Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 9 อาหารที่เหมาะกับผู้ที่มีปัญหาสุขภาพ😰🍐🍊 - Coggle Diagram
บทที่ 9 อาหารที่เหมาะกับผู้ที่มีปัญหาสุขภาพ😰🍐🍊
โรคเบาหวาน
อาหารที่เหมาะกับผู้ป่วยโรคเบาหวาน
1.เรียนรู้และนับคาร์บกับอาหารแลกเปลี่ยน การนับปริมาณสารอาหารคาร์ โบไฮเดรทในอาหารที่กินเข้าไปทําให้มีผลต่อระดับนําตาลในกระแสเลือด
เลือกกินเนื้อสัตว์อย่างฉลาด กินโปรตีน 0.8 กรัม/น้ำหนักตัว (กิโลกรัม) เพื่อรักษามวลกล้ามเนื้อ
รู้จักเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์
เลือกคาร์โบไฮเดรตชนิดดีกิน เพราะมีสารอาหารที่มีประโยชน์มากมีใยอาหารและมีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ
เลือกกินชนิดไขมันที่ช่ วยลดคอเรสเตอรอลที่ไม่ดี(LDL) โดยไม่ลดคอเรสเตอรอล(HDL)
กินอาหารที่มีแอนตี้ออกซิเดนซ์
กินอาหารที่มีจุลินทรีย์สุขภาพ
รู้จักเลือก รู้จักลด และงดอาหารที่เสี่ยงต่อสุขภาพ
ลดและงดคาร์โบไฮเดรตชนิดไม่ดี
ลดและงดไขมันที่ได้จากผลิตภัณฑ์สัตว์ และไขมันทรานซ์
ลดอาหารหมักดองและอาหารเค็มจัด
ระดับการใช้แรงงานของแต่ละบุคคลไม่เท่ากันขึ้นกับแต่ละกิจกรรมการ
กินโดยควบคุมปริมาณอาหารจากพลังงานที่ต้องการในแต่ละวัน
ตับ ตับอ่อนผิดปกติ
อาหารที่เหมาะกับผู้ป่วยโรคตับ ตับอ่อนผิดปกติ
1.อาหารบําบัดโรคตับอักเสบ ขณะที่ผู้ป่วยเบื่ออาหารอาจช่วยได้โดยให้
อาหารเหลวแต่มีคุณค่ามาก
พลังงาน ควรได้พลังงานวันละประมาณ 2500 – 3500 แคลอรี
โปรตีน ผู้ป่วยควรได้รับโปรตีนวันละ 75 – 100 กรัม
คาร์โบไฮเดรต ผู้ป่วยควรได้รับวันละ 300 – 400 กรัม
ไขมัน ประมาณร้อยละ 25 - 30 ของพลังงานที่ควรได้ทั้งวัน
2.อาหารบําบัดโรคตับแข็ง
แต่ถ้าเป็นตับแข็งที่มีอาการทางสมองร่วมด้วย จะลดให้มาเหลือประมาณวันละ 2-3 ช้ อนโต๊ะ หรืองดโปรตีนไประยะหนึ่ง
3.อาหารบําบัดโรคมะเร็งตับ
ควรได้รับโปรตีนเพิ่มขึ้นเป็ น 1.5 กรัมต่อนํ้าหนักตัว 1 กิโลกรัม
โรคเก๊าท์
สาเหตุ
ถ้ามีระดับกรดยูริกในเลือดมากกว่า 7 มิลลิกรัมต่อเลือด 100มิลลิลิตรแสดงว่ามีกรดยูริกในเลือดสูง
การปฏิบัติตัว
ควบคุม หรือ จํากัดอาหารประเภทที่มีกรดยูริกสูง
งดดื่มเหล้าไวน์เบียร์
ควรดื่มนํ้ามากๆจะช่วยขับกรดยูริกออกทางปัสสาวะ
