Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร (ผู้สูงอายุ) - Coggle Diagram

- - - - 1.1การเคลื่อนไหวของลำไส้ผิดปกติ
        
        เช่น slow transit time,outlet delay,irritable bowel syndrome เป็นต้น
      - 1.2การรับประทานอาหารไม่เหมาะสมรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อยหรือรับประทานอาหารไม่เพียงพอ ทำให้สิ่งที่อยู่ในลำไส้มีปริมาณน้อยไม่เพียงพอที่จะกระตุ้น mysenteric plexus ให้เกิดการบีบตัว การรับประทานอาหารที่มีไขมันและคาร์โบไฮเดรตสูงก็ทำให้เกิดภาวะท้องผูกได้
      - 1.3รับประทานน้ำไม่เพียงพอทำให้การขับเคลื่อนอุจจาระของลำไส้ทำได้ลำบาก การดื่มเครื่องดื่มที่มีCafeine ก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่อาจทำให้เกิดภาวะขาดน้ำได้(dehydrate)
      - 1.4 ออกกำลังกายไม่เพียงพอ มีผลทำให้กล้ามเนื้อที่เกี่ยวข้องกับการขับถ่ายไม่แข็งแรงการบีบตัวของลำไส้ลดลง
      - 1.5สุขนิสัยการขับถ่ายที่ไม่เหมาะสมชอบกระทำกิจกรรมอื่นๆร่วมกับการขับถ่ายอุจจาระ เช่น นั่งหลับ สูบบุหรี่ เล่นเกมส์ อ่านหนังสือพิมพ์ หนังสือบันเทิง หรือเมื่อปวดถ่ายก็กลั้นไว้ ละเลยที่จะไปถ่าย
    - - 2.1ความผิดปกติบริเวณ anorectal
        
        anal fissures
        
        thrombused hemorrhoids
        
        rectal cancer
      - 2.2โรคระบบทางเดินอาหารที่มีพยาธิสภาพที่ลำไส้ใหญ่
        
        มะเร็งลำไส้ใหญ่ทำให้เกิดการอุดตัน
      - 2.3ความผิดปกติของระบบประสาทและกล้ามเนื้อ
        
        เนื้องอกในสมอง Alzheimer's disease
        
        pakinson's disease
        
        Multiple sclerosis
        
        Spinal cord injury
        
        Hirschsprung's disease
      - 2.4ความผิดปกติของต่อมไร้ท่อและเมตาบอลิซึม
        
        ผู้ป่วยเบาหวานระยะสุดท้ายที่มี Visceral neuropathies
        
        hypothyroidism
        
        hyperparathyroidism
        
        hypokalemia
        
        hypocalcaemia
        
        Uremia
      - 2.5ภาวะทางจิตใจ
        
        anxiety depression เมื่อมีความเครียดทางอารมณ์อาจทำให้การบีบตัวของลำไส้ลดลงเกิดภาวะท้องผูกได้
      - 2.6การตั้งครรภ์
        
        จากการเพิ่มระดับของprogesterone hormone ทำให้smooth muscle คลายตัวและลำไส้เคลื่อนไหวน้อยลง(slow peristalsis)
      - 2.7ยาที่ใช้ในการรักษา
        
        ยาบางตัวมีผลทำให้การเคลื่อนไหวของลำไส้ลดลง เกิดภาวะท้องผูกได้
        
        ตัวอย่างยา
        
        Antacids ยาลดกรดที่มีส่วนประกอบของอะลูมิเนียม หรือแคลเซียม
        
        Analgesics เช่นCodeine,Morphine ทำให้bowel spasticity และacid secretion ลดลง
        
        ยาแก้ปวดลดไข้ที่มี opiates เป็นส่วนประกอบพบว่าทำให้ลำไส้มีการบีบตัวลดลงDiuretics ยาขับปัสสาวะ ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำและโปแตสเซียมซึ่งเป็นตัวนำ nerve impulseในลำไส้
        
        Cytotoxic drugs ยาเคมีบำบัดพบว่ามีผลทำให้ลำไส้เคลื่อนไหวลดลงเช่น Vincristine เนื่องจากยามีผลต่อระบบประสาทอัตโนมัติ(Auto nervous system)
        
        Abuse of laxatives การใช้ยาถ่ายเกินขนาดหรือเป็นเวลานาน เมื่อหยุดยามีผลให้การเคลื่อนไหวของลำไส้ลดลง
        
