Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความผิดปกติของเลือดและองค์ประกอบของเลือด (ภาวะซีด ธารัสซีเมีย) - Coggle…
ความผิดปกติของเลือดและองค์ประกอบของเลือด (ภาวะซีด ธารัสซีเมีย)
ภาวะโลหิตจาง
เอาค่าฮีโมโกลบิน (Hb) ต่ํากว่า 10 mg% หรือฮีมาโตคริต (Hct) ต่ํากว่า 30%
สาเหตุ
การขาดสารอาหารและแร่ธาตุที่จำเป็น
การเสียเลือด
เม็ดเลือดแดงถูกทำลายมากกว่าปกติ
จากการขาดธาตุเหล็ก
การได้รับธาตุเหล็กไม่เพียงพอ หมายถึงการได้รับในปริมาณที่ต่ํากว่า 1,000 มิลลิกรัม
การจับตัวของธาตุเหล็กและทรานเฟอร์ริน (Tranferrin) ในกระแสเลือดมีปริมาณต่ำกว่าร้อยละ12
กลุ่มเสี่ยง
มีพฤติกรรมเลือกรับประทานอาหารไม่เหมาะสม
อาหารที่ขัดขวางการดูดซึมธาตุเหล็ก เช่น ชา กาแฟ
เศรษฐกิจฐานะต่ําเนื่องจากขาดปัจจัยในการสนับสนุนในการเลือกซื้ออาหารที่มีประโยชน์ การรักประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม
หญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะเสี่ยงต่อการตกเลือดหลังคลอด
อาการ
ซีด ตรวจพบเม็ดเลือดแดงเล็ก ติดสีจาง
เหนื่อยง่าย ใจสั่น หายใจลำบาก ชีพจรเต้นเร็ว
ปวดศีรษะ หน้ามืด เป็นลม
เบื่ออาหาร แน่นท้อง คลื่นไส้อาเจียน อาหารไม่ย่อย
ไตเสื่อมหน้าที่ในการกรอง
แสบลิ้น ลิ้นเลี่ยน เป็นแผลในมุมปาก
การป้องกัน
การรับประทานอาหาร จะให้ธาตุเหล็กประมาณ 15-20 มิลลิกรัม ซึ่งเหล็กจะถูกดูดซึมเพียงร้อยละ 10-20 เท่านั้น ควรรับประทานเหล็กเสริม วันละประมาณ 30มิลลิกรัม หรือ 1 เม็ดต่อวันในไตรมาส 2และ 3
การรักษา
ให้ธาตุเหล็กเสริมได้แก่ FBC 1 เม็ด 3 มื้อหลังอาหาร เป็นเวลา 1 เดือน และนัดเจาะเลือดหา HCt
ในกรณีที่เกิดภาวะขาดเหล็กอย่างรุนแรง อาจจะให้ธาตุเหล็กผ่านทางหลอดเลือดดําในรูป Iron dextran
กรณีที่มีภาวะ Hypovolemia จากการเสียเลือด ให้ Packed Red Cell หรือ Whole blood
ภาวะโลหิตจางจากการขาดกรดโฟลิก (Megaloblastic Anemia)
“สตรีที่กําลังวางแผนว่าจะตั้งครรภ์หรือเริ่มตั้งครรภ์ควรได้รับการเสริมกรดโฟลิก 400 ไมโครกรัมต่อวัน ในระยะเวลา 3 เดือน เป็นอย่างต่ําก่อนการตั้งครรภ์ และอีก 3 เดือนแรกในขณะตั้งครรภ์ด้วย”แหล่งอาหารที่มีกรดโฟลิก ได้แก่ ผักใบเขียว ถั่ว ผลไม้จําพวก ส้ม กล้วย และธัญพืชต่าง ๆ
กลุ่มเสี่ยง
ภาวะ Chronic Hemlsytic anemia
การติดเชื้อเฉียบพลัน
การดูดซึมอาหารผิดปกติ