ลดน้ำหนักตัว
และมาพบแพทย์ตามนัดสมํ่าเสมอ กินยาอย่างต่อเนื่องเพื่อช่วยควบคุมระดับกรดยูริกในเลือดให้อยู่ใน
อาหารที่มีปริมาณพิวรีนมากผู้ป่วยโรคเก๊าท์ควรงดเว้นหรือหลีกเลี่ยง
โรคไต
ประเภทของอาหารที่ใช้ควบคุมโรคไต
อาหารจํากัดโปรตีน
กําหนดให้ประมาณ 20 – 40 กรัมต่อวัน
อาหารจํากัดโซเดียม
ใช้ในผู้ป่วยที่มีการขับถ่ายโซเดียมออกทางไตมากจึงจําเป็ นต้องได้รับอาหารที่มีดซฌดียมมาชดเชย
อาหารจํากัดโปตัสเซียม
มักมีการคังของโปตัสเซียมทําให้มีโปตัสเซียมสูง จึงจําเป็ นต้องจํากัดอาหารที่มีโปตัสเซียมมาก
อาหารจํากัดฟอสเฟต
ใช้ในผู้ป่วยที่ไตขับถ่ายของเสี ยได้น้อย และมีฟอสเฟตในเลือดสูงฟอสเฟตจะมีมากในไข่แดง นม ถัวเม็ดแห้ง ผลไม้แห้ง
โรคหัวใจ
อาหารที่ทําให้ระดับไขมันในเลือดสูง
อาหารที่มีกรดไขมันอิ่มตัว
อาหารที่มีไขมันทรานส์
อาหารที่มีคอเลสเตอรอล
อาหารที่เหมาะกับผู้ป่วยโรคหัวใจ
หลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง
หลีกเลี่ยงอาหารที่มีคอเลสเตอรอลสูง
งดน้ำมันมะพร้าว น้ำมันปาล์ม
หลีกเลี่ยงอาหารทอด และผลิตภัณฑ์เบเกอรี่
หลีกเลี่ยงอาหารที่ทําจากไข่แดง และไขมันอิ่มตัว
ใช้นํ้ามันใน การปรุงอาหารแต่พอควรและเลือกใช้นํ้ามันที่มีสัดส่วนของกรดไขมันไม่อิ่มตัว
ควบคุมไขมันในเลือดให้อยู่ในระดับปกติซึ่งควรคํานึงถึงสิ่งต่อไปนี้
ควบคุมระดับโคเลสเตอรอลในเลือดให้น้อยกว่า 200 มิลลิกรัม/เดซิลิตร
ควบคุมระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือดให้ตํ่ากว่า 150 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร
ลดปริมาณไขมันให้น้อยลง วันหนึ่งไม่ควรเกินร้อยละ 30 ของพลังงานทั้งหมด
ลดปริมาณกรดไขมันชนิดอิ่มตัวลง ควรงดไขมันจากสัตว์ ไข่แดง เนยยม นํ้ามันปาล์ม นํ้ามันมะพร้าว
โรคความดันโลหิตสูง
ความดันในหลอดเลือดขณะที่หัวใจคลายตัวความดันเลือดปกติขณะพักอยู่ในช่วง100-140 มิลลิเมตรปรอทในช่วงหัวใจบีบ และ 60-90 มิลลิเมตรปรอทในช่วงหัวใจคลาย
อาหารที่เหมาะกับผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง
ควบคุมนํ้าหนัก
ลดการบริโภคโซเดียม
โรคระบบทางเดินอาหาร
สาเหตุ
-การติดเชื้อแบคทีเรียเฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร
