสมผล
:fire:
การใช้ยาระยะตั้งครรภ์
:check:
การใช้ยาอย่างสมเหตุสมผล
: Rational drug use (RDU)
ผู้ป่วยได้รับยาที่มีประสิทธิภาพ
เหมาะสมกับปัญหาสุขภาพ
ใช้ยาในขนาดและระยะเวลาการรักษาที่เหมาะสม
มีค่าใช้จ่ายน้อยที่สุด
ไม่ใช้ยาซ้ำซ้อน และคำนึงถึงปัญหาเชื้อดื้อยา
:forbidden:
การเปลี่ยนแปลงทางกายวิภาคและสรีรวิทยามีผลให้เกิด การเปลี่ยนแปลงของการย่อย การดูดซึมยาบางชนิดมีผลต่อการทำงานที่ผิดปกติต่อทารกในครรภ์ได้
:check:
คำแนะนำทั่วไป
หลีกเลี่ยงการใช้ยาทุกชนิดในไตรมาสที่ 1
ยาเกือบทุกชนิดสามารถผ่านรกเข้าสู่ทารกในครรภ์ได้ในระดับ ต่างกัน
มีเหตุผลและข้อบ่งชี้ในการใช้อย่างชัดเจน ทั้งนี้แพทย์ผู้ใช้ควร เปรียบเทียบข้อดีข้อเสียของการใช้หรือไม่ใช้ยา
Category
Category B
: ไม่มีความเสี่ยง ในการทา ให้เกิดความผิดปกติของ ตัวอ่อนในสัตว์แต่ไม่ มีการศึกษาในมนุษย์ CPM, Paracetamol, Amoxicillin
Category C
: ทำให้เกิด ความผิดปกติต่อตัวอ่อนในครรภ์สัตว์ Norfloxacin, Gentamicin
Category Category A
: ไม่พบความเสี่ยงในการก่อให้ เกิดความ ผิดปกติต่อ ทารกในครรภ์ Folic acid
Category D
: เสี่ยงในการก่อให้เกิดความผิดปกติต่อทารกในครรภ์ มนุษย์ มักจะเป็นการใช้ยาเพื่อช่วยชีวิตมารดา Diazepam, Alprazolam
:fire:
การใช้ยาแก้ปวดระยะคลอด
1. ผลต่อมารดา
: กดการหายใจ เกิดอาการคลื่นไส้ หัวใจเต้นช้าลง ความดันโลหิตต่ำ เวียนศีรษะ เหงื่อออก เป็นลมและปัสสาวะคั่ง
ให้ร่วมกับยา Phenergan ทางหลอดเลือดดำ
การให้ยาทางกล้ามเนื้อ pethidine ผ่านรกไปสู่ทารกระดับยาจะสูงขึ้นสูงสุดในทารกระหว่าง 1-4 ชม. หลังฉีดยา
2. ผลต่อทารก:
กดระบบประสาทส่วนกลางและระบบไหลเวียนโลหิต ของทารกในครรภ์ และยาออกฤทธิ์นาน 2-3 ชั่วโมง ก่อนให้ยาต้อง แน่ใจว่าจะไม่คลอดภายใน 4 ชั่วโมง
Pethidine
ให้ทางหลอดเลือดดำขนาด 25-50 มก. ฉีดช้าๆ เป็นเวลานานกว่า 5 นาที มักเกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน
3. เตรียมยา Naloxone (Narcan)
ให้พร้อมใช ้เพื่อแก้อาการท่ี เกิดจากการให้ยา Pethidine ขนาดที่ใช้ในทารกคือ 0.1 มก./กก. ทางหลอดเลือดดำหรือกล้ามเนื้อ
:fire:
High Alert Drug
Methergin Injection 0.2 mg/ml
1.ถ้าสารละลายใน ampules เกิดการเปลี่ยนสีเป็นไม่มีสีไม่ควรใช้
2.ตรวจวัดความดันโลหิตเป็นระยะ ๆ เนื่องจากอาการไม่พึง ประสงค์อาจพบอย่างเฉียบพลันและรุนแรง คือภาวะความดันเลือดสูง (ไม่ให้ยาใน Pt. BP ≥130/90 mmHg)
Nalador