การตั้งครรภ์แฝด
การได้รับยา รบกวนการดูดซึมโฟลิก เช่น Phenytoin, ยาคุมกําเนิด
การป้องกันและการรักษา
ตรวจคัดกรองค่า Hemoglobin หรือ Hematocrit แกมารดาตั้งครรภ์
มารดาตั้งครรภ์ทุกรายควรได้รับ Folic acid 0.5 mg 2 มื้อต่อวัน
แนะนําการรับประทานอาหารที่มีโฟลิกสูง และการปรุงอาหารที่ไม่ผ่านความร้อนเป็นเวลานาน
หลีกเลี่ยงการดื่มชา กาแฟ และแอลกอฮอล
กระบวนการพยาบาลมารดาที่มีภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กและโฟลิก
จากการซักประวัติ
มักพบได้จากประวัติความเจ็บป่วยในอดีต ประวัติครอบครัว
อาการเหนื่อยง่าย ใจสั่น ซีด น้ําหนักตัวไม่เพิ่มหรือลดลง
การตรวจร่างกาย
การประเมินภาวะจิตสังคม
การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
ภาวะโลหิตจางธาลัสซีเมีย
คือกลุ่มโรคพันธุกรรมที่เกิดจากความผิดปกติในการสังเคราะห์โกลบิน โดยมีผลต่อการลดการสร้าง Polypeptide
การแบ่งชนิดของธาลัสซีเมีย
Thalassemia major มีคามรุนแรงมาก จำเป็นต้องได้รับการรักษา
Thalassemia intermedia มีความรุนแรงหลากหลาย ตั้งแต่เพียงเล็กน้อยจนถึงมาก
Thalassemia minor ไม่มีอาการโดยทั่วไปหมายถึงภาวะพาหะ
การแบ่งตามชนิดของสาย โกลบินที่สร้างน้อยลง
a - thalassemia
เกิดขึ้นจากความผิดปกติของ Chromosone คู่ที่ 16
ß - thalassemia
ความผิดปกติของยีน ß - globin แตกต่างจากยีนของ a globin
ผลของโรคต่อการตั้งครรภ์
บิดา มารดาที่เป็นโรค หรือเป็นพาหะของโรคคู่เสี่ยงจะสามารถถ่ายทอดความผิดปกติไปยังทารกในครรภ์ได้ ถ้าพ่อแม่มียีนส์แฝงโอกาสที่ลูกจะเป็นร้อยละ 25 หรือ 1ใน4 โอกาสที่ลูกจะมียีนส์แฝงร้อยละ 50 หรือโอกาสที่ลูกจะปกติ ร้อยละ 25 ถ้าพ่อมียีนแฝงฝ่ายเดียวโอกาสที่ลูกจะเป็นโรคร้อยละ50 ปกติร้อยละ50 ถ้าพ่อหรือแม่เป็นโรคเพียงคนเดียวอีกฝ่ายมียีนแฝงโอกาสเกิดโรคร้อยละ50 เป็นพาหะร้อยละ50 ถ้าพ่อหรือแม่เป็นคนเดียวแล้วอีกฝ่ายปกติ แสดงว่าลูกทุกคนจะเป็นพาหะ 100
การพยาบาล
คั้งครรภ์
ให้ความรู้เกี่ยวกับโรค
ติดตามผลการตรวจเลือด
แนะนําการรับประทานอาหารที่เสริมสร้างเม็ดเลือดแดง
ระยะคลอดและหลังคลอด
ติดตามการเต้นของหัวใจ
อธิบายแผนการรักษา
มารดาสังเกตและบันทึกการดิ้นของทารก
มารดานอนตะแคงซ้าย
เตรียมพร้อมในการแก้ปัญหาฉุกเฉิน
สังเกตอาการหน้ามืด ใจสั่น ตัวเย็น
ทำคลอดด้วยความนุ่มนวล
ยึดหลัก sterile technique