-รับประทานอาหารที่ก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อกระเพาะและลําไส้
-มีอุปนิสัยการรับประทานที่ไม่ถูกต้อง
ข้อควรปฏิบัติสําหรับผู้ป่วยโรคกระเพาะอาหาร
รับประทานอาหารให้ตรงเวลา
รับประทานอาหารอ่อนที่ย่อยง่าย และควรเคี้ยวอาหารให้ละเอียด
งดสูบบุหรี่
หมันออกกําลังกาย ่
รับประทานยาสมํ่าเสมอถามที่แพทย์สั่ง
อาหารที่รับประทานในแต่ละมื้อไม่ควรมีปริมาณมากเกินไป
อาหารที่เหมาะกับผู้ป่วยโรคกระเพาะอาหาร
อ่อนนุ่ม ไม่มีกากาหรือใย ไม่มีเม็ด และเปื่อยนุ่ม
อาหารมีรสอ่อน อาจใส่เครื่องปรุ่งต่างๆ ได้ที่ไม่ทําให้อาการของ โรคกําเริบขึ้น
ช่วยให้ความเป็ นกรดในกระเพาะลดลง อาหารจําพวกโปรตีน เช่น ไข่ นม
เป็นอาหารที่อยู่ในกระเพาะได้นานพอสมควร เพื่อทําให้ฤทธิ์ของกรด ในกระเพาะอาหารลดลง
อาหารไม่เหมาะกับผู้ป่วยโรคกระเพาะอาหาร
เครื่องเทศต่างๆ
เครื่องดื่ม เครื่องดื่มจําพวก ชา กาแฟ
ผัก ผลไม้ดิบ
ผักที่มีก๊าซมาก
ผลไม้ที่ก๊าซมาก
โรคเอดส์
อาหารที่เหมาะกับผู้ป่วยโรคเอดส์
อาหารกลุ่มแป้งเช่น ข้าว ขนมปัง ธัญพืช เผือกควรทานวันละ 5 ส่วน
ผักและผลไม้ให้วิตามิน เกลือแร่ และ กากใยอาหาร
เนื้อสัตว์ ไข่ ถั่วให้ทั้งโปรตีน เกลือแร่ และวิตามิน ทานวันละ 2-3 ส่วนทุกวัน
ผลิตภัณฑ์จากนมเช่น นมสด โยเกิร์ต เนยแข็ง
ไขมัน จากน้ำมันพืชที่ใช้ปรุงอาหาร เนย เนยเทียม
สุขลักษณะอนามัยด้านอาหารของผู้ป่วยโรคเอดส์
หลีกเลี่ยงโยเกิร์ตหรืออาหารเสริมที่ประกอบด้วยเชื้อจุลินทรีย์ที่ยังมีชีวิตอยู่หรือเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของ Probiotic
พฤติกรรมป้องกันโรคมะเร็ง
ไม่รับประทานอาหารที่มีราขึ้น
ลดอาหารไขมัน
ลดอาหารดองเค็ม
ไม่รับประทานอาหารสุก ๆ ดิบ ๆ
หยุดหรือลดการสูบบุหรี่
หยุดการเคี้ยวหมาก ยาสูบ
ลดการดื่มแอลกอฮอล์
โรคมะเร็ง
อาหารที่เหมาะกับผู้ป่วยโรคมะเร็ง
ปัญหาการกิน
กินครั้งละน้อย แต่บ่อยขึ้น 5-6 มื้อ
กินอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ ได้แก่ ปลา ไก่ หมู ไข่ นม เต้าหู้ ถัว่
ไข่ กินได้ทั้งไข่แดง ไข่ขาว วันละ 1-2 ฟอง
สามารถปรุงรสด้วยมะนาวหรือผักสมุนไพรจะช่วยชูรสชาติให้ดีขึ้นได้
กินอาหารแช่เย็น
ผู้ป่วยมีปัญหาเม็ดเลือดขาวตํ่า