        Antihypertensive drugs ยาลดความดันเช่นcalcium channel blockers,clonidine,hydralazine,MAO inhibitors,methyldopa
        
        นอกจากนี้ยังมียาในกลุ่ม Antidepressent,antiparkinsonion drugs,neuroleptics,anticonvulsant,antihistamine,bismuth,cholestyramineเป็นต้น
  - - - 1.1อาหาร
        
        มีบทบาทสำคัญมากในการช่วยส่งเสริมการขับถ่ายปกติ การรับประทานอาหารตรงเวลาเป็นการฝึกRegular bowel patterns รับประทานอาหารที่มีกากใยหรือfiber soluble,insoluble อาหารที่มีกากใยจะช่วยป้องกันไม่ให้อุจจาระแข็งและปห้ง ง่ายต่อการขับเคลื่อนภายในลำไส้
        
        อาหารที่มีกากใยสูง เช่น ถั่ว ข้าว ผลไม้สดและผักสด ถ้าผู้ป่วยเสี่ยงท้องผูกควรจำกัดอาหารพวก ไอศกรีม เนื้อสัตว์ เนยและอาหารกลุ่มProcessed food และควรดื่มน้ำอย่างน้อย 1500 ccหรืออาหารประเภทน้ำก็ได้
      - 1.2การออกกำลังกาย
        
        สำคัญมากที่จะช่วยให้กล้ามเนื้อหน้าท้องและอุ้งเชิงกรานที่ใช้ในการขับถ่ายให้แข็งแรง
      - 1.3Elimination habit
        
        ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการขับถ่ายที่ไม่เหมาะสม หรือละเลย การขับขับถ่าย เมื่อรู้สึกอยากถ่ายควรรีบเข้าห้องน้ำทันที ช่วงเวลาถ่ายอุจจาระที่เหมาะสมที่สุดคือตอนเช้าภายหลังตื่นนอน 2 ชั่วโมงและภายหลังอาหารเช้าซึ่งจะเป็นช่วงเวลาที่มีการเคลื่อนไหวของลำไส้ที่่ช่วยให้มีการขับถ่ายอุจจาระ
      - 1.4ภาวะเครียด
        
        มีผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในระบบขับถ่าย จึงควรใช้วิธีเผชิญกับปัญหาอย่างเหมาะสม
    - - laxatives increase bulk
        
        ยาระบายที่เพิ่มกากในลำไส้ เช่นmethycellulose การให้ยาแบบนี้อาจมีผลรบกวนการดูดซึมยาบางชนิดในลำไส้และอาจเป็นสาเหตุทำให้เกิดลำไส้อุดตัน
      - laxatives increase intestinal motility
        
        ยาระบายที่เพิ่มการบีบตัวของลำไส้Bisacodylออกฤทธิ์ภายใน6-8ชม.หลังรับประทานอาหารหรือภายใน15-30นาทีถ้าเหน็บก้น
      - Anthraquinones
        
        ออกฤทธิ์เพิ่มการบีบตัวของลำไส้โดยลดsegmenting contraction,เพิ่มpropagating contraction
      - laxatives attract fluid by osmosis
        
        ยาระบายที่เพิ่มการดูดซึมน้ำเข้าในลำไส้ใช้ได้ดีกับผู้ป่วยที่มีภาวะท้องผูกแบบidiopathic constipationเช่นlactulose,sorbitol,magnesium sulphate การใช้ยาในกลุ่มนี้ต้องระวังโดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีการทำงานของไตหรือหัวใจบกพร่องอาจทำให้เกิดความไม่สมดุลของสารน้ำและอิเล็คโทรลัยท์ได้
        -polyethylene glycol(PEG)เป็นยาที่มีผลข้างเคียงน้อยกว่ายาตัวอื่นจึงนิยมใช้ในผู้สูงอายุและผู้ป่วยโรคตับที่มีภาวะท้องผูกเพื่อลดอาการhepatic encephalopathy
      - laxatives soften faeces
        