ใช้ในผู้คลอด Postpartum Atonic Hemorrhage Nalador เป็นยาที่ไม่ค่อยคงตัวเมื่อผสมแล้วให้เก็บในตู้เย็น และใช้ ภายใน 12 ชม. หลังจากผสมยา
Misoprostol tab (Cytotec 250mcg/tab)
ทำให้ปากมดลูกนุ่มเปิดขยายได้ง่าย และกระตุ้นให้มดลูกมีการหดรัดตัว
กระตุ้นการบีบตัวของมดลูก ทำให้ปวดเกร็ง บริเวณช่องท้อง ส่วนล่างหรือบริเวณกระเพาะอาหาร มีเลือดออกบริเวณ ช่องคลอด อาจมีอาการปวดศีรษะ ผลต่อระบบทางเดินอาหาร
หากได้รับยาเกินขนาดจะมีอาการ ปวดท้อง หัวใจเต้นช้า ท้องเสีย dyspepsia hypotension ใจสั่น ง่วง ชัก สั่น
Magnesium sulfate
Drug Used in Pre-eclampsia ประเมนิอาการ Mg toxicity - Patellar reflex: absent - ปัสสาวะ ≤100 มลลลิติริ /4 ชั่วโมง (≤ 25 ml/hr) - หายใจ ≤14 ครั้ง/นาที - ตรวจระดับ Mg ในเลือดหลังให้ยา
Oxytocin (Synto, Injection 10 IU/ 1 ml)
ใช้ไม่เกิน 20 mU/min (30 d/min)
ปรับ rate ทุก 15-30 นาทีโดยเพิ่มครั้งละ 2 mu/min หรือ 3 d/min จนได้ duration 40-60 second
interval 2-3 minutes, intensity แรงดี
ภายหลังทารกคลอดต้องให้ยา oxytocin ต่อไปอีกอย่างน้อย 2 ชั่วโมงเพื่อป้องกันการตกเลือดหลังคลอด
Terbutaline inj. (Bricanyl 0.5 mg/ml)
loading dose: Bricanyl 0.25 mg (1/2 amp) IV stat
หากไม่มี contraction ให้ maintenance dose rate เดิมต่อ อีก 2 ชั่วโมง แล้วลดครั้งละ15 d/min ทุก 30 นาทีจนถึงระดับ น้อยที่สุด
ทำให้ไม่มี contraction แล้ว maintain ต่อไว้อีก 8 ชั่วโมง แล้วตามด้วย Bricanyl 0.25 mg (1/2 amp) subcutaneous ทุก 4 ชั่วโมง อีก 6 ครั้ง
อาการข้างเคียง แม่
: มือสั่น, ใจสั่น, ปวดศีรษะ, น้ำท่วมปอด, ชีพจรเต้นเร็วผิด จังหวะ, BPต่ำ, metabolic problems เช่น hyperinsulinemia, hyperlacticemia, hypocalcemia
ทารก:
หัวใจเต้นเร็ว, น้ำตาลในเลือดสูงในครรภ์
:fire:
การใช้ยาในระยะหลังคลอด
ยาที่
ควรงดนมแม่ชั่วคราว
ขณะที่ใช้ยาฆ่าเชื้อ
Metronidazole
และสารกัมมันตรังสีต่าง ๆ
3. ยาที่ใช้ได้ระหว่างให้นมลูก
ยาแก้หวัด Brompheniramine
ยาฆ่าเชื้อ กลุ่มที่ใช้ได้คือ กลุ่ม Penicillin
ยาแก้ปวด (Paracetamol, Ibuprofon)
ยาระบายมิลค์ออฟแมกนีเซีย (M.O.M) ไม่ควรใช้มะแขก (Senna)
ยาลดกรดรักษาแผลในกระเพาะ Sucrafate
1.ยาที่ห้ามใช้ในระหว่างให้นมลูก
ยารักษาโรคธัยรอยด์ (Methimazole)
ยารักษาไมเกรน (Ergotamine)
ยารักษาโรคกระเพาะ (Cimetidine)
ยาลดการ หลั่งน้ำนม โบโมคริฟทีน (Bromocriftine)
ยากดภูมิต้านทานที่ใช้ รักษามะเร็ง Cyclophosphemide