ในวันหนึ่งควรกินโปรตีนประมาณ50-80 กรัม
นมวัวไขมันตํ่า 1 แก้ว = โปรตีน 7 กรัม
เนื้อสัตว์ 2 ช้อนโต๊ะ = โปรตีน 7 กรัม
ไข่ 1 ฟอง = โปรตีน 7 กรัม
กุ้งตัวเล็ก 5 ตัว = โปรตีน 7 กรัม
เต้าหู้ขาวแข็ง 1/2 หลอด = โปรตีน 7 กรัม
ปลาทู 1/2 ตัว = โปรตีน 7กรัม
ผู้ป่วยที่มีอาการท้องผูก
ดื่มน้ำให้เพียงพอ (ประมาณ 6-8 แก้ว)
ผู้ป่วยหลังผ่าตัด
อาหารที่เหมาะกับผู้ป่วยหลังผ่าตัด
โปรตีน
ในการผ่าตัด ร่างกายจะสูญเสียโปรตีนไปมาก และสารโปรตีน
จําเป็นต่อการซ่อมแซมและเสริมสร้างเนื้อเยื่อต่างๆ ควรได้รับวันละ 1.5 กิโลกรัมต่อน้ำหนัก 1 กิโลกรัม
นํ้า
ผู้ป่วยหลังจากผ่าตัดควรได้รับนํ้าประมาณวันละ 2000 – 3000 มิลลิลิตร
อาหารที่ไม่เหมาะกับผู้ป่วยหลังผ่าตัด
ผู้ป่ วยหลังผ่าตัดควรหลีกเลี่ยงอาหารสุกๆ ดิบๆ และอาหารประเภทหมักดอง
ไฟไหม้ นํ้าร้อนลวก
อาหารที่เหมาะกับผู้ป่วยไฟไหม้ นํ้าร้อนลวก
พลังงาน ได้รับพลังงานให้เพียงพอประมาณ 50 – 70 แคลอรี่ต่อนํ้าหนักตัว 1กิโลกรัม
โปรตีน ควรได้รับโปรตีนวันละ 2-3 กรัมต่อน้ำหนัก 1 กิโลกรัม
วิตามิน เกลือแร่ เมื่อศูนย์เสียมากก็ต้องการมาก
นํ้า ในระยะ 2-3 วันแรกผู้ป่ วยจะสูญเสียนํ้าไปมากควรบริโภคน้ำเยอะๆ
ผู้ป่วยจะสูญเสียนํ้า เกลือแร่ และ
โปรตีนไปมาก
โรคขาดสารอาหาร
โรคขาดโปรตีนและแคลอรี เป็ นโรคเกิดจากร่างกายได้กําลังงานโปรตีนไม่พอ เป็ นโรคที่พบบ่อยในเด็กที่อายุตํ่ากว่า ๖ ปี ลักษณะอาการของโรคที่เห็นแตกต่างกันชัดเจน มี ๒ รูปแบบ คือ ควาชิออร์กอร์ (kwashiorkor) และมาราสมัส(marasmus)
โรคอ้วน
อาหารที่เหมาะกับผ้ป่วยโรคอ้วน
ควบคุมพลังงานที่ควรได้รับต่อวัน
ลดการรับประทานอาหารกลุ่มพลังงานสูง กลุ่ม ข้าวแป้ง ไขมัน ควรเลือกทาน เช่น ข้าวกล้อง ข้าวซ้อมมือ ลดการขนมหวาน ที่ชอบกินจุกกินจิกระหว่างมื้อ
เลือกบริโภคอาหารที่มีพลังงานตํ่า ไขมันตํ่า หวานน้อย ใยอาหารสูง
เลือกดื่ม ชา กาแฟ ที่ไม่ใส่นํ้าตาล
เลือกดื่มนํ้าอัดลมที่ไม่มีนํำาตาล เช่น ซีโร่ แม๊ก (แต่ไม่ควรเกิน 2แก้วต่อวัน)
เลือกเมนูผ่านการปิ้ง นึ่ง อบ ย่าง ต้ม ตุ๋น แกงไม่ใส่กะทิ มีพลังงานตํ่ากว่า เมนูผ่านการทอด ผัด แกงกะทิ มีพลังงานสูงไขมันสูง จึงควรลดหรือทานให้น้อยที่สุด
เลือกรับประทานอาหารที่มีใขมันต่ำ