        ยาระบายที่ทำให้อุจจาระนิ่ม ส่วนใหญ่ยาแบบนี้จะมีส่วนผสมของoilเช่น agaral,docusate sodium,E.L.Pการใช้ยากลุ่มนี้ไปนานๆจะทำให้fat-soluble vitaminsไม่ถูกย่อยและถูกขับออกพร้อมกับcalcium,phosphorusด้วย
        ถ้าใช้ในผู้สูงอายุหรือผู้มีปัญหาด้านการกลืนต้องระวังเรื่องการสำลักเพราะอาจทำให้เกิดปอดอักเสบรุนแรงได้
    - - บางครั้งอุจจาระอัดแน่นการใช้ยาไม่ได้ผล อาจจำเป็นต้องควักอุจจาระออกหรือใช้วิธีสวนอุจจาระช่วย
    - - เป็นการฝึกการขับถ่ายโดยมีเป้าหมายรักษาภาวะเบ่งผิดปกติและเพิ่มความสามารถในการรับความรู้สึกของลำไส้ตรง ผู้ใช้บริการจะได้รับการสอนให้ถ่ายให้ถูกวิธีโดยใช้เครื่องมือช่วย ฝึกให้คลายกล้ามเนื้อบริเวณเชิงกรานระหว่างเบ่งถ่ายและใช้กล้ามเนื้อท้องช่วยในการเคลื่อนที่ของอุจจาระเข้าไปในลำไส้ตรง
    - - ในรายที่มีภาวะท้องผูกเรื้อรังรุนแรงและไม่ตอบสนองต่อการรักษาอาจจำเป็นต้องใช้วิธีการผ่าตัดช่วย เช่นการทำSubtotal colectomy with ileorectal anastomosis ในกลุ่มที่มีการเคลื่อนตัวของลำไส้ช้าอย่างรุนแรง การผ่าตัดจะช่วยลดอาการดังกล่าวได้
- - - - อาการท้องเสียแบบเฉียบพลันมักเกิดจากโรคกระเพาะอาหารและลำไส้เล็กอักเสบ เนื่องจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส หรือเชื้อปรสิต
      - การติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อแบคทีเรียที่มักปนเปื้อนในน้ำหรืออาหาร และก่อให้เกิดอาการท้องเสียตามมาได้แก่ เชื้อแคมโพไลแบคเตอร์ เชื้อซาลโมเนลลา เชื้อชิเกลลา และเชื้ออีโคไล
      - การติดเชื้อไวรัส มีไวรัสหลายชนิดที่ก่อให้เกิดอาการท้องเสีย เช่นโรต้าไวรัส โนโรไวรัส ไซโตเมกาโลไวรัส เฮอร์พีส์ซิมเพล็กซ์ไวรัส ไวรัสตับอักเสบ เป็นต้น
      - การได้รับเชื้อปรสิต เชื้อปรสิตสามารถเข้าสู่ร่างกายผ่านอาหารและน้ำที่ปนเปื้อน และอาศัยอยู่ในระบบย่อยอาหารของคนเรา เชื้อปรสิตที่มักพบคือ เชื้อไกอาเดีย เชื้อแอนตามีบาฮิสโตลิติกาหรือเชื้อบิดอะมีบา และเชื้อคริปโตสปอริเดียม
    - - เกิดขึ้นติดต่อกันอย่างน้อย 2 สัปดาห์ขึ้นไปจะถือเป็นอาการท้องเสียเรื้อรัง
      - โรคในระบบทางเดินอาหารและโรคลำไส้ผิดปกติ เช่นโรคโครห์น โรคลำไส้อักเสบ โรคเซลิแอคหรือแพ้กลูเตน โรคลำไส้แปรปรวน เป็นต้น
      - อาหาร บางคนอาจมีปัญหาในการย่อยสารอาหารบางประเภท อย่างการขาดน้ำย่อยสำหรับย่อยน้ำตาลแล็กโทสซึ่งเป็นน้ำตาลที่พบมากในนมหรือผลิตภัณฑ์เกี่ยวกับนม เป็นต้น
      - การตอบสนองต่อยาบางประเภท ยาปฏิชีวนะ ยารักษาโรคมะเร็งรวมถึงยาลดกรดที่มีแมกนีเซียมสามารถทำให้เกิดอาการท้องเสียได้
      - การผ่าตัด อาการท้องเสียอาจเกิดขึ้นหลังจากเข้ารับการผ่าตัดบางชนิด อย่างการผ่าตัดลำไส้หรือการผ่าตัดนำถุงน้ำดีออกไป