Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความผิดปกติของ ระบบทางเดินอาหาร - Coggle Diagram
ความผิดปกติของ
ระบบทางเดินอาหาร
ภาวะท้องผูก
ความหมาย
ภาวะท้องผูก (Constipation) หมายถึง การไม่ถ่ายอุจจาระต่อเนื่อง 3 วันขึ้นไป หรือถ่ายอุจจาระแห้ง แข็ง ต้องออกแรงเบ่ง พบว่ามีความสัมพันธ์กับการบีบตัวของลำไส้ลดลงในผู้สูงอายุ ทำให้รู้สึก ไม่สบาย แน่นอึดอัดบริเวณทวารหนัก แต่ไม่สามารถถ่ายอุจจาระได้
สาเหตุ
พฤติกรรมและแบบแผนการดำเนินชีวิตประจำวัน
•นิสัยการกลั้นอุจจาระเป็นประจำ
•รับประทานอาหารที่มีกากใยน้อยเกินไป
•ขาดการออกกำลังกาย
•ภาวะเครียด
ยาบางชนิด
•ยากลุ่ม Opiates
•ยาต้านการซึมเศร้า
•ยากันชัก
•ยาลดกรดที่มีเกลืออลูมิเนียม
โรคประจาตัว
•โรคทางระบบประสาท
•โรคของลำไส้และทวารหนัก
•การเคลื่อนไหวของร่างกายลดลง
อาการ
อุจจาระอัดแน่น Fecal impaction
อึดอัด แน่นท้อง ท้งอืด
มีไข้ มีอาเจียน
สับสน
กลั้นอุจจาระไม่ได้ เกิดแผลเนื้อตาย
รับประทานอาหารได้น้อยลง
พร่องโภชนาการ
มีภาวะซีด
ภาวะแทรกซ้อน
Sigmoid volvulus: มีการบิดตัวของ sigmiod colon ที่ยาวและขยายใหญ่ เนื่องจากการกินอาหารที่มี fiber สูง มี bulky stool หรือท้องผูกเรื้อรัง
Stercoral ulceration: บาดแผลของลำไส้ใหญ่ซึ่งเกิดจากการที่มีอุจจาระที่ค่อนข้างแข็งอยู่ภายในลำไส้ใหญ่ แล้วไม่สามารถขับถ่ายออกมาได้ อุจจาระที่แข็งจะทำให้ เกิดความดันในลำไส้ขึ้นมาก สุดท้ายเกิดกการแตกของลำไส้
ลำไส้บวมและโป่งพอง
ปวดท้องเรื้อรัง
แนวทางการดูแล
ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญ และปัจจัยที่เกิดปัญหาการชับถ่าย
การกระตุ้นให้ดื่มน้ำอย่างเพียงพอและสม่ำเสมอ
แนะนำให้รับประทานที่มีกากใยสูง
แนะนำการบดเคี้ยวอาหารอย่างละเอียด
จัดสิ่งแวดล้อมที่เป็นมิตร มีความเป็นส่วนตัว ให้เวลาในการขับถ่าย
แนะนำให้หลีกเลี่ยงการกลั้นอุจจาระ
ควรฝึกการขับถ่ายให้เป็นนิสัย
กรณีนอนติดเตียง ควรจัดท่านั่งศีรษะสูงในการขับถ่ายอุจจาระ
กระตุ้นให้มีการเคลื่อนไหวหรือออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
กรณีที่อุจจาระอัดแน่นให้ทำการล้วง Evacuation ด้วยความนุ่มนวล
หากต้องใช้ยาระบาย ควรปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด
ภาวะท้องเสีย
ความหมาย
ภาวะท้องเสีย (Diarrhea) เป็นอาการถ่ายอุจจาระเหลวหรือเป็นน้ำมากกว่าปกติ หรือในบางครั้งถ่ายเป็นมูกปนเลือด มักเกิดจากการติดเชื้อหรือภาวะอาหารเป็นพิษ หลังจากการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อโรคเข้าไป โดยอาการจะเกิดขึ้นในระยะเวลาเพียงไม่กี่วัน แต่ในบางรายอาจอาการเรื้อรังเป็นเวลานาน ซึ่งอาจเกิดจากโรคอื่น ๆ ได้ เช่น โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง หรือโรคลำไส้แปรปรวน
สาเหตุ
ท้องเสียเฉียบพลัน
การติดเชื้อแบคทีเรีย : เชื้อแบคทีเรียที่มักปนเปื้อนในน้ำหรืออาหาร
การติดเชื้อไวรัส : มีไวรัสหลายชนิดท่ก่อให้เกิดอาการท้องเสีย เช่น โรต้าไวรัส โนโรไวรัส
การได้รับเชื้อปรสิต: เชื้อปรสิตสามารถเข้าสู่ร่างกายผ่านอาหารและน้ำที่ปนเปื้อน และอาศัยอยู่ในระบบย่อยอาหารของคนเรา
ท้องเสียแบบเรื้อรัง
โรคในระบบทางเดินอาหารและโรคลำไส้ผิดปกติ เช่น โรคโครห์น โรคลำไส้อักเสบ
อาหาร: บางคนอาจมีปัญหาในการย่อยสารอาหารบางประเภท
การตอบสนองต่อยาบางประเภท: ยาปฏิชีวนะ ยารักษาโรคมะเร็ง
การผ่าตัด: อาการท้องเสียอาจเกิดขึ้นหลังจากเข้ารับการผ่าตัดบางชนิดอย่างการผ่าตัดลำไส้
อาการ
มีไข้
แน่นท้อง ปวดท้อง
คลื่นไส้อาเจียน
ถ่ายบ่อย
อุจจาระเหลว อาจพบเยื่อมูก และมีเลือดปน
ภาวะแทรกซ้อน
ภาวะขาดน้ำและเกลือแร่
โรคลำไส้แปรปรวน
ภาวะย่อยน้ำตาลแล็กโทสบกพร่อง
กลุ่มอาการเม็ดเลือดแดงแตกยูรีเมีย หากท้องเสียจากการติดเชื้อบางชนิด
ร่างกายส่วนอื่นตอบสนองต่อการติดเชื้อในทางเดินอาหารจนเกิดการอักเสบตามไปด้วย
การติดเชื้อลุกลามไปยังอวัยวะส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย
แนวทางการดูแล
ล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังรับประทานอาหารหรือสัมผัสกับอาหาร หลังการเข้าห้องน้ำ หรือจับสิ่งสกปรกอื่น ๆ เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรค
ในกรณีที่ไม่สามารถล้างมือได้ ควรใช้เจลล้างมือที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอร์ เพื่อช่วยฆ่าเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เลือกรับประทานอาหารอย่างระมัดระวัง เช่น รับประทานของร้อน อาหารที่สะอาด สดใหม่
ไม่ควรวางอาหารทิ้งไว้ในอุณหภูมิห้องนานๆ ควรเก็บเข้าตู้เย็น เพื่อป้องกันการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย
ควรทำความสะอาดบริเวณที่มีการเตรียมอาหารให้ถูกสุขลักษณะ และเลือกดื่มน้ำที่สะอาดถูกสุขลักษณะ